Download PDF - Inbo

Maatschappij & economie
Chinese droom of nachtmerrie?
Om de ervaringen van de Inbo-reis een plek te
geven en te vertalen naar ons vak, schetst dit
hoofdstuk een kort beeld van de maatschappelijke
en economische context. De focus ligt
daarbij op wat er nu, in 2006 in de Volksrepubliek
China gebeurt. Onze persoonlijke impressies
zijn een momentopname van een razendsnel
veranderende natie.
Net zoals de economie kent ook het aantal
krantenberichten over China een forse groei.
Elke dag is er wel iets over China te lezen. Naast
de wat grotere artikelen over bijvoorbeeld de
ontwikkeling van een Chinese ‘Silicon Valley’ of
het nieuwe vijfjarenplan, zijn er ook veel kleine
berichtjes, de ‘fait divers’. Juist deze laatste
zijn interessant, omdat ze een blik geven in de
Chinese maatschappij van dit moment.
Kenmerken Chinese economie
Vierde economie ter wereld
China is de vierde economie ter wereld; 2005 is
het derde jaar op rij dat de economische groei
zo’n 10% bedraagt. China moet alleen nog Japan,
Duitsland en de Verenigde Staten voor zich
dulden. In een in 2003 verschenen rapport van
investeringsbank Goldman Sachs staat beschreven
dat China naar verwachting in 2050 de koppositie
overneemt van de Verenigde Staten.
Stedelijke planning op zijn kop
Conventionele stedelijke planning is er op
gericht om stedelijke groei te reguleren, in
goede banen te leiden. In China is dit andersom,
grootschalige bouwprojecten en investeringen
in infrastructuur worden als middelen gezien
om economische groei te stimuleren. Marktonderzoek
naar de behoefte aan kantoorruimte,
bedrijventerrein of woningen bestaat niet. Men
begint gewoon te bouwen in het volste vertrouwen
dat men de markt kan maken. Steden
in China worden gezien als machines voor de
welvaart en stedelijke planning is daarbij de
olie. De stedelijke planner is de bondgenoot van
de ontwikkelaar; de jachtopziener is stroper
geworden. Deze ontwikkeling geldt niet alleen
voor stedelijke planning in China. Hij deed zich
eerder voor in de periode 1975-1990 in Baltimore,
Hong Kong en Londen.
Grote investeringen in diepzeehaven Shanghai
Een goed voorbeeld van de wil tot investeren en
de daadkracht van de Chinezen is de aanleg van
de diepzeehaven op Yangshan eiland. Er komt
een brug van 30 km lengte om het vasteland te
verbinden met de terminal bij Shanghai. Hiermee
wil Shanghai zijn overslag uitbouwen en de
wereldleiders Hongkong en Singapore inhalen,
zodat Shanghai de Aziatische draaischijf in het
vrachtverkeer wordt.
Versterking Chinese bedrijven met name door
fusies en overnames
Chinese bedrijven versterken zich door zoeken
van fusiepartners en overnamekandidaten.
Criteria bij de keuze van bedrijven zijn:
- hoogwaardige technologie;
- gevestigde merknamen;
- verkoopkennis;
- internationale distributienetwerken.
Het is een effectieve strategie die de kennis en
daarmee de innovatiekracht van Chinese bedrij-
ven snel vergroot. Zo is een Chinees bedrijf dat
marktleider is op het gebied van zeecontainers
gefuseerd met een Nederlands familiebedrijf
dat wereldwijd een belangrijke speler is op het
gebied van tankwagens, opleggers en containers.
Het Nederlandse bedrijf profiteert van
kostenbesparingen, het Chinese van kennisoverdracht.
Er zijn veel ambitieuze bedrijven. Zo
heeft computerbedrijf Lenovo de computertak
van IBM opgekocht en hebben autobedrijven
uit de regio Shanghai de krenten uit de pap
gehaald bij het Britse Rover.
Chinezen verbeteren bestaande technologieën
De Chinezen zijn in staat zich bestaande technologieën
snel eigen te maken en te verbeteren.
China heeft inmiddels ‘De Dolfijn’gebouwd, een
verbeterde versie van de TransRapid die gebruik
maakt van technologie uit de jaren tachtig en
negentig. De TransRapid, vooral bekend onder
de naam ‘Maglev’ verbindt met hoge snelheid
Shanghai en de internationale luchthaven.
Het Chinese luchtvaartconcern CAC test ‘De
Dolfijn’ medio 2006, tot schrik van Siemens en
ThyssenKrupp, de bouwers van de Maglev. Het
voorgaande maakt duidelijk dat het beeld van
Chinese bedrijven die vooral goed zijn in massaproductie
en het namaken van merkartikelen
te eenzijdig is.
Protectionistische reflexen Europa
Europa heeft protectionistische reflexen als het
om de Chinese export gaat. Zo wil de Europese
26 architectuur & cultuur
Inbo in China
27