Publiek bezit tegen wil en dank? - Slachtofferhulp Nederland

IK
Maar de respondenten in het onderzoek melden ook positieve ervaringen: oprechte
betrokkenheid van journalisten, erkenning van hun leed en aandacht voor hun verhaal. Soms
kunnen de media een rol spelen in de zingeving aan een afschuwelijke gebeurtenis door een
platform te bieden voor het aan de kaak stellen van misstanden zoals een gevaarlijke
verkeerssituatie. Of de media ondersteunen een missie als het voorkomen van zinloos
geweld. Wanneer slachtoffers en nabestaanden inmiddels de nodige ervaring hebben
opgedaan met verschillende media, zijn ze ook in staat om een vorm van medewerking te
kiezen, waarin ze bepaalde voorwaarden kunnen stellen en eigen doelen kunnen realiseren.
Geconfronteerd met de ervaringen van slachtoffers en nabestaanden, reageren de
respondenten aan mediazijde met sympathie en begrip. Maar, zo benadrukken zij, ons werk
is nieuwsgaring. Wij zijn vrij in de keuze van het nieuws en vooraf toestemming vragen om
over iemand te publiceren, is niet vereist. Democratische rechten als vrijheid van
meningsuiting en persvrijheid hebben een bepaalde prijs en, hoe vervelend het ook is, in
sommige gevallen betalen slachtoffers en nabestaanden een deel van die prijs.
Mocht een slachtoffer besluiten om een of meerdere media aan te spreken op de schending
van zijn privacy, welke mogelijkheden zijn er dan?
Naar de rechter stappen is geen aantrekkelijke optie. De bewijslast ligt bij de klager en de
media hebben een zeer sterke positie in de wet. Een procedure is duur, de kans op succes
gering en een eventuele moeizaam bevochten overwinning kan de spreekwoordelijke
Pyrrusoverwinning blijken te zijn, omdat de klager dat wat hij nu juist wilde vermijden,
namelijk ongewenste media-aandacht, opnieuw over zich afroept naar aanleiding van een
rechtszaak.
De zelfregulering in de mediasector is, met alle respect voor de mensen die binnen de
verschillende betrokken instanties met veel inzet en deskundigheid hun werk doen, een
wassen neus. Als puntje bij paaltje komt, keurt de slager toch zijn eigen vlees en sancties zijn
er niet. Voor slachtoffers en nabestaanden is er niets anders te halen dan een luisterend oor
en soms de uitspraak dat zij het morele gelijk aan hun kant hebben. Dat kan natuurlijk ook
zijn waarde hebben. Feit blijft dat de slagkracht van de Raad bestaat bij de gratie van de
vrijwillige medewerking van de media en het draagvlak lijkt tanende, nu recent de grootste
krant van Nederland zich heeft aangesloten bij het rijtje media dat de Raad en zijn Leidraad
niet erkent. De conclusie moet dan ook luiden dat slachtoffers en nabestaanden afhankelijk
zijn van het fatsoen van individuele journalisten, redacties of media.
Is de oplossing om de privacybescherming van slachtoffers wettelijk te reguleren? Dat lijkt
een volstrekt onbegaanbare weg: welke minister of welk Kamerlid wil de handen branden aan
76
media