Download PDF - Inbo

Stedenbouw & Landschap
Hoger, groter, sneller
China bevindt zich in een transitieperiode: van
de communistische dictatuur van de Volksrepubliek
ontwikkelt het land zich langzaam
richting een ‘socialistische maatschappij met
kapitalistische trekjes’. Het land is in een paar
jaar tijd een economische wereldmacht geworden.
Ook op het gebied van stedenbouw en
architectuur heeft China steeds meer te bieden.
In hoog tempo verwestert het straatbeeld van
de grote steden: de mensen kleden zich naar
westers voorbeeld, terwijl het decor steeds
vaker bestaat uit door westerse architecten
ontworpen gebouwen. Zelfs IKEA is in Shanghai
gearriveerd.
In het hart van Shanghai, pal naast het People’s
Park, staat de Urban Planning Exhibition
Hall. Het gebouw is met z’n vijf verdiepingen
eigenlijk een onbeduidend gebouw in deze door
hoogbouw gedomineerde stad. Het valt hooguit
een beetje op omdat boven op het dak een viertal
grote stalen constructies staan, die bloeiende
magnolia’s voorstellen – de stadsbloem. Het
spektakel bevindt zich echter aan de binnenkant
van de Exhibition Hall, waar de bezoeker een
gigantisch grote 1 op 500 maquette treft, die
elke voorstelling te boven gaat. De vele tientallen
vierkante meters grote maquette toont
de duizenden hoogbouwtorens die schijnbaar
willekeurig over de stad zijn verspreid, op zo’n
indrukwekkende wijze dat het haast op de
lachspieren werkt. De weergave van deze bizarre
werkelijkheid gaat de Hollandse planningsratio
ver te boven.
China is hot. De aandacht in de media lijkt wat
overdreven, maar feitelijk krijgt het land – gemeten
naar de snelheid waarmee het zich ontwikkelt
en de uitdagingen waar het voor staat
– nog altijd veel te weinig aandacht in ons land.
Terwijl de gemiddelde Nederlander de Verenigde
Staten nog steeds als voorland beschouwt,
ontwikkelt China zich meer en meer als belangrijkste
economische macht. Daarbij richt het
land zich uitdrukkelijk op het Verenigd Europa
en veel minder op de VS. Europa is ondertussen
dan ook een belangrijker handelspartner voor
China dan Amerika.
De snelheid van de ontwikkelingen laat zich
moeilijk duiden, maar kan het beste geïllustreerd
worden aan de hand van Shanghai, ooit
bekend als het Parijs van het Oosten, nu het
economische hart van China. Deze havenstad is
de snelst groeiende stad, in de snelst groeiende
regio van het snelst groeiende land ter wereld.
Na een soort winterslaap tijdens het communistisch
regime is de stad eind jaren tachtig
langzaam weer ontwaakt. Vanaf begin jaren
negentig, en eigenlijk pas de laatste vijf à tien
jaar, ontwikkelt de stad zich razendsnel. In 1843
telde Shanghai circa tweehondervijftigduizend
inwoners, in 1930 zo’n drie miljoen. Momenteel
wonen er in Shanghai ruim twintig miljoen
mensen, net als in Beijing. Shanghai heeft sinds
het twee jaar geleden Rotterdam van de troon
stootte niet alleen de grootste haven van de
wereld; van de tien grootste havens in de wereld
liggen er maar liefst vijf in China.
Het huidige central business district van Shanghai,
Pudong, was tot 1992 landelijk gebied. En
het vlak bij Shanghai gelegen Anting was zeven
jaar gelden nog een rijstdorp. Nu is Anting een
new town, een satellietstad van Shanghai. Vijf
jaar geleden streken Volkswagen en kort erna
General Motors er neer, waarop zich in de korste
tijd het Detroit van Azië ontwikkelde. Ondertussen
worden er al twee jaar Formule 1 GrandPrix
wedstrijden verreden op een racecircuit dat
in slechts negen maanden is aangelegd. Naast
autostad wordt Anting ook als nieuw woongebied
ontwikkeld. Na voltooiing zal deze new
town plaats bieden aan vijftigduizend inwoners.
Gekozen is voor een ontwerp naar Duits model,
van de hand van het Duitse bureau Albert Speer
en Partners (de zoon van Hitlers bouwmeester)
in samenwerking met een Duitse landschapsarchitect.
Geïnspireerd op het Duitse Weimar
en met een knipoog naar het kenmerkende
kleurgebruik zoals door architect Bruno Taut
bijvoorbeeld toegepast in de bekende Berlijnse
Siedlung Uncle Tom’s Hütte, heeft het bureau
van Speer deze Chinese nieuwbouwwijk van een
Duitse sfeer voorzien.
40 architectuur & cultuur
Inbo in China 41