Extra Muros Activiteiten in het onderwijs: Risico-inventarisatie en ...

KU Leuven - Lucina Preventieadviseur Niveau 1 2005 - 2006
ernst. Daarnaast zijn er maatregelen mogelijk, zowel specifiek als algemeen, die toelaten de risico’s
af te dekken. Het is niet de bedoeling dat de organiserende leerkracht dit (zonder begeleiding) gebruikt.
We wensen aan te tonen dat de lijsten met mogelijke maatregelen, die door ons zijn opgesteld,
wel degelijk impact hebben op risico’s en de kans en/of ernst ervan verminderen. Nadat maatregelen
daadwerkelijk genomen zijn kan het rest risico ingeschat worden. De cijfers die wij vermeld
hebben zijn louter ter illustratie, je moet de precieze activiteit en doelgroep kennen.
Vanuit de risico-evaluatie kan dan weer een specifieke checklist gemaakt worden voor een activiteit.
Een dergelijke lijst kan zonder al te veel moeilijkheden door een organiserende leerkracht ingevuld
worden. De manier van scoren is simpel: 0 voor helemaal niet in orde, 1 voor partieel OK en 2 voor
volledig conform. Er is ruimte om commentaar neer te schrijven, alsook voor het vastleggen van
noodzakelijke acties. Ook hier zijn onze quoteringen louter illustratief.
Het blad ‘RIE alg’ is de kern van ons werk geweest. Hier hebben we getracht om een aantal generieke
risico’s te lijsten, die van toepassing zijn voor een heel brede waaier van EMA. Scholen kunnen
dit verder aanvullen. Onze betrachting was om een reeks risico’s te identificeren die in de
meerderheid van de gevallen optreden. We hebben de gevaren in vier categorieën ondergebracht:
§ voor EMA: hoewel de eigenlijke risico’s zich pas manifesteren tijdens de EMA zelf, zijn
er heel wat oorzaken terug te brengen naar een manke voorbereiding. Zo zijn er op
voorhand duidelijke richtlijnen nodig rond kledij, drank of voeding, wil men vermijden dat
er tijdens de activiteit problemen zijn met kou of hitte, honger of dorst.
§ Verplaatsing: meestal is er voor EMA een verplaatsing nodig, waaraan risico’s zijn gekoppeld.
We hebben ons geconcentreerd op risico’s voor verplaatsingen met de bus, te
voet of de fiets.
§ De eigenlijke activiteit (daar waar de activiteit een verplaatsing, bijvoorbeeld een fietstocht,
is verwijzen we naar de lijst verplaatsing). Een paar klassiekers uit deze reeks
zijn bijvoorbeeld verloren lopen, uiteenvallen van de groep, uitzonderlijke weersomstandigheden,
enz.
§ Na de activiteit: daar is het noodzakelijk om feedback te collecteren. Doet men dat niet,
dan leert men nooit bij uit wat minder goed is verlopen.
In de tab ‘RIE alg vs maatreg’ gaan we na welke algemene maatregelen welke risico’s afdekken.
Om dit te doen werden de riscio’s gelijst in vijf eerder besproken categorieën (taak/activiteit, individu,
organisatie, materiaal en omgeving). De algemene maatregelen (een checklist die we straks bespreken)
zijn ondergebracht in tien groepen. Kruisjes geven aan of er al dan niet een verband is
tussen een risico en een maatregel, zoals opgenomen in de checklist. Ook dit blad is minder relevant
voor de leek gebruiker, maar uiteraard moet je er als preventieadviseur over waken dat alle risico’s
die geïdentificeerd werden op een of andere manier zijn afgedekt. Omgekeerd kan een maatregel,
waar geen risico tegenover staat, een indicatie zijn omtrent ‘vergeten’ risico’s.
Het blad ‘alg beheersmaatreg’ is een checklist die op hoger niveau, typisch door de directie van de
school, moet behandeld worden om een groot aantal risico’s te beheersen. Het is evident dat de directie
een aantal richtlijnen moet uitvaardigen omtrent het veilig laten verlopen van EMA en er ook
moet over waken dat deze daadwerkelijk in praktijk worden gebracht. Uiteraard moet dit kunnen gebeuren
in overeenstemming met het relatieve aandeel van EMA in het lesprogramma. Het overgrote
deel van de lessen gaat nog steeds door op een klassieke, klassikale, manier. Naar onze mening
moet deze lijst minstens eens per jaar door de directie worden doorlopen, om te zien waar de
school staat op vlak van algemene preventie voor EMA. Ook dit is weer een self assessment waarin
de directie aanduidt of ze al dan niet in orde is voor elk van de items. De scores worden per domein
rapportfinaal 22_03_06 12 of 20