Eindrapport Impact van geluid op welzijn, leefmilieu en ...

3.3.6. SOCIAALECONOMISCH ZWAKKERE STATUS
Het is algemeen gekend dat mensen die sociaaleconomisch minder sterk staan een verhoogd risico
hebben op gezondheidsproblemen. Zij wonen daarbij niet zelden in goedkopere woningen die
minder goed geïsoleerd zijn en/of gelegen zijn aan drukke verkeersaders, waardoor hun
blootstelling aan omgevingslawaai vaak relatief hoog is.
3.4. LAWAAI IN EEN BREDERE CONTEXT
Om het belang van blootstelling aan omgevingsgeluid in een bredere (maatschappelijke) context te
begroten kunnen verschillende maatstaven gebruikt worden. We bespreken hier de beoordeling
van de algemene levenskwaliteit enerzijds en monetaristisch anderzijds.
3.4.1. EEN KWALITEITSVOL EN GEZOND LEVEN
Welzijn en levenskwaliteit zijn vaak gehanteerde maar enigszins vage begrippen. Men kan zich de
vraag stellen in welke mate het geluidsklimaat waarin mensen vertoeven bijdraagt tot de kwaliteit
van het leven. Het antwoord op deze vraag hangt af van de mate waarin de maatschappij de
behoeften van de mensen bevredigt. Luz (Luz, 2008) relateert dit aan de klassieke Maslow piramide
met op de laagste trappen het beschermen van slaap en reduceren van gezondheidsrisico’s en op
de hogere niveaus van behoeftebevrediging zaken als de bescherming van waardevolle
geluidslandschappen en stiltegebieden. Het is dan ook vooral relevant om de plaats van lawaai in de
kwaliteit van het leven lokaal, in Vlaanderen te bekijken. In Figuur 21 wordt weergegeven hoe
frequent bevraagden in het Vlaamse schriftelijk leefbaarheidsonderzoek (SLO, 2008) verschillende
aspecten van de leefomgeving vermelden in positieve en negatieve zin. Lawaai is een van de
belangrijkste factoren die een buurt minder aantrekkelijk maken en scoort ongeveer even hoog als
subjectieve onveiligheid en drukte, maar het ontbreken van lawaai is ook een belangrijk positief
aspect voor het aanraden van een buurt. Opmerkelijk is dat zelden verwezen wordt naar de effecten
van geluid zoals slaapverstoring of gezondheidsklachten in een dergelijke open vraag.
FIGUUR 21 MATE WAARIN BEVRAAGDEN VERSCHILLENDE ASPECTEN VAN DE LEEFOMGEVING VERMELDEN IN EEN OPEN
VRAAG NAAR DE REDENEN WAAROM MEN ANDEREN ZOU AANRADEN OM AL DAN NIET IN DEZE BUURT TE KOMEN
WONEN (DEKONINCK ET AL., 2011) OP BASIS VAN SCHRIFTELIJK LEEFBAARHEIDSONDERZOEK IN VLAANDEREN(SLO)
Voor het opvolgen van en uitstippelen van een beleid rond volksgezondheid werkt men steeds meer
met het aantal verloren gezonde levensjaren (Eng.: Disability Adjusted Life Years, DALY). Deze
methodiek laat toe de ernst van verschillende ziektes met elkaar te vergelijken en zo tot een globale
begroting van de impact van bijvoorbeeld beleidsplannen te maken. De DALY houdt rekening met
het aantal levensjaren die effectief verloren gaan door vroegtijdig overlijden (Eng.: Years of Life
Lost, YLL), maar ook met het verlies aan levenskwaliteit door het leven met een aandoening (Eng.:
years lived with disability, YLD). Deze laatste houdt rekening met het aantal incidenties van de
ziekte, I, de duur, D, en de ernst van de ziekte, DW. Deze methodiek is ook van toepassing om de
invloed van geluid te begroten (WHO, 2011). Soms wordt daarbij eerder gesproken van QALY
waarbij de kwaliteit van het leven eerder dan het ontbreken van handicap beschouwd wordt. De
berekening van DALYs omvat vele onzekerheden maar het toekennen van een gewicht aan de
44 Impact van geluid op welzijn, leefmilieu en volksgezondheid in Vlaanderen