Publiek bezit tegen wil en dank? - Slachtofferhulp Nederland

• Geef slachtoffers en nabestaanden een zekere mate van controle, bijvoorbeeld door
het ter inzage geven van publicaties en het laten uitkiezen van beeldmateriaal. ‘Ik heb
altijd bedongen dat ik stukken mocht lezen en corrigeren. Alle correcties – misschien
niet allemaal, maar het grootste deel – zijn overgenomen. Dus zelf ben ik heel erg
tevreden over wat de media gedaan hebben voor ons en hoe ze met ons zijn
omgegaan,’ blikt de vader van een vermoorde zoon terug.
• Sta open voor klachten! ‘Ik belde ze naderhand op met de klacht: ‘Je hebt dat en dat
beloofd en dat heb je niet gedaan. Hoe kan dat nou?’ Nou, dan krijg je die mensen
nauwelijks meer te pakken. Dan hebben ze ineens een stuk minder belangstelling
voor je dan in het begin. Als ze je benaderen, dan zijn ze heel inlevend, ‘goh wat
vreselijk wat u allemaal is overkomen’. Maar als je er iets over wilt zeggen
naderhand, dan weten ze wél afstand te houden,’ is de ervaring van een
nabestaande.
• Laat kinderen met rust! Of het nu gaat om kinderen als slachtoffers of nabestaanden,
als vriendjes, schoolgenoten, teamgenoten, en dergelijke: kinderen zijn extra
kwetsbaar en realiseren zich niet wat de consequenties zijn van hun gedrag of hun
uitspraken.
• Als media dan toch al informatie of beelden van persoonlijke internetsites willen
halen, vraag toestemming of licht in ieder geval de betrokkenen in! ‘Ik vind dat zelfs
als informatie op Hyves staat, de media toestemming moeten vragen aan de familie
als ze het plaatsen. Je schrikt je toch wezenloos als je de krant openslaat en je wordt
opeens geconfronteerd met foto’s van je vermoorde kinderen of iets dergelijks?’
Sommige slachtoffers geven aan dat het in zijn algemeenheid prettig zou zijn om op
de hoogte te worden gebracht van een aanstaande publicatie. Dan kan de
betrokkene zich enigszins voorbereiden.
Slachtoffers en nabestaanden adviseren aan lotgenoten:
• Maak je eigen keuze, en neem desnoods een paar dagen bedenktijd! Sommige
slachtoffers en nabestaanden zijn wars van elke media-aandacht, terwijl andere juist
hun verhaal kwijt willen. ‘Meewerken of niet is een zeer persoonlijke afweging,’ zo
stellen onze respondenten. Daarbij geldt de kanttekening dat jezelf zoveel mogelijk
afschermen, het risico in zich draagt dat ‘de pers allerlei wilde verhalen gaat
verzinnen omdat ze toch iets willen schrijven,’ terwijl samenwerking juist kan
betekenen dat ‘jouw verhaal op een goede manier in de publiciteit komt.’
• Stel een woordvoerder aan! Dat kan iemand binnen de familie zijn. ‘Mijn vrouw en
zoon wilden er niets mee van doen hebben. En ik wilde verder niet dat overige
familieleden werden lastiggevallen. Daarmee neem je natuurlijk wel een bepaalde
taak op je schouders, een zware taak. Dat moest dan maar even. Bovendien: ik kan
wel wat hebben,’ aldus een vader. In andere gevallen neemt een externe deze taak
op zich. Een van de nabestaanden kreeg een media-adviseur toegewezen van de
gemeente. Hij vormde een effectieve buffer tussen haar en de media. Ook
medewerkers van Slachtofferhulp Nederland komen volgens een aantal
respondenten in aanmerking voor deze rol.
Vertegenwoordigers van de media willen slachtoffers en nabestaanden ook een aantal
adviezen geven:
• Wees voorzichtig met het openbaar maken van persoonlijke informatie, bijvoorbeeld
op internet! ‘Het is heel goed om je bewust te zijn in hoeverre je privéleven - dat is
inderdaad dat Hyvesverhaal - openbaar toegankelijk is voor anderen. Een soort
mediawijsheid noem ik het maar. Je moet beseffen dat, als je ervoor kiest van alles
over jezelf openbaar te maken, je de media niet kan verwijten dat ze dat ook
gebruiken, want het is al toegankelijk. Dus als je géén behoefte hebt aan enige vorm
van aandacht, neem dan ook alle maatregelen die mogelijk zijn, om die aandacht zelf
actief uit de weg te gaan,’ raadt NVJ-secretaris Bruning aan.
• Probeer contact met de pers te organiseren op een manier die de minste belasting
oplevert. Dat kan betekenen dat een slachtoffer of een nabestaande uit alle
mediaverzoeken er één of een paar uitzoekt aan welke hij zijn verhaal doet, om
verder van ‘het gezeur’ af te zijn. ‘Wimpel alles af, maar doe één keer iets wel met
69