Powerpoint Faillissementen

de praktijk bij
landbouwbedrijven
in zwaar weer
(de rol van de bank, adviseur en curator)
Wageningen, 2 februari 2010
Michel Janssen – Trip Advocaten & Notarissen
Roelof van der Wielen – UNO bedrijfsadviseurs

PRESENTATIE
- casuïstiek
- sprekers
- marktontwikkeling
- toelichting casuïstiek
- meest gemaakte fouten
- rolverdeling
- scenario’s in zwaar weer
- reminders

casuïstiek
• “spaarbrander”: treffen van betalingsregelingen met key-suppliers, bank ten
behoeve van instandhouding
• “watertrappelen”: faillissement met bodemverhuur en gecontroleerde teelt en
oogst in afwachting van doorstart
• “door de sloot”: doorstart na faillissement met vers geld en eventueel nieuw
management en instandhouding delen van het bedrijf
• “buiklanding”: afwikkeling schulden maatschap (bank, BF, BBZ, fiscus,
concurrente schuldeisers) met geld afkomstig uit laatste oogst; koopsom kas;
familiekapitaal etc.
• “claimen”: schade verhalen op leveranciers/ontwerpers van ondeugdelijke
innovaties (beweegbare systemen etc.) en adviseurs
• gevolgen “de beboetbare adviseur” 4 e tranche

sprekers
• UNO bedrijfsadviseurs:
– sedert 1994 vnl. nationaal actief, 10 full time adviseurs
– ca. 200 insoventie en overnametrajecten per jaar
• TRIP Advocaten en notarissen:
– sedert 1960, ca. 80 advocaten en notarissen
– jurisprudentie op ondermeer licentierecht, bodemrecht,
eigendomsvoorhoud, etc.
• Gezamenlijk ca. 70 dossiers in:
– glastuinbouw
– bollenteelt
– groothandel en exporteurs
– tuincentra

Marktontwikkelingen
• Afnemend aantal landbouwondernemers
• Dalende afzetprijzen in met name sierteelt en groenteteelt
• Gering onderscheidend vermogen van de onderneming
• Kapitaalslasten nemen toe door bijfinancieren
• Key-suppliers eisen zekerheden
• Korte termijn overleven domineert de strategie
• Verhouding eigen vermogen/balanstotaal volstrekt zoek
• Liquiditeitstekort domineert bestaansrecht

Marktontwikkelingen (2)
• Executiewaarde dramatisch laag i.v.m. beperkte vraag
• Branche is verkokerd en lijkt verstoken van risicokapitaal
• Alles in teken van besparing en efficiency, nauwelijks of geen
marktbewerking
• Argeloze tuinbouwondernemer is ‘slechts’ productieleider
• Juridische entiteit doorgaan louter gekozen op fiscale gronden
• Aansprakelijkheid doorgaans volstrekt onderbelicht evenals rol van de
adviseur daarin (4 e tranche)

toelichting casuïstiek
• Spaarbrander
– Informele reorganisatie
• Watertrappelen
– Voorkomen afsluiting energie
– Status van gewas/machines roerend/onroerend
– Voorraad of inventaris
• Door de sloot
– Vinden koper(s)
– Onderhandelen met schuldeisers
• Buiklanding
– Oorlogskas en afwikkeling

toelichting 4 e tranche (1)
• Per 1 juli 2009 van kracht zonder terugwerking
• Introductie medeplegerschap:
– Onder overtreder wordt verstaan: degene die de overtreding pleegt of
medepleegt
• Introductie feitelijk leidinggevende:
– Overtredingen kunnen worden begaan door natuurlijke personen en
rechtspersonen
• Oude jurisprudentie (BNB 1988/270)
– Grove schuld of opzet adviseur in beginsel toerekenen aan
belastingplichtige
– Indien niet behoefde te worden getwijfeld aan taakvervulling adviseur, geen
toerekening (bewijslast belastingplichtige)

toelichting 4 e tranche (2)
• De Hoge Raad “gaat om” (VN 2006/62.4)
– Geen automatische toerekening handelen adviseur
– Slechts boete bij bewijs opzet of grove schuld belastingplichtige zelf
– Tenzij nalatig in relatie met adviseur
• Aandachtspunten 4 e tranche AWB
Geen noodzakelijke verbondenheid met cliënt
– HR 1 december 2006: geen automatische toerekening meer
– Stel: adviseur krijgt “de schuld” en dus geen opzet bij cliënt zelf
– Geen bewuste samenwerking en dus ook geen boete adviseur!

toelichting 4 e tranche (3)
• Vervolg aandachtpunten
Mijn visie: geen gebondenheid adviseur aan hoogte boete cliënt
– Hoogte aanslag kan ook door de adviseur worden aangevochten
– Artikel 6 EVRM: recht op volledige zelfstandige behandeling
– echter: inspecteur kan ook hogere boete opleggen aan adviseur
Waarborgen 6 EVRM nu ook voor adviseur
– ‘criminal charge’
– cautie en zwijgrecht
– Inzage in boetedossier
– Nemo tenetur: conflict tussen zwijgrecht en informatieverplichtingen art 47
AWR

Meest gemaakte fouten
• Juridische structuur ondoordacht of dramatisch verminkt
• Kennis omtrent risico’s kredietverschaffing ontbreekt
• Geld storten zonder zekerheden te vestigen
• Innovatie zonder validatie van het ontwerp
• Verwaarlozing managementinformatie
• Betalingregelingen zonder onderbouwing (recht van de sterkste)
• Geen melding betalingsonmacht/deponering
• Te laat ingrijpen (wachten tot de bank flipt)
• Inconsistentie in communicatie

Rolverdeling partijen
• Adviseur
– Ontwikkel scenario’s
– Bereid ondernemer (en evt. Partner) voor op deze fase
– Benoem “do’s en don’ts” en geef handvat voor prioritering betalingen
• Accountant
• Bank
– tijdige en juiste melding betalingsonmacht
– Liquiditeitsprognose met relatie balans
– Zekerstellen borgstellingen en garanties
– Vastleggen afspraken, bullets en condities
• Curator
– Beoordelen/creëren van bewegingsvrijheid (en boedel)

Resume
• Going concern
– saneren in kosten (tering naar nering)
– uitnemen schuldeisers (meestal met discount)
– buitengerechtelijk akkoord
– aantrekken vers geld
– reorganiseren en optimaliseren
• Surseance van betaling (doorgaans tussenstation)
• Faillissement
– met doorstart (nieuw geld, nieuw management)
– einde oefening (afwikkeling desnoods WSNP)

eminders
• Zuiverheid rolverdeling is essentieel
• Zorgplicht gaat ver maar kent regels
• onafhankelijkheid van de insolventieadviseur/-advocaat is waarborg voor
de vrijheid van scenariokeuze en succes van de afloop
• Cliënt heeft recht op een eerlijk advies vanuit zijn/haar perspectief