Deel 1 - inleiding in de procescontrole IPC8-2010 - Thinktwise.be

Kenmerken van processen
We gaan even dieper in op het begrip “proces”.
Een proces is een deel van een installatie waarvan we de werking
automatisch willen controleren en sturen. Dit kan een volledige productieinstallatie
zijn. Meestal gaat men complexe productieprocessen opsplitsen in
deelprocessen die beter beheersbaar zijn. Tussen deze deelprocessen bestaat
er dan een informatiestroom zodat de werking van de deelprocessen op
elkaar is afgestemd. Dit betekent niet dat elk deelproces een afzonderlijke
procescontroller heeft (= decentralisatie). Het kan ook zijn dat er slechts één
krachtige procescontroller het geheel onder controle houdt (= centralisatie).
Zelfregelende en niet zelfregelende processen
De vraag “Hoe gedraagt een proces zich?” is niet eenduidig te
beantwoorden. We kunnen kijken naar het eindproduct van een proces. Dit
kan elektrische energie zijn, een medicijn, een personenauto. Dit eindproduct
geeft dan wel een idee van wat het resultaat is van het proces maar niet
echt hoe het proces zich gedraagt. Wanneer we de controle en besturing
van een proces automatisch willen laten verlopen zijn we echter meer
geïnteresseerd in het gedrag van een proces. Op basis van dat gedrag
kunnen we dan al een zekere onderverdeling maken.
Een eerste onderscheid ligt in het zelfregelende vermogen van een proces.
Voorbeelden
In een nucleaire energiecentrale wordt de kernreactie onder controle
gehouden door regelstaven en wordt warmte afgevoerd m.b.v. een
koelsysteem. Zonder koeling en regelstaven zou het onmogelijk zijn om
de kernreactie stabiel te houden. De reactie is duidelijk niet
zelfregelend.
Door het openen van een kraan loopt er water in een reservoir. Het
toegevoerde debiet is constant. Wanneer men niets doet zal het
reservoir uiteindelijk overlopen. Dit proces in niet zelfregelend
Bij de opwarming van een massa water gaat men een zekere
hoeveelheid warmte-energie moeten toevoeren. Wanneer de
warmtetoevoer op een bepaald niveau is, zal de watertemperatuur
zich na verloop van tijd instellen. Dit proces is zelfregelend.
We maken het onderscheid tussen zelfregelende en niet zelfregelende
processen. Het is zo dat zelfregelende processen in een gesloten regelkring
gemakkelijker te regelen zijn niet zelfregelende processen.
12 PROCESCONTROLE & LABO