apr 1986 - en Heemkundige Kring van Kinrooi

Dao raostj gèt!
DRIEMAANDELIJKS HEEMKUNDIG TIJDSCHRIFT

INHOUD VAM PIT NUMMER
‐
Van de redaktie 68.
‐
Onze Geschied‐ en Heemkundige Kring is tien jaar jong ! 69.
* UIT HEDEN EN VERLEDEN VAN KINROOI
‐
De zaak Digna Nel is contra Anthonius Scheijmans 1789‐1792 70.
‐
Enkele oude vermeldingen betreffende de "Zorgvlietmolen" 73.
‐
Molenbeerselse berichten uit de eerste wereldoorlog 75.
‐
Een Spaanse Geistingenaar... Edgard Ernalsteen 80.
‐
Vervuilde Maas (en., "gedicht op staatsmijnen") 83.
‐
Bij wat romantische muziek: "Lentelust" (vervolg) 84.
‐
"De Kinjerkes van Ophoven" 87.
‐
De tweede Bergfeesten (1985) te Kessenich 89.
‐
Bier drinken en niet betalen !! 90.
‐
Nog iets over de oude Geistinger schutterij en het verdwenen archief 91. ‐1986 ‐
Een belangrijk jaar voor ons bouwkundig erfgoed ! 92.
* MUSEUMNIEUWS
‐ Het radio‐, grammofoon‐ en poppenmuseum te Thorn (NI.) 106.
*
* TENTOONSTELLINGEN 109.
* NIEUWE PUBLIKATIES 110.
* VRAAG‐ EN ANTW00RDRUBRIEK
‐ 86/01: omzettingstabel oude maten (vraag) 112.
‐ 86/02: de klas van meester Swennen (vraag) 112.
‐ 85/04: genealogische gegevens (antwoord) 112.
* UIT ONZE LEDENFAMILIE 113.
* KRINGWERKING
‐ Verslag van de 47ste ledenvergadering van vrijdag 14 februari 1986 118.
‐ Namen en adressen bestuursleden 121.
* KOMENDE AKTIVITEITEN VAN ONZE KRING
‐ Uitnodiging 48e ledenvergadering op vrijdag 11 april 1986 122.
‐ Uitnodiging voorbereidende vergadering "Kieke nao vreuger" 22.04.86 122.
‐ Uitnodiging "Parkfeest Villa Pax 1986" op zondag 4 mei 1986 122.
OPGELET !
IN DIT NUMMER UW UITNODIGING VOOR DE LEDENVERGADERING VAN
AANSTAANDE VRIJDAG 11 APRIL (blz. 122)

Uw brief van :
Uw refertes :
Onze refertes
Binnenpost:
Bijlage :
BGM.Th.S./VH
39
Geachte,
ONZE GESCHIED‐ EN HEEMKUNDIGE KRING IS TIEN JAAR JONG !!
Op 18 februari 1976 richtte onze voorzitter Donaat Snijders
“een iets of wat wonderlijk schrijven, zonder briefhoofd van
één of andere van onze talloze verenigingen..", (sic) aan een
aantal mensen van Kinrooi.
Op woensdag 25 februari 1976 kwamen een aantal van deze
mensen voor het eerst samen in het oud gemeentehuis te Op‐
hoven en., onze Geschied‐ en Heemkundige Kring Kinrooi werd
boven de doopvont gehouden !
25 februari laatstleden was onze Kring dus tien jaar jong;
een feit dat we "officieel11 zullen vieren op 31 oktober
1986, samen met de opening van onze tentoonstelling "Kie‐ ke
nao vreuger" te Kinrooi.
Een attentvolle burgemeester Theo Schoofs stuurde onder‐
staande wensen :
Kinrooi, 13 februari 1986.
Aan de Voorzitter van de Geschied-en
Heemkundige Kring De Heer Donaat
SNIJDERS
Heilig Kruiscollege
Pelserstraat 33
Hierbij wens ik U van harte te feliciteren met het 10-jarig
bestaan van de Geschied- en Heemkundige Kring, alsmede voor
uw verzorgd tijdschrift.
Mag ik van deze gelegenheid gebruik maken U nog veel succes
toe te wensen in uw verdere werking.
Met vriendelijke groeten,
Th. SCHOOFS,
Burgemeester.

Uit heden en verleden van Kinrooi
DE ZAAK DIGNA NELIS CONTRA ANTHONIUS SCHEIJMANS 1789‐1792
Bijna tweehonderd jaar geleden bracht het proces tussen Digna Nelis en Anthonius
Scheijmans grote beroering in de streek van Ophoven en Kinrooi; dat blijkt uit de
dikke bundel akten die over deze zedenzaak op het Rijksarchief van Hasselt bewaard
worden.
Aanleiding tot deze rechtszaak was de
klacht die Anthonius Scheijmans op 1
september 1789 neerlegde bij de Kinrooier
notaris Eggelen tegen Digna Nel is, die
op "den Raem" woonde onder Ophoven. Die
zou in het openbaar uitgestrooid hebben
dat Anthonius "met haer vleeselijke
conversatie soude gehadt hebben, en dat
sij door sijns requirents factum nu
omtrent vier maenden beswangert was!"
Hij noemde deze beweringen onwaar achtig en
eerrovend; hij vertelde notaris Eggelen
liever al zijn bezittingen te verliezen,
desnoods zelfs zijn leven, dan met
"sulken naeme ende faeme" door 't leven
te moeten gaan,
De notaris Desliste om samen met twee
getuigen, bij Digna om publiek eerherstel
te vragen, zoniet zou hij voor Anthonius
schadevergoeding eisen. Diezelfde dag nog
togen de notaris, Ruth Christis en de
dorpssmid,
Hendrik Perelings naar Ophoven.
Digna Nel is verklaarde echter onomwonden
dat Anthonius haar "vleese‐ lijk bekant"
had, dat ze inderdaad van hem zwanger was
en dat zij, zo nodig ook nog de dag en de
datum van die feiten zou noemen!!
Er zou aldus een proces volgen tussen de
29‐jarige A. Scheijmans, zoon van de
kapitein van de Kinrooier schutterij, en
de tien jaar jongere Digna Nelis,
weeskind van wijlen Leonard Nielis en
Mechtilde Leijen, dienstmeid op
Jettenhof. Het proces zou een speciaal
karakter krijgen: Kinrooi behoorde tot de
vrijheerlijk‐ heid Kessenich en Ophoven
resorteer‐ de onder het graafschap Horne.
TEGENEIS VANWEGE DIGNA NELIS
In akte opgesteld op 18 semtember 1789 voor
de justitie,van Ophoven deed Digna Nelis
een tegeneis door te willen laten geloven
dat hetgeen zij rondgestrooid had volgens
haar niet beledigend was ten opzichte van
Anthonius; ze meende hem niet onwaarachtig
te hebben beticht omdat ze reeds drie jaar
gemeenzaam met hem omging. Regelmatig
gingen ze samen "ten her‐ berge" en hij
kwam nog al eens bij haar thuis, soms zelfs
geruime tijd alleen.
Op zondag 26 april 11. had Digna haar
"vriend" laat op de avond binnengelaten
nadat deze op haar slaapkamervenster had
geklopt onder voorwendsel bang te zijn
afgeranseld te worden door andere jonge‐
mannen. Hij zou terstond met haar naar de
slaapkamer gegaan zijn en zich bij haar op
het bed gelegd hebben waar hij "naer eenige
ontugtige aenraekingen, haer vleeselijck
heeft bekent".
Die avond nog beloofde Anthonius haar te
trouwen en bij haar te komen wonen zodra
haar stiefvader, Hannes, niet meer op de
hoeve woonde, De justitie Ophoven
concludeerde uit de uitspraken van Digna
dat Anthonius best met haar zou trouwen,
dat hij hierdoor haar eer verbeterde en het
kind, door hem verwekt, zou aannemen.
ANTWOORD VAN ANTH. SCHEIJMANS.
Geconfronteerd met voornoemde akte zei
Anthonius dat hij Digna wel kende, maar er
niet gemeenzaam mee omging. Hij was wel
ooit bij haar thuis, doch nooit alleen, en
zeker niet op haar slaapkamer.
70.

Hij bekende op 26 april langs haar huis te
zijn gekomen toen hij van Maaseik kwam,
maar niet geklopt te hebben en zeker niet
binnen geweest te zijn. Tot zover diens
verklaringen.
HET EIGENLIJK PROCES.
Het proces werd in Ophoven gehouden
waardoor Anthonius daar ook domicilie
moest kiezen. Dat werd het huis van
Joannes Gielen. Hij betaalde ook 100
gulden voorschot als waarborg.
Vanaf 24 september fungeerde zekere
Leenders als bode voor Digna Nelis op de
wekelijks gehouden vergaderingen. De
kosten die deze vergaderingen met zich mee
brachten noopten Anthonius tot het geven
van nog grotere waarborgen. Op 5 november
gaf Peter Custers van de Maenestraet, zijn
zwager 3 vrechten en 50 roeden land op de
"Roscamp" in Ophoven in consignatie.
Een week later werden er vier getuigen ten
gunste van Digna verhoord. Antoin Peers,
"scheper" op Slichten‐ hof zag Digna en
Anthonius meermaals samen, zo verklaarde
hij, onderandere verleden jaar op
Gremelslo kermis. Lendert Uleners, Knecht
op Zuijlderhof, vertelde dat hij samen met
zijn zwager Mathijs Hennen en Antoon
Scheijmans bij Digna op bezoek was. Toen
hij met zijn zwager naar huis ging, bleef
Anthonius, alleen, bij Digna achter. Maria
Catharina Raemaekers, evenals Digna
dienstmeid op Jettenhof, zat verleden jaar
op een avond in mei in de keuken bij het
vuur, onderwijl Anthonius we een uur bij
Digna op de slaapkamer was.
Lendert Brouns, de halfwinne van Sijlder
of Suijsenhof, verklaarde eveneens dat
Anthonius regelmatig bij Digna op bezoek
kwam. Met Gremelslo herfstkermis was hij
er met Anthonius in huis geweest. Hij
bleef er slechts even en hoorde Anthonius
nog zeggen : "Digna ich sien op duijsent
guldens niet wij moeten van avont noch
vrijen..."
Ook de justitie Neeritter werd in het
proces betrokken. Daar getuigde de 22‐
jarige Peter Segers dat hij een poosje
terug Antoon en Digna aan het vuur
71.
zaten op 't Jettenhof al vorens ze samen
naar haar slaapkamer trokken.
Het werd dus duidelijk dat eiser en
tegeneiser in dit proces elkaar beter
kenden als "van ziens".
Op 23 december werd de 20‐jarige Lamber‐
tus van de Winckel, van Hoeverhof en dus
een buurjongen van Anthonius, verhoord
voor de justitie Kessenich. Deze had
eerder onder druk van Anthonius (zeggende
niet gebieght noch geabsol‐ veert konde
worden) voor notaris Eggelen bekend vader
te zijn van het nog onge^ boren kind.
Op deze zitting noemde hij zijn eerder
gegeven getuigenis onjuist, dat hij alles
verklaard had uit schrik; hij gaf een
ander verhaal over zijn contacten met
Digna. Want die kende hij ook behoorlijk
goed, hij kwam er in huis en bekende zelfs
dat hij "in haere slaep‐ caemer op de
bedde plancken sittende sigh oock bij haer
gelaght heeft", doch, "de beenen vant
bedde af hangende" ... Meer niet ...
De partij Scheijmans pikte gretig op deze
verklaringen in en liet verstaan dat Digna
met verschillende mannen meer dan gewone
omgang had en dus van iemand anders
zwanger was. Ze namen Lam‐ vertus van de
Winckel zijn afgestapte getuigenis erg
kwalijk.
Na maanden vergaderen leek een uitspraak
nog niet voor morgen. Ook voor Digna
vorderde de tijd; op 18 januari 1790 werd
haar dochter geboren. Ze werd Joannes
Mechtildis genoemd en doopheffers waren
Joannes Verstegen en Catharina Nelis. Het
proces ging echter verder.
NOG GROTERE WAARBORGEN !!
Ruim vier maanden duurde het proces nu al,
er waren reeds meer dan twintig zittingen
geweest en de proceskosten begonnen zwaar
door te wegen. Van zijde Nelis werd er
aangedrongen op nog grotere waarborgen; de
vorige waren opgebruikt door honoraris en
salaris

van haar advokaat en bode. Partij
Scheijmans beweerde dat de vorige waarborg
550 gulden waard was en nog niet uitgeput
kon zijn.
Toch waarborgde en verborgde vader Go‐
defridus Scheijmans op 10 februari 204
roeden akkerland en 60 roeden beemd onder
Ophoven gelegen. Vanwege oom Ant.
Scheijmans, brouwer op het “Nelis", kwamen
daar nog eens 3 vrechten en 199 roeden
beemd plus 64 roeden akkerland bij. (akte
op 24.02.1790, notariaat Eggelen)
Op extra ordinaire genachten verzocht
Leenders (verdediging Nelis) een einde te
stellen in deze zaak. Anthonius Scheijmans
protesteerde bij die gelegenheid tegen de
hoge kosten die door de tergende
tegenwerking van de andere partij
veroorzaakt werden.
Hij hoopte dat tegeneisende partij zich
zou vergenoegen met de door hem
verwaarborgde gronden.
In het decreet van deze vergadering be‐
sloten de schepenen, gezien het verzoek
van zijde Digna Nelis, de akten te
collationeren en te zegelen vrijdag over
vier weken,hetzij daags na 0.‐L.‐ Vrouw
boodschap. Van beide partijen werd er een
voorschot gevraagd van 12 Franse kronen
voor advies van onpartijdige
rechtsgeleerden.
Wat werd de uitspraak ??
EXTRA ORDINAIRE GENACHTEN VAN 26 MAART
1790
Deze werden een grote teleurstelling ! Er
volgde nog geen uitspraak. Anthonius
Scheijmans vroeg dat alle akten van dit
proces zouden voorgelegd worden bij een
onpartijdige rechtsgeleerde: met
uitsluiting van alle advoka‐ ten van
Hasselt en Maaseik en van een vreemd
rechtsgebied.
Gezien het gebrek aan communicatie van de
tegenpartij ging Digna bij monde van haar
bode, akkoord de akten te zegel en.
In decreet besloot de justitie Ophoven de
akten te collationeren en te zegelen en
verder te rade te gaan bij een
onpartijdige rechtsgeleerde. Hun schepen
Reijnders werd hiervoor afgevaar
digd en gemachtigd.
EN VERDER ...
Dat de rechtsgeleerde evenmin een oordeel
kon vellen lag wel voor de hand want er
waren geen bekentenissen; er kon dus ook
geen uitspraak volgen.
Hij kreeg echter een veel grotere noot te
kraken, wie zou het gelag betalen van
zeven maanden processen ?
Twee jaar later was daarover nog steeds
geen akkoord zoals blijkt uit akten van 24
mei en 31 oktober 1792. De onkosten die de
partij Scheijmans inbracht waren volgens
de verdediger van Digna volgens "den tast"
berekend. Hij hekelde de onbekwaamheid van
de justitie Kessenich en noteerde de
opmerking dat "men zig zoude moeten
schaemen van voor t opstellen zoo veel te
vergen".
Zo bevatte één pagina slechts 24 regels
i.p.v. 28 met zelden de nodige 16
lettergrepen per regel. Voor het inzien
der akten telde men driemaal teveel.
Het proces was dus duidelijk uitge‐
groeid tot een zaak tussen twee ge‐
meenschappen; Kessenich en Ophoven.
Over de afloop van het proces was in het
geheel doorzochte dossier geen melding.
Interessant is echter om nog een terug
tekomen op de twee personen waarrond het
hele proces eigenlijk draaide, namelijk
Anthonius Scheijmans en Digna Neli s.
Eerstgenoemde woonde bij de volkstelling
van 1796 nog ongehuwd bij zijn ouders op
"Teuwenhof". Digna was toen ook nog niet
getrouwd, het belette haar nochtans niet
om op 14 april 1796 een tweede ...
onwettige dochter te krijgen die ze Joanna
Catharina noemde.
Voor zover geweten volgde er toen geen
proces....
GUID0 TIJSKENS.

ENKELE OUDE VERMELDINGEN BETREFFENDE DE ZORGVLIETMOLEN
De huidige "Zorgvlietmolen" in de Oude‐
kerkstraat te Molenbeersel werd opge‐
trokken in 1919. Door de uitgevoerde
dringende instandboudingswerken en de
bijkomende werken die de v.z.w. Molen‐
zorg en Molenmuseum Molenbeersel heeft
laten uitvoeren, is deze in verval ge‐
raakte molen totaal van aanschijn ver‐
anderd .
Over de plannen inzake het molenmuseum kon
men lezen in het vorige nummer.(1)
De oude vermeldingen die hierna volgen
betreffen de voorganger van de "Zorgvl
ietmolen", een achtkantige molen die zich
op dezelfde plaats bevond als de huidige
windmolen. Enkele onderdelen van de oude
molen zijn gebruikt in de nieuwe molen.
Uittreksel uit proces‐verbaal der be‐
raadslagingen van gedeputeerde staten
van Limburg van 14 juli 1817. (2)
1. Gezien de aanvraag van Mr Mathieu
Houken, molenaar te Rothem en Jean Smeets,
landbouwer gedomicilieerd te Beersel, op
datum van 18 november 1816 er toe
strekkende een windmolen te bouwen in de
gemeente Neeritter op de plaats genoemd
Stege!.
2. Gezien bijgaande plan (niet te
zien!!)
3. Gezien beraadslaging van de gemeen‐
teraad van Neeritter van 8.2.1807 (?)
4. Gezien advies van gedelegeerde
kom‐ missaris te Hasselt van 22.2
laatstleden.
5. Gezien het proces‐verbaal van
plaatselijk onderzoek.
BESLUIT: bouw is toegestaan.
Akte van 23 december 1881 (3)
E.H. Theodoor Smeets, rustend pastoor
verkoopt aan Godefridus Hubertus Truy‐
en, echtgenoot van Anna Maria Smeyers, de
helft van de graanwindmolen met de grond
waarop hij zich bevindt, oppervlakte 23a
lOca, gelegen Hubensbunder. De wederhelft
behoorde toe aan Theodoor Stevens en
deszeifs dochter Elisabeth Stevens.
In de akte stond ook vermeld dat E.H.
Smeets bevestigde dat hij zijn helft
reeds 30 jaren bezat.
De prijs van de verkochte helft bedroeg
4.800,‐fr.
Godfried Hubert Truyen heeft gezegd deze
koop te hebben gedaan voor en ten behoeve
zijner vermelde vrouw in weder‐ aanleg
der penningen aan deze laatstgenoemde
toegekomen uit deling der goederen
voortkomstig uit de nalatenschappen harer
ouders Jacobus Hubertus Smeyers en
Catharina Veldmans te Stramprooi
overleden.
Bovenstaande oude vermeldingen werden
opgetekend door Mathieu Vandenbosch te
Molenbeersel .
N O T E N
WERNER SMET
(1) Dao raostj gét!", jrg. 5, nr. 1, januari
1986, blz. 45-46.
(2) Gemeentearchief Neeritter te Hun- sel,
bundel 1020.
(3) Uit het familiearchief Truyen.

HOUTEN ACHTKANTIGE VOORGANGER VAN DE HUIDIGE "ZORGVLIETMOLEN" MOLENBEERSEL
(Verzameling: P.J. Van de Winkel, Eindhoven) ‐ Links op foto: vader Truyen

I
MOLENBEERSELSE BERICHTEN UIT DE EERSTE WERELDOORLOG
Eerder publiceerden we in dit tijdschrift een tweetal afleveringen "Kinrooier berichten
uit de eerste wereldoorlog" (1). Het betrof alle vermeldingen met betrekking tot Kinrooi
die te vinden waren in het frontblad "De Maeseyckenaar", één van de vele frontblaadjes
die werden uitgegeven tijdens de eerste wereldoorlog. Van het betreffende frontblad
verschenen vierentwintig nummers (van december 1916 tot november 1918). (2)
Zoals bij de "Kinrooier berichten" werd ook ditmaal de spelling gemoderniseerd, niet de
stijl en inhoud. MK
Nummer 2 ‐ januari 1917_______________________ Nummer 4 ‐ maart 1917
Uit een brief, aan een van onze held‐
haftige wapenbroeders op het front ge‐
richt, blijkt het volgende:
‐gelijk in al de gemeenten van het kanton
Maaseik, werden in ons dorp op zekere dag
al de jongelingen en mannen van 17 tot 45
jaar op bevel van de duitse overheid
bijeengetrommeld.
Ieder moest voorzien zijn van twee paar
schoenen, twee paar kousen, twee hemden
twee onderbroeken en 30 mark zakgeld.
Die dag dan hebben de moffen zes onzer
vrienden meegesleurd in slavernij, na‐
melijk: een zoon van Mathijs Rutten,
Servaes of Hendrik Deckers, Jan Caris, een
zoon Meulemans, een zoon van Jacob Janssen
en Martien op 't Roodt. (Het is u zeker
alle bekend dat deze broeder, de Wel.
Eerw. Heer op 't Roodt, sinds het begin
van de oorlog gevangen zit in Duitsland).
Ook zijn die verwenste Pruisen er op uit
om aan ons dorp geen enkel hunner zo
gewelddadige als onrechtvaardige
maatregelen te sparen.
Onlangs moesten op zekere dag de scholen
en de melkerijen op streng bevel gesloten
blijven en niemand mocht zich voor 1 uur
's middags op straat vertonen. Waarom..?
Ja, dat zullen we later eens de eerste de
beste mof, die ons zeisens en wetstenen
komt veilen, vragen !!
75.
"Over de draad..."
Zoals uit navolgende brief blijkt hebben
zich volgende feiten afgespeeld te
Molenbeersel:
‐Hieronder laten wij een brief volgen van
onze vriend, Leon Denis, die onlangs onze
geboortestad (Maaseik) verlaten heeft om
zich bij het leger te komen inlijven.
Wat we het meeste moeten bewonderen weten
we niet: is het de vurige liefde van de
koene vaderlander, die zonder schrik de
dood in de ogen durfde te zien, of is het
de koelbloedigheid en de vermetelheid van
onze heldhaftige Maaseiker jongen: dat
laten we aan onze lezers over.
Valognes, 06 december 1916
Waarde vriend,
Zoals ik u beloofd heb zal ik nu mijn
vlucht beschrijven.
We verlieten Maaseik, mijn makker Leon
S. en ik, de 22 oktober 1916 om 6 uur 's
avonds. Denk niet dat we vertrokken zijn
zonder na te denken of zonder het groot
gevaar te beseffen waarin we ons gingen
bevinden. Dat het gevaar groot is moet ik
u niet bewijzen geloof ik; buiten ons twee
is er sedert verscheidene maanden geen
Maaseikenaar meer over de grens geraakt.

Voorzien van een goede dubbele trapladder
trokken we op weg; onnodig te zeggen dat we
de grote weg van Kinrooi en Molenbeersel
niet volgden, daar hebt ge posten en
patrouilles zoveel ge maar wilt; 't ging
door weiden en land, bossen en moerassen
achter deze twee dorpen om. Ge kunt denken
hoe we gesukkeld hebben; verscheidene malen
zijn we in beekjes en plassen water terecht
gekomen, meer dan eens zijn we bijna gepakt
geweest door Duitse patrouilles, dat we maar
juist de tijd hadden om met onze ladder
achter struiken of bossen te verbergen.
Eindelijk
gegaan en
ki lome
ter
draad.
rond 11 uur, dus na 5 uren
gekropen te hebben om onze 10
te doen, geraakten we voor de
We hadden de gevaarlijkste plaats geko‐
zen om over te gaan, om reden dat er
daar nog nooit iemand had durven pro‐
beren en dat de schildwachten om die
reden niet zo waakzaam waren.
't Was tussen schildwacht nr. x... waar
ongeveer 15 man ligt en schildwacht nr.
y... We zaten in een bosje dat ongeveer
100 meter van de draad aflag. We kropen
er uit, de ladder achter ons trekkend
k bij d d d
Ziehier hoe de draden geplaatst zijn. Er
zijn drie rijen: de eerste is 1,50 meter
hoog, de tweede staat 1,50 meter verder en
is ook 1,50 meter hoog en de draden der
2de rij zijn dicht bijeen gespannen, de
derde staat 1,50 meter verder en is ook
1,50 meter hoog. De tweede alleen is
geëlektriseerd.
Ik kroop het eerst door de eerste rij
draad, zorg dragend niet aan de tweede rij
te raken. Mijn makker Leon gaf me de
ladder over en kroop me achterna.
Nu plaatsten we onze dubbele ladder, die
twee meter hoog was, over de tweede draad.
Toen gebeurde er iets dat ik mijn heel
leven niet vergeten zal.
Ik kroop eerst op de ladder, mijn makker
volgde dadelijk. Als ik bijna boven was
zakte de ladder in de losse grond en
raakte de draad: nu was ze natuurlijk
geëlektriseerd.
Daar ik het hoogste op de ladder stond
vloog ik over de 1ste rij draad, weer op
het Belgisch terug; mijn makker viel
ongelukkelijk tussen de twee rijen in. De
pijnen en stuiptrekkingen die wij toen
voelden kan men niet beschrijven.
Nummer 11. Met de toelating der militaire overheid October 1917

Toen ik weer tot me zelve kwam zag ik iets
vreselijks. Mijn makker lag met de voeten
tegen de draad en met grote vlammen
brandden zijn schoenen, de ladder brandde
ook en de draad maakte een hels lawaai.
Dadelijk liep ik naar mijn makker en greep
hem bij de arm, maar met een schok vloog
ik terug en bleef enige seconden als dood
liggen. Tweemaèl nog probeerde ik
hetzelfde maar ieder maal vloog ik terug
en viel omver van de schok.
Toen gebeurde ons een heel gelukkig
toeval. Het apparaat in post nr. x had
gewerkt en aangetekend dat er iets aan de
draad was. De Duitsen moeten dan de stroom
afgesloten hebben, in de mening dat we
dood waren. Op hetzelfde ogenblik kon ik
mijn makker lostrekken en doofde de iadder
uit. Van die enige minuten maakten we
gebruik (mijn kameraad kon gelukkig nog
een weinig lopen) om over de draad te
springen.
Eens op Hollands grondgebied liepen we
door alles heen, blootshoofd tot aan het
eerste het beste huis, klopte de mensen op
en vroegen om binnen te mogen komen. Daar
verzorgde ik mijn makker zo goed mogelijk.
Hij had de voeten verbrand maar voelde
toch nog geen pijn. Dan liep ik haastig
een rijtuig halen, wij waren in Stramproy,
om hem naar Weert te voeren.
Om 2 uur waren wij al in Weert, bij dokter
Peeters. Dan werd mijn kameraad naar het
gasthuis gevoerd waar hij naar de mening
van de dokter een maand zal moeten
verblijven. Ik hoop, en de dokter zei het
ten andere, dat hij er met enige littekens
zal van afkomen.
Ik heb nog geen nieuws van hem ontvangen,
ofschoon ik al 3 maal geschreven heb. Dus
weet ik niet hoe hij het stelt.
Uw toegenegene,
Leon DENIS
C. 1, nr. 6, 3e comp., 2e pel., Valog‐ nes
(Manche)
Nummer 4 ‐ maart 1917 (Molenbeersel)
De dorpsgenoten zullen zich nog wel
herinneren hoe onze zeer geachte bur
77.
gemeester Truyen door de Moffen van zijn
ambt ontslagen werd, om die lafaards niet
de schuilplaats van een zwaar gekwetste
belgische soldaat aangewezen te hebben.
De heer Alfred Wauters had van die tijd
af het burgemeestersambt bekleed; nu
heeft deze, wegens ziekte, zijn ontslag
ingediend en wordt voorlopig vervangen
door de schepen Smeets (Donker Door).
De tram rijdt nog van Maaseik tot Weert,
of liever van Maaseik tot aan de grens,
alwaar de tram, uit Weert komende, de
zeldzame reizigers overneemt.
Nummer 5 ‐ april 1917 ___________________
In ons dorp ook, ofschoon gans tegen de
grens gelegen, zijn de prijzen der
levensmiddelen en van kleergoed ver‐
schrikkelijk duur: boter, 9,‐fr. per kg.;
de varkens 6,50 fr. per kg. levend
gewicht; petrol 6,‐fr. de liter; een paar
klompen 3,25 fr.; een paar gewone
schoenen 50,‐fr.; een zwegeldoos 0,60 fr.
Van de andere kant zouden de boeren ook
veel geld kunnen maken, was het voeder
maar beterkoop of liever verkrijgbaar!
Het koren moeten de mensen afstaan aan de
moffen tegen 25,^fr. de 100 kg. en zelf
moeten ze dan maïs kopen tegen 70 a 80,‐
fr. de 100 kg. De voederwortelen kosten
25,‐fr. de 100 kg.
Anders is er in 't dorp menige koe ver‐
kocht geworden tussen de 1.100,‐ en
1.400,‐fr.: dat slaat nog al door !
Paarden van 4.000,‐fr. zijn maar heel
"ordinaire"! Doch, helaas! Ge zoudt er in
het ganse dorp geen 30 meer kunnen
tellen. We leven weer terug in de goede
oude ossentijd !
‐Mathieu Ackermans (Makke Bertje) was in
Antwerpen met onbepaald verlof naar huis
gestuurd en bleef verborgen bij zijn
ouders voortleven. Dit kwamen de Moffen
te weten en hielden Bertje met zijn twee
zonen Mathieu en Jacob aan en voerden ze
alle drie naar Duitsland.
‐Langs de grenzen tegen de draadver‐
sperring hebben menige huisgezinnen hun
woningen moeten verlaten, zoals bij

Frinsen. De Mof ziet daarin een maat‐ t
gel om het overlopen te beletten.
‐Moeder Kwaspen is ook dood. De arme vrouw
was door deze wreed‐droevige ge‐
beurtenissen smartelijk getroffen, maar
had toch zo gaarne geleefd tot dat de
jongens terugkwamen! Brave, goede moeder
Kwaspen, rust in vrede.
‐ Lamb. Keyers is getrouwd met de
dochter van Veltjes Hannes; Helmussen Ties
heeft zich in Kinrooi een vrouwken ge‐
haald. Betje Steensels is naar 't klooster
gegaan.
‐ (Briefwisseling)
Beste dank aan Renier Broens, C 219,
11 cie, voor zijn enige adressen van
militairen van Molenbeersel.
Nummer 6 ‐ mei 1917
Met het doel u en ons het inzenden van
adressen, nieuwstijdingen en mededelingen
van alle aard te vergemakkelijken, hebben
we 't gunstig geoordeeld een oproep te
doen tot briefwisselende leden uit elke
gemeente. Hiertoe verklaarden zich bereid:
‐ voor Molenbeersel: Arits Jacq., I.M.
1.0., Le Havre .
Een bezetting van rond de 300 man is nog
altijd in ons dorp ingekwartierd.
De kommandatuur heeft zich in 't klooster
genesteld; de meeste soldaten zijn bij de
burgers gelogeerd.
Buiten wat oefeningen en parademarchen
door de straten van het dorp, houdt zich
dat volkje meest bezig met alle opeisingen
stipt te doen uitvoeren en verder met het
bewaken van de grens.
‐Reeds van nu af heeft de Mof de voorziene
oogstopbrengst in 1917 aangetekend en de
boeren verwittigd dat de helft er van hem
van rechtswege gaat toekomen. Met de
andere helft moeten de arme landbouwers
hun plan trekken.
‐De ontvanger Lefèbvre die nog tijdig
genoeg de grens kon oversteken, want de
Moffen zaten hem op de hielen, verklaarde
in Weert dat rond half maart er nog
slechts 5 paarden waren in het
Molenbeerselse oudstrijder RENIER BROENS
oftewel "Klompe Neerke", grootvader langs
moederszijde van uw sekretaris.
(verzameling: Mathieu Kunnen)
ganse dorp. Grote boeren zien zich ver‐
plicht hun gronden met koeien te bewerken
.
‐In ons dorp, gelijk elders, heeft de Mof
de scholen doen sluiten, onder voorwendsel
van gebrek aan steenkolen. Natuurlijk
sloeg hij ogenblikkelijk beslag op de lege
schoollokalen om ze in een hospitaal te
herschapen.
‐Een landbouwer uit de gemeente moest de
Pruis een schoon merriepaard van 5 jaar
afstaan, waarvoor reeds 4.500,‐fr geboden
was, tegen 1.350,‐fr.
Kort nadien verkocht dezelfde landbouwer
aan een slachter van Maaseik een varken
van 148 kg. tegen 10,‐fr. de kg levend
gewicht. Zo bekwam hij meer voor zijn
varken dan voor zijn paard.
78.

EEN SPAANSE GEISTIN6ENAAR.., EDGARD ERNALSTEEN
Hij woonde lang in Bolivië, in Turnhout, in Gent, in Antwerpen, in Zwitserland, in
Argentinië. Hij vond de zon in Spanje, waar hij woont en hij wordt eenennegentig in
december van dit jaar 1986 ! Als 't God belieft !
Veel weten we (nog) niet van deze alleszins merkwaardige man, die te Geistingen het
levenslicht zag, nog in de vorige eeuw. Lang moet het huishouden Ernalsteen‐ Vanhaelst
wel niet aan de Maas hebben gewoond: in de bevolkingsregisters van Ophoven is de
woonplaats in ieder geval niet genoteerd. Dat ging zo vroeger veel met de beambten van de
douane : zij kwamen en gingen gelijk het ging met de dienst. Herinner u zo onder meer
meerdere pauselijke zouaven van Kessenich uit vertrokken en een 'Molenbeerseler 1
gesneuvelde uit de eerste wereldoorlog ..
We bieden u dan voorlopig dit aan :
‐ een uittreksel uit de geboorteregisters.
‐ een briefje dat hij mij schreef vanuit Spanje in 1980 (als kollega in de Vereniging
Chri stel i jke Kunstenaars).
Ik heb hem toen moeten teleurstellen..
‐ een zopas in 't Pallieterke verschenen bijdrage rond een 1 vossestaart 1 .. (20 juni
1985).
‐ een kort curriculum vitae naar aanleiding van de 'Eerste Prijs Tekenen Spanje'
in 1975 en zijn tachtigste verjaardag (Vlaanderen, 25ste jrg, 1976, blz. 230)
Men leze !
VANUIT MALPERTUUS
ERNALSTEEN 90 !
Het oud worden spookt ons wel eens voor de
ogen. Wij zien de aftakeling bij anderen,
maar weigeren koppig te aanvaarden dat zij
ooit in het eigen lijf zal toeslaan. Maar
de vrees blijft kankeren dat wij wel de
gezegende ouderdom bereiken, maar dan als
een wrak naar geest en lichaam.. Maar zo,
zal niet alleen ik gedacht hebben, zo wil
ik graag de negentig halen en verder ook
dat kleine sprongetje naar de honderd. Wij
hebben die kranige Ed‐ gard Ernalsteen
gezien, goede vrienden, op de heuglijke
dag dat hem de "Orde van de Vossenstaart"
werd verleend.
DONAAT SNIJDERS.
Héél in 't kort wat deze "Orde" wel
betekent, 'n Ideetje van de inmiddels
ook al zeventig geworden jongeling
Bert Peleman, de man die in het
Waasland‐en‐randgemeenten zowel de
geest van "Uilenspiegel" als van
"Reinaart de Vos" levendig houdt.
Wie Bert Peleman kent, die weet dat hij
het ook ernstig meent met de goede luim.
Fantasie heeft hij te over. Inventief
heeft hij zijns gelijke niet, en wat hij
ook aanpakt, hij maakt het waar, treft
als ‘t kan zijn prestaties op naar
Europees niveau.. Ontembaar,
onverwoestbaar is die man!
Het ontvangen van de "Orde van de
Vossenstaart" is principieel voorbehouden
aan belangrijke kreatieve kunstenaars of
personen die jarenlang uitzonderlijk
presteerden op het gebied
80

van de Reinaartstudie of "promotie".
Zo zegt Bert Peleman het zelf. Bij ge‐
legenheid krijgt het nieuwe Orde‐lid een
Vossestaart op de linkerschouder gespeld,
plus een aantal toespraakjes te aanhoren.
Meer is het niet. Wel erg gezellig.
Naast de graficus Edgard Ernalsteen
ontvingen dit jaar ook Frank‐Ivo van
Damme de begeerde staart, alsmede de
Brabantse heemkundige Eugeen van den
Broeck, de Westvlaamse heemkundige René
Duyck en tenslotte Jan Lambin wienst
B.R.T.‐posti1 jon wij zo sterk moeten
missen.
Ik heb die Edgard Ernalsteen stiekem
zitten bekijken, en ik heb naar hem ge
luisterd. Hij was, voor die Reinaardi‐
aanse viering, helemaal uit Spanje ge‐
komen waar hij thans woont. Is het de
zuiderse zon die hem zo fris en vitaal
81.
heeft gehouden? We hebben ook een kort
gesprekje gehad. Over Zuid‐Amerika.
Hij heeft namelijk vele jaren in Boli‐ vië
gewoond, maar hij kent ook Argentinië en
daar hebben wij gezamenlijke vrienden.
Neen, er zit nog geen sleet op deze
Vlaamse kunstenaar. Zijn geheugen is
benijdenswaardig helder.Hij gaat nog
niet op zoek naar namen en data. Hij
aarzelde niet.
Ooit heeft Ernalsteen Reinaart De Vos
in het Andesgebergte getekend. Daar
heeft hij het heel even over gehad, en
tot einde september kan je in de
prachtige watermolen van Rupelmonde de
werken van de haast honderdjarige
bewonderen. Dat bezoek loont trouwens
altijd de moeite. Voor een dagje uit
langs de Schelde is Rupelmonde een
ideale pleisterplaats.

Edgard Ernalsteen is hoewel hij het
grootste gedeelte van zijn levensjaren in
Latijns‐Amerika en in Spanje heeft
doorgebracht, een trouwe Vlaming
gebleven. Hij heeft niet eens die
zonderlinge tongval waarmee de Vlamingen
zich verraden die zovele jaren het Spaans
als voertaal gebruikten. "Reinaart in de
Andes", of "Reinaart in Rupelmonde", het
is knap biezonder knap werk.
Eigenlijk is hij niet als tekenaar ge‐
boren. Ik bedoel, zijn studies lagen op
een ander vlak. In 1917 (een erg verdacht
jaartal) werd hij Licentiaat in de
Handelswetenschappen aan de Gentse
universiteit. Hij heeft in Zwitserland
gewoond en gewerkt, in Argentinië en in
Parijs, en zoals reeds gezegd in Bolivië,
en thans woont hij in het Spaanse Altea
waar hij nog in 1975 de eerste prijs
behaalde in de Primer Con‐ curso Nacional
de Arte...
Dat was de kranige negentigjarige in een
vlugge‐, ruwe schets. Hij is trouw
gebleven, ging het in mij om en dat
heeft mij ontroerd. Ik groet deze
prachtmens in de hoop op een lang, een
uitvoerig gesprek.
Herman Vos
Uit.: 1 1 Pallieterke, 20 juni 1985.
EDGAR ERNALSTEEN 80
EERSTE PRIJS TEKENEN SPANJE ______________
Geboren in 1895 te Ophoven bij Maaseik
Deed zijn Humaniora aan het JezuTten‐
college te Turnhout en bekwam zijn Li‐
centiaat van Handelswetenschappen aan de
Universiteit van Gent in 1917.
Na zijn legerdienst was hij klerk aan
het Stuyvenberggasthuis te Antwerpen,
tot 1924. Woonde een jaar in Freiburg

(Zwitserland) en vertrok naar Argentinië.
Als sekretaris der Familie Ver‐ straeten
Anchorena keerde hij terug naar Parijs
tot 1934. Kocht daarna een landgoed in
Suticollo (Bolivië) waar Victor Delhez
vier jaren bij hem woonde om de
Evangelies te illustreren. Kwam terug
naar Vlaanderen in 1945 en huwde met
Marianne Van de Waal om vanaf 1947 tot
1971 in Bolivië te verblijven. Sindsdien
is zijn blijvende woonplaats Altea
(Spanje).
Gedurende zijn jeugdjaren te Brecht
beoefende hij met voorliefde de teken‐
kunst. Hij maakte er een wimpeltje, dat
in het Museum aldaar nog steeds aan de
bezoekers aangeboden wordt.
Wat hij in de veertig jaren in Zuid‐
Amerika schreef was meer van weten‐
schappelijke aard zoals 'de Volkenkunde
der Andes' en drie Encyclopedieën:
Fauna, Flora en Vogelwereld van Zuid‐
Amerika. Een reisverhaal over leven en
toestanden in Bolivië heet: Gondwana,
Vaarwel.
Op aandringen van jeugdvrienden (Tony
Kerremans, Marnix Gijsen en Jozef van
Overstraeten) waagde hij zijn eerste
tentoonstelling van potloodtekeningen te
Antwerpen in 1974 (Zaal H. De Braec‐
keleer). Hij behaalde in 1975 met de
tekening 'Noe's Schafttijd' de eerste
prijs in de Primer Concurso Nacional de
Arte (Altea).
83.
VERVUILDE MAAS
Wij spreken in ons tijdschrift heel
veel over "vreuger", lang geleden ‐‐‐‐‐‐
Het interesseert ons, maar RAKEN doet
het ons niet zoveel meer.
De Maas doet dat nóg: zij stroomt er nog
steeds. Zij is nu zelfs bevaarbaar door
de ontgrindingswerken op en naast de
rivier. En er komen mensen vissen,
zeilen, surfen, racen...
Ze heet nu soms vuil !
0, niet door wat dode beesten erin of
zo, maar door chemisch afval. Wat veel
en veel erger is. Ze heeft in de pers al
"licht radioaktief" geheten.. Erger kan
het wel niet!
Leo Herberghs heeft al jaren geleden een
sarkastisch gedicht laten verschijnen in
een Limburgs tijdschrift.
We laten het nog eens volgen. Niet on‐
geïnteresseerd !!!
gedicht op staatsmijnen
gezegend zijt gij, ammoniak,
en ook gij, benzoëzuur,
onder al de produkten van aarde en hemel,
zijt gij zeer te prijzen,
caprolactam en polyetheen.
zoeter dan honig ruikt ge, edeler
dan de ceders op de libanon,
weldadiger dan brood en wijn
zijt ge, o voortbrengsels van ons aller
hoog te roemen staatsmijnen, ook wel genaamd
dsm, gij zilveren stad op de heuvel, daar waar
onze blikken zich heenwenden, de ouden
vol troost opkijken en de jeugd
met vliegende brommers elke morgen
gezwind heenwaarts fietst.
u is alle lof waardig, aloverbekend
geelbloedloogzout en
schitterende melamine. en niet te vergeten
mag ik u, weldadig propeen, fenol, formaline.
onder alle huizen zijt gij te prijzen,
lieflijke staatsmijnen, oogappel, trots
van de limburgers. en moge uw naam
ook verder nog genoemd worden
in heel het land in verre toekomst.
dat geve u de chemie,
de onvolprezen chemie.
o cyclohexanon,
cyclohexanol,
xyleen.
u roepen wij aan !
leo horbcrghs

BIJ WAT "ROMANTISCHE" MUZIEK (vervolg van nr. 1, jrg. 5, blz. 25)

"DE KINJERKES VAN OPHOVEN"
Bijnamen of spotnamen zijn eeuwenoud. Blijkbaar hadden de mensen van toen deze no dig
om iemand zeer precies aan te duiden. Dat kon een bepaald persoon zijn of zelfs een
gedeelte van het dorp (denk maar aan de "tijë wop" van Neeroeteren).
Wanneer het om personen ging werd een bijnaam nooit gebruikt als de betrokkene zelf er
bij was, tenminste op enkele uitzonderingen na zoals bijvoorbeeld door on achtzaamheid
of bij onenigheid (op z'n zachtst uitgedrukt..).
Globaal gezien bleven er ook stad en dorp niet van gespaard; die bij‐ of spditnaam werd
toch wel bepaald door de aard of eigenheid van de gemeenschap zelf. Meestal
zat er wel een beetje spotwaarheid in.
Het kon gaan van het ene uiterste naar het andere, van heel lelijk tot heel lief. Zelfs
lief werd zo heel lief niet bedoeld, denk ik. Maar dat jasje werd dan aangemeten door
mensen buiten de dorpsgrens. Maar! kom: ieder diertje zijn pleziertje
Wat Ophoven betreft, die hebben geluk gehad. Het kon alleszins erger zijn. Want de
"Kinjerkes van Ophoven" klinkt sympathiek, zoet en innemend in "de oren".
Daar willen we het nu even over hebben., of het ook wel zo was..?
IN HET KAPSALON...
Winter 1943. Als jong leergastje in
Maaseik, werd ik er voor het eerst mee
gekonfronteerd. Het was in de tijd dat de
meeste Duitsers hun wintervakantie nog
doorbrachten in Stalingrad. Jabht‐ haven
"De Spaanjerd" bestond nog niet!
Een klant in het kapsalon vroeg langs
zijn neus weg: "Jungske, waar zijt gij
van?"
"Van Ophoven, meneer".
"Ha, van de Kinjerkes van Ophoven"!
Ik voelde nattigheid. Om de zaak nog
vollediger te maken deed de bazin er
nog een schepje bovenop:
"Hand in hand, samen met de kinjerkes
van Ophoven"!
Ik dacht die zin nog eens gehoord te
hebben, maar had er nooit veel aandacht
aan gegeven. Maar nu., het was om
achterover te vallen ! Ik voelde de grond
onder mijn voeten wegzinken. Wat normaal
nog groen moest zijn, werd nu wit achter
mijn oren. Kwam het omdat ik nu op
vreemde bodem was, ik weet het echt niet,
maar het deed me wel wat! Zeker die
speciale manier
87.
waarop het gezegd werd en die aangepaste
blik. Was het als spot, deernis of
kompliment bedoeld..? Daar heeft men het
raden naar!
NAAMFEEST OP 28 DECEMBER...
Waar de spotnaam "de Kinjerkes van Op‐
hoven" zijn oorsprong heeft, is moeilijk
te achterhalen. Het moet zeer oud zijn.
Ik ben mijn licht eens gaan opsteken bij
oudere mensen. Ook zij kregen het in hun
jeugdjaren meermalen te horen..
Ophovenaren gebruikten deze term nooit,
wel inwoners van andere dorpen natuur‐
lijk. Het zal dus wel spottend bedoeld
zijn, ofschoon het sympathiek klinkt.
Bijnamen worden niet gebruikt om iemand
te vleien.
Ophovenaren deden of hun neus bloedde.
Tegenwind was het in ieder geval; die
liet men zoveel mogelijk aan zich voor‐
bijgaan, maar men voelde het even goed.
Sommige Ophovenaren zijn van mening dat
ze weten door wie ze aan die naam zijn
gekomen, maar dat laten we maar voor

wat het is. Eén ding is zeker: het komt
niet uit Brussel !
Kwade tongen beweren wel eens dat de
"Kinjerkes van Ophoven" hun naamfeest
vieren op 28 december...
Als dat zo is, dan horen zij thuis bij de
onnozele kinderen. Kan zijn, kan ook niet
zijn: we zullen zien..
"Waar rook is, is vuur" zeit Tijl en...
EN DAN WAS ER NOG "JUFFROUW HULSBOSCH 11 !
Als we "de Kinjerkes van Ophoven" braaf
onschuldig of onnozel willen bestempelen,
is het mogelijk dat dit zijn oorsprong
vindt in het vroegere onderwijs.
Reeds in 1711 was er sprake van onder‐
richt. Of er toen veel te leren viel, is
een andere vraag. Het ging er niet zacht
aan toe, dat staat vast. Braaf zijn,
armen gekruist, hand in hand de straat op
en op tijd wat over de ribben !
Met pastoor Op 't Endt werd in 1820 zelfs
een "Latijnse school" opgericht. Met een
pastoor voor de klas zal het voor de
jeugdige bende van toen ook niet alle
dagen kermis geweest zijn. Pastoors waren
streng en hadden heel wat in de pap te
brokken.
Rond de eeuwwisseling kwam dan de le‐
gendarische en veelzijdige "Juffrouw
Hulsbosch", waarover de mensen van nu nog
met eerbied spreken.
Zij leerde de kinderen lezen, rekenen,
breien en allerlei zaken die in het
huishouden van pas kwamen. Vijf
studiejaren met heel wat kinderen. En wie
was daar de baas? Juffrouw Hulsbosch !!
Dit alleen al zou volstaan om een gunstig
antwoord te vinden op de vraag: "Hoe zijn
die van Ophoven aan de naam de Kinjerkes
gekomen?"
Het kan toch niet uit de lucht zijn
gevallen !
"De Kinjerkes van Ophoven" met Juffrouw Hulsbosch anno 1912 (Verzameling: Geschied- en
Heemkundige Kring Kinrooi)
88.

UITDAGENDE LIEDJES. ..
Of "de Kinjerkes van Ophoven" braver,
onnozeler of heiliger waren dan die van
de omliggende dorpen, zal ook wel niet
waar geweest zijn. Ook zij hadden hun
slagzinnen en uitdagende "liedjes" om de
mensen te treiteren. We geven er hierna
een aantal ...
"Anne‐Marie had soep gekookt,
Zeven dagen van eine knook,
Ze had het zout vergeten
En de soep was niet te vreten !"
"Jef, pef, piep in de moei,
Stöpke trop en de maan kumpt op!"
"De koster haai zien vod verbrand, Zeven
blaoren aan eine kantj,
Och, waat haai‐der pien Aan zien
sjietmechien !"
"Toon van de baas Haai ein naas
Van hiej tot aan de Maas !"
"Bekker sjeet lekker,
Sjeet honing en kook.
Driemaal gebakken en Het waas nog neet
good !"
"De smeed, dèè sjeet;
Het klonk, en stonk
Dét hiel de smis verzonk!" (5x zelfde
toon, afstand 10 m.)
"Mie, prie, pratelvod,
Soekerbonen, sjietvod !"
"Pier poep
Laot het verken oet.
Pier pin,
Laot het verken in !"
"Heiliger menke (80 jaar geleden)
koffiekènke,
Blinkbein, sjoorstein!"
DE TWEEDE KERSFEESTEN (1985) TE KESSENICH
De tweede "Bergfeesten te Kessenich be‐
horen weeral tot het verleden.
Tijdens deze feesten waren er twee ten‐
toonstellingen te bezoeken. Een eerste
handelde over de "Dorpsherwaardering" en
werd georganiseerd door de gemeentelijke
Groendienst. Ze genoot heel wat belangstel
1ing.
Dit waren nog van de properste! Dat wil
niet zeggen dat die van Ophoven op alle
"liedjes" een patent hadden. Deze liedjes
werden op meerdere plaatsen af‐
gehaspeld.
"De Kinjerkes van Ophoven" zullen wel
altijd de Kinjerkes blijven. Zo hoort
het en wij hopen dat hetzo blijft.
* * *
Ik kom uit de Kerst‐middernachtmis. De
"Kinjerkes van Ophoven" reiken U de hand.
Bijzonder aan die mensen die niet meer zo
goed mee kunnen en aan hen die eenzaam
zijn. Dat zij allen, samen met de
"Kinjerkes van Ophoven" nog een hoopvolle
toekomst mogen tegemoet gaan.
Dit zijn de wensen voor 1986 van hem
die in zijn hart nog één van de "Kin
jerkes van Ophoven" is..
Kerstnacht 1985
JOS SMEETS
Een tweede tentoonstelling had als thema
de opgravingen van 1984, uitgevoerd op en
nabij de "Berg".
Alhoewel de resultaten van deze opgra‐
vingen pas binnen enkele jaren zullen
gepubliceerd worden, kregen de bezoekers
toch al een eerste beeld.
Aan de hand van plannen en tekeningen

(die nu berusten in onze heembiblio‐
theek) en een gedeelte van het scher‐
venmateriaal, kon toch al een bescheiden
tentoonstelling worden opgezet.
Dank zij de inzet van Frans Parren en
met medewerking van Michaël Prinsen en
ondergetekende, werd aan de bezoekers
van de "Bergfeesten" een idee gegeven
van de opgravingen die door vrijwilli‐
gers, onder leiding van archeoloog Tony
Waegeman, werden uitgevoerd.
Het getoonde schervenmateriaal betrof
onder meer:
‐ ijzertijdscherven
‐ Romeinse scherven
‐ vroeg‐middeleeuwse scherven
‐ Pingsdorf en Brunsum‐Schinveld (11de
13de eeuw)
‐ Andenne
‐ Siegburg (15de eeuw)
‐ Raeren (16de eeuw)
‐ Bouffioux (17de eeuw)
‐ Majolica uit Noord‐Nederland
‐ aardewerk uit de streek (18de
eeuw)
Bij dit alles werden ook foto's, kran‐
tenknipsels en dia's getoond.
* * *
Met de opbrengst van de Bergfeesten zal
zoals afgesproken de grafkapel op de
"Berg" worden opgeknapt (inwendig).
Nu de "Berg" als deelprojekt opgenomen
werd in het herwaardenngsdossier, kan het
onderhoud er van verzekerd worden voor de
toekomst.
Er blijft echter nog veel te doen..
Vooral aan de torenruïne en de andere
restanten van gebouwen zal nog dienen
gewerkt te worden.
Misschien kan er in 1986 een "renova‐
tiekamp" worden georganiseerd.
WERNER SMET
BIER DRINKEN EN NIET BETALEN !!
Joannes Theodoor Roost van Ensen‐
broeck, gehuwd met Anna Neuiens (lees
Neyens) uit Kinrooi verklaarde op 2
november 1791 voor notaris Eggelen,
schuldig te zijn aan Antoon Schey‐
mans uit Kinrooi, schepen van de
justitie van Kessenich, wegens het
geleverde bier sedert 19 oktober 1782
tot 2 november 1791 de som van 847
gulden. Dat bedrag is geen klein bier
!!
Daar de vergeetachtige Roost van En‐
senbroeck geen geld ter hand heeft,
betaalt hij interest en stelt als pand
"den kleinen Ensenbroekerhof", gelegen
te Oler en horende onder de justitie
van Wessem.
De adellijke drinkebroer Roost speelt
het klaar negen jaar lang bier af te
nemen van schepen Scheymans zonder te
betalen! De schepen lijkt ons een erg
onachtzaam man. Maar uiteindelijk moet
Roost toch betalen en dan durft hij
koudweg zeggen dat hij geen "baar
geld" heeft... Vandaar dat hij
voorlopig alleen de intresten van die
achterstallige som gaat afleggen.
Maar schepen Scheymans betrouwt de
zaak niet meer. Vandaar dat Roost van
Enzenbroeck één van zijn boerderijen
in pand moet stellen. Dat betekent dat
de boerderij "den kleinen
Ensenbroeckershof" zal verkocht worden
om de schulden te dekken als Roost aan
zijn verplichtingen tekort schiet.
Een ander verhaal is wat die adellijke
telg Roost van Ensenbroeck, die in de
archieven als "koopman" wordt
aangeduid, 200 jaar geleden in Kinrooi
kwam uitspoken..??
PIET HENKENS

NOG IETS OVER DE OUDE GEISTIN6ER SCHUTTERIJ
EN HET VERDWENEN ARCHIEF
In het boek over Ophoven en Geistingen
heb ik aandacht geschonken aan de ver‐
dwenen schutterij. (1)
Nieuwe gegevens uit archieven zijn mij
sindsdien niet meer onder ogen gekomen.
Wel nog een interessant gegeven "uit de
boeken".
Het is dit:
in "Het Oude Land van Loon" (2) verscheen
een artikel van de hand van Jules Frère
"Limburgse schuttersgilden". Het artikel
was veel vroeger geschreven, namelijk in
1924 en aangevuld door Maurice Frère in
1958‐1959.
In deze bijdrage voriden we voor het
eerst een spoor van archief van de
Geistinger schutterij. We lezen op blz.
34:
"Voor ons ligt het gehavend schutten‐
rekeningenboek van het verdwenen St.‐
Lambertusgild te Geistingen (Neeroete‐
ren) (3). Daar deze rekeningen bijna alle
eensluidend zijn,bepalen we ons ertoe de
eerste en de laatste over te schrijven:
op heden den 5 Juny anno 1730 hebben de
schutterei meisters namelijk Peter
Snyders ende weduw Joes Hoex (4) alhier
hunne schuttemeystersrekeningh gedaen
voor den jaer 1729, jegens die schutte
van St.‐Lambertus waerin het geldt van de
straeten berekent is ende alles wel naer
gesien hebbende zoo bevindt dat zij te
volle vol‐ daen hebben.
get. Peter Snyders, Mathias Hoex (5)
op heden de 24 sept. 1789 hebben de
schuttemeesters hun rekeningh gedaen
te weten Joannes Meyer en Joannes
Houben en alles wel naer gesien soo dat
de schuttermeesters hun rekening te
volle hebben afgedaan in present der
gemeenten schutten en Reiner Franssen
als koninck.
get. Martinus Vangeneygen
Yvonnes (6) Meyers
Yonnes (7) Houben
Theodorus Derrikx
Joannes Janssen
Terloops werd een betaling vermeld door
de schutterij gedaan om misdadigers naar
Horn (bij Roermond) gebracht te hebben."
N O T E N
DONAAT SNIJDERS
(1) Jan Geerkens en Donaat Snijders:
"Ophoven en Geistingen door de eeuwen heen",
gemeentebestuur Ophoven, 1966
(2) Uitgave van de Federatie Geschieden
Oudheidkundige
jaargang 15, 1960
Kringen van Limburg,
(3) Dit is duidelijk verkeerd. De verwarring
is wel begrijpelijk met Geis- tEREN onder
Neeroeteren; zelfde kerk- patroon trouwens..
Maar de vermelde namen zijn duidelijk
Geistinger personen.
(4) Dit moet HAex zijn.
(5) Idem.
(6) Dit moet natuurlijk Joannes zijn.
(7) Idem

1986 ‐ EEN BELANGRIJK JAAR VOOR ONS BOUWKUNDIG ERFGOED !
Het monumentenjaar 1975 waarin de slogan "Een monument staat niet alleen" werd ge‐
lanceerd, ligt weeral een tiental jaren achter de rug. Intussen is er in de gemeente
Kinrooi één en ander gebeurd rond onze windmolens (door toedoen van de molenverenigingen
die opgericht werden) en rond onze "kleine monumentjes", de kruisen en kapellen (door
toedoen van onze heemkring).
Het is goed dat enkele buurten zich zijn gaan inzetten voor "hun monument(en)" .Zo werd
de slogan in de praktijk gebracht op verschillende plaatsen. Het komt er nu vooral op aan
om op de ingeslagen weg verder te gaan en te volharden.
VERENIGINGEN ZETTEN ZICH IN VOOR MONU‐
MENTEN !
Door de aktie van de Koning Boudewijn‐
stichting: "Verenigingen zetten zich in
voor monumenten", dienen er in 1986
alvast weer twee projekten aangepakt te
worden omdat deze een belofte van
subsidiëring hebben ontvangen.
Op "de Berg" te Kessenich zullen de
restanten van de mottoren gekonser‐
veerd worden (onder impuls van het
"Dorpskernkomitee").
De grafkapel op de Berg zal verder in‐
wendig opgeknapt worden met geld van de
Bergfeesten.
Voor aanplantingen wacht men op de
goedkeuring van het dossier "Dorpsher‐
waardering" van het gemeentebestuur;
hierin werd de "Berg" opgenomen als
deelprojekt.
Het is ook te hopen dat er iets kan
gedaan worden aan de Sint‐Martinuskerk
van Kessenich. Spijtig genoeg is deze
prachtige kerk nog niet gerangschikt als
monument. De toren begint aardig
aangetast te worden. Het is dan ook de
hoogste tijd dat men de kerk op de
monumentenlijst plaatst. Wie zal er
anders op langere termijn de herstel‐
lingen op zich nemen..??
Wat onze molens betreft, hoeven de v.
z.w. Buurtschap Lemmensmolen Kinrooi en
de v.z.w. Werkgroep Molenzorg en
Molenmuseum Molenbeersel maar op de
ingeslagen weg verder te gaan.
De molens worden in 1986 trouwens extra
in de belangstelling geplaatst door het
inrichten van vijf "molenweekends"
tijdens dewelke een vakan‐ tie‐zoektocht
langs de "molenroute" zal doorgaan (elk
laatste weekend van mei tot en met
september).
92.

Voor de "Zorgvlietmolen" zijn er de plannen
om een molenmuseum op te richten in de
ruime molen alsmede een polyvalente
tentoonstellingsruimte op de
benedenverdieping. Men is hiervoor op zoek
naar "Molenpeters" om de onkosten te helpen
dekken.
Probleemgevallen blijven de molenromp
“Korenbloem" te Ophoven en de watermolen te
Kessenich (Kas teel mol en). Misschien kan
er onder inpuls van de groep "Molenzorg
Kinrooi" toch iets ten goede veranderen..?
Onze Geschied‐ en Heemkundige Kring zelf
zal werk dienen te maken van de restauratie
van de "Luurskapel" te Geistingen. Ook
hiervoor heeft de Koning Boudewijnstichting
geld ter beschikking gesteld (92.000,‐fr.)
Misschien kunnen er nog andere kapellen
worden aangepakt waarvoor er ook al
dossiers bestaan.
93.
* * *
Kinrooi
Daar bij die molen...
KINROOI — In de voorbije jaren
was het al duidelijk dat Kinrooi door
de molenmicrobe gebeten was, maar
dit jaar heeft zich tendens op een
overduidelijke manier verder gezet:
geen maand ging voorbij of in de
kolommen van deze krant dook
Kinrooi als het molendorp op.
Zo was het in het begin van het
jaar, zo was het ook nog in
november. De mensen van Kinrooi
praten niet over molens, ze leven er
mee, ze werken ervoor: een
molenwerkgroep, een molenkoekje,
een molendrankje op basis van
jenever, een molen- feest, een
molenbezoek en de verslaving gaat
gewoon verder.
Er wordt hardop gedroomd van
geklasseerde molens en van de
inrichting van een molenmuseum.
De nieuwjaarswens van Kinrooi is
bekend, (nwd)
Het Nieuwsblad 31-12-1985
Limburgs jaaroverzicht.
Het jaar 1986 wordt dus zeker belangrijk
voor ons bouwkundig erfgoed. Moge de
belangstelling voor het heem dan ook
verder aangewakkerd worden in dit ju‐
bileumjaar van onze Geschied‐ en Heem‐
kundige Kring Kinrooi.
De gemeente Kinrooi kan ook aan velerlei
projekten haar medewerking verlenen. Het
gaat hier tenslotte om het gemeentelijk
patrimonium. Misschien kan er gedacht
worden aan de oprichting van een
gemeentelijke "monumentenkommissie" die
de schepen voor monumentenzorg kan
bijstaan en die via de gemeentelijke
begroting over enige middelen zou kunnen
beschikken.
Als wij ons allen samen inzetten voor
onze eigen leefomgeving, dan kan er in
1986 heel wat bereikt worden !
WERNER SMET

NOG MEER GOED NIEUWS MET BETREKKING
TOT ONZE MONUMENTEN !!
* LEMMENSMOLEN KINROOI
Van voorzitter Pierre Henckens van de
v.z.w. Buurtschap Lemmensmolen Kinrooi
vernemen we zopas dat men in de loop
van dit jaar hoopt te kunnen o‐ vergaan
tot de aanbesteding van de volledige
restauratie van de Lemmensmolen aan de
Breeërsteenweg te Kinrooi !
Een verheugende mededeling en andermaal
een bewijs dat onze Kinrooier mensen
niet bij de pakken gaan zitten ,
Aan de Buurtschap Lemmensmolen wensen
we alvast heel veel sukses; zoals in
het verleden kunnen jullie op ons re‐
kenen !
* MAKKENKAPEL TE MOLENBEERSEL
Eén van de kapellen die we hadden op‐
genomen in ons dossier voor betoelaging
door de Koning Boudewijnstich‐ ting, was
de Makkenkapel aan de gelijknamige
straat te Molenbeersel. Helaas kon zij
niet in aanmerking genomen worden voor
betoelaging door genoemde Stichting.
Er dreigt echter gevaar, zowel voor het
monument dat meer en meer voorover gaat
hellen door de druk van de bomenwortels
achter het bouwsel, als voor de openbare
veiligheid ! Een stevige storm zou het
geheel voorover doen kantelen en terecht
komen op straat.
In samenspraak met het gemeentebestuur
werden reeds enkele afspraken gemaakt om
hieraan een oplossing te geven. Eerdaags
volgen kontakten met de eigenares in de
hoop het geheel te mogen afbreken en
verder van de bomen verwijderd, terug te
kunnen opbouwen. Dit laatste zou
gebeuren door perso‐ eel van de
gemeentelijke technische dienst Kinrooi
.
e houden U verder op de hoogte !
MATHIEU KUNNEN
K U R I E U S
LIED
SM öct ‘te
bij de Eerste H. Mis van den Eerw.
Heer Jan RUTTEN.
Wijze : Limburg is mijn vaderland.
Hoezerhof staat thans getooid Lijk men
zelden zag,
Heden blinkt en straalt voor hem Wis de
schoonste dag.
Zie, een zoon uit deze woon Keerde als
priester lot u weer, Droeg vandaag voor
d’eerste maal 'l Oiler aan den Heer.
Juich nu vrij i Wij juichen mee
Geistingen te saam
Looft en prijst en dankt vol vreugd
Nu (iods heilgen naani
Die een zoon uil deze woon
Schonk ile hoogste eer
Hem tot priester (iods verhiel'
Priester van den Heer.
O de Heer heeft u bekleed Met zijn eigen
macht ;
Wal Hij deed op ’l Avondmaal Wordt door
l T volbracht.
Eiken blijden morgenstond Daall op '1
altaar neer Jezus op uw godd'lijk woord
Priester van den Heer.
O, hoe zult gij, priester (iods Danken Hem
altijd Die in ’I O lier dat gij brengt Uwe
jeugd verblijdt.
Sta nu in zijn dienst getrouw Werkend
voor zijn eer En voor veler zielen heil,
Priester van den Heer.
(Ingezonden door Donaat Snijders)

PERIKELEN OP EN ROND DE TRAM MAASEIK ‐ WEERT
DE DOOD VAN INSPEKTEUR VAN DINTER
Even vóór de eerste wereldoorlog moeten er
zich ‐naar me verteld werd‐ ernstige
onregelmatigheden hebben voorgedaan op de
buurtspoorweg Maaseik‐Weert. Het bestuur
van de maatschappij belastte een
inspekteur er mee de misbruiken op te
sporen en te beteugelen.
De taak werd toevertrouwd aan een zekere
Van Dinter van Maaseik. Ik heb me meer dan
eens laten zeggen dat hij nogal kordaat
optrad tegen ieder lid van het personeel,
wat hem meestal kwaad werd aangerekend.
Hij was zo roekeloos de tram op te wachten,
horloge in de hand, aan een bocht waar de
tram noodgedwongen vaart moest minderen en
daar wipte de inspekteur op de treeplank.
Dat gebeurde onder andere aan "Scheure",
halfweg de grens en 't dorp Molenbeersel.
Hij moest zijn waagstuk duur bekopen, want
hij miste zijn sprong, kwam onder de
wielen terecht en hij verloor beide benen.
De machinist vertelde, bij de halte aan de
kerk, de ramp op volgende wijze: "We
hebben hem in de fourgon liggen., met zijn
beide benen af!"
De ongelukkige was bij aankomst te Maaseik
doodgebloed. Gedaan met de in‐ spektie..
Het gerucht deed de ronde dat Van Dinter
duidelijk teken had gedaan om heel traag
te rijden en hem de kans te geven op te
stappen. Daar zal wel niet veel van waar
zijn geweest; ik heb trouwens nooit iets
horen vertellen van een gerechtelijk
onderzoek.
Waarin kunnen trouwens de zogenaamde
"misdragingen" van het trampersoneel
bestaan hebben? Te laat vertrekken ?
Och kom., wie maakte zich daar veel zorgen
over ?
95.
Te lang blijven kletsen en drinken in
herbergen in de buurt van de stop‐
plaatsen ? Voor zo'n tekortkomingen was
er toch geen bestendige inspektie
nodig..
Het "levensritme" was destijds niet zo
haastig als nu. Aansluiting met de trein
was een zeer zeldzame behoefte..
Kort na het ongelukkige voorval, moet de
oorlog zijn uitgebroken.
TWEEMAAL BETALEN
Het gebeurde in de zomer van 1912‐1913
(?).. Ik heb het verhaaltje weliswaar
"tweedehands", maar ik heb de personen die
er in optreden zeer goed gekend en hun
beider karakter kan ik zo aflezen uit
hetgeen hier volgt.
Een inwoner van Kinrooi, met een vrij hoge
dunk over zichzelf, was op de tram gestapt
aan het Pottenhuis, had zich neergelaten
tegenover een goede kennis met wie hij
spoedig in een levendig gesprek geraakte.
Het was zeer warm en alle vensters waren
aan één zijde naar beneden gelaten.
Het pretentieuse heertje transpireerde
overvloedig en moest telkens weer naar zijn
"pince‐nez" tasten, omdat die dreigde af te
vallen, terwijl hij nog altijd een drukke
konversatie voerde met zijn overbuur.
Vóór '"t Ven" (eerste halte), verscheen de
kondukteur en iedereen betaalde. Iedereen
kreeg een reistiket. Het mannetje met de
neusknijper was in zo'n diepgaand gesprek
gewikkeld ‐of was zó "nonchalant"‐ dat hij
zijn reisbiljet in zijn vuist verfommelde
en het door 't raam naar buiten slingerde.
De kaartjesknipper had dat gemerkt, maar
zette zijn tocht verder naar het voorste
rijtuig.

Op de terugweg naar zijn bagagewagen
vatte hij het brillenmannetje bij de
schouder en vroeg of hij al betaald had.
Na een bevestigend antwoord: "Mèr Dré,
det wets‐te toch", moest natuurlijk het
reiskaartje getoond worden. "Det hub ich
door de vinster gegoeidj", zei het
mannetje en hoe hij verder ook
tegenspartelde: hij moest een tweede keer
beta!en.
Diezelfde kondukteur verraste later nog
door een heel wat krassere "stunt", die
erger gevolgen had. Lees maar verder...
GRATIS MET DE TRAM.. MAAR MET EEN DURE
HUURKOETS NAAR WEERT
De beheerraad van de tram vergaderde
regedmatig te Maaseik. De heren admi‐
nistrateurs van Weert reisden natuurlijk
gratis voor niks. Na de moeizame
beraadslagingen zochten en vonden ze
lafenis in het "Pottenhuis". En ze bleven
lang "plakken"! Wie zou het hun belet
hebben?
De tram kwam voorgereden en wachtte
tegenover de herberg tot het sein voor de
laatste afrit noordwaarts zou weerklinken.
Dat moest van de kondukteur komen. Hij zou
een paar schrille tonen geven op het
fluitje dat aan zijn jasknoop bengelde en
de machinist wist dan wat hem te doen
stond.
Die bewuste dag zaten dus enkele welgedane
Hollandse heren te kletsen en te drinken
in het "Pottenhuis". Ze dachten niet aan
uur of tijd..
De kaartjesknipper keek op zijn zak‐
uurwerk. Het was dezelfde die enige tijd
te voren een kliënt het reisgeld tweemaal
had doen betalen.
Hij stond op het trapje van zijn baga‐
gewagen en loerde nu en dan naar het café.
Dan stapte hij af, ging wat op en neer
lopen naast de rijtuigen, speelde
zenuwachtig met het kettinkje van het fl
ui tje..
De machinist, een Hollander met een
spraakgebrek, scheen te vermoeden wel
ke kwade bedoelingen zijn kondukteur in
't schild voerde. Hij wees met z'n duim
naar de kroeg.. Zijn gelaat was één groot
vraagteken..
De kaartjesknipper knuffelde wat aan
zijn mooie snor en deed alsof hij de
machinist niet zag.
Het vertrekuur naderde. Het zware horloge
in de hand, het fluitje tussen de
tanden., zo wachtte de kondukteur nu op
de treeplank/van zijn wagen. Plotseling
striemde zijn fluitsignaal door de lucht.
De machinist kwam van zijn lokomotief,
liep armzwaaiend naar zijn chef en
stotterde: "D..d..de hiëre zitte..n..
noch b . .bi ne..!"
De kaartjesknipper stuurde hem met be‐
straffende vinger terug en brulde hem
toe: "Ich bin noê de baas, vertrek.,
vertrek!
De bedremmelde stamelaar kroop weer op
zijn plaats, liet de stoomfluit een paar
keren verwittigend gillen...
Het "Pottenhuis" bleef echter dicht.De
Weerter bazen gegrijnslacht hebben:
"Zonger oas riedj den tram neet wech!
Gèèf oas noch mèr eine..!"
Ze vergisten zich.. En 't was de laatste
rit van de dag.
Per huurkoets hebben zich de dikke ad‐
ministrateurs naar Weert laten rijden.
Zonder twijfel op kosten van de maat‐
schappij ..
De kondukteur werd grondig verwenst en,
naar ik vermoed, ook geschorst. Dat was
hem nochtans geen zorg!
Trambediende was hij geworden uit smaak
voor het nieuwe, net zoals hij later
gemeenteraadslid werd, de eerste motor‐
fiets bereed in "Biersel", later ook 'n
verwoed fotograaf werd en daarna nog een
bloemmolen en een houtzagerij beheerde .
Wat kon hem 't tramavontuurtje schelen!
Hij nam het leven langs de plezante kant
en is zeer oud geworden !!
(Vervolgt) JOE BENFON
96.

EEN MINDERBROEDER‐PASTOOR TE OPHOVEN (OP 'T ENDT)
In "Sterk als Eyck", het blaadje van de Kulturele Kring Maaseik (2de jrg, nr. 5)
troffen we heel onverwacht het lang gezochte bidprentje aan van de vroegere Op‐ hover
pastoor Christiaan Op ! t Endt. Wij geven het nog eens weer en laten u kennis maken met
deze man, zoals dat reeds stond in het boek "Ophoven en Geistingen door de eeuwen heen"
(Ophoven, 1966) :
Pastoor Labaer overleed te Ophoven op 27
juni 1814 na een lang en uiterst bewogen
pastoraat . Hij had de hele ommekeer
meegemaakt, de kapelanie zien verdwijnen,
de goederen zien verloren gaan en de kerk
in puin zien vallen. Vele bange uren had
hij meegemaakt.
Echt betere tijden had hij nog maar even
gekend.
Zijn opvolger, Christiaan Op ‘t Endt, is de
man geweest wie het gegeven werd weer veel
te herstellen. Hij was een geboren
Maaseikenaar en Minderbroeder in het
klooster van zijn geboortestad (nu
Ursulinen). Tijdens de Franse Revolutie had
hij zich geducht tegen de Fransen gekeerd,
zodanig zelfs dat er in 1797 een
aanhoudingsmandaat tegen hem was
uitgevaardigd. Men had hem evenwel nooit
kunnen vatten. Hij was een van die talrijke
kloosterlingen, die ontheemd waren en die
zijn diensten aanbood voor parochiewerk,
toen de tijden iets beter werden. Hij nam
zijn taak als parochieherder van Ophoven en
Geistingen zeer ernstig op. Over zijn
intense bedrijvigheid zijn we goed inge‐
licht door zijn eigen notities in een
parochieregister (R.A. Hasselt ‐ Kerk
Ophoven, nr. 8, blz. 71‐108). Geboren te
Maaseik als zoon van Andries en Maria
Helena Simons, op 16 november 1772, toonde
hij zich een doorzettende Maaslander, nadat
hij op 15 juni 1814 ingehaald werd als
pastoor te Ophoven.
Het begin van zijn geschrift is zeker
waar : "Ik vond in deze gemeente alles
in eenen ellendigen staat, kerk,
parochiaal huys, alles en allen". In
september nam hij de oeroude (1788)
torenplannen ter hand en in 1815 luidden
na 38 jaar weer de klokken. In
97.
1816 ging de reparatie verder aan de kerk
en werd een torenuurwerk geplaatst. Het
volgend jaar kocht hij van kanunnik
Broeckmeulen van Thorn het orgel, (niet
het huidige; dat is een andere
geschiedenis)
Hij dacht ook aan Geistingen. Daar was een
zekere Albers hulppriester en wel tot 22
september 1817, toen hij pastoor werd te
Haren bij Maastricht. Dit veroorzaakte een
lelijk gat, dat Op 't Endt trachtte te
dempen door tot december 1818 beide kerken
alleen te bedienen, met 's zondags te
Geistingen een lees‐ mis te doen. Van
april tot juli 1818 werd dan aldaar een
kapelanie gebouwd

(het huis van de vroegere koster R.
Snijckers), zodat er een woning was voor
een priester. In 1822 begon men te
Ophoven aan een muur rond het kerkhof,
die in 1826 voltooid werd.
Op 17 september 1822 kreeg de pastoor
hulp, in de persoon van E.H. Van Stip‐
pendt, die tot kapelaan benoemd werd (op
eigen kosten van de kerkfabriek ).
En te Geistingen komt in 1818 E.H. Jan
Peters als hulppriester of rector.
Het kerkbestuur is in beide dorpen nog
gescheiden; voor 1823 ziet het er in
Ophoven zo uit : Jan Gielen, Renier
Rutten, Reynders,Jacob Gielen, Goy‐ ens
en Renier Sevrijns; voor Geistingen: Jan
Henckens, Jan Vangeneygen en Jan Deben.
In 1825 kwam er bevel van groot‐vicaris en
koning dat de goederen van de hulpkerken
voortaan bestuurd moesten worden door de
kerkmeesters van de succursaal‐ kerken. In
october werden bovengenoemde Gei stinger
kerkmeesters gedwongen de boeken over te
maken, dit na een onderzoek van de
situatie ter plaatse. Die was erbarmelijk:
de oude kerk van Geistingen zag er zo uit
: "Men vond eenen vergangenen balk, den
vloer geheel versleten". In october 1819
werd de Op‐ hover pastorie verbouwd. Een
laatste hoogtepunt in het pastoraat van Op
't Endt was de "Jubilé" van 1830 : "onsen
bisschop versogt de pastoren om drij‐ maal
dags instructie te geven, smorgens,
smiddags en savonds: dus begon ik smorgens
om vijf, smiddags om vier en savonds om
acht uuren, den toeloop was soo groot van
Ophoven en Geystingen om instructie te
aanhooren, dat ik den iever zelf wonderde.
De bereydinge tot het H. Sacrament der
Biecht was soo groot dat men niet meer
verlangen konde. Velen beweenden de zonden
van hun voorgaande leven en niemand soo ik
meynde, is teruggebleven. Te Ophoven van
340 en Geystingen ‐ hulpkapel ‐ van 230
communicanten hebben op de 15 dagen dat
den jubilé duurde te Ophoven ge‐
communiceert 734 en te Geistingen omtrent
de 300, samen 1 000, dit dus van mijne
geheele parochie. Hier te Ophoven was
volgens oude gewoonte op den dag der
Allerheyligste Drijvuldig‐ heid kermisse;
op mijn versoek is geenen schijn van
kermisse geweest, in plaats van vermaak
wierd de kerke den geheelen dag besogt".
Deze heropleving werd bevestigd door het
bezoek van de Luikse bisschop op 4 october
aan Maaseik, waar men al 27 jaar geen
bisschop meer gezien had en waar al die
jaren ook geen Vormsel meer was
toegediend. Op 6 oktober werden 300
Ophoven‐ en Geistingenaren,te 5 uur 's
morgens gevormd. In oktober van dat jaar
begon ook de miserie met troepen, in
verband met de opstand, en veel ellende op
geestelijk en stoffelijk gebied. De goede
voornemens waren bij velen weer heen, want
de pastoor noteert: "Onbeschrijfelijk is
in dit dorp ... het bederf der zeden,
vloeken, vervolginge den eenen tegen den
anderen. Nae het uitsteken van het vaandel
geel en rood was een gedeelte van het
gemeene volk sonder vrees tot snagts toe
in de herbergen. Men vraagde met geweld
geld, anders grootelijks dreygende,soodat
aan hun versoek maar moest voldaan worden.
Veertien dagen sweeg ik in den ergsten
oproer, toen ik niets te winnen wist, dan
ik was zelf in gevaar.
Dog veertien dagen daernae op Kerken‐
weyde hebbe ik op deze schrikkelijke
omstanden gepredigt en een weinig stilte
in de gemeente gebracht". Pastoor Op 't
Endt verliet Ophoven en woonde verder te
Maaseik, waar hij op 24 juli 1836 zou
overlijden.
Hij liet de parochie over aan zijn
vroegere kapelaan Walter Van Stip‐
pendt, die in volle herrie op 29 de‐
cember 1830 de parochie overnam.
DONAAT SNIJDERS

VOLKSE VERHALEN UIT ONZE HEIMAT...
EEN BRANDBRIEF IN DE LEEMKUIL
Tegenover de Oude Barier, tussen de Steenweg en de Maas, aan de Napoleonsweg van
Maaseik naar Roermond ligt de Leemkuil. Daar hadden de Bokkerijders eens bevolen door
een brandbrief geld te leggen. En dat geld werd gelegd, maar er werd meer gedaan...
Hier was een haasje te vangen en de po‐
litieprefect, in persoon van de veld‐
wachter die het Snijderke geknipt had,
zou hier weer de wacht houden en eraan
moest hij, daar kon hij niet buiten.
Vooral nu het in volle dag zou afgehaald
worden. Hoe dom die kerels waren van daar
niet aan te denken. De jacht naar geld
ontnam hun zeker alle redeneervermogen.
Het Snijderke was er wel in de donkere
ingelopen en nu zou het in volle dag
worden afgehaald.
Zo'n brutaliteit was haast niet uit te
denken. Zo'n durven voor een handvol
geld! Had hun die laatste les dan niets
geleerd. Of zouden ze geweld gebruiken?
Maar dan zouden ze zich toch ook verra‐
den. Hoe ze dat gingen klaarspelen dat
wou hij meemaken, hijzelf, Jaan, de
veldwachter. Daar was omtrent geen
kapelletje met populieren langs om in te
kruipen en Sijderkens te knippen. Daar
was hoegenaamd geen struik in 't rond om
zich achter schuil te houden, dus het was
niet nodig daaraan te denken. Hoe zou
Jaan nu dommer zijn dan de bokkerijders
zelf. Daar was geen verbergen mogelijk.
Die leemkuil, en 't was er zelfs geen, 't
was maar een naam en enkel een zakking in
de weg van hoogstens 35 m. lang en op de
diepste plaats een halve meter meer dan
een menslengte. En op die plaats moest
het geld liggen onder een losgestoken
ris, midden op het voetpaadje tussen de
twee kersporen in.
Maar onze wakkere veldwachter zijn
verstand stond ook niet stil. Op een paar
boogscheuten van de weg stond hij puinen
te steken van wie weet wie ‐zo maar‐ om
daar te zijn en te spionneren als ze
kwamen de deugnieten.
99.
Niemand zou hem kunnen herkennen,
daar had hij wel voor gezorgd.
In zijn floeren broek,met blauwe kiel en
rode halsdoek en een brede strohoed. Ja, zo
slim was onze veldwachter dat hij reeds een
periskoop gebruikte zonder dat hij het
wist, want aan de onderkant van zijn hoed
had hij een stuk spiegel aangebracht, zodat
hij werkte met de rug naar de leemkuil toe.
Zag hij in de spiegel dan kon hij nagaan of
er iemand op de weg aankwam. Zo ijverde
onze veldwachter voort zonder dat er iemand
verscheen.
En dan had hij de hele bende verwacht!
Neen, hoegenaamd niemand!
Dat zou hij niet volhouden. Als hij zo
moest blijven doorwerken, daar stonden zijn
handen ook niet naar gegroeid. Te meer, het
had al op verscheidene plaatsen
middaggeluid en hij had geen eten besteld.
Wat het gekste van alles was, daar was geen
mens meer in het veld, en het was geen
gewoonte dat men bij het puinensteken in
het veld bleef doorwerken. Hij zou daar op
het einde als schup‐ penzot staan en
argwaan wekken.
Neen, dat kom en mocht niet lang meer
duren. Daar was niet veel afwisseling
geweest voor de veldwachter op de vier uren
tijd dat hij daar te rieken stond, altijd
aan futselend, niet echt werkend, maar zich
toch moemakend.
Gelukkig kwam daar een man aan met een
kruiwagen waarop een kist stond. Gelukkig,
want anders had de veldwachter gemeend dat
het afgesproken werk was, zo op een halve
dag, geen levende ziel in de buurt.
De kruiwagen kwam de diepte in en onze boer
werkte nu ijverig voort, en onder

wijl loerde hij in zijn spiegel. Hij zag dat
de voerman zijn kruiwagen neerzette midden
op de weg in de kuil, en op een paar meter
ervan af even zijn broek
afstroopte. Die moest wel hoge nood gehad
hebben, dacht de veldwachter en gelukkig
dat hij in de kuil zat, want op het kale
vlakke veld, had hij dit moeilijk kunnen
doen. Hij zag hem zijn broekriem weer
toegespen, in zijn handen spuwen en verder
varen in de richting van het kappeletje aan
de linden naar de Donkstraat toe.
Zo werd het stilaan twee uur en Jaans maag
riep om patatten. Dan zou hij maar naar
huis gaan en 't geld meenemen, want het lag
er, al wat gevraagd was,
15 goudstukken. Juist geteld, omdat ze
zeker waren het toch terug te krijgen
wanneer ze de dief op heterdaad betrappen
zouden.
Zo naderde hij de zode, lichtte ze op, en
o wonder... de goudstukken waren gevlogen
en in de plaats ervan lag een stuk papier
met de woorden: "Toch gefopt hé!"
Daar stond onze veldwachter versteld
van. Ditmaal hadden ze hem beet, de
schelmen. Hoe was dat in gods naam
mogelijk, want daar was hoegenaamd
niemand gepasseerd dan juist de man
met de kruiwagen.
Jaan jong, zo fopt men veldwachters
die slim willen zijn. Dan stopt men
een vent in een kist waarin een gat
is en die zet men juist boven de plek
waar het geld ligt, en zo legt men in
plaats van de 15 napoleons.
Hoe de veldwachter zich ook naar de
Donkstraat spoedde en navroeg of niemand
een man met een kruiwagen en een kist had
gezien, daar was geen mens die daar
antwoord op kan geven. Daar wist Jaan ook
zo goed de reden van als zij zelf, al zei
hij het niet, want hier woonden vele van
die 1ogebroeders, die grote bendefamilie,
die niets zagen, niets gezien hadden en
ook niets zouden zien, omdat ze er
minstens een Napoleon van zouden
opstrijken.
Nooit is men te weten gekomen wie het
geld had weggenomen en nooit waagde Jaan
het nog heel het geld in een brandbrief
gevraagd te leggen.
Zo slim was hij ook wel, want het
ging hier slim tegen slim.
•k ‐k *
Zoals vrijwel altijd strookt dit ver‐
haal niet helemaal met de feiten.
Het gelegde geld zijn zeker geen Na‐
poleonen geweest, want de eerste Napoleon
die zijn naam aan een geldstuk kon geven
was op dat ogenblik nog maar ruim 14
jaar. Slechts 18 jaar later, in 1803,
werden de eerste gouden napoleons
geslagen.
Deze naam werd ook gegeven aan Belgische
munten ter waarde van 20 fr.die geslagen
werden tot in 1903.
Het was weer schepen Reynders die deze
brandbrief thuis kreeg. Hij lag in de
gang van zijn huis en zijn meid vond hem
op 28 januari 1785.
Als Jaan argwaan dacht te wekken met in
de middag door te blijven werken, dan zal
zijn hoofddeksel n.l. een grote strohoed
eind januari nog wel meer zijn
opgevallen. En puinen steken in het
holletje van de winter?
De man die het Snijderke op heterdaad
betrapte heette Henricus Houben. Dit
gebeurde echter pas op 12 februari van
hetzelfde jatr.
Na de lichting van deze brandbrief kreeg
Simon Reynders volgende kwitantie
100

mijnheer capitijn u geit is wel bevonde en kont sijn gerust mar wagt u van geenen rat te
geven dat imant van ons woort gekregen en gat nit te laet op de maseijker ban als gij
imant sijt of u wat vragt stekt uwen hoet om hoogh dan hoft gij niet te vreesen mar
gedenkt wij gij met ons geleft hebt voor deesen mar het is u vergeven en slapt gerust.
(Deze kwitantie is ook afgedrukt in het boek: "Wij zullen U met assen lonen!", samengesteld door
ondergetekende en in 1985 door onze Geschied- en Heemkundige Kring Kinrooi uitgegeven - blz. 28)
MATTHIEU WIEERS
DE BOERENGILDE VAN KESSENICH (1907‐1957)
Op 13 januari 1907 werd te Kessenich een "Boerengilde" opgericht. Aldus staat het
genoteerd in het kasboek door J. Gielen, de "schrijver" der vereniging.
Door de Boerengilde werd op 16 januari 1910 een samenwerkende maatschappij "Spaar‐ en
Leengilde van Kessenich" gesticht. De standregelen verschenen in de bijlage van het
Belgisch Staatsblad van 4 februari 1910.
Het bestuur bestond uit: dean Rutten
(voorzitter), Antoon Deben
(ondervoorzitter), Renier Linssen, Jozef
Gielen en Henri Symkens (raadsleden).
Cornelius Gorissen was schatbewaarder
(kassier).
101
Leden van de toezichtsraad waren:
Michiel Geusens (voorzitter), Jean Cool
en (ondervoorzitter), Theodoor Brouns,
Petrus Houtmortels, Lambert Haeldermans
en Henri Gielen (raadsleden) .

De standregelen van de "Spaar‐ en Leen‐
gilde" stonden afgedrukt in het "lid‐
maatschapsboeksken". De leden dienden als
deelgenoot aangenomen te worden.
Betalingen werden geboekt als "stortingen
als aandeel in de genootschappelijke kas"
en ook de terugbetaalde aandelen werden in
de lidboekjes genoteerd.
Het kasboek van de Boerengilde werd voor
het eerst ingevuld in 1912. Als lidgeld
betaalde men 1,‐frank.
Er waren toen 76 leden, waarbij als nieuwe
leden nog aansloten in 1912 : Hubert
Hawinkel, Th. Willen, Jan Roes, Jean
Lamberigts en Jean Vandeninden.
Enkele inkomsten in de periode 1912 ‐ 1914
waren onder andere:
‐ opbrengst van het gebruik van het
machien om beeten te planten: 6,50 fr.
‐ inkomsten van de kas der aankoopaf‐
deling: 27,57 frank
‐ van minister Helleputte bij zijn
bezoek aan Kessenich: 20,‐ frank. Deze som
werd geboekt op 14 mei 1914.
Enkele uitgaven in dezelfde periode:
‐ voor zielemis voor overleden lid
Jacob Vandersande aan de proost: 4,‐fr.
‐ aan A. Gorissen voor het inramen
van het portret van den hoofddeken van
den Boerenbond, minister Helleputte: 5,‐
fr.
‐ aan H. Ponsen voor het maken van
een nieuw bietenmachien: 40,‐fr.
‐ aan J. Narinx voor een ton bier
voor het feest van de hoerengilde: 14,‐fr.
In 1921 bedroeg het lidgeld 6,‐frank.
Er waren toen 75 leden in de vereniging en
men vergaderde in de zaal bij H. Brouns.
Studiedagen te Leuven werden bijgewoond
door onder andere: Gerard Linssen (1921 en
1922), Ch. Hawinkel (1923) en Jean Coolen
(1923).
In 1924 nam men ook een abonnement op het
tijdschrift "Onze Ploeg en Onze Gids".
In datzelfde jaar werd door 13 deelne‐
mers het herdenkingsfeest van de "Boe‐
renkrijg" te Hasselt bijgewoond.
Over het verenigingsleven in die tijd
(Eerste bladzijde uit de brochure met de
"standregelen")
weten we ook dat er voordrachten werden
gegeven bij de Boerenbond.
Op 4 april 1924 werd aan de pastoor (Al‐
fons Tijskens) een bedrag van 188,75 fr.
betaald, bestemd voor boekenaankoop voor de
op te richten bibliotheek.
* * *
Op 31 januari 1927 werden de standregelen
van de "Aankoopafdeling" en de
huishoudelijke verordening goedgekeurd.
I 02.

In deze verordening lezen we dat de leden,
gezinshoofden, jaarlijks 12 frank
bijdragen, waarvan er 10 frank werd
doorbetaald aan de Belgische Boerenbond.
De zonen en andere huisgenoten betaalden 1
frank voor de plaatselijke gildekas.
De gilderaad was samengesteld uit tien
leden. De jaarvergadering had plaats met
0.H. Hemel vaart.
In 1927 schonk de Boerengilde 37,85 fr.
aan Karei Hawinkel om 1andbouwboeken aan
te kopen als prijs voor de beste
leerlingen aan de avondschool.
In 1928 kocht men een zaaimachine aan voor
de prijs van 489,10 frank. Transport er
van gebeurde met de tram wat 4,80 frank
kostte.
In 1932 was er een proefveld voor de
jeugdafdeling. R. Deben ontving hiervoor
25,00 frank.
In augustus 1933 hield de Stoommelke‐ rij
haar algemene vergadering in de zaal van
de Boerenbond.
Via de "Spaar‐ en Leengilde" werd in dat
zelfde jaar een "besproeier" aangekocht
waarvoor men jaarlijks afkortingen kon
doen.
In 1942 telde de Boerengilde 95 leden. Als
vlaggedrager van de Boerengilde fungeerde
Lambert Paulussen.
103.
Bovenstaande gegevens konden we vinden
in het kasboek van de vereniging, de
standregelen en in het huishoudelijk
reglement.
In de besproken periode was het belang‐
rijkste feit echter de viering van het
50‐jarig bestaan. Daarom geven we er ook
enkele bijzonderheden over.
Dit 50‐jarig bestaan werd gevierd op 14
januari 1957. Bij de feestvergade‐ ring
waren aanwezig:
E.H. kannunik Mombaers, algemeen proost
van de Boerenbond; E.H. pastoor Gustaaf
Drees; Jozef Dupont, volksvertegenwoor‐
diger Peer; Martin Rutten, provincie‐
raadslid; Lowie Vanhamme, direkteur
magazijn Boerenbond Bree; Leo Devijver
inspekteur 1evensverzekering A.B.B.
Kumptich; Rene Deroover, inspekteur
Dienst en Toezicht B.B. Wezemaal; Gerard
Linssen, voorzitter; Mathieu Gielen,
schrijver‐zaakvoerder; Jaak Rutten,
Karei Hawinkel en Henri Verstrae‐ ten,
bestuursleden.
Tevens woonden 60 leden de feestverga‐
dering bij.
Pieter Gorissen ("Pier van Swevers"), 84
jaar en lid sedert de oprichting, hield
een speciale voordracht.
Met dit feest werd een halve eeuw Boe‐
renbond te Kessenich afgesloten.
Vijftigjarig bestaan van de Boerengilde op 14 januari 19b/
(Verzame1ing: Geschied‐ en Heemkundige Kring Kinrooi) _________
WERNER SMET

Waat maag dét in godshiêrenaam beteikene
NOGMAALS.,, "UCHTERFN"
Onze Filologus kwam er niet uit bij het speuren naar de afstamming en herkomst van
"uchteren" (1) Om kort te gaan: ik ook niet.
Toch vond ik nog enkele bewijsplaatsen van het begrip/werkwoord "uchteren"...
Op een oud handschrift op perkament van
1280 tot 1285, afkomstig uit de buurt van
Bil zen, staat een recept:
"Dets i gude lagtwarie jhegen i droege
borst.
Ten irste R. dya draganti frigidi dya‐
pemidien pem diarii electuarij resump‐
tivi ana dragma ij Misceantur.
Dese salmer eten savonts op dbedde ende
smorgens en ogteren." (2)
De gedeeltelijke transcriptie luidt :
"Dit is een goed middel tegen een droge
borst... Deze zal men eten 's avonds op
het bed en 's morgens in uchteren.
Lagtwarie: verbastering van electuarium
Een droge borst: astma? Bronchitis ?
En ogteren: voorzetsel + zelfstandig
naamwoord, thans met prothesis, n — in
nuchteren = nuchter zijnde.
In "De Bokkerijders" van Juliaan Melchior
(3) leest men:
"Wat ben ik menigmaal, in mijn prilste
jongensjaren, met schrik naar bed gegaan
om er akelig te dromen, des winters na een
lang gerekt "uchteren", tijdens hetwelk de
één of andere welbespraakte dorps
vertel!er aan de vergaderde geburen de
wandaden van de beruchte Bokkerijders in
Maas‐ en Kempen‐ land met realistische, ja
schreeuwende kleuren wist af te
schilderen."
De voetnoot bij "uchteren" vermeldt:
"Uchteren is de lange winteravonden in
gezellig samenzijn, zonder eten of
drinken, met geburen om de beurt in 't één
of ander groot boerenhuis tot aan den
ochtend of morgenstond doorbrengen;
de handen stonden niet stil, de tong nog
veel minder; de mans schilden ken‐ nip, de
vrouwen deden het meegebrachte spinnenwiel
ronken of verrichtten naaien breiwerk; men
bad luidop een "tientje" van den
rozenkrans, vertelde en zong er
beurtelings" (&).
Mijn grootmoeder, geboren in 1861, ging
als meisje 's avonds op Zeilster (tussen
Roggel, Heythuijsen en Nunhem) spinnen. Ze
nam haar spinnewiel mee. Daar kwamen meer
meisjes (en jongens) samen. Er werd ook
gedanst bij de muziek van een grammofoon.
Het natuurlijk gevolg was dat één van de
jongens mijn grootvader werd !
SLOTBEMERKING
Met deze bewijsplaatsen wil ik veron‐
derstelling, beschouwing en gevolgtrekking
van onze Filologus onderstrepen,
bevestigen en uitbreiden.
Wellicht zijn er in geschrift en lite‐
ratuur nóg vermeldingen van "uchteren".
N O T E N
JAN BERGHS
(1) Dao raostj gét!", jaargang 4, nummer
2, blz. 87-89.
(2) Publications, 1881, blz. 311
(3) Eerste druk, 1915.
(4) Veldeke, 1982, nr. 2
104

Aanwinsten heembibliotheek
Ook in de voorbije maanden kende de
heembibliotheek een grote aangroei.
Hierna volgt een opsomming van de
"voornaamste" aanwinsten.
Deze zijn zoals gewoonlijk te raad‐
plegen in onze heembibliotheek,
weertersteenweg 241 te Molenbeersel.
De openingsuren zijn van maandag tot
vrijdag van 08.00 h tot 12.00 h en van
13.00 h tot 17.00 h.
‐ Lodewijk Plessers, 1862‐1915; Limburger,
flamingant, leider, dichter, journalist,
bezieler / J. Daamen en D. Snijders . ‐
‐ Volkshuisraad in Vlaanderen / Weyns
Jozef . ‐ Reeks bestaande uit de volgende
delen : voorbericht ‐ haard‐ gerief /
zitmeubelen ‐ bergmeubelen ‐ slaapstede /
eten en drinken ‐ maten en gewichten /
kookgereedschap ‐ voorraao bewaren /
verlichting ‐ sierraad en devotie ‐
kindergerief / spinnen ‐ bakken ‐ karnen
/ opschik en schoonmaak ‐ wat overblijft
/ algemene beschouwingen . ‐
‐ Jaarboek 1984 van de Geschied‐ en
heemkundige Kring Tessenderlo / z.a.
‐ Bezig zijn met volksgeneeskunde, feiten
en fantasie / Frances Kennett . ‐
geschonken door P. Haemers . ‐
‐ De Belgische stad van vandaag ; Kes‐
senich waarheen / Gemeentekrediet . ‐
‐ Geschiedkundig overzicht van het O.L.
Vrouweklooster der Eerw. Zusters ;
Regulier Kanunnikessen der Orde van het
Heilig Graf te Kinroy / z.a. ‐ uitgeg.
bij hun 50‐jarig bestaan in 1931
(fotokopies) . ‐
‐ Hoe een provincie in twee delen werd
gesplitst / G.J.B. Verbeet . ‐
‐ Geschiedenis van de tabak in de Leie‐
streek / R. Cauwe . ‐
‐ Kunstpatrimonium van West‐Vlaanderen /
Luc Devliegher . ‐
‐ Eeuwen onder wind en wolken ; windmolens
in 0ost‐Vlaanderen / Paul Bau‐ ters . ‐
105,
‐ Castrale motten in België / J. De
Meulemeester . ‐ fotokopies . ‐
‐ Het leven van de Heilige Catharina
van Alexandrië / Rik Nul ens . ‐
‐ Theodoor Sevens en de Boerenkrijg /
P.M. Brouns . ‐
‐ Beknopte gids voor de bezoeker; Bok‐
rijk openluchtmuseum / Jozef Weyns .
‐ Bomen en struiken te Bokrijk / C.
Cuyx . ‐
‐ Achel, de top van Limburg / z.a. ‐
(overname uit tijdschrift : de
Vlaamse Bibliotheek) . ‐
‐ Trier‐Kai serthermen; Verwaltung der
staatlichen Schlösser Rheinland‐ Pfalz
/ W. Reusch . ‐
‐ Beloningen voor daden van moed en
zelfopoffering / z.a. ‐
‐ Van burchttoren tot grafkapel / Fr.
Parren . ‐ fotokopies uit Ter Eiken .
‐ De
Maasuiterwaarden De geo‐
morfologie van het Maasland / Bertie
Vanderlee . ‐
‐ Over de dwangmolens der heerlijkheid
Kessenich / Piet Bouveroux . ‐
‐ Het Maasland in de VIIIe eeuw; Kes‐
senich : folklore en geschiedenis .
‐ verzamelde opstellen .
‐ Mocht Dr. Eli as zijn hoofd redden /
Jaak Ooms . ‐ fotokopies . ‐
‐ Kunstboek ; 48 tekeningen over
Hamont‐Achel / Jaak Dijkmans . ‐
‐ Geschiedenis van onze wind‐ en water‐
molens / z.a. ‐ fotokopies . ‐
‐ Gemeente Thorn; van edelmanswoning tot
sociaal‐cultureel en toeristisch
recratief centrum / P.M. Roost. ‐
Onze dank aan al diegene die de heemkring
iets schonken. Mocht u thuis nog nog iets
vinden waarvan u denkt dat wij het kunnen
gebruiken wip dan even binnen in de
heembibliotheek of geef ons een seintje.
Samenstelling : M. Donné en J. Laveaux.

Museumnieuws
HET RADIO-, GRAMMOFOON‐ EN POPPENMUSEUM TE THORN (NL.)
Dicht bij huis, in het "witte stadje
Thorn", vinden we aan de Akkerwal 27 een
museum dat zeer zeker bij velen onbekend
zal zijn..
G E L U I D
Het eerste Nederlandse Radio‐, Grammo‐
foon‐ en Poppenmuseum werd opgericht in
Kasteel Aldenghoor te Haelen op 18 april
1976. Sinds oktober 1983 heropend te
Thorn.
In ons leven van alledag zijn radio,
televisie, grammofoon en telefoon zulke
vanzelfsprekende zaken geworden, dat wij
bij het gebruik er van nauwelijks
stilstaan bij het ontstaan van deze
apparaten. Toch is het nog maar amper een
eeuw geleden, dat de eerste stappen
werden gezet in de richting van een
ontwikkeling op dit gebied.
In 1877 vroeg Edison patent aan op een
geluidopnemend en ‐weergevend apparaat
dat hij "phonograaf" noemde.
Werkten de eerste fonografen met rollen;
vanaf ongeveer 1910 kwam de vlakke
grammafoonplaat in zwang. De uitvinding
hiervan staat op naam van de Amerikaan A.
Berliner.
Het begin van een stormachtige ontwik‐
keling was gemaakt. Hoe deze eerste
fonografen, grammafoons, telefoons,
radio's en televisies er uit zagen en hoe
de geluidsweergave was, kunnen we zien en
beluisteren in het voornoemde museum
(ongeveer 500 stuks).
Het museum geeft een overzicht van alles
wat met het voortbrengen van geluid te
maken heeft tot op heden.
P O P P E N
Poppen hebben door de eeuwen heen be‐
staan. Al door de Egyptenaren werden
poppen gemaakt. Deze werden uiteraard
geheel met de hand gemaakt.
De eerste poppen die met mallen werden
gemaakt, dateren van de vijfde eeuw voor
Christus en zijn in Griekenland
gevonden.
Het maken van "replica antieke poppen"
zou onzinnig zijn zolang er nog vol‐
doende originele antieke poppen te koop
zijn. Maar de prijzen van antieke poppen
zijn de laatste decennia echter zo enorm
gestegen dat het bijna onmogelijk wordt
om antieke poppen te verzamel en.
In het museum te Thorn kan men antieke
poppen bewonderen en de replica's die
door kursisten gemaakt werden.
Het museum is in het bezit van porse‐
leinen poppen, marionettenpoppen, vin‐
gerpoppen, handpoppen, enz. In totaal
ongeveer 700 stuks.
De openingstijden zijn van april tot en
met oktober: elke dag van 11.00 uur tot
18.00 uur; van november tot en met
januari: elke dag van 12.00 uur tot
17.00 uur; tijdens de maanden februari
en maart is het museum gesloten.
Toegangsprijzen: volwassenen: 2 gulden
en kinderen tot en met 16 jaar 1 gulden.
Adres: Akkerwal 27, NL‐6017 AW TH0RN
Telefoon: 04756‐2882
Samenstelling rubriek: Mathieu Kunnen

Kongressen - Jaarvergaderingen - Studiedagen
MOGELIJKHEDEN VOOR GENEALOGISCH ONDERZOEK
IN NEDERLANDS LIMBURG
Bovenstaande is de titel van een lezing die
dhr. Delahaye zal verzorgen voor de
"Geschied‐ en Heemkundige Kring Het Land
van Thorn" op MAANDAG 14 APRIL aanstaande
in het jeugdhuis te Thorn. Aanvang is 20.00
uur.
Ook onze geïnteresseerde leden zijn van
harte we!kom !
Beoefening van de genealogie is even oud
als de mensheid; een Engels beroeps‐
genealoog noemde zijn werk eens "Het oudste
beroep van de wereld".
Het Nieuwe Testament begint met een ge‐
nealogie. Eeuwen lang werd genealogie
slechts uitgeoefend door vorstelijke,
adellijke of aanzienlijke families. De
laatste jaren kent de genealogie geluk‐
kigerwijze een demokratische tendens : ook
de geschiedenis van de "gewone man" is
interessant. Voorwaarden voor deze
hedendaagse interesses waren uiteraard de
openbaarheid van de archieven, de
aanwezigheid van de belangrijkste gene‐
alogische bronnen (zoals burgerlijke stand
en kerkregisters) bij deze archief diensten
en de op ruime schaal ondernomen
inventarisatie en indicering van de
archieven en kollekties.
Op een aantal punten wijkt genealogisch
onderzoek in Limburg af van wat kol 1e‐
ga's elders in den lande kennen.
Ten eerste zijn er veel eigen bronnen.
Verder heeft de Limburgse genealoog be‐
duidend meer achtergrondinformatie nodig en
een grondige kennis van de regionale
geschiedenis.
Genealogisch onderzoek kent drie onder‐
scheiden, geheel verschillende periodes:
* Het begin van het onderzoek (circa
1902 tot heden); een periode waarin men
weinig beschikking heeft over archief‐
bronnen en men het onderzoek vooral in
familiekring moet verrichten.
* De periode van de Burgerlijke Stand
(circa 1796 tot 1902), een periode waarin
men de beschikking heeft over een
gigantische hoeveelheid archieven.
LO 7 .
* De periode van het "Ancien Régime" (vóór
circa 1800), een tijdvak waarin het
onderzoek een geheel andere aanpak vereist
dan ten tijde van de Burgerlijke Stand. De
eerste voor de hand liggende bronnen zijn
natuurlijk de kerkregisters. Maar men kan
nog vele andere bronnen aanboren en,
naargelang het fortuin en de sociale status
van de familie, de stamboom tot in de late
Middeleeuwen terugvoeren.
Om een goed resultaat van het onderzoek
te waarborgen, behoort men zich echter
wel te verdiepen in de methodiek van het
archiefonderzoek en moet men zich een
goede systematiek van het verwerken van
de gegevens eiqen maken.
De "Akademie voor de Streekgeborlden
Gastronomie v.z.w." organiseert haar
jaarlijkse algemene vergadering op zaterdag
26 april 1986 om 14.30 uur te Waregem; het
akademisch gedeelte wordt gehouden in de
trouwzaal van het stadhuis, gelegen in het
Shoppingcentrum.
Tijdens deze samenkomst zal het "Thomas
Vander Noot‐eremerk" verleend worden aan
Mej. Margriet Houbrechts van Heverlee
voor de studie: "De geschiedenis van de
stroopfabricage in Borgloon van 1830 tot
1840" en aan Mej. Marleen Vrancken van
Landen voor de studie: "Streekgebonden
waters en frisdranken in Limburg en
Vlaams‐Bra‐ bant, evenals hun
toeristisch belang".

Aansluitend zijn er enkele voordrach‐
ten:
‐ "De toekomst en het verleden van ons
Belgisch bier"
‐ "Brouwerijen van ambacht tot indus‐
trie".
Voor een gedetailleerd programma en
eventuele inschrijving dient men voor 19
april kontakt te nemen met de Heer J.
Collen, Abraham Orteliuslaan 4 te 3500
Hasselt.
ELFDE GOUWDAG TE GENK OP 10 MEI 1986
Met medewerking van de Heemkring "Heide‐
bloemke Genk", organiseert het Verbond voor
Heemkunde, gouw Limburg, de elfde gouwdag
in het Kultureel Centrum/Gemeentehuis te
Genk op zaterdag 10 mei aanstaande .
Het thema van deze jaarlijkse gouwdag: "Van
Kempens dorp tot industriecentrum"
De dag begint om 9.00 uur met de opening
van het sekretariaat en een heemkundige
boekenbeurs. De deelnemers ontvangen koffie
bij aankomst.
Om 10.00 uur is er een begroeting door
gouwvoorzitter E.P. Alex Coenen, gevolgd
door twee referaten. Het eerste heeft
betrekking op "Het landelijke Genk", door
A. Geusens (met dia's) en het tweede
referaat, door B. Van Doorslaer kreeg de
titel "Steenkoolontginning en haar
gevolgen", eveneens met dia's.
In de namiddag is er een film over Genk,
een receptie aangeboden door het ge‐
meentebestuur van Genk en geleide bezoeken
per autocar met gids aan Genk (o.a. bezoek
aan het gemeentelijk museum E. Van Doren en
het heemmuseum.
Om 16.30 spreekt de gouwvoorzitter het
slotwoord.
Zoals ieder zal ook ditmaal een afvaar‐
diging van onze Kring aan deze gouwdag
deelnemen. Ook U kan deelnemen aan dit
jaarlijks treffen van "soortgenoten" !
Geef even een seintje aan ons sekreta‐
riaat (Weertersteenweg 241 te Molen‐
beersel ‐ tel. 011/863.856) en wij zor‐
gen voor de inschrijving. Deelname kost
500,‐fr., voor het middagmaal en de be‐
zoeken per autocar.
TWEEDE K0NGRES VAN DE FEDERATIE VAN NE‐
DERLANDSTALIGE VERENIGINGEN VOOR 0UD‐
HEIDKUNDE EN GESCHIEDENIS VAN BELGIE
Dit tweede kongres zal plaatsvinden te
Kortrijk van 21 tot 24 augustus 1986.
Zoals tijdens de vorige kongressen wordt
aan vorsers, akademici, heemkundigen en
belangstellenden de gelegenheid geboden
om de resultaten of methodes van eigen
onderzoek bekend te maken .
Er zijn verschillende kongressekties :
oudheidkunde en industriële archeologie ‐
kunstgeschiedenis en monumentenzorg ‐
kerk‐ en mentaliteitsgeschiedenis ‐
geschiedenis van de instel!ingen‐
sociaal‐ekonomische geschiedenis ‐
kultuurgeschiedenis ‐ volkskunde ‐ di‐
alektologie en naamkunde ‐ genealogie,
wapenkunde en zegelkunde ‐ archief‐en
bib!iotheekwetenschap.
Belangstellenden kunnen zich voor verdere
informatie rechtstreeks richten tot de
kongressekretaris: P. Thurman,
Bruyningstraat 67 te 8500 Kortrijk,
telefoon: 056/22.34.35.
Samenstelling rubriek: Mathieu Kunnne

Tentoonstellingen
K I E K E
N A 0
V R E U G E R
T E
K I N R O O I
Zoals we reeds eerder schreven in dit
tijdschrift, zal onze vierde tentoon‐
stelling "Kieke nao vreuger" dit jaar
plaatsvinden in de fanfarezaal aan de
Breeërsteenweg te Kinrooi. De officiële
opening en tevens officiële viering van
ons tienjarig bestaan is voorzien op
vrijdag 31 oktober. De tentoonstelling
zal toegankelijk zijn op zaterdag 1 en
zondag 2 november 1986.
Enkele voorbereidende vergaderingen
hebben reeds plaats gehad, anderen zullen
nog volgen.
Diverse personen hebben zich reeds aan‐
gemeld om mee te werken aan deze grotere
aktiviteit van onze Kring, hetzij door
het beschikbaar stellen van materiaal,
hetzij door een handje toe te steken
tijdens voornoemde dagen.
Bezit U materiaal dat interessant kan
zijn voor deze tentoonstelling, geef dan
even een seintje aan ons sekreta‐ riaat:
Weertersteenweg 241, Molenbeersel ‐
telefoon: 011/863.8561
3de VOORBEREIDENDE VERGADERING !!!
Voor "Kieke nao vreuger" te Kinrooi: op
DINSDAG 22 APRIL 1986 om 20.00 uur in "De
Limburger", Breeërsteenweg te Kinrooi.
Ook U bent welkom !!!
SECRETARIAAT: KERKPLEIN 1, 3668 AS - TEL. 0Il-657$66
INTERNATIONALE GRAFIEK VAN A TOT Z
Deze tentoonstelling wordt georganiseerd
door de "Sint‐Aldegondiskring" in de
geklasseerde Sint‐Aldegondiskerk te As van
29 maart tot en met 27 april 1986.
Exposanten zijn onder andere: Antes ‐ Appel
‐ Baj ‐ Bogaert ‐ Carzov ‐ Cre‐ mer ‐
Cristo ‐ Decock ‐ Folon ‐ Ivens‐ Labisse ‐
Masereel ‐ Minnaert ‐ Miro ‐ Raveel ‐
Verbeeck ‐ enz., enz.
Bezoekuren: weekdagen van 14 tot 18 u.
Op zon‐ en feestdagen van 10 tot 12 u.
en van 14 tot 18 uur. Maandag en dinsdag
gesloten.
"DE SCHATTEN VAN HET MUSEUM"
Naar aanleiding van vijftig jaar Museum
van Posterijen en Telecommunicatie,
wordt een jubileumtentoonstelling
georganiseerd door de Regie der Poste‐
rijen.
"De schatten van het museum" kan men
bezichtigen op het adres: Grote Zavel
40 te 1000 Brussel van 19 april tot 25
mei 1986, van dinsdag tot zaterdag van
10 tot 16 uur; op zon‐ en feestdagen
van 10 tót 12.30 uur. De toegang is
gratis.
Samenstelling rubriek: Mathieu Kunnen

AANBIEDING KANNUNI K DARIS‐BUNDEL
Nieuwe publikaties
In 1985 werd er in Borgloon een nieuwe
Geschiedkundige Kring opgericht. Eén van
de eerste aktiviteiten van deze Kring was
een huldiging van een befaamd stadsgenoot,
namelijk Kannunik Daris (1821‐1905). Hij
was een onverdroten vorser, die de
geschiedenis van het graafschap Loon en
van tal van Limburgse dorpen opzocht en te
boek stelde.
Een eerste hulde had plaats in 1955. Eind
april 1985 werd een tweede herdenking op
touw gezet met een bloemenhulde aan het
graf en de onthulling van de
heraangebrachte gedenkplaat aan zijn
geboorte‐ en tevens sterfhuis aldaar. Een
akademische zitting en een tentoonstelling
van zijn werken bekroonde deze herdenking.
Over de vieringen van 1955 en 1985 werd
door voornoemde Kring een brochure van 55
pagina's uitgegeven, geïllustreerd met
dokumenten en fotomateriaal.
Deze bundel kan verkregen worden door
overschrijving van 150,‐fr.+ 30,‐fr. voor
de verzending op bankrekening: 457‐
8032541‐74 t.n.v. Geschiedkundige Kring,
Kannunik Daris te 3840 Borgloon.
TIJDSCHRIFT "ONS HEEM"
Géén nieuwe publikatie maar wel een
lijfblad voor iedere heemkundige! "Ons
Heem" is namelijk het tweemaandelijks
tijdschrift van ons "Verbond voor Heem‐
kunde"; dit jaar verschijnt de veertigste
jaargang.
Geïnteresseerden kunnen een abonnement
nemen door overmaking van 475,‐fr. op
rekening 000‐0495981‐20 t.n.v. Verbond
voor Heemkunde, Sint‐Martens‐Latem met
vermelding "Tijdschrift Ons Heem".
Een proefnummer kan aangevraagd worden
bij Karei Borstlap, Veldlei 84 te 2232
's Gravenwezel.
*
Joannes Ludovicus PLESSERS
Zeventig jaren na zijn dood bracht de
Oudheidkundige en Kulturele Kring St.‐
Alldegondis As‐Niel hulde aan en herdacht
het leven van deze vergeten weergaloze
schrijver, dichter, voordrachtgever,
strijder tegen het Vlaamse onrecht en
verknechting en levenswekker der Vlaamse
Studentenbeweging in Limburg.
Zij deden dit onder andere door het
uitgeven van het boek "Lodewijk Ples‐
sers", geschreven door onze voorzitter
Donaat Snijders en Joannes Daamen.
Plessers werd geboren te Niel‐bij‐As op 7
maart 1862 en overleed te Amersfoort (NL)
op 5 augustus 1915. Op achtjarige leeftijd
was hij reeds ouderloos en werd
"uitbesteed" bij fami‐ 1 iel eden.
Hij studeerde te As, Beringen, Saint‐
Roch, Sint‐Truiden en Leuven.
Voor den brode toog hij in 1889 naar
Parijs als huisleraar en kort daarna
scheepte hij in naar Argentinië.
110.

Later aanvaardde hij het ambt van stu‐
diemeester te Hasselt, Antwerpen en
Brugge.
Kort na het uitbreken van de eerste
wereldoorlog deed het gemeentebestuur van
As beroep op hem om geld over te brengen
naar Nederland voor gevluchte Assenaren.
Hij werd door de Nederlandse politie
aangehouden en verdacht van spionage in
Amersfoort geïnterneerd, waar hij op 5
augustus 1915 over! eed.
Het boek bevat 120 pagina's. Het is
verdeeld in een biografisch en in een
letterkundig hoofdstuk en is verrijkt met
een tiental illustraties met op het
voorblad een foto van de gevierde. Prijs:
400,‐fr., over te maken op rekening 235‐
0185620‐71 van de Sint‐Al‐ degondiskring
te As met vermelding "Boek Plessers".
WITBOEK:
"INDUSTRIEEL EN TECHNISCH ERFGOED VAN
BELGIE"
In een speciaal nummer van "Technolo‐ gia",
1986, 9, komt de industriële archeologie
ruim aan bod in de vorm van een "witboek".
Op deze manier wil men aanbevelingen doen
voor het grote publiek, naar de
onderwijswereld, betreffende de wettelijke
beschermingsmaatregelen en met betrekking
tot de dringende reddingsoperaties .
Het blijkt immers dat de overheid on‐
voldoende maatregelen neemt om het in‐
dustrieel erfgoed te behouden.
Claude Gaier legt uit waarom men aan
industriële archeologie moet doen. Adriaan
Linters doet een "proeve tot beknopte
terreinafbakening en begripsomschrijving
betreffende de industriële archeologie en
het industrieel erfgoed" .
Jo De Schepper heeft het over de her‐
waardering van het industrieel erfgoed.
Verder zijn er nog een tiental bijdragen,
onder andere over de onderzoeksmethoden en
over het belang van het
Ui .
toerisme voor de industriële archeologie.
Tot slot is er een algemene bi‐ bl
iografie.
90§_ël9ËD.jDdystrieel ^rfgoed^
In de gemeente Kinrooi hebben we ‐be‐
houdens onze molens‐ maar weinig meer dat
getuigt van het industrieel verleden van
onze voorouders. Gelukkig maar dat er hier
rond onze molens initiatieven worden
genomen, al zijn er ook hier nog voldoende
problemen.
Elders in het land werden al verschillende
projekten gerealiseerd of zijn ze in
oprichting. Zo onder andere het Museum
voor de Oude Technieken te Grimbergen, het
Hopmuseum te Poperinge, het VIasmuseum te
Kortrijk, het Jenevermu‐ seum te Hasselt
en het Brouwerijmuseum te Bocholt.
Zelf hebben we in Molenbeersel de moge‐
lijkheid om een Molenmuseum uit te bouwen.
In de "Zorgvlietmolen" kan men
bijvoorbeeld de molengeschiedenis uit‐
beelden en in de "Keijersmolen" kan men
het maal proces nog zelfs volgen !
Ook in onzegemeente zijn er dus kansen
voor de industriële archeologie. De
toerist kan er hier via de "Modenroute"
kennis mee maken.
Wie interesse heeft voor het "witboek" kan
het vinden in onze heembibliotheek of het
bestellen bij de V.V.I.A., postbus 30
Postkantoor Maria Hendrikaplein 9000 Gent
12 (255,‐fr., port inbegrepen)
Werner Smet
DRIE ETSEN VAN HET STRAMPR0YERBR0EK
De Stichting Limburgs Landschap bestaat 15
jaar. Bij die gelegenheid werden drie
prachtige etsen uitgegeven, gemaakt door
kunstenaar Theo Leenders. Theo Leenders is
geboren en getogen in Lanklaar en stelde
over zijn dorp enkele prachtige boeken met
eigen tekeningen samen.
De etsen geven drie mooie hoekjes van
het Stramproyerbroek weer; het eerste
projekt van de Stichting.

Van iedere ets werden slechts 30 exem‐
plaren gemaakt: een zeldzaam en uiterst
verzorgd bezit. Ze werden uitgevoerd op
mooi, haridgetrokken papier, achter glas,
in een houten lijst en met verstevigde
rug. Het formaat is 30x40 cm. De prijs,
bezorging inbegrepen; 3000,‐ frank.
De opbrengst is bestemd voor de verwerving
van terreinen in het Stramproyerbroek .
Aanvullende inlichtingen zijn te bekomen
bij Jean‐Pierre De Prins op tele‐
foonnummer: 011/75.54.19.
Vraag» en
antwoordrubriek
V R A G E N
86/01 OMZETTINGSTABEL OUDE MATEN
In de bijdrage "Herinneringen aan meester
Swinnen te Molenbeersel", verschenen in
"Dao raostj gét!", jrg. 4, nr.l blz. 25,
beweert men dat meester Swennen een
omzettingstabel van oude naar tiendelige
maten maakte.
Wie van onze leden weet hier meer van ?
Guido Tijskens,
Haverstraat 79 ‐ 3590 Hamont‐Achel
P.S. Uit een akte van notaris Eggelen kon
ik afleiden dat één mal der gelijkgesteld
was met zes vaten. In Maastricht had men
acht vaten in één mal‐ der. Wat was de
inhoud van één vat, hoeveel grammen was
één pond ?
86/02 DE KLAS VAN MEESTER SWENNEN
Op de foto, gepubliceerd in de bijdrage
"De klas van meester Swennen", in "Dao
raostj gét!", jrg. 4, nr. 1, blz. 27,
staat ook Renier Tijskens(nr.29).
Wellicht ook twee van zijn kinderen:
Frans Arnold, geboren 1895 en/of En‐
gelbert, geboren 1897; laatstgenoemde
leeft nog.
De jongen onder nummer 39 is duidelijk
ouder. Is het mogelijk dat hij hielp bij
het aanleren van de eerste letters en
cijfers ??
Guido Tijskens
Haverstraat 79 ‐ 3590 Hamont‐Achel
A N T W O O R D E N
85/04 GENEALOGISCHE GEGEVENS ____________
Voor de "stambomers" die in oud‐Kinrooi
terecht komen heb ik alle huwelijken van
1699 tot 1800 en een aantal gegevens over
de oudste stammen, zoals onder andere:
Schroijen, Scheijmans, Hi 1 ‐ ven,
Teeuwen, Hansen, Peters, Eggelen, enz.
Uit omliggende gemeenten bezit ik nog
gegevens over de volgende families:
Reijskens (Beek, Opitter), Janssen
(Beek), Lipkens (Beek), Kwanten (Ha‐
mont), Thys (Bocholt, Peer, Grote Bro‐
gel), Geelen of Gielen ( Gruitrode,
Opoeteren), Thora (Bree), Stienaers
(Bocholt, Bree, Meeuwen) en Driesen of
Dreesen (Bocholt, Kaulille).
Hopenlijk. brengen deze gegevens me in
kontakt met andere stambomers; twee weten
trouwens meer dan één !
Misschien kunnen de stambomers onder onze
leden op initiatief van de Kring eens
samenkomen..??
Guido Tijskens
Haverstraat 79 ‐ 3590 Hamont‐Achel
112

HUWELIJK
Uit onze ledenfamilie
Onze hartelijke gelukwensen aan Joset‐ te
Gielen en Leon Bral, respektievelijk van
Kessenich en Molenbeersel, die op zaterdag
1 maart 1986 in het huwelijksbootje
stapten.
Leon is de oudste zoon van onze leden Leo
Bral‐Schrooten, Uffelseweg 6 te
Molenbeersel.
Behouden vaart !
VERDIENSTELIJKE RODE KRUIS‐KRACHT
Ons lid Mevrouw Ghislaine Van Immissen van
Ophoven mocht enige tijd geleden de
medaille van laureaat, geslagen met de
beeltenis van hare Majesteit Koningin
Elisabeth, in ontvangst nemen van de
nationale raad van het Rode Kruis. Deze
medaille werd toegekend voor haar meer dan
veertig jaar in dienst staan van deze
instelling !
Met onze welgemeende gelukwensen !
VOORZITTER BELGISCHE BEUGELBOND
Ons lid Henri Neijens van Molenbeersel is
geen vreemde in beugel middens, meer
zelfs: hij was en is nog steeds de grote
promotor van deze oude volkssport. Niet te
verwonderen dus dat hij onlangs bij de
oprichting van de Belgische Beugel bond,
verkozen werd tot voorzitter ! Henri, van
harte proficiat en nog veel beugel
plezier.
MEESTER CREEMERS KOMMANDEUR
Onlangs werd ons lid, "Meester Pierre
Creemers* 1 van Molenbeersel, bevorderd
tot kommandeur !
De investituur van de "Broeders van de
Edele Eed‐Broederschap van de souverei‐
ne orde van de Rode Leeuw van Limburg en
de H. Sebastianus", had plaats in de
prachtige kapel van de Kruisheren te
Maaseik.
113.
Dat Bondsvoorzitter Creemers van "Maas en
Kempen" zich vereerd voelde met deze
aanstelling, moet wel niet onderstreept
worden. Velen kregen deze titel nog niet
op hun schuttershoed gespeld. Met deze
bevordering wil het kapittel zijn
erkentelijkheid onderstrepen voor de
diensten die Pierre Creemers bewezen
heeft aan het schutterswezen.
Met onze hartelijke felicitaties !!
OVERLIJDEN
Op 7 maart 1986 overleed te Molenbeersel
Jaak Neijens, echtgenoot van Anna Janssen
en vader van ons lid Henri Neijens. De
overledene werd geboren te Maaseik op 20
augustus 1899.
Met onze kristelijke deelneming.
PERSONEELSAANGELEGENHEDEN
* B.T.K.‐PROJEKT "HEEMKUNDIG ONDERZOEK
MOLENBEERSEL"
Zoals we reeds aankondigden in het nummer
4 van de 4de jaargang, kregen we
goedkeuring voor één voltijdse funktie en
één halftijdse funktie in bovenstaand
B.T.K.‐projekt.
Met ingang van december 1985 kwamen Ma‐
rie‐Josee Voortmans (onderwijzeres) en Mia
Vandersteegen (klerk‐typist) in dienst;
eerstgenoemde voltijds en laatstgenoemde
halftijds (iedere voormiddag aanwezig).
Beiden zullen hoofdzakelijk een "boerden
j‐onderzoek" doen in Molenbeersel;
gegevens van zowel verdwenen als nog
bestaande boerderijen worden opgespoord
(vermeldingen allerhande, gegevens in het
bezit van huidige ei genaars/bewoners,
archiefgegevens, foto's, enz.). Van iedere
boerderij wordt een dossier aangelegd met
alle gegevens die gevonden worden.

Dank zij de medewerking van Mathieu
Vanderibosch van Molenbeersel, kon men
reeds onmiddellijk beschikken over 'n
aantal interessante bijzonderheden met
betrekking tot verschillende boerderijen.
Waarvoor nogmaals dank !
Beste dank ook aan Peter Roost, gemeen‐
tearchivaris te Thorn. Dank zij zijn
medewerking kunnen we de gichtregis‐ ters
van Neeritter volledig fotokopiëren en
toevoegen aan ons dokumentatie‐ centrum.
Deze registers zijn zeer de moeite waard,
temeer omdat een groot gedeelte van het
huidige Molenbeersel vóór 1845 tot
Neeritter behoorde.
Langs deze weg doen we nogmaals een oproep
tot alle leden: beschikt U over gegevens
met betrekking tot de Molen‐ beerselse
boerderijen, hoe gering ook? Geef Marie‐
Josee en Mia dan even een seintje of kom
eens langs op ons sekre‐
tariaat/dokumentatiecentrum aan de
Weertersteenweg 241 te Molenbeersel
(Telefoon: 011/863.856). Zij zullen er U
dankbaar voor zijn !
Aan Mia en Marie‐Josee wensen we alvast
veel sukses met hun opdrachten en een
aangenaam verblijf in ons heemkundig
midden.
* EINDE B.T.K.‐PROJEKT "DOKUMENTATïE‐
CENTRUM"
Einde maart was dit projekt van één jaar
afgelopen. Marleen Donnê en Jo La‐
ONZE GESCHIED‐ EN HEEMKUNDIGE KRING KINROOI ZIT "IN DE LIFT" !!
veaux waren er beiden halftijds in werk
zaam. Gedurende negen maanden werkte
Marleen bovendien halve dagen op vrij‐
willige basis (vrijstelling van stem‐
pelkontrole) zodat ze tijdens deze periode
volledige dagen aanwezig was.
Beiden hebben gedurende één jaar zinvol
werk kunnen verrichten waarvan al onze
leden kunnen profiteren die gebruik maken
van ons dokumentatiecen‐ trum.
Met onze beste dank voor het gepresteerde
!
* AANVRAAG D.A.C.‐PROJEKT “DQKUMENTA‐
TIECENTRUM"
Omdat een dokumentatiecentrum met één jaar
werken niet "af" is doch een dagelijkse
uitbreiding kent, werd onlangs een
aanvraag ingediend voor het bekomen van
een D.A.C .‐projekt "dokumentatiecentrum"
als voortzetting van het voornoemde
B.T.K.‐projekt.
In tegenstelling met een B.T.K.‐pro‐
jekt, is een D.A.C.‐projekt niet in
tijd beperkt. Met andere woorden: de
tewerkstel Ing in een D.A.C .‐projekt
is onbeperkt in tijd.
Onze aanvraag betreft één voltijdse en één
deeltijdse kracht.
We wachten af... en hopen het beste i In
afwachting werken Marleen en Jo halftijds
verder met vrijstelling van
stempelkontrole. (Eén van beide is dus
gedurende de ganse dag aanwezig op het
gekende adres).
Dit mag wel gezegd worden want het barst weer van de aktiviteiten én de ledengroei !
In de eerste drie maanden van dit jaar noteerden ongeveer hetzelfde aantal nieuwe
leden als tijdens het volledige werkjaar 1985. Een verheugende vaststelling waarvoor
ook extra inspanningen werden gedaan door het sekretari‐ aat (toezenden van een
proefnummer van ons tijdschrift en begeleidend schrijven). Hartelijk welkom aan al
deze nieuwe leden en., laat ook U ons tijdschrift zien aan familie, vrienden en
kennissen. Voor het luttele bedrag van 300,‐fr. zijn ook zij lid van onze Kring en
geven ons meer mogelijkheden onze werking nog uit te breiden. Alvast onze hartelijke
dank !!
114.

IN MEMORIAM
JAAK LEMMENS
Na enige tijd ziek te zijn
geweest, overleed op 12 ja‐
nuari 1986 te Molenbeersel,
Jaak Lemmens.. niet onver‐
wacht maar voor velen toch
te vroeg.
Jaak Lemmens ‐te Molenbeer‐
sel en omstreken beter ge‐
kend als "meester Lemmens"‐
is het eerste lid van onze
Kring die we verliezen door
overlijden.
Meester Lemmens werd geboren te Ophoven
op 3 juli 1901. Gans zijn leven was hij
aktief in diverse verenigingen en dit
reeds op jeugdige leeftijd.
115.
Tot blijvend aandenken
en dankbare herinnering aan
DE HEER
JAAK LEMMENS
echtgenoot van Mevrouw ALICE VANDIJCK
Ere-Schoolhoofd Ere-Voorzitter van de Fanfare „St.lsidorus"
Voorzitter der Gepensioneerden van C.O.V.
Lid van meerdere godvruchtige genootschappen
geboren te Ophovsn op 3 juli 1901, en godvruchtig in
de Heer ontslapen te Molenbeersel op 12 januari
1986, gesterkt door het sacrament der zieken
Meester Lemmens,
zo kende heel Molenbeersel hem.
Een rijk gevuld leven van 84 jaren is afgesloten, een
leven van de dagelijkse plicht, met grote
nauwgezetheid, met volle inzet en met liefde verricht.
De vele talenten die de Heer hem schonk, heeft hij
gebruikt om Hem en zijn medemensen te dienen, met
de inzet van heel zijn persoon en de rijkdom van zijn
hart.
Lange jaren heeft hij zijn beste krachten gegeven aan
de basisschool, waar ieder kind van zijn vele talenten
en zijn ervaren kennis als onderwijzer, mocht leren en
delen.
Hij kende de kunst van het juiste woord, met een
goedheid en zachtheid die nooit kwetsen kon.
Als twintigjarige onderwijzer werd hij
in 1921 lid van de Koninklijke Fanfare
Sint‐Isidorus Molenbeersel en verant‐
woordelijke van de toenmalige toneel‐
Zijn aandacht, bezorgdheid en liefde ging naar
iedereen. Als een wijze raadsman of gewoon als
vriend, sprak hij met een groot gezag als geen ander,
en wat hij zei, werd in de verenigingen spontaan
aanvaard, als een wet voor hen.
De ziekte die onafwendbaar zijn krachten verminderde,
heeft hij met veel moed en groot
Godsvertrouwen gedragen tot het laatste toe. Stil en
gelaten, met de vrede in het hart, is hij naar de Heer
toegegaan.
Danke, Danke ... waren de laatste afscheidswoorden
aan zijn beminde echtgenote, met wie hij 53 jaren
geluk, lief en leed delen mocht.
Danke ... aan hen die hem tijdens zijn ziekte met de
beste zorgen hebben omringd.
Danke ... aan de parochie ... als een blijk van
genegenheid, waar allen en alles hem zo dierbaar was
en waar hij middenin ten dienste stond.
Een mensenleven dat helemaal voor anderen 'was,
eindigt niet met de dood. Het blijft voortleven in onze
herinnering en in .Gods eeuwigheid. Immers, zo zegt
de H. Schrift : ,,Zij die zich aan Hem hebben
toevertrouwd, zullen de waarheid vatten. Zijn
getrouwen zullen in liefde bij Hem blijven, want
genade en waarheid zijn voor zijn uitverkorenen.”
(Wijsh. 3,9)
De families LEMMENS en VANDIJCK danken
U voor uw blijken van deelneming en
gebeden.
DRUKK PÉETERS
BSIf- ______

kring. In 1926 werd hij sekretaris en in
1951 ondervoorzitter.
Van 1953 tot 1982 was hij voorzitter van
dezelfde fanfare; een fanfare die
trouwens in zijn geboortejaar werd op‐
gericht.
Bijna gans zijn leven stond in het teken
van de muziek, van lj zijn" fanfare!
Jaak Lemmens had echter een brede in‐
teresse. Reeds kort na de oprichting van
onze Kring trad hij toe als lid. Toen de
gezondheid van hem zelf en van zijn
echtgenote het nog toelieten was hij een
zeer regelmatige deelnemer aan onze
ledenbijeenkomsten, kleine uitstappen in
eigen streek en zelfs aan onze
dagreizen.
Meer dan eens vertelde hij me ‐toen het
minder goed ging met zijn gezondheid‐
dat hij ons gezelschap miste... die
gezellige avonden met vrienden ondereen.
Bij onze bezoeken bij hem thuis waren
zijn afscheidswoorden steevast: "Kom nog
snel terug, dan kunnen we nog wat
babbelen over vroeger en ‐zoals ze dat
toen deden‐ bij een goede borrel!"
Wat de goede meester voor onze dorps‐
gemeenschap heeft betekend is moeilijk
in dit kort bestek weer te geven. Zijn
volledige levensschets geven is voor
IN MEMORIAM
THEO VASTMANS
"Thieu, ik kom nog vlug enkele
boeken halen bij de Heemkring,
voor ik naar de begrafenis ga
van meester Lemmens. Ik heb nu
tjjd om te lezen en ge hebt
hier interessante boeken".
Het zijn de laatste woorden die
wij hoorden van "meester
Vastmans" van Geistingen... het
betrof de laatste boeken die
hij ui tleende...
ons ‐mede gezien onze leeftijd‐ moeilijk.
Wellicht kunnen en zullen gene‐
ratiegenoten van hem dat vroeg of laat
nog eens doen.
Waarschijnlijk is het ook wel zo dat we
eerst beseffen wat iemand betekende, als
hij er niet meer is...
Jaak Lemmens heeft het in zijn leven niet
steeds gemakkelijk gehad; bepaalde jaren
is hij nooit vergeten. Hij sprak er ook
niet graag meer over..'t is weer al zo
lang geleden en het leven gaat verder..
Dat de meester een geliefd man was in
Molenbeersel en bij zeer veel anderen,
bleek overduidelijk tijdens de uit‐
vaartplechtigheid in zijn Sint‐Leonar‐
dus‐parochiekerk op vrijdao 17 januari
1986.
Er was de massa mensen en er werden
ontroerende woorden gesproken namens de
fanfare en de gepensioneerden van het
C.O.V. waar hij voorzitter van was.
Samen met veel andere leden van onze Kring
hebben we die dag afscheid genomen van een
trouw mede‐lid, het eerste afscheid in het
tienjarig bestaan van onze Kring. Voor
zover we weten ook afscheid van ons oudste
lid..
Meester Lemmens is nu bij zijn Grote
Meester en zal er zeker loon naar werken
krijgen ! Rust zacht...

Theo Vastmans ging die vrijdag 17 januari
1986 nog afscheid nemen van zijn kollega
ereschoo]hoofd Jaak Lemmens; 's
anderendaags moest hij dringend opgeno‐
men worden in het ziekenhuis. Hij overleed
te Leuven op 22 januari. Eén week na de
begrafenis van meester Lemmens, stonden we
aan het graf van meester Vastmans,.
Theo Vastmans werd geboren te Neeroete‐
ren op 27 december 1920. Zijn diploma van
lager onderwijzer behaalde hij te
Mechelen‐aan‐de‐Maas in 1940. Onderwijzer
te El en en daarna te Geistingen. In 1947
vast schoolhoofd te Geistingen en vanaf
1975 schoolhoofd van de basisschool
Kessenich‐Geistingen‐Hees. Pensionering op
1.1.1982.
Meester Vastmans ! 'was er altijd graag bij"
als we er met onze Kring op uit trokken.
Als het maar even kon trok hij mee op reis
of uitstap, Hoe dikwijls hebben we daarbij
niet geluisterd naar zijn gevatte
opmerkingen, zijn rake kwinkslagen en zijn
"moppen" tussen pot en pint !
Hij was vooral ook iemand met veel
waardering voor ons heemkundig werk en
voor alles wat te maken had met onze
Kring. Op tijd en stond ontvingen we een
kaartje met "Proficiat, voor het verzorgde
werk en de interessante in‐ houd van het
tijdschrift!" Zelfs bij het overschrijven
van zijn lidmaat
117.
Dierbaar aandenken aan
Theo VASTMANS
echtgenoot van mevrouw
Betty Tilmans
Ere ‐ Schoolhoofd
geboren te Neeroeteren op 27 december
1920 en overleden te Leuven op 22
januari 1986, gesterkt door het
sakrament van de zieken.
schapsbijdrage kon hij niet nalaten enkele
bemoedigende woorden aan de mededeling toe
te voegen. Hij wist iemands werk te
waarderen !
Hij vertelde ook graag. Over zijn jeugd‐
jaren, de periode als onderwijzer en de
oorlogsjaren. Deze laatste periode genoot
zijn grote belangstelling als hij ons kwam
vragen of we nog boeken hadden verworven
"over de oorlog".
Meester Vastmans genoot ook alom waar‐
dering in zijn geliefd Geistingen. Dit
bleek overduidelijk tijdens de uit‐
vaartdienst in de Sint‐Lambertuskerk
aldaar. Lang voor aanvang van de dienst
zat de kerk nokvol ; zeer velen dienden
buiten geduldig te wachten..
Bij onze volgende uitstap zullen we
niet meer moeten stoppen op die ver‐
trouwde plek te Geistingen om meester
Vastmans op te pikken, onze volgende
uitstap zal niet zijn zoals de vorige
waar hij aan deel nam.,.
Onze Kring verloor in goed een week twee
trouwe leden, twee ereschoolhoofden, twee
mensen die we zullen missen maar niet
vergeten.
Rust zacht meester Theo Vastmans:..
Samenstelling rubriek: Mathieu Kunnen
De dierbare overledene was voor ons
een goede echtgenoot, een zorgzame
vader, een liefhebbende bompa.
Zijn beroep beleefde hij plichtsbewust,
vol goedheid, met veel zin voor
rechtvaardigheid.
Als een echte vader tussen zijn leerkrachten
en zijn leerlingen was hij
bekommerd om het welzijn van ieder.
De herinnering aan een leven in blije
eenvoud en warme vriendschap voor
kinderen en medemens blijft diep
bewaard.
Wij zijn de Heer dankbaar voor al het
goede dat wij door hem hebben ervaren.

Kringwerking
VERSLAG VAN DE ZEVENENVEERTIGSTE LEDENVERGADERING VAN DE GESCHIED‐ EN HEEMKUNDIGE KRING
KINROOI, GEHOUDEN OP VRIJDAG 14 FEBRUARI 1986 OM 20.00 UUR IN "BUURTHUIS HEES" TE HEES‐
KESSENICH
Vóór deze jaarvergadering ontvingen alle leden het eerste nummer van de vijfde
jaargang van ons driemaandelijks tijdschrift "Dao raostj gét!". Daarin was op blz.
65 de uitnodiging voor deze vergadering alsmede de agenda opgenomen.
ft AANWEZIGEN : THEO BOSMANS ‐ MEVR. GEVERS‐VAN IMMISSEN ‐ JUF. E. GHIJSEN ‐ THEO
GIELEN ‐ MATHIEU HENKENS ‐ ELS HEYMANS ‐ HENRI HEYMANS ‐ HUBERT HEYMANS
‐ MIET HEYMANS ‐ JEAN HOEKEN ‐ MEVR. HOEKEN‐KUNNEN ‐ PIET KNABBEN ‐
KRIST KOOLEN ‐ LEON KUNNEN ‐ LILIANE KUNNEN ‐ MATHIEU KUNNEN ‐ JO
LAVEAUX ‐ HENRI MEULEN ‐ MEVR. NARINX‐MOORS ‐ MEVR. PURNOT‐REYNDERS ‐
RENE RAETS ‐ MEVR. RAETS‐MAESSEN ‐ THEO SILKENS‐ JOS SMEETS ‐ WERNER
SMET ‐ DONAAT SNIJDERS ‐ RENIER SNIJDERS ‐ ERIK TEUWEN ‐ MIA
VANDERSTEGEN ‐ PIERRE VAN IMMISSEN ‐ GUILLAUME VAN LOON ‐ JUF. MARIE‐
JOSEE VOORTMANS ‐ MATTHIEU WIEERS
ft VERONTSCHULDIGD: JUF. MARLEEN DONNE ‐ MEVR. HEYMANS‐VOLDERS ‐ MEVR. NIJS‐REYN‐ “
DERS
1. WELKOMSTWOORD DOOR DE VOORZITTER
Voorzitter Donaat Snijders heet iedereen
hartelijk welkom met buiten een
verschrikkeVijk vriesweer en binnen 'n
verschrikkelijke agerida die afgewerkt
dient te worden.
Traditiegetrouw doet de voorzitter op
deze eerste ledenvergadering van het
nieuwe jaar, lezing van zijn "nieuw‐
jaarsbrief 1986".
Alvorens aan de eigenlijke agenda te
beginnen, deelt de voorzitter mee ook
een ernstig en treurig woordje te moeten
spreken. Voor het eerst in ons 10‐ jarig
bestaan zijn ons namelijk twee trouwe
leden ontvallen: meester Jaak Lemmens
van Molenbeersel en meester Theo
Vastmans van Geistingen.
Hij typeert beide leden op zijn wijze en
leest ter nagedachtenis aan beiden de
tekst "Vandaag" van Sjeng Kierkels.
2. GOEDKEURING VERSLAG VAN DE 45e LE‐
DENVERGADERING VAN 6 SEPTEMBER 1985
Dit verslag werd opgenomen in het tijd‐
schrift, jrg. 5, nr. 1, blz. 57‐58. De
voorzitter memoreert de voornaamste
punten waarna eenparige goedkeuring
volgt.
3. GOEDKEURING VERSLAG VAN DE 46ste LE‐
DENVERGADERING VAN 22 NOVEMBER 1985
Ook dit verslag werd opgenomen in het
tijdschrift, jrg. 5, nr. 1, blz. 63‐64.
Ook hierbij stipt de voorzitter de
voornaamste punten kort aan, waarna
eenparige goedkeuring volgt.
4. INGEKOMEN STUKKEN EN MEDEDELINGEN
De voorzitter stelt vast dat we elf dagen
verwijderd zijn van het tienjarig bestaan
van onze Kring. Burgemeester Theo Schoofs
van Kinrooi stuurde gelukwensen; de
voorzitter doet er lezing van.
Verder komen nog aan de orde :
‐ uitgave van drie etsen van Theo
Leenders, door de Stichting Limburgs
Land‐
schap
‐ het mededelingenblad Verbond voor
Heemkunde‐gouw Limburg wordt inhoudelijk
voorgesteld
‐ aankondiging van de cyclus "Kultu‐
reel erfgoed in Limburg ‐ Stokoud maar
steengoed"
‐ de prijs "Eregouverneur L. Roppe
86 (150.000,‐fr.)
‐ oproep voor medewerking m.b.t.
verspreiding van de das in Vlaanderen.
118.

‐ aankondiging uitgave hulde‐album
bij gelegenheid van het afscheid van
algemeen
Wyffels
rijksarchivaris Dr. Carlos
‐ een oproep van een student voor het
verstrekken van gegevens met betrekking
tot volksgerichten.
‐ aankondiging van een tweedaags
"Maas‐ symposium" en tentoonstelling te
Maaseik op 1 en 2 maart.
Al deze stukken worden ter inzage gelegd
voor de geïnteresseerden.
5. BESPREKING EN GOEDKEURING JAARPRO‐
GRAMMA 1986
Het voorstel voor jaarprogramma 1986 van
het bestuur werd gepubliceerd in het
tijdschrift, jrg. 5, nr. 1, blz 67. Zoals
steeds werd het tijdens 'n "kon‐ klaaf"
van één dag door het bestuur
klaargestoomd.
De voorzitter doet er lezing van en
verstrekt nog enkele toelichtingen bij het
geheel.
Dit jaarprogramma wordt eenparig goed‐
gekeurd .
6. GOEDKEURING JAARVERSLAG VAN DE SE‐
KRETARIS OVER 1985(WERKINGSVERSLAG)
Konform eerder gemaakte afspraken hebben
de jaarverslagen, in dit verslag genoemd
onder de punten 6 tot en met 11 vanaf een
half uur vóór deze vergadering ter inzage
gelegen voor alle leden. Zij worden niet
allemaal meer volledig voorgelezen tijdens
deze vergadering.
Sekretaris Mathieu Kunnen geeft een
overzicht van de hoofdzaken uit dit
verslag. Hierna volgt eenparige goed‐
keuring voor dit jaarverslag.
7. GOEDKEURING FINANCIEEL JAARVERSLAG
1985
Penningmeester Mathieu Kunnen geeft een
overzicht van de verschillende inkomsten
en uitgaven waarna ook dit verslag
eenparig goedgekeurd wordt.
8. GOEDKEURING VAN HET JAARVERSLAG BI‐
BLIOTHEEK 1985
Bibliothekaris Werner Smet verstrekt
bijzonderheden. Hierbij noteren we dat ons
dokumentatiecentrum 326 bezoekers telde in
1985 en dat er 344 uitleningen gebeurden
aan 110 personen.
Spreker dankt ook Marleen Donné voor het
vrijwilligerswerk, deelt mee dat 'n
D. A.C.‐projekt werd
ingediend en hoopt dat in de toekomst ons
dokumentatiecentrum ook op sommige
zaterdagen kan o‐ pengesteld worden.
9. GOEDKEURING VAN HET FINANCIEEL JAAR‐
VERSLAG BIBLIOTHEEK 1985
Bibliothekaris Werner geeft een overzicht
van de aanwending van het budget waarna
dit verslag eenparig wordt goedgekeurd .
10. GOEDKEURING VAN HET FINANCIEEL JAAR‐
VERSLAG FOTO‐ EN DIA‐ARCHIEF 1985
Bestuurslid Werner Smet geeft een o‐
verzicht van de aanwending van het be‐
schikbaar gestelde budget. Hierna is er
eenparige goedkeuring.
11. GOEDKEURING VAN HET FINANCIEEL
JAARVERSLAG RESTAURATIEFONDS 1985
Penningmeester Mathieu Kunnen, beheerder
van dit fonds, verstrekt de nodige
toelichtingen. Hierna volgt eenparige
aoedkeuri ng.
12. VASTSTELLING BUDGET BIBLIOTHEEK
1986

Het bestuur stelt voor dit budget vast te
stellen op 15.000,‐fr. Na antwoord op
enkele vragen van aanwezigen, wordt dit
voorstel eenparig goedgekeurd. Hierbij
dient opgemerkt dat men er unaniem mee
akkoord gaat dat dit budget uitsluitend
wordt aangewend voor aanschaf van boeken
en tijdschriften en dat hieruit niet geput
wordt voor administratieve benodigdheden,
enz. in verband met de bibliotheek. De
kosten voor deze laats ten dienen genomen
te worden uit de algemene kas.
13. VASTSTELLING BUDGET FOTO‐ EN DIA‐
ARCHIEF 1986
Het bestuur stelt voor dit budget vast te
stellen op 5.000,‐fr. Ook hiervoor is er
eenparige goedkeuring, met dien verstande
dat de kosten voor aanmaak van de diareeks
"boerderijen" (in het kader van het
B.T.K.‐projekt"Heemkun‐ dig onderzoek
Molenbeersel") niet van dit budget wordt
genomen maar wel zal gedragen worden door
de algemene kas.
14. VASTSTELLING BUDGET RESTAURATIE‐
FONDS 1986
Het bestuur stelt voor dit budget vast te
stellen op 5.000,‐fr. Dit voorstel wordt
eenparig goedgekeurd.
15. BESTUURSHER‐ EN VER‐KIEZING __________
Voorzitter Donaat Snijders geeft enkele
inleidende toelichtingen, vooral met
betrekking tot de oproep voor uitbreiding
van het bestuur.
Op deze oproep werden schriftelijke
kandidaturen ontvangen van volgende leden:
Theo Gielen (Kinrooi), Mathieu Henkens
(Kessenich), Jean Hoeken (Molenbeersel),
Rene Raets (Kessenich) en Guillaume Van
Loon (Kessenich).
De voorzitter dankt deze vijf leden reeds
bij voorbaat voor hun bereidwilligheid om
mee te werken aan de verdere uitbouw van
onze Kring.
Van het zittende bestuur zijn uittre‐
dend en herkiesbaar: Donaat Snijders,
Els Reynders en Werner Smet.
Ieder stemgerechtigd aanwezig lid ont
vangt een stembiljet terwijl de voor‐
zitter hierbij enkele toelichtingen
geeft. Na het beantwoorden van enkele
vragen hieromtrent wordt de wijze van
stemmen aangenomen en de leden Leon
Kunnen en Erik Teuwen aangeduid als
stemopnemers.
Na deze schriftelijke stemming doet de
voorzitter lezing van de resultaten :
‐ er blijken 33 personen aanwezig te
zijn waarvan 31 stemgerechtigde leden.
‐ er werden 31 stembiljetten
ontvangen en de kandidaten ontvingen
volgend aantal stemmen:
(in volgorde van de namen op de stem‐ b i
1jetten)
‐ Donaat
Snijders 29
‐ Els Reynders 28
‐ Werner
Smet 28
‐ Theo
Gielen 26
‐ Mathieu
Alle kandidaten aanvaarden hun verkiezing
als bestuurslfid. Zoals bij 't begin van
de stemming door de voorzitter meegedeeld,
zal het bestuur onderling de verschillende
funkties verdelen en herverdelen. Hiervan
zal mededeling gedaan worden tijdens de
eerstvolgende ledenvergadering (vrijdag 11
april 86).
16. VRAGENKWARTIERTJE
Van deze mogelijkheid tot vragen stellen
wordt ditmaal vooral dankbaar gebruik
gemaakt voor onderlinge vragen en
antwoorden.
Intussen wordt alles in gereedheid ge‐
bracht voor afwerking van het laatste punt
van de agenda...
17. GEZELLIG SAMENZIJN IN HET TEKEN VAN
ONS TIENJARIG BESTAAN EN DIA‐LEZING "TIEN
JAAR GESCHIED‐ EN HEEMKUNDIGE KRING
KINROOI"
Bestuurslid Werner Smet stelde een dia‐
lezing samen met materiaal over ver‐
schillende aktiviteiten uit ons tienja‐
rig bestaan maar ook afgewisseld met
mooie beelden uit ons eigen "heem".

Voor vele aanwezigen is deze dia‐lezing
het ophalen van herinneringen., zeker voor
diegenen die er van in den beginne bij
waren.. i n 1976 !
Niet te verwonderen dus dat dit onderdeel
met applaus wordt afgerond !
Dan is het hoog tijd voor het meer ont‐
spannende gedeelte van de avond. Naast de
gebruikelijke "koffie en vlaai" op deze
jaarvergaderingen, is ditmaal ook gezorgd
voor een feestelijk gegarneerde taart,
weeral in het teken van ons tienjarig
bestaan. Voorzitter Snijders krijgt de eer
dit prachtstuk in stukken te snijden; dat
hij geen taarteter is blijkt maar al te
vlug..!!
Tussen het smullen door heeft nog de
gebruikelijke verloting plaats, ditmaal
iets anders opgevat dan voorgaande jaren.
Door het sekretariaat werd namelijk
opgezocht ‐aan de hand van de verslagen‐
welke leden de meeste ledenvergaderingen
bijwoonden tijdens de voorbije tien jaren.
Twee leden scoorden even hoog, namelijk
Henri Heymans (Geistingen) en Jean Hoeken
(Molenbeersel) met elk 40 bij gewoonde
ledenvergaderingen in die voorbije tien
jaren ! Zij ontvingen een "waardebon" en
konden als eersten een keuze maken uit het
aanwezige boekenpakket. Daarna volgden nog
een twaalftal leden met hoge score.
Beurtelings kan op deze wijze iedereen
zijn of haar keuze maken.
Tussendoor zijn er nog dankwoorden van de
sekretaris voor Marie‐Josee Voort‐ mans
die vele maanden vrijwil 1igers‐ werk deed
in ons dokumentatiecentrum. Zij kreeg
hiervoor een aandenken aangeboden .
Met het. verkrijgbaar stellen van de
eerste, ingebonden jaargang, van ons
tijdschrift (toen nog mededelingenblad)
kcrttit langzaam maar zeker een einde aan
deze andermaal gezellige samenkomst.
Enkele kaarsjes van de tien‐jaar‐taart
konden we nog verzamelen als aandenken...
waar ze op hadden gestaan was niet veel
meer van te bespeuren..!!
Mathieu Kunnen
Sekretari s
NAMEN EN ADRESSEN BESTUURSLEDEN
Tijdens de jaarvergadering van 14 fe‐
bruari laatstleden werd het bestuur
uitgebreid met vijf leden.
Voor alle duidelijkheid geven we U
hierna de samenstelling van het volledig
bestuur.
In het volgende nummer publiceren we de
funktieverdeling binnen dit bestuur.
‐ Donaat SNIJDERS, Pelserstraat 33
3680 Maaseik ‐ Tel. 011/56.41.73
‐ Hubert HEYMANS, Venlosesteenw. 73
3688 Geistingen ‐ Tel.011/56.70.58
‐ Mathieu KUNNEN, Middenstraat 2
3688 Molenbeersel ‐ Tel.011/86.38.56
‐ Werner SMET, Venlosesteenweg 133
3688 Kessenich ‐ Tel. 011/56.67.99
‐ Els REYNDERS, Maasstraat 12 3688
Ophoven ‐ Tel. 011/56.46.19
‐ Theo GIELEN, Breeërsteenweg 55
3688 Kinrooi ‐ Tel. 011/86.43.47
‐ Mathieu HENKENS,
Venlosesteenw.118 3688 Kessenich ‐ Tel.
011/56.45.97
‐ Jean HOEKEN, Weertersteenweg 151
3688 Molenbeersel ‐ Tel.011/86.43.39
‐ René RAETS, Venlosesteenweg 157
3688 Kessenich ‐ Tel. 011/56.50.84
‐ Guillaume VAN LOON,
Breeërsteenw.5 3688 Kessenich ‐ Tel.
011/56.72.38
* * * *
Het sekretariaat/dokumentatiecentrum,
Weertersteenweg 241 te 3688 Molen‐
beersel‐Kinrooi, is dagelijks geopend op
werkdagen van 8.00 uur tot 12.00 uur en
van 13.00 uur tot 17.00 uur.
Telefonisch te bereiken onder nummer:
011/863.856.
Op dit adres en telefoonnummer zijn ook
de aangestelden in het B.T.K.‐ 3rojekt
"Heemkundig Onderzoek Molen‐ )eersel"
(boerderij‐onderzoek) dage‐ ijks te
bereiken.

Komende aktïviteïfen van onze kring
U I T N O D I G I N G E N !!!! ________
We hebben het genoegen U vriendelijk
uit te nodigen op onze 48ste ledenver‐
gaderi ng
‐ op : VRIJDAG 11 APRIL 1986 om 20 uur
‐ in : BUURTHUIS "HEES", Schoolstraat
te Hees‐Kessenich.
AGENDA
1. Welkomstwoord door de voorzitter
2. Goedkeuring verslag van de 47ste le‐
denvergadering (zie elders in dit
nummer)
3. Ingekomen stukken en mededelingen
4. VOORDRACHT: "De Berg te Kessenich ‐
vroeger en nu", door lid Frans Par‐
ren van Kessenich
5. Vragenkwartiertje
6. Allerlei
Ook tijdens deze 1 edenvergadering weer
een interessante voordracht op het
programma. Frans Parren is reeds jaren
begaan met de geschiedenis van Kessenich
en met "de Berg" in het bijzonder. In
"Ter Eiken" (jrg. 8, nr. 1, 15 augustus
1983) publiceerde hij onder andere "Van
Burchttoren tot grafkapel ‐ het wel en
wee van de historische kern van
Kessenich".
In zijn voordracht voor onze Kring zal
Frans trachten het belang van de oude
mottoren uit te leggen. Hij zal het
echter niet alleen hebben over het ver‐
leden, maar ook over de plannen die be‐
staan om het geheel te konserveren.
We hopen ook U te mogen begroeten op
deze 1edenvergadering !
VOORBEREIDENDE VERGADERING "KIEKE NAO
VREUGER" TE KINROOI
Iedereen die wil of kan meehelpen bij de
voorbereidingen van onze vierde
tentoonstelling "Kieke nao vreuger"
die we dit jaar organiseren in Kinrooi,
nodigen we langs deze weg uit op de
volgende voorbereidende vergadering.
Deze heeft plaats op DINSDAG 22 APRIL om
20.00 uur in "De Limburger" aan de
Breeërsteenweg te Kinrooi.
Bezit U materiaal dat kan dienen voor
deze tentoonstelling, geef dan even een
seintje aan ons sekretariaat.
Ook in Kinrooi moet deze aktiviteit van
onze Kring lukken !!
Wij zetten weer onze deuren open...
PARKFEEST VILLA PAX 1986 !
Degenen die er vorig jaar bij waren
zullen zich zeker onze "open‐deur‐dag"
herinneren!! Het liep gesmeerd, lekker
veel volk en buiten op en top gezel‐
ligheid... tot die vreselijke storm kwam
opzetten. Zelfs het podium stortte in
elkaar !
Dit jaar hopen we dat de weergoden ons
niet in de Steek zullen laten want er
werd een uitgebreid programma uitgewerkt
voor het "Parkfeest Villa Pax".
ZONDAG 4 MEI AANSTAANDE leiden alle wegen
naar de Weertersteenweg 239 en 241 te
Molenbeersel.
Vanaf 13.00 uur zetten volgende diensten
en verenigingen hun deuren open:
‐ de gemeentelijke informatiedienst
en gemeentelijke drukkerij Kinrooi
‐ de gemeentelijke bibliotheek
‐ onze Geschied‐ en Heemkundige
Kring
‐ de V.V.V.‐Infodienst Kinrooi
Er is echter veel meer!
De gemeentelijke groendienst Kinrooi
organiseert een "bloemenmarkt". In het
park aan Villa Pax zullen plaatselijke
bloemisten hun standen opgesteld hebben
en een groot gamma bloemen te koop
aanbieden.
De groendienst zelf pakt uit met een
infostand, er worden enkele diareeksen
122.

vertoond, er wordt informatie gegeven over
de bebloemingsaktie, erfbeplan‐ ting, enz.
De officiële opening met enkele toespraken
in verband met deze bebloemingsak‐ tie is
voorzien om 15,00 uur,
In de lokalen van "Villa Pax" kan men
verder een bezoek brengen aan het "dop‐
persatelier" en de postzegelvereniging "De
Postmolen Molenbeersel" (tentoonstel
11'ng).
Rond Villa Pax zullen verschillende
marktkraampjes te vinden zijn; diverse
Kinrooier verenigingen stellen zich hier
voor.
We denken hierbij aan V.T.B./V.A.B., v.z.w.
Radio Grensland Kinrooi, het B.T. K.‐
projekt "Kuituur" van Kinrooi die een
vlaamse kermis organiseren, volksspelen,
enz.
Om 16.00 uur en 17.00 uur is er een op‐
treden van akkordeonk]ub "Amicitia Mo‐
1enbeersel".
123.
Er wordt gezorgd voor eten en drinken.
Ditmaal stellen we het "drinken" in 't
teken van het "Jaar van het Bier". Zo zal
er een speciale stand zijn met onze
streekbieren "Bokkereyer" en "Se‐ zoens"
en een biertentoonstell ing (video ).
Er zal nog veel meer zijn: we kunnen hfet
niet allemaal opnoemen in dit kort bestek.
Vanzelfsprekend hopen we dat IJ ook eens
een kijkje komt nemen op ons sekretari‐
aat/dokumentatiecentrum; personeel en
bestuursleden zijn van de partij en zullen
U graag alle gewenste inlichtingen geven.
Vooral voor onze leden die anders niet in
de mogelijk zijn een bezoek te brengen, is
dit wel een ideale gelegenheid! Breng uw
familie, vrienden en kennissen ook maar
mee!
Wie er vorige jaren bij was, weet dat.
't er gezellig aan toe gaat. Graaa dus
tot ZONDAG 4 MEI 1986 VANAF 13.00 UUR
Samenstelling rubriek: Mathieu Kunnen
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd
en/of openbaar gemaakt door
middel van druk, mikrofilm, fotokopie of
op welke andere wijze ook, zonder
voorafgaandelijke schriftelijke
toestemming van de uitgever en van de
auteur(s).

ISSN 0774‐0Q0X
Dao raostj gét!
Dnemaandel i jks
Heemkundig Tijdschrift
van de
Geschied‐ en Heemkundige
Kring Kinrooi
* Leverden bijdragen:
‐ Joe BENFON
‐ Jan BERGHS
‐ Marleen DONNE
‐ Piet HENKENS
‐ Mathieu KUNNEN
‐ Jo LAVEAUX
‐ Jos SMEETS
‐ Werner SMET
‐ Donaat SNIJDERS
‐ Guido TIJSKENS
‐ Matthieu WIEERS
* Omslagontwerp:
‐ Jan HERMANS
* Typwerk:
‐ Marleen DONNE
‐ Mathieu KUNNEN
‐ Jo LAVEAUX
* Lay‐out/vormgeving:
‐ Mathieu KUNNEN
* Offsetdruk:
‐ Gem. Drukkerij Kinrooi
* Afwerking/verzending:
‐ Sekretariaat
* Redaktieraad:
‐ Het Bestuur
* REDAKTIEADRES:
‐ Sekr./Dokumentatiecentrum
Weertersteenweg 241 3688
KINROOI
TEL. 011/863.856
* Verantw. uitgever:
‐ E.H. Donaat Snijders
Pelserstraat 33 3680
MAASEIK
JAARGANG 5 ‐ NUMMER 2
APRIL 1986