Download PDF - Limburgse Natuurgidsen

Dl-lR. fiCt{OEBBËN ROÍ:,ER
DORPS'I'RAAT 62
37 45 Ë t. tiË:NIII l...ZEN
ALT/ 4

Erica
14de Jaargang nr' 3
van de
I.¡BRKGROBP LIIiTURGSE
NAT1ruRCIDSBN.
Lid van:
Nstuurbeschermlngsactle
Limburg (NAL)
NaÈionaal Verbond
van l{atuurbeschernÍng
Redactie;
Céctle Ulenaers
Steenueg oP Llnde 66
3570 Ltnde Peer
Te1 Oll-735279
Annemte VerheYden
Naamse Steenweg 245
3800 St. Trufden
Tel 011-684060
Mlnl Hondelaers
LeeuwerlksÈraat 3
3690 Bree
Tel 01t-462575
theo Dreesen
Neeroeterenatraat 53
3671 Opoeteren
TeI 011-864354
Abonnementens
150 fr te storten oP
æ5-0010248-75
v/d Llmburgse Natuurgldsen
Aan dlt nunner werkte mee:
Annenie Verheyden, Céclle
Ulenaers, Roger Schoebben'
Luc Lenaerts, René Weerens,
Alain Dthuys, Minl llondelaere'
Edgard Steveng, Theo Dreesen
feder auLeur ls verant'woordeliJk
voor zlJn Þigen
artikel.
VerantwoordellJke ultgever :
Theo Dreesen
Neeroeterenstrsst 53
3671 Opoeteren
INHOTID
tloord vooraf
Dag' 1leve nensen
Vornlngeactlviteiten
Onder de loep
Uit, elgen werk
Korte berichten
C.V.N. dag
Nat. natuurbeschernfngadag
NadenkertJe
Korte berichten
JongerenhoekJe
Elgen ultgaven
Kruieènde noorden
s
. STEUNSNCKEß VAßA
Kloosterotraat'5 - 8-2000 Antwerpen
3
3
4
6
I
I
l0
ll
11
t2
l3
l5
l5
V E Ê, N ¡ ETIÇ ÐE
BEqtN îûET
w EßÊLD,
xEzÊLF
...

Wosrd Uoorafi
Beste Vrienden'
HIJ Ís voorbij, dle lange mooie zomer. Donkere wolken hangen dreigend ln
de lucht. Voor "ãñrfg"n fs ñet verlossende elnde van een lange droogte in zicht'
il ;õ;; ls al binnen-en roch schrljven h,e pas l8 augustus. Het land dorst naar
,"gã"|--vããr u"rãn mlsschien nog net iets te vroeg, maar deze regen ligt aan
de basis van onze welvaart.
ELk Jaar kijken wiJ weer vol verlangen uiE naar dÍe vakanUie, die onderbrekrng
vãn ¿. ¿åããli:r.äe sleur.en slentãr' verre horÍzonten' zon' bergen, bloe-
;;;;:.: fn roctr.l., ña"" het einde van deze verlofperlode zijn h'e ureer even
l,teer thuis. Alles fijkt weer nleuw. De berk met zijn milJoenen
äãiúLùig.
ã"ãiiãrã^¿e za¿enl-ãã ,*""t belaãen fruitbomen, de struiken en de haag rond het
huis, onze thuis.
vol verwachtlng nadert de herfst in al zijn kleurenpracht, de vogel'trek, de
veelklãurige paddesËoelen laag tegen de.grond...De zwaluwen troepen reeds samen'
Een nleuw selzoen staat uoor ãe déur. Als je dit Leest is het reeds zo ver'
Voor ons, natuurgidsen, breekt, traditioneel na de vakantie een drukke tiJdaan:
ii-l,iruuig"-i;á;¿hap in de kijker, Limburgse natuurdag in Koersel, de week
rãn n"t bos, dð nationale nat,uurbesõhermlngsdag te Barvaux, het laatste deel van
de kursus naruurfid;; ;"" paddesroelenwandõling als vormingsactiviteit-: evenveel
manifestaties en orgánisaties waarin v'elen van onze gidsen aan meerderken'
Tot ziens ergens op een van deze manffestaties'
çs
Daq, Lieve fnenLen
Roger Schoebben
Voorzltter
* VakanttetlJd, dus weinig opwindens vanult het secreÈariaat te melden, vond
Cécile althans. Maar toen we samen eens terugblikten op de voorbiJe maanden,
vond lk tussen de gewone dingen dÍe het dagelijkse reilen en zeilen van het
secretarlaat ultmaken, toch wel enkele dingen die ik vermeldenswaardig vond.
Zo komen er wekellJks aanvragen binnen voor wandellngen en soms zicten daar
werkwaardlge vragen bÍJ: een Duit.stallge gids om toeristen te begeleiden, een
glds voor een ffetstocht of een gids voor een groep Nederlanders die op die
welbepaalde dag ergens in LÍmburg op een camping verblijven. Ook komen er vrag,en
om hulp biJ opzoekÍngen over holle lregen, uiterwaarden¡ €nz'...
Cécite vlnd voor alle problemen wel ergens een opl-ossing, of kent, de juiste
persoon die dan dat specifÍeke probleem kan opl.ossen. Heel gewoon, vlndt Cécilç,
onvervangbaar vlnden wJ.J.
** In het bestuur van de werkgroep van de Limburgse natuurgidsen werd besliet
dat de volgende curaus natuurgids zal doorgaan in het noorden van Limburg.
Julste plaats (naarschiJnlijk Neerpelt) en andere praktische dingen volgen later.
Men zegge het voort.
Theo
B
3

Uorminquactiuit eiten
A/,uaûopnuimena¡ ridd.pJ¡..l uan de nachl¡
kn&outetzhui¿aacuL, at-le:naat aaruluitlingen in de
uotl

SAPR0FIETEN noemt men z$,ammen die op dood weefsel groeien en dit terug ter
bescrrffi@flen van de natuur.
PARASIEIEN daarentegen zijn zwammen die op levend materiaal groeien.
Ze doñ-FþTant (ofl dier) sterven.
SYMBI0NTEN of IIYCoRRHIZAIS of ZIIAMNqLTELS zijn zvrammen die in symbiose leven
(= eeffie|'rffio-"om;æ
5
tãö"tu planten (wortõÎñ
dit f"noreen komt zeer veel voor, zodanig zelfs dat beweerd wordt dat zonder
zwSmmen geen bossen, en zonder bossen geen zwammen zouden bestaan.
GIFTIGHEID VAN PADDESTOELEN
enaanpaddestoe]kanzienofhijgiFti9',isof
niet, bv. aan de kleur van de plaatjes. ilet is_önmogelijk van een niet-geidentificeårde
paddestoel te zeggen of hij eebbaar of giftig is. Ofv¿el kenrren we hem
en kunnen we in het boek dã qiftigheid nagaan, ofwel kennen we hem niet en kan
er bniets van gezegd worden.- AI ãe rest is larie. Vergissingen zijn zo snel
gebeurd !
TENSL0ITE: Laat dit artikeltje geen afschrikking zijn, maareerder een aansporing
o'p"ffintelerenkennen.Ikwi]deenkelnaarvoorbren9endathetymoeilijke
(ãr'ãntrnoedigende) misschien zit in de eerste stappen. ,Eens die overbrugd is de
geÍega voor een fijne hobby. De eerste stap dus, die willen lre samen
i"onãsf"g
doen. Tot oP de wandeling dus !
MEEST GEBRUIKTE NASLAGVIERKEN
- ',EIseviers
paddestoelengids" van M. Lange. Een handige veelgebruikte meeneem-
gids-met de afbeelding uañ eOo soorten, met correcte naamgeving en determinatietabelten.
Nadeel is ãat nief alle afbeeldingen naLuurgetrouwe kleuren hebben.
Aan te raden als basisboek.
- "Padctestoelen en schimmels van l'lest-Europa'r van R'
Prachtig fotoboek met 900 soorten op reeäIe grootte'
formaat.
Phi I ips.
Zeer goed maar onhandig
- r,practisch handboek paddestoelen'r vab G. Pace. Spijtig genoeg uitverkocht en
alleen nog verkrijgbaar misschien in tweedehands-boekenwinkel. 500 soorteí'
goed gekìõurd en getekend, maar zonder Nederlancls register.
-,'paddestoelen van lrlest- en Midden-Europa" van Readers Digest. Zeer goed met
goede determinatietabellen, maar beperkt in heb aantal soorten.
- Thieme.s Paddestoelengids'r. Goede informatiegids over giftigheid bij
paddestoelen, maar moeiti¡t< om te determineren (foto's).
- ,,Larousse's paddestoelengicJsr'. Een bijzonder goed handboek. Bij elke foto
staat een schets met aanduiding van de det'erminatiekenmerken'
tsrs
** GBZOC}IT - GEZOCHÍ - DRTNGEND GEVRAAGD - HULP !
Luc Lenaerts
Voor het winkeltJe van de nauuurgidsen, waar een-groepje van ons, nat'uurdagen,
gro"nå"iår,Ën-e.ã. ree-bezo"r.r, nãiãõn"àrrngénd knutselãars-gezocht om de sllnkende
voorraad aan te vullen van bloemenvensterfjes, droogbloemen' kruidenazijn' en
De opbrengst Baat integraal-naar.onze natuurreservaten'
";;-;i-;";;.
Mensen mer ideeer-å;-ã"ñ U"ät¡e handígheid worden I x per maand verwacht in het
ü!u[,ürk te Genk. Eerste samõnkomst: 3 october 8 uur Heempark'
ï;6i-ilgo Vandertinden. Tel 0t3-551454. l'lorden NU dringend gezocht: kleine
;ï;;j";-î20,30 cl) en lege potjes babyvoeding voor vl-ierstroop e'¿'

Onder de LoeP
tla het einde uan dz gid.tencu.rt¿u¿ le Bne¿. in 1981 unnen ea
in het noond-oo¿ten uon onze pnouinci.e. e¿.n gnoep natuuttgid'ten2
di¿ e¿n uilure.g zochten uoon hun uen t-opgedane natutpt-enetgie,
€.a ont¿tond e.en uetkgnoep diz zich uooaal naaa d¿ jonguwt
aichtte en in e¡úcz!.¿ janzn neell h¿el unl pnealeettde.
Re¡¿é û)eetut¿ doet h¿(. uuhaal¿ ooulee(L U ze.!./. Ittact't?o o o o
Jen staat voor "Jongeren en Natuur". Het is een werkgroep die door natuurgidsen,
samen met andere natuurliefhebbers is opgericht. Sinds enkele jaren
bestaan we in Maaseik, Bree en Kinrooi, waar vle met de plaatselijke verenigingen
en instanties die bij het leefmilieu betrokken zijn, trachten samen te werken
om aan de jongeren een brede basis aan mogelijkheden te geven tot het bel,even
en benutten van de natuur.
0m inzicht te krijgen in de samenhang tussen de verschillende elementen
in de natuur en om op verantv¡oorde wijze milieu-kritisch te zijn is er een
bepaalde voorkennis nodig. 0m dit alles te bereiken zijn er allerlei vormen
van aktiviteiten. Zo zullen de JEN-ers een aantal binnenaktiviteieten hebben
met diavoorsteìlingen, video-opnamen, lessen, teken- en knubseloefeningen
en labo voor het aanbrengen van basiskennis. Het andere en grotere gedeelte
bestaat uib buitenaktiviteiten zoals wandelingen, zoektochten, busuitstappen
en speJ.en.
Konkreet l¡etekende dit, het vorige jaar voor JEN-Kinrooi, dat er zich een
dertigtal jongeren inschreven uit Kinrooi en de omliggende kerkdorpen. In
totaal hadden er een dertigtaÌ aktivitei, ten plaats die, op enkele na, allemaal
doorgingen op zaterdagvoormiddag. Alle binnenaktivitei '-en gingen door in de
lokalen bij de Zusters van het Heilig Graf be Kinrooi, terwijl voor de buitenaktiviteiLen
uitgekeken werd naar de meest geschikte plekjes in Kinrooi en
omgeving, om observaties, spelen of zoektochten te doen.
Ook het volgende seizoen zal op dezelfde basis verdergelerkt worden.
Voor de nieuwkomers starten in maart een reeks basisaktiviteiten. Voor de
anderen die reeds vroeger bij JEN aansloten is er een aanvullend programma,
Lerwijl een ander gedeelte gezamelijk zal doorgaan.
Heb JEN-seizoen start ieder jaar in maart. Men kan inschrijven als men
minimum twaalf jaar is.
0m het aantal afvallers of afwezigen te beperken zijn we er ons van bewust dat
er REGELMATIG moet gewerkt worden. De bedoeling is dan ook minstens om de
twee weken een akbiviteit te plannen. Ter illustratie hiervan geven geven vre
hierna het programma van JEN Kinrooi voor het voorjaar van 19862
19 april
I mei
4 mei
10 mei
17 mei
24 nei
t1
7j
5j
me¡
uni
uli
Startdag, inschrijving en kennismaking
VogeJ.s, binneninformatie
Vogels kijken in natuurgebied
opruiming in bos
Kruiden: eenvoudige bermflora leren kennen
Observeren van weidevogelels.
Het bos
Uitstap naar hellingsbos van EIsloo
Busuitstap naar Natuur-historisch museum van Tervuren.
Bezoek aan MeerdaLwoud.
Men kan de JEN het, best als volgt omschrijven:
1. JEN is geen vereniging, maar een werkgroep
2. De JEN stelt zich open voor verenigingen dioe bij het leefmilieu betrokken zijn.
l. De JEN wil zoveel mogelijk jongeren in kontakt brengen meb de natuur.
4. De JEN wil de jongeren kennis laten maken met alle facetten van de natuur.
5. De JEN geeft een brede basis van mogelijkheden tot natuurbeleven en natuurbenutten
6

HOE WERKT JEN ?
Een van de specifieke themars waarrond in Kinrooi gewerkt
werd, v¿as de keuze voor elke deelnemer van een eigen biotoop(ie) t
dat gedurende gans het jaar bestudeerd werd. Per groep of per
persoon kozen de jongeren een gebiedje dat hun biotoop genoemd
werd: een beekoever, een bosje, een stukje grasveld, enz. Gedurende een volledig
jaar moeLen ze er waarnemingen over optekenenen. 0m hun hierbij te helpen
kregen ze een begeleidende tekst, waarin ook bepaalde opdrachten gegeven
werden:
- een voedselpiramide uittekenen die in hun biotoop voorkomt.
- het verband leggen tussen de dieren en planten die er voorkomen: vb, plantinsekten-
vogels.
- veranderingen noteren die er in de loop van het seizoen plaatsvinden.
- een plannetje opmaken van het biotoop.
Het determineren van planten e gebeurt aan hand van zelfgemaakte
schema's.aomweidevogelsoPna8mtebrengen.
Samen hiermee wordt een informatiebrochuurtje bezorqd, waarin elke voorkomende
vogel herken,baar geschetst staat en waarin ook een tlegrijpelijke beschrijving
van zijn leefgewoonten. Ook van de 50 meest voorkomende planten en de algemeen
voorkomende boomsoorten werden soortgelijke schema's gemaakt.
*l¡ofcl.rla' f{r(u¡l duIp lunfuur t utlo
(
t,
nccll ccn
hoYlc hll- cn
ccn hoi{
hccll ecn
I.¡ylc
bool
{
Dc vogct Stort
3
v tt gtolv don ccn
r: rcb (o5
gebar*r nrl
h&"uc h*{
naa ,0
to
mecC
!.oq*7c. tcrc
rì4,
¡¡ b¡.¡¡r. yrt apf
ttt¿¡ur,lta U¡lo,.lc
rbo"tpm¡r
,.
nccll dc rxrcc(
noarbã¿tka
bogcn
\
ãaa
Jo
É
tc
accll rcdc
¡oku
t
&3 V
ltk
cn blolrrrla¡rc
Io¡
Huik¡loout fiæ,lbonltopii
Knutselen wordt. ook gedaanr gbeeds in verband met de
natuur. Zo werd
Ui¡voõñe-0, om de werking van een vogelvleugel duidelijk
te maken, meb behulP
vañ papier en touw een heuèe vleugel geimiteerd. Door proeven
en ook door
video-opnamen werd de techniek van het vliegen uitgelegd
Verschillende biotopen werden op speelse wijze tritgewerkt,: het bos, sloot
en plas, enz.
' Er wordt vaak gelerkt met zoektocht_en. Zo werd een kant en klare zoektocht
over planten uitgewerkt door JENffiñã!-die tegen een kleine vergoeding kan
geleend worden.
- AlIe inlichtingen over de JEN-werking kan men verl

1/,rtaren
vlerfr,
t
In d,e cu4.t¿¿,5 uoon natuztzgìrta hzL,.A,en de lcand)'d.aten, naa.5t hzt ¿cnen¿tet0.ut
*" i* *rrdotgida, ook nog een alLetnati-eue o@nacht naaa eigen l

5. Bio-indikatoren voor de wat'erkwaliteit:
1 . Toevallige indikat'oren:
- hydro-biologische kvraliteitsbepaling aan de hand van makroinvertebrata.
- biologisclre bepaling van de verzuringsç¡raad van bepaalde meren.
2. Gerichte indikatoren
- vb: de forel gebruikt in drinkwatervoorzieningen'
6. Bio-indikatoren voor bodemkwaliteit.
1. Indikatoren van een overmaat aan zware metalen
2. Regenwormen en bodemkwaliteib, vooral gezien in Funktie van verschil-
Jende soorten (over)bemesting.
7. Slot en bibliografie.
Ui¿. mee'z ui.l ¿¿eten ouen !*io-indikaton¿n kan zie¡\ utend,en lot de ¿otnen¿teL&en¿
uan dit unnkje: Atctin en l¿n¿ D'Hug,t - Poe(nan¿ Çaa'zuell.alnaat 21 ]5(10 Ha¿¿ett,
Tel 011-274021. Tegen koatpaij.t zijn ze gaanne ß.a.ae.i-d. een kopiz. uan dit. einebe¿zk
te Azzongett,
Jn 't, fr,orl
** ROODBEKERMOSSEN
Door Natura Limburg werd een speciaal nummer uit,gegeven gewÍjd aan de roodbekermossen.
Het is een gedeelte van de doctoraatstesis van Michel Asperges over
korstmossen. Het is het eerste Nederlandstalig wetenschappelijk werk over korstmossen.
De prijs voor ttRoodbekermossentt bedraagt 200 fr, verzendingskosten
inbegrepen.
Men Éan-deze uitgave bestellen door heL storten van 200 fr op rekening:
450-04736L9-24 van Natura Limburg Tomstraat 2 3500 Hasselt.
Qnze vriend Maurice Boiten zorgt dan wel voor de verzending.
** F.I.R. FIL¡"Í EN DI/I-ÀVOND TE GENK
Sinds 1979 spant het F.I.R. (= Fonds voor Instandhouding van Roofvogels)
zich 1n om het roofvogelbestand op peil te houden, zêg maar om ze teg,en de uitroeÍing
te beschermen. DÍt wordt vooral gedaan door te ijveren voor heÈ behoud
van de natuurlijke biotopenr..door het bewaken van nestplaatsen van de zeLdzaamste
roofvogels, door her financiêren van beschermingsoperaties op de trekwegen van
deze vogels, enz.
Meñ tracht ook de regeringen en bevoegde instanties te ber*eg,en om de bestaande
wetgeving te doen toePassen.
Mãar men tracht ook vooral het publiek te motiveren en te Ínformeren. Een
van deze informat,ieavonden gaau door op 21 NOVEIÍBER te 20 UUR in de SCHOIII{BURG
(nieuw gemeentehuis) te GBNK.
Oþ het programna staau:
- een dÍareeks over de werking van het F.I.R.
- een film over de bewakÍng van de horsten van de visarend.
- een film over de steenarend.
Dit is een unieke kans om prachtige beelden uit de natuur Ee zien' naar ook om
een noodzakelÍjk werk te steunen.
** CURSUS VOOR LBERKRACHTBN
In Genk, in het Heempark, suart in september een cursus, "NaLuur- en Milieueducatie"
voor de leerkrachten van het lager onderwijs. Een groep natuurgidsen,
-ze noemen zich werkgroep NABOL en we stelden hen voor in ons maartnummer-, willen
in een reeks van theorielessen en veldwerk de leerkrachten op een creatieve
en educatieve manier leren omgaan met hun dagelijks milieu en met de natuur.
44ÐF
I

C,0,71,.'føq
Wie zich de gezellige C.V.N. dag van vorig-jaar te
MalperÈuus Hãsselc herinnert, zaL ongecwijfeld uitt
i3i."n naar de volgende samenkomst van nat,uurgidsen
uiõ gans Vlaandereñ. Deze gaat dit jaar door in
Hã"gã.td"n, in Brabant, bekend voor zijn uitmuntend
¡i"i, zijn 18de eeuwse boerderijen en zijn holle
wegen. - Deze C.V.N. dag is de dag bij uitstek om in een
ongedwongen sfeer meu vrienden-¡¡at,uurgidsen kennis te
samen te zijn met geloofsgenoten'
Programma:
iõñO-t-Aankomst blj het Kapittelhuis, verwelkoming met koffie'
10.00 u
10.15 u
13.15 u
t0
maken of gewoon om gezellig
l.lelkomstwoord
vertrek van de wandelingen: er is keuze uit, 7 verschlllende tochten,
variärend in afstand en landschapskader.
Einde van de wandelingen en lunch: Je kan je eigen bokes meebrengen'
máar ter plaatse is ailes ruim vooráien om honger en dorst te stillen'
14.30 u Gezellfg samenziJn met bezoek aan de vele stands en tentoonstellingen.
Ook is Ër-rógêiijr.neia om met de heemkundige kring een dorpswandeling
te makeno '
Hoe Je Hoegaarden bereikt vind j eoP onderstaand kaart,je.
Árul¡
K
Et
c¡¡*r'
frtd.la
IÑ
¡6'.{of
ffi
flrre¡ - -
crlÀqtrr
S7.-ñìldDÊñ
?--J
C,V,N, ÐAç
H()€çAltnпût
28 S¿,?T€,nBe,R r986
!u,t(
,rll, n)- lo&a a.'.'oJ-^
I
ffi
I
a
@
ffi
ffi
ffi
Gt
&

ltnfinnnÍ( ltataarfesçñffWlo!
Daar we de kans zien om deze Erica enkele dagen
uro"gut ln je bus te laten tuimelen, grijpen we deze
kans aan om de Nationale NatuurbeschermÍngsdag nog
even aan te Prijzen.
De Nationale Natuurbeschermingsdag is een
nationale manifestatie die jaarlijks, afwissellend
in Vlaanderen en l,lallonii! sinds 1953 ononderbroken
wordt fngericht. Het is het Nationaal verbond voor
Natuurbescherming dat samen met PLaatseliJke mi lleuverenigingen eze dag organiseert.
Het ls een samentreffen van alle mensen die begaan zijn met natuurbehoud.
Het thema van diu jaar Ís: "onze sraterlopen, een bedreigd mil1eu.t" en
gaat door te Barvaux-sur-0urt'he bfJ Durbuy.
Programma: 9.30 u Samenkomst in Barvaux bij het sportcentrum.
10.00 u t'landeling langs kalkgraslanden. (duur l'30 u)
Bezoek aãn de-verschillende sranden en tentoonstellingen.
12.30 u Picnic, hetziJ meegebracht, hetzij t,er plaatse gekocht.
, 14.00 u OfficiËle manifestatÍe
14.30 u Namiddagwandeling in de Ourthevallei'
17.30 u Einde
Er Ís een bus ingelegd door de NAL; pri5s 250 fr. Ze vertrekt' om 7.30 u
te Lômmer. ¡u vãiscniffeñde stopplaatsen-is ze tegen 8.45 u te Hasselt Kanaalkom
en te 9.0O u t'e St. Truiden.
l,lie de bus wil nemen moet eerst bellen naar het NAL sekretariaat, tel Oll'228332
Maar Durbuy is tenslotte ook géén afstand. Een mooie uitstap per vtagen
met enkele vrienden is ook meegeno*en. Vinden doe je het beslist ! Tot dan.
tcntntenkoppeh ouetz oonlog en ueajczt oo¿lvi'd.
ach¡ nizL.S tvialt¿l5
a-Ut¿nt ze unnd¿n gaotuz en ueLte-,z
t're¿l@
denkl
o/ ¿re
ol be
idioot -ue¿ulonn¿-
Dooa on'| te lutnen Az¿!.i¿¿en
unerle will.en o/. ú,eL ?
nog ui,(!cn houdøt uct¡¿t
z,ingen oDet¡ uettJcett uoon
du¿¿e¡t ncl¿ loPen doon
atentznplulclcett¡ zo noemL u on.l loch, hë. nenze-¡t' ?
ute¿.t cl¡n
dat ik uv-igetz
d¿. ¿lenz¿n 2o¿ le ¿atert
'
-¿ind¿ korzt h.eA ik unl tQrzzn uechtene¡¿
ondøtl,u¿.\en
unrtdt dz ¿ente. tæpz zondøt act'tr.!'en
ZOMQJL
en clan ueetz. lue-rzþt
Li¿,ue otzgetoze nolwlz
- o/. allz.en ncurtz dnppett ? -
lutrnpn uii uøiøzdzn unnde¡¿ ?
els beerten
BARVAILX
ll
tYATI0tVAL€.
tttATunùesafwrilçsDAç
zoilDAE 2't S¿PTUæR

Jn,'t frnr7
** I,IERELDDAG VAN HET VEGEf,ARTSI'IE
De viering van de werelddag van het vegetarisme vfndt' dit jaar plaats op
zondal 12 okro[er 19g6 in de voórmalige l.anãkommanderij van Alden Biesen. Het
thema ,,Mens en Natuurtt wordt dÍt jaar besproken met ttDã man van Le Corbusiert'
Àis emUfeem, de ontspoorde mens die zich bewus¡ wordt dat de natuur van levensbelang
is. ., , _ _-^_c: :-r^ ^^-^^r
Er wordt u een prachtig koud buffet net een rijke keuze aan verfijnde gerechten
aangeboden.
Het programma vermeldt in de voormiddag een feestvergaderÍng om 9.45 met aLs
' Jan Dries over tt De ontspoorde menstt
"ptut "iÀ,'Dr: Ja;qu"iin" André, over "Vegetarisme in Buropatt
l,litly van Loock over "De natuur Ís van LevensbelanS. -
Na de r"g.t"ii"che maaltijd is er in de namiddag een..kruidenr.'andeling' een
bezoek aan de historische gebouwen en een symposium õver t'Kanker en Vegerati:T""'
Alle inlichtingen over dezõ dag of over het vegetarisme kan men verkrljaen bij
J" u.z.w. Vegeõaiiärsuond, Rozãnlaan 11 , 2230 Schilde. Tel 03-353.64.85 of in
Limburg op het Lel.nr.01l-355246.
** WESPBN VERDBLGBN
Ergert U zich ook zo mateloos aan die telkenjare steeds weer opduikende
krantenberlchten in deze komkommertijd:ttBrandweer moe'st achtmaal uitrukken om
wespennesten fe verdelgentt? Deze artikels geven zo de indruk dat elk wespennest
en elke wesp per defiri.tie moet vernieCigd worden. Iloet dat echt ? Ook de
wãsp heeft ä"ñ rol in het gehele samenspef Y3l moeder natuur, anders was ze
mil¡oenen jaren geleden doãr de evolutie geölimineerd ' Zijn het Brouh'ens Seen
.eeãter,rerken uañ techniek, die prachtige bouwsels van wespennesten.
Laat de beestJes met rust indien'". geeñ rechtstreeks gevaar'betekenen. Zii
hraren trouwené lang vôôr de mens op aarde, zodus" "
** 2de DIESTSE NATUURDAGBN
Indien deze Erica je rijdig bereikE, kan je tenminste nog een deel meepikken
van de Diesrse Naluuraaien. -Alñoewel net niet in Limburg' ?ijl
t2
het toch vooral
giã;; vÀn Limbu;;;; "-ñoiing die de vereniging "Natuur èn landschap" te Diest'
heLpen schragen.
Deze dagen gaan door in het oud HRlf0-gebouw, Grauh'zusterssEraat 10 Diest.
Programma: Vii¡aag 19 september te 20 uur
- Of,ening tentoonst'elling "Bewaar het Land"
- Kiank õn Dia-montage over het Hagel-and '-
- voordracht trNatuurbehoud, een noodzaak" door Hugo Abts
Taterdag 20 sePtember:20 uur:
- Naiuur en MuzÍek, sfeermuziek rond natuur met viool, orgel en
synthesizer' met aangepaste dia-montage.
Dinsdag 23 sePtember 20 uur:
-"Hãkserij en Volksgeloof rond plant en diertt voordracht door ons
aller Mien Verdingh.
** I.¡ELKE FLORA ?
rn de jongste cvN-KranL wijdt Paul Strijckers een uiLvoerige besprekÍng aan
de vier meest gebruikte Nederlañdstalige ueténschappelijke-florars: De Langhe,
Heukels, Heimañs-Thijsse, al-Ien onlangã herwerkt, en de onlangs verschenen
Oecologische flora van Weeda.
14ie op het punt staat van over te stappen van het gekl-eurde-plaatjes-boeknaar
het serieuzäre werk , zotJ het best eeräL deze bespreking eens lezen, vooraleer
zljn keuze te maken. Er bestaat namelijk een wezenliJk verschil tussen de verschillende
florats, vooral dan in de aanpak en opvatting van het de¿ermineren'
paul Strijckeis eindigt zijn artikei met een "Determineertabel
van de
lletenschappefijte-Fioratt, ãf, nãtt" flora moet men kopen naargelang he! gebruik
men er van-wi1-maken. Prima artikel van Paul Strijckers ! Aanbevolen !

q[uun
N
EEN VASTE BTJDRÀGE VOOR DE JEUGD .
enømhûø g
PÀDDESTOE.I,E N; OPRUII'lERS IN DE
NÀTUUR.
HEB JE ÀL GEMERKT DÀT BT.T VOCHTIG EN KOI'D HERFSÍII"¡EER DE
PADDESTOELEN UIT DE GROND OPDUIKEN ?
Je z[ei- ze langs de wegkant, ln de v¡elde en het bos. Opgelet t
vãt¿;ã;;ã;i;t en pluÉ ze ook niet. Nâ jou kome-n n!9 wandelaars
"ñ-ñãii"rffetfreU¡erã die willen genieten van dlt herfstverschiJnããf.-
paddestã.t.., groeien op dode bladeren, rottende-takJes,
boomstronken en rotÉende plañtedelen Ln de grond waardoor ze opruimers
in de natuur zLjn.
VIE OBSERVEREN DE STOE
zoek eens een paddestoel. Je kijkt eerst nl1r het_9!g95g59Pg:
qedeel"te, de züamvlok. Als je rondom de paddestoel voorzÍchtig
E¡¡¡¡-¡r'
wat aarcte weg doet, zLe je een wi¡:v¡ar van,grijsachtlge draden'
òit fJ ae eiienlijke plañt die het ganse Jaar-voortleeft. Haar
voeasef haalú ze úit iret materiaal vlaarop- ze leeft. Dg zwamvloJ<
noemt men ook rrhet mycelium". Deze zwamvlok blijft gedurende jaren
in leven en geef¿'elk jaar opnleurv, wanneef veel organisch
voedsel aarr*eãlg-is, een nieuwe îrucht I een bovengrondse padde-
stoeI.
Bekijk nu het ÞqYelglglQgg
jongé paddestoõIêñ-ZIê-iÞ .
r3
qedeelte. Je kent wel de hoed.- Bi j
õãñ-EÏüIãrvliesje. Bij de groeL van de
esJe aan de rand van de hoed Los en
Þaddestoel scheurt dit vl1
brrlft aLs ee.n dunne rlng om de stoel zitten.
BÍJ oude paddestoelen is de ring
veidwenen. Aan de onderkant van
wr¡ltaî de hoed zitten Plaatjes of buis-
hô.d jes waarin spóren zitten. wil je
de sporen eens zl"en ? Snij dan
de steel af julst onder de hoed
.a
van liefst, een gelcvreekte zvra¡n.
o lPotm
- Plaats de hoed op gen blad PaPier
-rlo¡l .
en na een dag zJe Je een mooie figuur.
Die figruur fs gevormd door
ãulzenden stofkorretjes : de sporen¿
die van de plaatjes vallen.

l4
In de natuur haalt, de wind de sporen uit de plaatjes. uit elke
ãpor. kan een .i.ur" zwamvlok gloelen, waaruit paddestoelen te
voorschijn kunnen komen.
OP ZOEK NAÀR DE SOORTEN PADDE STOELEN 3
In Belgiê
Ioep kijke komen zowat 4OO soorten paddestoelen voor. l"let een
"-rã """n onaèi ãe toãa õm te áien tot welke groep de
paddestoel behoort.
1. PI,AÀTJESzv,¡AtlMEN : onder de hoed zie Je ttentalTãñ-Çêi€If;ãTã-Staande
Plaatjes . ,Je kent ze -
ker de mooie vliegenz,wam 3 een rode hoed met witte
stiPPen. BU jonge vllegenz!{êrnmen scheurt
het wit omhulseI, de beurs' open en de witte
schilfertJes hierr¡an zljn daar een overbli j f.sel
van. Vteet je dat de vllegenzw am in symbiose
lee ft met het wortelstelsel van de berk ?
Deze zwamrnen krij gen voedlngsstoffen van de
berk in ruil voor de mineralen die ze afge-
ven. Er zij n echter ook Paddestoelen dle VLIEGENschadelijk
zij n voor de bomen. Zo eentje Zv^rÀM
is de "honingzwam ". Hij heeft een honinggele
hoed met donkere schubben. Soms zLe je
ze in groepj es staan oP boomstronken of oP de
grond, en ook we1 eens oP levende bomen.
2. BUIS.1ESZ$AMMEN : onder de hoed zie Je gaatjes' bulsjes' net een
spons.
els je een bruine hoed met een dikke 'steel ontdekt is het eekhoorntjesbrood,
een eetbare buisjeszwam'
Een andere zwam dle geli j kt op een grote
spons of een gellge bI oemkool vind
j e vooral aan de voet van dennen of
sparren. De ondergrondse zwamdraden
van de spons zhram zj-in vergroeid met
boomwortels en helPen de den of spar
met de opname van voedings zouten ult de
J \ I bodem In ruil daarvan levert
de boom
\ hen suikers. Het is geven en nemén.
EEKHOORNÎJESBROOD
Speur eens naar elfe nbankJesr
die niervormÍg zj-jn en geen steel
hebben Ze groeien op dode takken en stronken. We noemen ze
saprofieten. HeL zijn taaie paddestoe len met veelkieurige banden.
De schelpvo rmige hoeden zijn dakpansgewiJ s
met elkaar vergroeid. Ze zien er kurkacht.ig
uit en ze zljn fluwelig behaard.
3. BUIKZV.¡N'ÍMEN i Zijn paddestoelen zonder
duiAëlIjRõ-5€ãe1. Zoek eens 1n het bos
een vuilgele leerachtige buikzwam : de
aardappelbovist.
hij bovenaan open
brulne sporen..
Als hij rijp is, scheurt
en dan zíe je de olijf-
ÀÀRDAPPELBOVIST
ELTENBANK.TES
MIMI MO.T\TDEIÂERS

.¡';-
¡t
'Þ.
l;-
\'r
I
., ci'l i:.
!-¿
t--r
E
tr
^9
H
ill
il
=lI
=t Ë
=-
F
ES
D
¡
l¡
¡l
E
Ð
E