Nieuwsbrief SSGA nr 09 - GGD Amsterdam

Reedaaccttiioonneeeell
Reedactioneel
Letterlijk betekent Stalker:
jager die zijn prooi besluipt.
Anderen hebben het liever
over ,,belagen’’ dan over
,,stalken’’. Hoe dan ook is
het een levensgevaarlijk
fenomeen dat gepaard gaat
met veel psychisch en soms
lichamelijk leed. In dit num-
mer legt Lydia Dikker, con-
tactpersoon Stalking van
de Amsterdamse Jeugd en
Zedenpolitie, uit hoe moei-
lijk het is om er tegen op te
treden en geeft ze tips voor
hulpverleners die er mee te
maken krijgen. En: er ligt
een wetsvoorstel om het
strafbaar te stellen.
Verder aandacht voor de
oprichtingsbijeenkomst voor
een beroepsvereniging van
vertrouwenspersonen in de
rubriek de Agenda en nog
veel meer in de rubrieken
Publikaties en
Wetenswaardigheden.
"Stalk "Stalkers
dwaz aze e
aanbidde aanbidders"
De door Mr. Boris Dittrich
voorgestelde wet luidt:
Art. 301A
van het Wetboek van Strafrecht
,,Hij, die wederrechtelijk stelselmatig
inbreuk maakt op een anders
persoonlijke levenssfeer met het
oog die ander te dwingen iets te
doen, niet te doen of te dulden dan
wel vrees aan te jagen wordt, als
schuldig aan belaging, gestraft met
een gevangenisstraf van ten hoogste
drie jaren of een geldboete van
de vierde categorie.
Vervolging vindt niet plaats dan op
klacht van hem tegen wie het misdrijf
is begaan.’’
9
s
zijn zijn
gee geen
Stalkers zijn geen dwaze aanbidders, stalking
is levensbedreigend. In het in januari
1996 verschenen Zwartboek van de
Stichting Anti Stalking wordt duidelijk hoe
stalkers het leven van hun slachtoffers
onteigenen. Vanuit verschillende perspectieven
wordt beschreven hoe stalkers het
leven van slachtoffers beheersen en vernietigen.
Het misverstand dat het gedrag van een
stalker voortkomt uit dwaze verliefdheid
wordt onbetwistbaar weerlegd: stalkers
zijn uit op volledige controle.
De SAS maakt onderscheid tussen stalking
door ex-partners en stalking door anderen.
Net als bij seksueel geweld is in
beide gevallen het overgrote deel van de
slachtoffers vrouw, en van de daders man
(onderzoek onder de leden van SAS,
1 september 1997).
De lijst met voorbeelden van hoe stalkers
te werk (kunnen) gaan is indrukwekkend
en varieert van telefoonterreur, fysieke,
seksuele en geestelijke mishandeling, inti-
midatie en manipulatie tot ontvoering.
De juridische mogelijkheden om stalkers te stoppen zijn nog beperkt. En slachtoffers
geven aan dat stalking als probleem nog lang niet door iedereen serieus
genomen wordt.
Het Steunpunt Seksueel Geweld vraagt hulpverleners die vragen van slachtoffers van
stalking hebben gekregen te reageren. Het steunpunt wil weten hoe groot het
beroep is dat vanuit slachtoffers op de hulpverlening wordt gedaan en welke mogelijkheden
er zijn om hulp en ondersteuning te bieden.
juli98

Zolang de wet er nog niet is, is het
moeilijk juridische stappen te
ondernemen. Alleen als er een misdrijf
in het spel is, is het mogelijk
belagers te vervolgen.
Aangifte doen van stalking
is nog steeds niet mogelijk,
maar sinds kort
kunnen slachtoffers
vormen van stalking
wel bij de politie laten
registreren. En dat
beveelt contactpersoon
stalking bij de
Jeugd- en Zedenpolitie
Lydia Dikker van harte
aan. Vooral nu er een
wetsvoorstel ligt om stalking
strafbaar te maken.
Een paar jaar geleden wist Lydia Dikker
net als de meeste Nederlanders niet
wat een stalker was. Haar interesse
werd gewekt door een man, die op een
dag aan haar bureau stond. ,,Hij kwam
vertellen dat hij op vakantie ging en er
zo lang iemand als huisbewaarder in
zijn woning zat. Ik ben slachtoffer van
een stalker, zei hij. Wat is dat, heb ik
toen maar gevraagd.’’ Hoewel ze daarna
nooit meer iets van hem gehoord heeft,
was zijn relaas aanleiding om zich in
het onderwerp te verdiepen.
De politievrouw vond in de door slachtoffers
opgerichte Stichting Anti-Stalking
een belangrijke bron van informatie.
Inmiddels geeft ze zelf lezingen over
het onderwerp aan hulpverleners en
collegae, en is ze de spil van contactpersonen
stalking van de wijkteams in
de stad. Lydia Dikker: ,,Het komt heel
vaak voor en als je ziet met wat voor
leed, vooral psychisch leed, dat
gepaard gaat …. ’’
De term stalking is uit Amerika over
komen waaien en betekent letterlijk:
,,jager die zijn prooi besluipt’’. In de
• nummer 9 •
Aang angift ifte e doen do
kan niet, niet,
reg istreren ist n wel
w
meeste gevallen gaat dat gepaard met
hinderlijk volgen, lastigvallen, bedreigingen
en intimidatie (soms ook van
de omgeving), al dan niet in combinatie
met geweld. Vaak gaat het om mannen
en zijn de daders ex-partners.
De bekendste slachtoffers zijn de musici
Harry Sacksioni en Andre Rieu, de
Belgische popzanger Koen Wauters en
Astrid Tillema. De eerste drie werden
belaagd door een geobsedeerde fan.
Astrid Tillema niet. Zij werd ook niet
lastig gevallen door een man die ze
had afgewezen, ze kende haar belager
niet eens.
De dader benaderde haar een keer en
bleef haar daarna achtervolgen, lastigvallen
en bedreigen. In een kort geding
kreeg ze het voor elkaar dat haar belager
een straat- en contactverbod kreeg
opgelegd. Bij overtreding van dat verbod
kon ze hem laten gijzelen en
moest hij een dwangsom betalen. Maar
dat was, aldus Lydia Dikker, voor hem
geen reden om te stoppen. ,,Hij heeft
zijn huis en auto verkocht om aan de
dwangsommen te voldoen.’’
Pogingen om kinderen te ontvoeren
van school, dreigbrieven aan huisartsen
waarin op basis van het burgerlijk wetboek
gevraagd wordt om informatie
over het kind, ontvoering, lichamelijke
mishandeling, voor sommige stalkers
gaat niets te ver.
Op dit moment is het alleen mogelijk
civielrechtelijke stappen te ondernemen
tegen stalkers, vertelt de politievrouw.
,,Alleen als er een misdrijf in het spel
is, kunnen wij de dader vervolgen.’’
Nachtelijke telefoontjes, dreigementen,
een aanhoudende stroom brieven, posten
bij de school van kinderen, de
woning, leugens over je verspreiden bij
je werkgever, vrienden, familie of
instanties en andere vormen van gees-
telijke terreur vallen daar niet onder.
Ook als er bijvoorbeeld sprake is van
bedreiging met geweld of de dood, is
de bewijslast vaak moeilijk. Lydia
Dikker vertelt over een zaak waarbij
zelfs een wapen in het spel was. De
door zijn partner afgewezen man werd
uiteindelijk tot achttien maanden
gevangenisstraf veroordeeld, waarvan
zes maanden voorwaardelijk. ,,Maar, ik
herinner me dat uiteindelijk een uitspraak
van het zeven jarig dochtertje
daarbij de doorslag gaf,’’ zegt Lydia
Dikker. Dat dochtertje verklaarde:
,,Pappa slaat mamma altijd.’’
Volgens mr. Dr. A.P. de Boer (psychiater
en jurist) gaat het bij stalkers vaak om
mensen die gevangen zijn gebleven in
een verwrongen relatie met hun ouders,
die dwangmatig zoeken naar iemand
Tips voor slachtoffers:
• Leg een ,,dossier’’ aan. Bewaar brieven,
schrijf namen van getuigen op, laat
hen opschrijven wat gebeurd is, bewaar
ingesproken boodschappen op het antwoordapparaat.
En blijf voorvallen melden
bij de politie, deze registreert ze
sinds een paar maanden.
• Waarschuw vrienden, kennissen, familieleden
en instanties, zoals de leerkrachten
op de school van de kinderen. Op die
manier is het soms mogelijk om te voorkomen
dat een kind ontvoerd wordt door
een stalkende ex-partner.
• Blijf consequent: Nee is en blijft Nee!
,,Wanneer de dader enige twijfel
bespeurt of een klein gaatje ziet duikt hij
of zij daar meteen in en begint het hele
verhaal weer van voren af aan.’’

die inhoud en structuur aan hun leven
kan geven, maar absoluut niet in staat
zijn om een echte relatie met een
ander aan te gaan. De ander is een
willoos verlengstuk van de stalker.
Afwijzing leidt tot grote woede. Er is
een lacune in het geweten en ze zijn
door hun stoornis min of meer
gedoemd de ander ,,te vangen en vast
te binden’’.
Persoonlijk zou de contactpersoon stalking
van de politie het ook geen slecht
idee vinden om daders tot verplichte
therapie te veroordelen. Daarin voorziet
het wetsvoorstel niet. ,,Maar de rechter
kan altijd een TBS opleggen.’’ Hoewel
ook dat geen sinecure hoeft te zijn, zo
blijkt uit een casus over een jongeman
die na een avondje bioscoop met een
meisje, te hard van stapel liep. Hij
wilde niet alleen meteen trouwen, maar
bleek ook al een jaar lang haar gangen
na te hebben gegaan. Hij wist waar ze
op school zat, met wie ze omging,
alles. Nadat hij een aantal misdrijven
had gepleegd, werd hij veroordeeld tot
gevangenisstraf en TBS. Een aantal
maanden geleden ontsnapte hij echter.
KINDERMISHANDELING
Advies- en meldpunten kindermishandeling.
Werkgroep Meldpunt
Kindermishandeling,
Zoetermeer, 1997, 64 blz.
Eindrapport van de Werkgroep
Meldpunt Kindermishandeling aan de
staatssecretarissen van VWS en Justitie
over de totstandkoming van advies- en
meldpunten in Nederland.
Te bestellen bij: secretariaat Werkgroep
Meldpunt Kindermishandeling,
p/a Postbus 972, 6040 AZ Roermond,
T: 0475 391 582.
LOTGENOTEN
Zelfhulp- en belangenorganisaties seksueel
geweld en mishandeling.
TransAct, Utrecht, 1998,
22 blz. in ringband.
Landelijk overzicht van organisaties die
zelfhulpgroepen hebben opgezet en lotgenotencontacten
regelen. Per organisatie
wordt informatie gegeven over de
Lydia Dikker: ,,Binnen vierentwintig uur
stond hij weer bij haar moeder voor de
deur. Hij was linea recta uit de TBS-kliniek
naar haar woonplaats gekomen.’’
Desondanks heeft de politievrouw
goede hoop dat de nieuwe wet meer
houvast biedt om stalkers aan te pakken.
Zij raadt slachtoffers aan een dagboek
of dossier bij te houden en alles
wat de dader zelf doet, of anderen laat
doen te noteren. ,,Als je wordt achtervolgd,
schrijf dan het kenteken van de
auto op. En meldt het bij een contactpersoon
van een wijkteam van de politie.
Sinds kort registreren we het in de
computer onder het kopje Stalking.’’
Een dergelijk dagboek en de registratie
kunnen zowel bij een civiele als een
strafrechtelijke procedure van pas
komen. En als de nieuwe wet er door
komt, dan staat de dader in elk geval
te boek als zo danig en heb je een duidelijk
overzicht van de vormen van
geestelijke vervolging waaraan hij of zij
zich schuldig heeft gemaakt.
Hulpverleners die meer informatie willen
kunnen contact opnemen met de
PUBLIKATIES
praktische bereikbaarheid, doelstellingen
en doelgroep, organisatiestructuur
en activiteiten.
Prijs: ƒ 5,00. Te bestellen bij: TransAct,
T: 030 230 4006.
MISHANDELING
Berg J. v.d. en Tjoelker, A.
Geweld tegen vrouwen in relaties.
Groepshulpverlening voor bedreigde en
mishandelde vrouwen.
Rima, Alkmaar, 1997, 56 blz.
Praktische handleiding bij het opzetten
en begeleiden van groepshulpverlening
voor vrouwen die bedreigd en mishandeld
worden door hun (ex)partner.
Te bestellen bij: Rima, Nassaulaan 5,
1815 GG Alkmaar, T: 072 612 8821.
Dijk, T. van, Huiselijk Geweld. Aard,
omvang en hulpverlening.
Ministerie van Justitie,
Den Haag, 1997, 123 blz.
Sociale
Jeugd en
Zedenpolitie: 020- 5592585.
Tips voor
hulpverleners:
• Het kan gebeuren dat de stalker zijn of
haar fixatie naar de hulpverlener verlegt.
,,Probeer er in dat geval boven te staan
en laat zo min mogelijk angst zien. Meld
het bij de politie en zorg dat je de zaak
kan bespreken met collega’s.’’
• Kijk goed uit of je wel met een slachtoffer
te maken hebt. Soms zijn daders
het slachtoffer voor en doen zij zich voor
als slachtoffer om de zaak te verdraaien.
• "Zeker als je denkt dat er sprake is van
stalking en je gaat met de dader praten,
is het verstandig dit te melden bij de
contactpersoon stalking van het wijkteam
van de politie en even te overleggen.
Eventueel kan iemand mee.’’
Te bestellen bij: dienst Preventie,
Jeugdbescherming en Reclassering,
Postbus 20301,
2500 EH Den Haag.
SEKSUEEL GEWELD
Seksueel Geweld. Wat kunt u verwachten
van hulpverlening, politie en justitie.
Ministerie van Justitie, Den Haag,
1997, 25 blz.
Informatie voor slachtoffers van een
seksueel misdrijf. Aandacht voor de
emotionele en lichamelijke gevolgen en
de rol van de hulpverlening. Ook wordt
uitgebreid beschreven wat er gebeurt
wanneer er aangifte bij de politie wordt
gedaan en het openbaar ministerie
overgaat tot vervolging van de dader.
Te bestellen bij Infolijn, T: 06 8051.
Jenson, J., Op weg naar je ware zelf,
een stap voor stap gids om de gevolgen
van fysieke, emotionele of seksuele
mishandeling in de kindertijd te boven
juli 98

te komen. Van Holkema &
Warendorf, Houten, 1998,
222 blz. Prijs: ƒ 29,90.
Een heldere en herkenbarebeschrijving
van het
proces waarbij
verdringing
en ontkenning
van
leed in de
jeugd zich
als overlevingsmechanismenontwikkelen
en in
het volwas-
GROEPENHULP-
VERLENING
De Sociaal
Pedagogische Dienst
Amstel en Zaan heeft een
groep voor vrouwen met een verstandelijke
handicap (MLK-niveau) die
slachtoffer zijn van verkrachting, aanranding
of incest.
Voor meer informatie en aanmelding:
Joke van Dorsten / Margriet Nijman,
T: 020 665 8999.
EMANCIPATIE
Maandag 22 juni presenteerde E-Quality
zich onder de overweldigende belangstelling
van 1400 geïnteresseerden.
CONGRES
12 november 1998 organiseert Bezemer
& Kuiper een congres voor vertrouwenspersonen
met als doel de oprichting
van een beroepsvereniging van
vertrouwenspersonen. Belangrijke congresthema’s
zijn de taakomschrijving en
rechtsbescherming van de vertrouwenspersoon
en een gedragscode voor vertrouwenspersonen.
Kosten ƒ 455,00 (inclusief documentatie,
lunch, koffie en thee, exclusief
BTW). Informatie verkrijgbaar bij:
Bezemer & Kuiper,
T: 010 2400 907.
sen leven in stand blijven. Jenson's
methode is erop gericht om de
lezer/cliënt te helpen bij het alsnog verwerken
van de oude pijn. Aan de hand
van vele voorbeelden wordt beschreven
hoe de verwerking plaatsvindt.
JUSTITIE
Moerings, M. en B. Swier, Recht rond
zedendelicten. Handboek voor de (juridische)
hulpverlening. Samson H.D.
Tjeenk Willink, Alphen aan den Rijn,
1997, 212 blz., ƒ 49,90,
Ook voor niet-juridisch geschoolden
toegankelijk boek dat antwoord geeft
op juridische vragen waar hulpverleners
in hun contact met slachtoffers of
daders van seksueel geweld tegen aan-
Wetenswaardigheden
E-Quality is een samengaan van Aisa,
emancipatie ondersteuning zwarte,
migranten- en vluchtelingen vrouwen;
Arachne, Vrouwenadviesbureau overheidsbeleid;
IVA, Instituut voor Vrouw
en Arbeid en WEP-I, en Women’s
Exchange Programme International. In
E-Quality bundelen zij hun kennis en
expertise op het gebied van gender en
etniciteit. Door een gevarieerd aanbod
in lezingen en workshops werd kennis
gemaakt met de verschillende werkterreinen
van E-Quality.
E-Quality is te bereiken op
Laan Copes van Cattenburg 71 in
Den Haag, T: 070-3659777.
Agenda
CURSUS
Najaar 1998 organiseert het Instituut
voor Psychotrauma te Utrecht een cursus
"Behandeling van kinderen en jeugdigen
na acute en chronische traumatisering".
De kosten zijn ƒ 975, = p.p.,
inclusief reader en lunches.
Sluitingsdatum inschrijving is 1 september
1998. Voor informatie:
Joke Vissers / Marion Anneveld,
T: 030 231 6479.
lopen. Een globaal overzicht van het
strafproces, met uitweidingen over
kwesties die speciaal bij zedenzaken
aandacht vragen.
VERTROUWENSPERSOON
Gedragscode: omgaan met vertrouwelijkheid.
Bezemer & Kuiper, Rotterdam, 1998.
Voor vertrouwenspersonen die in een
dilemma komen te verkeren over de
geheimhouding van dat wat hun ter ore
komt.
Gratis aan te vragen bij Bezemer &
Kuiper, T: 010 280 9368.
MANNENWERK
Onlangs verscheen het eerste nummer
van "Werken met mannen", de nieuwsbrief
van TransAct over mannenhulpverlening.
Een abonnement is gratis aan te
vragen bij TransAct Utrecht,
T: 030 230 4006.
Coloofoon
Coolofon
Nieuwsbrief nummer 9, juli 1998
verschijnt 3 maal per jaar,
oplage: 500
Uitgave
Steunpunt Seksueel Geweld
Amsterdam
Redactie
Vera Schüller,
Sonja Schnabel,
Marianne van Staa,
Christine Pollmann,
Saskia Gaster
DTP
Yusuf Kho vormgever IA BNO
Amsterdam
Verspreiding
gratis onder hulpverleners in
Amsterdam e.o.. Gebruik van teksten
en artikelen uit de nieuwsbrief met
bronvermelding is toegestaan.
Bel voor extra nummers:
Steunpunt Seksueel Geweld
T: 020 5555 227

1997 JAARBERICHT
Steunpunt Seksueel
Geweld Amsterdam
Het onderzoek ‘Huiselijk geweld’ van
het ministerie van Justitie bevestigde in
1997 opnieuw de enorme omvang van
seksueel geweld en andere vormen van
huiselijk geweld. Preventie en een kwalitatief
goede zorg voor slachtoffers en
andere betrokkenen blijft dan ook van
groot belang. Het Steunpunt Seksueel
Geweld zette zich ook in 1997 in voor
de ondersteuning van instellingen bij
hun initiatieven ter verbetering van de
aanpak van seksueel geweld. Daarbij
ging specifieke aandacht uit naar de
preventie van seksuele intimidatie binnen
het onderwijs en naar het Scenario
Zedenzaken en Maatschappelijke
Onrust.
Preventie seksuele
intimidatie in het
onderwijs
Het aanbod voor preventie van seksuele
intimidatie in het onderwijs groeit.
Het ontbrak echter aan een overzicht en
aan afstemming van de aangeboden
activiteiten. Ook was onduidelijk welke
scholen wel en niet een beleid voor
seksuele intimidatie hebben opgesteld.
In 1997 ging een preventieoverleg van
start voor instellingen die een aanbod
hebben op het gebied van preventie
van seksuele intimidatie in het onderwijs.
Dit overleg biedt de mogelijkheid
tot informatie-uitwisseling, maar
besteedt ook aandacht aan methoden
om scholen te stimuleren een beleid
voor seksuele intimidatie te ontwikkelen
en aan mogelijkheden om vraag en
aanbod op elkaar af te stemmen.
Het Steunpunt Seksueel Geweld heeft
samen met de afdeling Epidemiologie,
Documentatie en Gezondheidsbevordering
van de GG&GD een beknopte
inventarisatie gemaakt van de activiteiten
die de diverse instellingen aan
scholen aanbieden. Hieruit blijkt is dat
er in Amsterdam aanbod is op het
gebied van klachtenregelingen, procesen
crisismanagement, informatie, voorlichting
en training. De inventarisatie
vormt een basis voor een beschrijving
van het aanbod in de regio Amsterdam.
Uitvoering Scenario
Zedenzaken
Het in 1996 door het Steunpunt ontwikkelde
Scenario Zedenzaken en
Maatschappelijke Onrust is bedoeld
voor gevallen van seksueel misbruik
buiten het gezin waarbij (vermoedelijk)
sprake is van meerdere slachtoffers. Het
is een concreet plan van aanpak om de
maatschappelijke onrust te minimaliseren
en snel opvang en hulp te regelen
voor slachtoffers en andere betrokkenen.
Het scenario biedt handvatten om paralel
aan het politieonderzoek opvang,
voorlichting en hulpverlening te organiseren.
Bij de uitvoering van het scenario
zedenzaken treedt het Steunpunt op
als casemanager en wordt per zaak een
multidisciplinaire coördinatiegroep ingesteld.
Nadat in 1996 de noodzakelijke instellingen
hun medewerking aan de uitvoering
van het scenario hadden toegezegd
werd begin 1997 een startbijeenkomst
georganiseerd. Alle regionale
contactpersonen waren hiervoor uitgenodigd.
Op de bijeenkomst werd het
scenario inhoudelijk toegelicht en
oefenden de aanwezigen met een
casus.
In de zomer van 1997 werd het
Scenario tweemaal daadwerkelijk in
werking gesteld. Globaal kwam de
werkwijze er op neer dat de desbetreffende
regionale coördinatiegroep in
juli 98

korte tijd voorlichting
en eerste opvang voor
direct betrokkenen
organiseerde. Daarna
werd in een wat rustiger
tempo eventuele verdere
voorlichting en hulp georganiseerd.
Tot slot werd aandacht
besteed aan preventie.
De ervaringen met het werken volgens
het scenario waren zeer positief.
Alle regionale contactpersonen kregen
een voortgangsverslag van de in werking
gestelde scenario’s. Op deze wijze
bleven zij op de hoogte van de gevolgde
werkwijze ter voorbereiding van een
eventuele zaak in hun eigen regio.
Vanuit het land bleek veel belangstelling
te bestaan voor het scenario. Het
Scenario Zedenzaken en
Maatschappelijke Onrust werd in grote
getale besteld. Inmiddels wordt het ook
in andere regio’s gebruikt.
Een aantal maal verzorgde het
Steunpunt Seksueel Geweld een workshop
of een lezing over het Scenario
Zedenzaken en Maatschappelijke
Onrust. Dit gebeurde onder andere op
de drie regionale conferenties die het
Ministerie van Justitie organiseerde in
het kader van de presentatie van de
nieuwe Zedenalmanak. Bij deze workshops
bleek opnieuw hoe groot de
behoefte aan een dergelijk scenario is.
• jaarbericht 1997 •
Verwijsgids,
Groepenfolder en
Nieuwsbrief
In 1997 verscheen een herziene, vierde
editie van de Verwijsgids Seksueel
Geweld. Deze gids beschrijft het hulpverleningsaanbod
in de regio
Amsterdam voor kinderen die seksueel
misbruikt worden en de hulp die aangeboden
wordt bij de verwerking van
seksueel geweld (kinderen en volwassen).
De Verwijsgids Seksueel Geweld
verschijnt in een oplage van 400 exemplaren.
In augustus bracht het Steunpunt de
gebruikelijke jaarlijkse groepenfolder
uit. De oplage van deze gratis folder
voor hulpverleners en huisartsen was
1250 exemplaren.
Drie maal per jaar verspreidt het
Steunpunt een gratis Nieuwsbrief onder
medewerkers van Amsterdamse instellingen
die te maken krijgen met slachtoffers
van seksueel geweld. De
Nieuwsbrief besteedt onder meer aandacht
aan nieuwe ontwikkelingen,
publicaties en documentatie, studiebijeenkomsten
en trainingen. De artikelen
in de oplagen in 1997 waren gewijd
aan de thema’s ‘Scenario Zedenzaken
en Maatschappelijke Onrust’,
‘Vertrouwenspersonen seksuele intimidatie’
en ‘Vrouwenhandel’.
Twee jaar na de start was het tijd voor
een evaluatie. Uit de resultaten van de
verspreide vragenlijst blijkt dat de
meeste lezers de Nieuwsbrief positief
waarderen en tevreden zijn over de
opzet.
Deskundigheids-
Deskundigheids-
bevordering
Het aantal trainingen dat het Steunpunt
initieerde was in 1997 wegens tijdelijke
personele onderbezetting beperkt.
Aanvragen voor trainingen werden wel
altijd gehonoreerd. Zo verzorgde het
Steunpunt op verzoek een meerdaagse
training over het signaleren en hanteren
van seksueel misbruik binnen de instelling.
Een training ‘omgaan met signalen
van seksueel misbruik binnen de zorg
voor mensen met een verstandelijke
handicap’ vond wegens een tekort aan
inschrijvingen geen doorgang.
Het Steunpunt organiseert halfjaarlijkse
themabijeenkomsten voor de trainsters.
Doel van deze bijeenkomsten is het
vergroten en uitwisselen van deskundigheid.
De eerste bijeenkomst ging
over het thema ’Communicatie en strategie
in een multiculturele groep’.

Consultatieteam
Seksueel Misbruik
Verstandelijk
Gehandicapten
Het Consultatieteam Seksueel Misbruik
Verstandelijk Gehandicapten (CSV)
bestaat uit een multidisciplinair team
van onafhankelijk deskundigen uit
Noord-Holland. Het CSV geeft gratis
informatie, raad en advies aan personen
en instellingen met (vermoedens
van) seksueel misbruik van verstandelijk
gehandicapten. Een medewerkster
van het Steunpunt Seksueel Geweld is
lid van het team. Ook verzorgt het
Steunpunt de notulen van de bijeenkomsten.
Het CSV kwam in 1997 zeven maal bijeen.
In die bijeenkomsten werden
zeven consultvragen behandeld. Vier
vragen waren afkomstig uit kleinschalige
woonvoorzieningen, twee uit grote
instituten en een vraag betrof een situatie
op een school.
Telefonische
informatie
Ruim duizend maal werd het Steunpunt
telefonisch benaderd. Het aantal verzoeken
om informatie, advies en consult
was vergelijkbaar met 1996, evenals
het aantal gesprekken waarin een
beroep werd gedaan op de coördinatiefunctie
van het Steunpunt. Het aantal
vragen over deskundigheidsbevordering
nam af. Nieuw dit jaar zijn de telefonische
gesprekken over de uitvoering van
het Scenario Zedenzaken en
Maatschappelijke Onrust: ruim honderd
telefoontjes waren hier aan gewijd.
Advisering en
consultatie
Advisering en consultatie vindt vooral
telefonisch plaats. Bij meer complexe
zaken kunnen er ook consultgesprekken
gehouden worden bij instellingen
of op het bureau. Vaak gaat het dan
om concrete incidenten van seksueel
geweld. In 1997 vonden dergelijke
gesprekken een aantal maal plaats.
Daarnaast benaderen instellingen het
Steunpunt regelmatig met het verzoek
te adviseren over de ontwikkeling van
een protocol ‘seksueel geweld’. Ook
over andere met seksueel geweld
samenhangende thema’s kan het
Steunpunt geconsulteerd worden. In
1997 vonden onder meer adviesgesprekken
plaats over kinderpornografie
en over vrouwenhandel.
juli 98

Overleggen
Het Steunpunt Seksueel
Geweld coördineert twee
grootstedelijke overleggen
over seksueel
geweld: het
Signaleringsoverleg
(voor hulpverleners voor
volwassenen) en het
Stedelijk Incest Overleg
(voor jeugdhulpverleners).
Beide overleggen komen
drie keer per jaar bijeen. In
1997 werd ook het
Preventieoverleg (voor het onderwijs)
nieuw leven in geblazen.
Aan het Signaleringsoverleg nemen
afgevaardigden van 13 hulpverleningsinstellingen
deel, 13 anderen ontvangen
de notulen en post ter kennisname. Het
Signaleringsoverleg besteedt behalve
aan algemene informatie, specifieke
aandacht aan signalen en knelpunten in
de hulpverlening bij seksueel misbruik.
Sommige van deze knelpunten kunnen
direct ter plekke worden aangepakt,
andere vragen verdere actie van het
Steunpunt Seksueel Geweld. Ook wordt
iedere bijeenkomst een thema behandeld.
In 1997 waren dit ‘implementatie
beleid, protocol en klachtenregeling
seksuele intimidatie’ en ‘hulpverlening
en (straf)recht’.
Op de verzendlijst van het Stedelijk
Incest Overleg staan 50 instellingen.
Gemiddeld nemen er, naast afgevaardigden
van het Steunpunt, 22 mensen
deel aan dit overleg.
Ook in het Stedelijk Incest Overleg
wordt, naast het belangrijke onderling
uitwisselen van informatie en wetenswaardigheden,
iedere bijeenkomst aandacht
besteed aan een specifiek thema.
In 1997 kwam net als bij het
Signaleringsoverleg ‘hulpverlening en
• jaarbericht 1997 •
(straf)recht’ aan de orde. Daarnaast
werden de thema ‘Groepsbehandeling
van moeders van seksueel misbruikte
kinderen’ en ‘Meersporenbeleid’ besproken.
Bij laatst genoemde bijeenkomst
bleek er behoefte aan onderzoek naar
mogelijkheden om binnen Amsterdam
een instellingsoverstijgend meersporenbeleid
in te voeren.
Prioriteiten in 1998
Evaluatie Scenario Zedenzaken en
Maatschappelijke Onrust
In 1998, iets later dan gepland, wordt
het Scenario Zedenzaken en
Maatschappelijke Onrust geëvalueerd.
Gekeken wordt of het Scenario voldoet
als hulpmiddel bij het minimaliseren
van maatschappelijke onrust en het
zorgdragen voor adequate opvang en
hulpverlening.
Preventie van Seksueel Misbruik in het
Onderwijs
Om de verschillen in het aanbod van
activiteiten ter preventie van seksuele
intimidatie in het onderwijs te verduidelijken
en het beter onder de aandacht
van scholen te brengen zal de in 1997
uitgevoerde inventarisatie worden uitgewerkt
tot een publicatie.
Daarnaast wordt aandacht besteed aan
de invoering van een beleid seksuele
intimidatie met de daarbijbehorende
klachtenregeling op scholen voor lager
en scholen voor voortgezet onderwijs in
Amsterdam.
CColloofoon
CCoollooffon
Uitgave
Steunpunt Seksueel Geweld
Amsterdam, juli 1998
Redactie
Marianne van Staa,
Saskia Gaster
DTP
Yusuf Kho vormgever IA BNO
Amsterdam
Meer exemplaren van dit jaarbericht
kunt u aanvragen bij het Steunpunt:
T: 020 5555 227