Scheut-Brussel_Pil gekopieerd door Timmermans 44-128 - Cartusiana

zon. Dit verklaarde hij aan Egidius Ots, zijn vriend, en aan zijn vrouw als deze hem ‘s nachts
wilde beletten naar het beeld te gaan 138 . Toen het bekend geworden was, dat hij in de
Pinsternacht weer wondere lichten rond het beeld had gezien, was
p. 84.
de volkstoeloop de volgende dagen zeer groot. Scheut had zijn plaats veroverd in de
vroomheid van Brabant en ommelanden 139 .
De Amman van Brussel, Jan van Edingen, kamerheer van hertog Filips, maakte de
stadsraad er op attent, dat men de geofferde gelden in veiligheid moest brengen tot nadere
beslissing. Pieter Pauwels werd daarmee belast 140 .
Maar zo eenvoudig werd de nieuwe bedevaartplaats door de kerkelijke overheid niet
aanvaard. De bisschop van Kamerijk, Jan van Boergondië, die toen te Brussel resideerde, had
zelfs het plan opgevat er beslist een einde aan te maken en het beeld aan de kerk van
Anderlecht te schenken; men had hier immers te doen met een spontane devotieuiting op
ongewijde grond. De officiaal te Brussel, Jan Roelofs, wist dit te beletten 141 .
Een onderzoek had plaats omtrent de waarachtigheid van de vele wondere feiten, die
over het nieuwe genadeoord verteld werden. Hieraan namen deel, als afgevaardigden van de
bisschop van Kamerijk, Cornelius Proper, proost van het kapittel der bisschopsstad, Paulus de
Ruet, doctor utriusque iuris , vicaris van Jan van Boergondië, kanunnik Jan van Lier van het
Anderlechtse kapittel, en Alexander van Beringen, plebaan van sint Goedel. Hieraan werden
toegevoegd de prior en de lector van de O.L. Vrouwebroeders in wier kloosterrefter de
zittingen gehouden werden, namelijk Jan van
p. 85.
der Heyden en Jan de Bruyne 142 . Vanwege de hertog, Arnold van Pede en Simon de
Harbays 143 uit zijn gewone raad. De stad vaardigde, naast een schepen, haar secretaris
Adriaan Dullaert af, die later een en ander openbaar zou maken 144 . Na een grondig
getuigenverhoor kwam men tot het besluit, dat geen van de opgehaalde feiten als wonderen
kon gelden 145 . Niettemin zullen zowel Dullaert als prior Voet sommige gevallen en
gebeurtenissen blijven vastknopen aan droom-gezichten en bovennatuurlijke tussenkomst: zo
b.v. de naam O.L.Vrouw van Gratie 146 .
Ook de bedevaart werd niet verboden, en de aantrekkingskracht bleef groot. Na
overleg tussen de Amman en de stadsraad wordt besloten de gelden te gebruiken voor de
138 VOET-TOURNEUR, f.11: « In tantum etiam idem Petrus dicto loco ex devotione ufficiebatur quod sepe
media nocte surrexit de latere uxoris sue dormientis volentis eum retrahere. Cui dixit: Oportet me illuc ire et
tunc et etiam in die quandoque dixit se vidisse multa luminaria ac tantam lucem quod quodammodo diei
claritatem vincere ac superare videretur. »
139 A.DULLAERT, f.5 [ASHB. , IV, 90]; VOET-TOURNEUR, f.11.
140 VOET-TOURNEUR, f.12. Wij ontmoeten een Petrus Pauwels, zoon van Martien Pauwels als grondeigenaar
in 1457 [ARA, Chartarium Scheut , nr 11570].
141 A. DULLAERT, f. V [ASHB. ,IV, 931].
142 BRUGGE, Archief Carmelietenklooster, Carmelus Bruxellensis Fratrumque quos pietate conspicuos
dignitate inclytos, Doctrina eximios… chronotaxis, vitaque functorum necrologium : 1448-1453 Jan de Merica
prior van de Brusselse Carmel. Jan de Bruyne, S.Th. Lic. fungeerde als lector . ARA, Kerk. arch. , 11545
vermeldt Jan der Heyden.
143 Epitaphium in [CRISTYN], Basilica Brux. , II, 46.
144 A. DULLAERT, f.8 [ASHB. , IV, 93-94].
145 ID., f.8 V [ASHB. , IV, 94].
146 ID., f.8 V [ASHB. , IV, 94-95]; VOET-TOURNEUR, f.12 V -13 wist hieraan nog enkele toevalligheden toe te
voegen.