vereniging - Nieuw in de Zoogdierwinkel

ZOOGDIER 1994 5 (3)
Hedgehogs
Als je iets over egels wilt
weten dan staat het in het
onlangs verschenen boek
Hedgehogs, geschreven door de
Engelse bioloog Nigel Reeve.
Hoewel alle veertien soorten
gestekelde egels (er zijn ook
soorten zonder stekels) aan de
orde komen, ligt het zwaartepunt
van het boek overduidelijk
op de Westeuropese egel.
De reden hiervoor is duidelijk.
Allereerst heeft de auteur zelf
jarenlang onderzoek aan egels
gedaan. Daarnaast is onze egel
de best bestudeerde van de
veertien. Er blijkt erg veel
onderzoek aan egels te zijn
verricht, wat in het boek soms
leidt tot overdadig veel opsommingen
uit de literatuur. De
lezer moet er maar doorheen
kijken, want na het lezen van
het boek wordt de egel een
echte bekende. Er staat werkelijk
van alles in. Een voorbeeld:
niet alleen zijn normale
voedselkeuze (kevers, rupsen,
slakken, regenwormen) wordt
gedocumenteerd, ook uitzonderlijke
zaken als het eten van
adders komt aan bod, inclusief
zijn ongevoeligheid voor S0111mige
giften. HoofdstuksgewUs
worden onderwerpen als hoe
gaan ze met elkaar om, overwintering
en energiebalans,
dag- en nachtritme, voortplanting,
populatieopbouw (sterfte,
geboorte, predatie, ziekten) en
niet te vergeten de relatie
mens-egel behandeld. Zo blijkt
dat egels in vroeger tijden door
mensen werden gegeten. Ze
zijn een tUd als schadelijk
beschouwd, maar tegenwoordig
heten ze ondanks hun stekels
'aaibaar'. Voor wie de egel
echt wil leren kennen, is dit
boek (soms taai, maar ook vol
anekdotes) een onmisbare aanschaf.
Van al mijn egelboeken
is dit het meest complete.
Reinier Akkermans
Nigel Reeve, 1994. Hedgehogs,
T. & A.D. Poyser Natural History,
London. Ingebonden, 313
pagina's, prijs ( 22.
ISBN 085661-081-x
BESpREKING
HEDGEHOGS
Nigel Rceve
Biologisch meetnet
GAVI
Als ergens in Nederland een
activiteit op stapel staat die
invloed kan hebben op natuur
en milieu (aanleg van een
rijksweg, ontgronding, bouw
van een fabriek of zoiets) dan
moet daarvoor een Milieu
Effect Rapportage (MER) worden
uitgevoerd. In de MER
komen de verwachte effecten
van de activiteit te staan en
aanbevelingen voor eventuele
cOlnpenserende maatregelen.
Zo is ook voor de bouw van
een Geïntegreerde Afvalverwerkingsinrichting
(GA VI) in
Wijster een MER opgesteld.
De rookgassen en afvalprodukten
daarvan zouden de natuur
rondom kunnen beïnvloeden.
Het gaal om de neerslag van
stoffen als kwik, cadmium,
PAK's, PCB's, dioxinen en
furanen. Volgens de MER
worden er echter nauwelijks
merkbare effecten verwacht op
het biotische milieu (planten
en dieren). De bouw van cle
GA VI kan dus beginnen.
Hiermee eindigt in de meeste
gevallen de procedure.
30
De provincie Drenthe dacht
echter verder. Gegevens over
de effecten van rookgassen op
natuur en milieu zijn zeer
summier, zodat de voorspellingen
in de MER niet goed
onderbouwd kunnen worden.
De provincie wil daarom de
effecten op de natuur en het
milieu rondom de GA VI gaan
volgen. De vakgroep Milieubiologie
van de Rijksuniversiteit
Leiden heeft nu een
rapport gepubliceerd over een
vooronderzoek naar een biologisch
meetnet daarvoor. Het is
de eerste keer dat zoiets is uitgezocht
en het zou als voorbeeld
kunnen dienen voor evaluaties
van andere MER-en.
Het doel van het biologisch
meetnet kan worden geformuleerd
als: het vroegtijdig en
betrouwbaar signaleren van
veranderingen in aspecten van
de natuur rond de GA VI,
aspecten die vanuit natuurbeschermingsoogpunt
belangrijk
zijn. Omdat veranderingen op
populatieniveau moeilijk meetbaar
zijn, stellen de auteurs
voor om metingen aan zogenaamde
tussenvariabelen te
doen, zoals het reproduktiesucces
of de concentratie van
(giftige) stoffen in plant of
dier. Volgens de auteurs vormen
zoogdieren, naast vogels,
een belangrijke groep voor het
meetnet, omdat zich in zoogdieren,
via hun voedsel, snel
hoge concentraties van giftige
stoffen ophopen. Helaas lenen
de meeste zoogdieren zich niet
goeel voor het meetnet, volgens
de auteurs, omdat de
methodische problemen te
groot zijn. Alleen kleine zoogdieren
(muizen en spitsmuizen)
zijn geschikt, omdat die
gemakkelijk met lifetraps
gevangen en weer losgelaten
kunnen worden.
Tot op zekere hoogte heb-