Publiek bezit tegen wil en dank? - Slachtofferhulp Nederland

Voortredenerend in deze trant betekent privacy hebben of beschermen dat een persoon
controle heeft over zijn ringen van intimiteit. Hij of zij kan bepalen wie welke ring mag
betreden en vooral wie níet. Iemand kan er de voorkeur aan geven erg op zichzelf te zijn en
zo min mogelijk over zichzelf te onthullen. Anderen hebben er geen problemen mee om
intieme details met een breed publiek te delen. Wat iemand ook kiest, de moraal van het
verhaal is dat ieder individu het recht heeft om zélf te beslissen hoe privé of publiek
(informatie over) zijn persoon is.’ 6
Figuur 1 Circles of intimacy
De mate van privacy wordt dus bepaald door controle op twee aspecten:
• de toegang van personen of instanties tot de verschillende ringen
• de verdeling of toekenning van verschillende soorten persoonlijke informatie aan de
verschillende ringen
De socioloog Goffman omschrijft de binnenste cirkels als ‘informatiereservaten’ (information
preserves), domeinen met een beschermde status en zeer beperkte toegang 7 .
Het is anno 2009 bepaald niet gemakkelijk om effectief controle uit te oefenen op de
verschillende ringen. Neem als voorbeeld persoonlijke gegevens als naam, adres,
geboortedatum, telefoonnummer, bankrekeningnummer. Om maatschappelijk te kunnen
functioneren is het onvermijdelijk dat deze gegevens bij een brede kring van personen en
instanties bekend zijn. Sterker nog, in veel gevallen ligt er een verplichting deze te
verstrekken. Dat hoeft geen probleem te zijn als de betrokkenen prudent met deze gegevens
omgaan en ze slechts aanwenden voor het doel waarvoor ze zijn verstrekt. Maar het is bij
veel instellingen en bedrijven niet ongewoon om cliëntgegevensbestanden te verkopen,
bijvoorbeeld voor reclamedoeleinden. Uit de koppeling van verschillende databestanden zijn
buitengewoon nauwkeurige profielen te herleiden van personen, hun kenmerken en hun
gedrag. Het digitaal vastleggen en uitwisselen van informatie biedt hiertoe haast ongekende
mogelijkheden. Daarop komen we in de volgende paragraaf uitgebreid terug.
Zolang deze informatie niet ten nadele van de persoon in kwestie wordt gebruikt, zullen de
meeste mensen hiertegen geen actieve bezwaren hebben – als ze zich er al van bewust
(willen) zijn. Maar dat een achteloos op internet ingetikt adres ook kan leiden tot een golf van
6 Hodges (1994: 199-200)
7 Geciteerd in Calvert (2004: 140)
IK
12
vertrouwenspersoon
Intimi
Publieke zelf