dpo_10434.pdf

44 KORTE VERHANDELING DER
menigvuldige geschillen niet le langdradig te maken.
§ 76. De warmtestof verbindt zich met de ligchamen
tweeledig: zij is er los (ook vrije warmtestof
genaamd) , of is er scheikundig (ook gebondene
warmtestof genaamd) mede verbonden.
§ 77. (A) De losse of vrije warmtestof is die ,
welke de uiterlijke temperatuur vermeerdert en
ook vermindert, zoodat zij door onze zin- en
werktuigen waarneembaar is , en ons dus het gevoel
van koude en warmte geeft. Derhalve is deze
stof niets anders, dan eene met de ligchamen
overzadigde warmtestof, waarom men haar ook
gevoelbare warmtestof noemt. Deze warmtestof
kenmerkt zich drieledig.
\°. Zij zet de ligchamen uit door derzelver
bestaandeelen te verwijderen, waardoor zij van
zamenhang beroofd worden : hier op berust de
werking van den thermometer en pyro- of vuurmeter.
— Ook kan men hier tot een voorbeeld
bijbrengen , een ijzeren bal of kogel, welke vóór
de verhitting door een' ring van bepaalden omvang
konde gaan, doch na de verhitting, wegens uitdijing,
blijft de bal of kogel op den ring liggen,
doch wederom bekoeld zijnde keert ha in zijn'vorigen
toestand terug.
2°. Zij beweegt zich door de ligchamen en is
geleidelijk, alhoewel bier eene groote verscheidenheid
in plaats heelt , zoo verdeelt men haar in
(a) goede en (6) slechte geleiders voor de
warmtestof.
(a) Goede geleiders voor de warmtestof zijn
de zoodanige, welke de warmtestof spoedig tusschen
hare gronddeeltjes opnemen , maar daarentegen
ook even spoedig dezelve aan andere ligchamen
niededcclcn. Hiertoe behooren de metalen
,