Voedselveiligheid Vragen Antwoorden - schooldirect 11 mei 2011

Voedselveiligheid : vragen en antwoorden/ 1

VERSCHILLENDE SOORTEN AUTOCONTROLE IN HET ONDERWIJSVELD ? 

Groep 0 : leerlingen gebruiken voedsel dat ze zelf hebben meegebracht; er zijn automaten die 

volledig beheerd worden door een externe firma; de warme maaltijden ’s middags vallen 

volledig (infrastructuur, personeel) onder bevoegdheid van een cateraar of externe firma; de 

gratis tas koffie-thee-drank voor personeel of bezoekers; didactische keukens waar leerlingen 

voor zichzelf of de leerkracht eten bereiden; het enkel doorgeven van fruit, snoep, e.a. aan 

leerlingen of personeel; enkel een koelkast/magnetron/e.a. (materiaal) ter beschikking stellen 

door de school aan het personeel; e.a. : 

Voedselveiligheid : vragen en antwoorden/ 2 

GOEDE HYGIENE PRAKTIJKEN 

GEEN AUTOCONTROLESYSTEEM 

GEEN REGISTRATIE 

GEEN HEFFING 

Groep 1 : drankautomaten onder bevoegdheid van de school; voorverpakte voeding die langer 

dan 3 maand bewaard wordt verdelen aan leerlingen, personeel of aan derden; bewaren, 

verdelen en verkopen van dranken en koekjes aan leerlingen en personeel, e.a. : 

GOEDE HYGIENE PRAKTIJKEN 

GIDS DETAILHANDEL 

REGISTRATIE 

HEFFING VAN 55 EURO 

Groep 2 : bewerken, bereiden van levensmiddelen; opslag en verkoop aan derden van 

levensmiddelen (fruit, broodjes, e.a.); bewerken van maaltijden, te starten met het opwarmen 

van maaltijden; een schoolkeuken of didactische keuken met levensmiddelen en/of maaltijden 

voor derden; e.a. : 

2.1. minder dan 5 personeelsleden : 

VERSOEPELDE HACCP en TOELATING 

GIDS GEMEENSCHAPSKEUKEN 

HEFFING VAN 83 of 90 EURO 

2.2. meer dan 5 personeelsleden : 

VOLLEDIGE HACCP en TOELATING 

GIDS GEMEENSCHAPSKEUKEN- GIDS HORECA 

HEFFING AFHANKELIJK VAN AANTAL PERSONEELSLEDEN 

BONUS- MALUSSYSTEEM 

Groep 3 : naast verwerken van levensmiddelen, ook nog andere activiteiten uit de 

voedselsector (bakkerij, landbouw, slagerij, e.a.) : 

VERPLICHTINGEN EN GIDSEN OPGESTELD VOOR DIE ACTIVITEITEN 

TOELATING en eventueel ERKENNING 

HEFFING AFHANKELIJK van de SECTOR REGELGEVING

ONDERWIJS KENT GLOBAAL GEZIEN EEN DRIETAL SOORTEN KEUKENS. 

WELKE VERPLICHTINGEN PER SOORT KEUKEN GELDEN ER ? 

1. DIDACTISCHE KEUKEN GEBRUIKT BINNEN LESPROGRAMMA MET PRAKTIJK 

DOOR LEERLINGEN EN BEPERKTE MAALTIJDEN VOOR LEERLINGEN EN 

LEERKRACHT AL OF NIET IN DE KLAS GEINTEGREERD (LESKEUKEN) : 

(o.a. buitengewoon onderwijs, beroepsonderwijs) 

WELKE REGELGEVING ? Goede hygiëne praktijken 

REGISTRATIE OF TOELATING ? Geen registratie of toelating 

MEDISCHE ATTEST ? Geen medisch attest voor personeel en leerlingen 

2. RESTAURANTKEUKEN GEBRUIKT BINNEN LESPROGRAMMA MET PRAKTIJK 

DOOR LEERLINGEN EN VOLWAARDIGE MAALTIJDEN VOOR LEERLINGEN EN 

PERSONEEL EN OOK VOOR DERDEN (GEMEENSCHAPSKEUKEN- RESTAURANT) : 

(o.a. hotelscholen) 

WELKE REGELGEVING ? Versoepelde of volledige HACCP 

REGISTRATIE OF TOELATING ? Toelating en heffing door school 

MEDISCHE ATTEST ? Medisch attest voor onderwijspersoneel en leerlingen die betrokken 

zijn in het voedselproces 

3. SCHOOLKEUKEN BUITEN ELK LESPROGRAMMA EN MET DE DAGELIJKSE 

MAALTIJDEN VOOR LEERLINGEN EN PERSONEEL en VOLLEDIG IN HANDEN 

VAN KEUKENPERSONEEL (GEMEENSCHAPSKEUKEN): 

WELKE REGELGEVING ? Versoepelde of volledige HACCP 

REGISTRATIE OF TOELATING ? Toelating en heffing, afhankelijk van de contracten en 

de concrete situatie, ofwel door het cateringbedrijf ofwel de school ofwel catering en school 

MEDISCHE ATTEST ? 

1. Geen medisch attest voor onderwijspersoneel of leerlingen die occasioneel meehelpen 

2. Medisch attest voor het keukenpersoneel (cateraar, school, school en cateraar) 

MOET EEN SCHOOL DIE HAAR MAALTIJDGEBEUREN UITBESTEEDT AAN EEN 

TRAITEUR OVER EEN TOELATING BESCHIKKEN? 

Hij die gezag uitoefent over de werking van een keuken waar levensmiddelen worden verhit, 

gekoelt, verwerkt of gemanipuleert is de keukenverantwoordelijke en moet van het 

Voedselagentschap een toelating hebben. Die verantwoordelijke is meteen ook de heffing 

verschuldigd. 

Het contract tussen schoolbestuur en cateraar is dus van het grootste belang. Wat is in dat 

akkoord afgesproken ? Bij wie ligt de eindverantwoordelijkheid ? Bij wie liggen de 

verplichtingen op het gebied van voedselveiligheid ? 

Bij veel uitbestedingen in Vlaanderen van de schoolkeuken is de cateraar volledig 

verantwoordelijk ten aanzien van het Voedselagentschap. 


GELEGENHEIDSVERKOOP 

OCCASIONELE ACTIVITEITEN WAARBIJ LEVENSMIDDELEN BEHANDELD 

WORDEN, AANGEBODEN OF VERKOCHT WORDEN, AL OF NIET GRATIS 

Er zijn massa’s voorbeelden opgesomd : door de school jaarlijks georganiseerd 

SCHOOLFEEST; een leerling brengt voedsel mee naar aanleiding van zijn VERJAARDAG; 

een leerkracht trakteert de klas op een SPAGHETTI-middag; afdeling grootkeuken bereidt en 

organiseert een EETDAG voor leerlingen, personeel, ouders; EENMALIGE VERKOOP van 

wafels en pannenkoeken; PIZZA-avond met consumptie ter plaatse en meeneem, e.a. 

WELKE VERPLICHTINGEN ? Volgens het FAVV gaat het om gelegenheidsverkoop. 

Er mogen niet meer dan 5 activiteiten per jaar per vestigingseenheid georganiseerd worden. 

De medewerkers zijn vrijwilligers en halen geen geldelijk voordeel uit de activiteiten. 

De goede hygiëne praktijken moeten worden toegepast (zuiverheid werkmateriaal, koude en 

warme temperatuur respecteren, vervoer en bediening, persoonlijke hygiëne, geen mengen 

van voeding en afval, bescherming tegen insecten, e.a.), en de traceerbaarheid. (wie heeft wat 

aangeleverd) 

Er zijn geen medische attesten nodig voor organisatoren (ouders, personeel) en leerlingen 

betrokken bij het voedingsproces. 

REGISTRATIE of TOELATING ? Er is geen registratie of toelating nodig. 

WANNEER IS ER SPRAKE VAN VERWERKEN VAN LEVENSMIDDELEN ? 

Wordt het uitscheppen van soep als een verwerking aanzien? 

Is terug opwarmen van een maaltijd een verwerking? 

Verwerking is een handeling die het oorspronkelijk product ingrijpend wijzigt, onder meer 

door middel van verhitten, roken, zouten, rijpen, marineren, extraheren of extruderen of een 

combinatie van dergelijke behandelingen. Soep opwarmen is verwerken van voedsel. 

(HACCP en Toelating) 

Dus als de soep op een andere plaats bereid werd en de school schept deze enkel uit zonder 

iets bijkomend (vb. opwarmen), spreekt men niet van verwerking van levensmiddelen. Hier 

geldt alleen de goede hygiëne praktijken en de registratie. (geen HACCP en toelating) 

WELKE SCHOLEN DIENEN DE MELDINGSPLICHT TOE TE PASSEN? 

Elke school moet het FAVV onmiddellijk inlichten wanneer het van oordeel is of redenen 

heeft om te denken dat een product dat hij ingevoerd, geproduceerd, geteeld, gekweekt, 

bewerkt, gefabriceerd of verhandeld heeft, schadelijk kan zijn voor de gezondheid van mens, 

dier of plant. 

Zie : http://www.favv.be/meldingsplicht 

http://www.ond.vlaanderen.be/voedselveiligheid/regelgeving/default.htm 

VERSCHILLENDE ACTIVITEITEN PER VESTIGINGSPLAATS. BIJVOORBEELD 

FRUIT EN VERPAKT SNOEP DAT MINDER DAN 3 MAAND BEWAARD KAN 

BLIJVEN (registratie) en BEWERKEN VAN MAALTIJDEN. (toelating) 

WELKE REGELGEVING ? Goede hygiëne voor het fruit en de snoep en HACCP voor de 

maaltijden 

REGISTRATIE EN TOELATING ? Eén procedure, nl. enkel de toelating 


VERKOPEN DOOR SCHOOL VAN BELEGDE BROODJES -1 

LEVERING AAN DE SCHOOL DOOR BAKKER, TRAITEUR, e.a. VAN BROODJES 

VOOR LEERLINGEN OF PERSONEEL. 

WELKE REGELGEVING ? 

De meeste regelgeving inzake voedselveiligheid is voor de traiteur. (HACCP) 

De school past de goede hygiëne praktijken toe vanaf de ontvangst : ontvangstcontrole, 

bewaren of presenteren rekening houdende met temperatuur, persoonlijke hygiëne van 

personeel dat de broodjes doorgeeft, e.a. 

REGISTRATIE OF TOELATING ? Toelating 

MEDISCH ATTEST ? Medisch attest voor onderwijspersoneel en leerlingen die betrokken 

zijn bij aanvaarden, opslag en verkoop van de broodjes 


INTERN BEREIDEN EN INTERN VERKOPEN VAN BELEGDE BROODJES. 

BROODJES DOOR LEERLINGEN VOOR LEERLINGEN OF PERSONEEL. 


De school-de leerlingen passen (versoepeld) HACCP-plan toe vanaf de aankoop van de 

deelproducten : ontvangstcontrole, bewaren of presenteren rekening houdende met 

temperatuur, persoonlijke hygiëne van personeel dat de broodjes behandelt, doorgeeft, e.a. 



zijn bij aankoop, bereiden, opslag en verkoop van de broodjes 


INTERN BEREIDEN EN VERKOPEN VAN BELEGDE BROODJES. 

BROODJES DOOR LEERLINGEN VOOR LEERLINGEN OF PERSONEEL 

EN VOOR DERDEN. 


De school-de leerlingen passen een (versoepeld) HACCP-plan toe vanaf de aankoop van de 

deelproducten : ontvangstcontrole, bewaren of presenteren rekening houdende met 

temperatuur, persoonlijke hygiëne van personeel dat de broodjes behandelt, doorgeeft, e.a. 



zijn bij aankoop, bereiden, opslag en verkoop van de broodjes 


DIDACTISCHE KEUKEN en SCHOOLKEUKEN : KLAAR MAKEN VAN MAALTIJD 

DOOR LEERKRACHT EN LEERLINGEN IN EEN KEUKEN VAN DE SCHOOL EN 

BEDOELD VOOR DE LEERLINGEN EN ANDERE LEERLINGEN/PERSONEEL VAN 

DEZELFDE/ANDERE SCHOOL ? 

WELKE VERPLICHTINGEN ? Versoepelde of volledige HACCP 

Toelating 

WELKE GIDS ? Gids grootkeukens 

DAGONDERWIJS en VOLWASSENENONDERWIJS : Gelijke bepalingen voor school 

dagonderwijs als voor centrum volwassenenonderwijs 

LEERLINGEN-LERAARS KOPEN GRONDSTOFFEN ZELF AAN IN 

GROOTWARENHUIS ? Goede hygiëne praktijken (etiketten, houdbaarheid, e.a.) 

MEDISCH ATTEST ? Medisch attest voor onderwijspersoneel en leerlingen betrokken bij 

het bereiden en distribueren van de maaltijden 

RESTAURANTKEUKEN : INTERNE EN EXTERNE WERKING 

KLAAR MAKEN VAN MAALTIJD DOOR LEERKRACHT EN LEERLINGEN IN EEN 

KEUKEN VAN DE SCHOOL EN BEDOELD VOOR ANDERE 

LEERLINGEN/PERSONEEL EN VOOR BUITENSTAANDERS ? 

DAGONDERWIJS en VOLWASSENENONDERWIJS 


Toelating 

WELKE GIDS ? Gids 25 grootkeukens en Gids 23 horecasector 

VERSCHIL ALS HET OM MAALTIJDEN TER PLAATSE GAAT OF 

MEENEEMMAALTIJDEN ? neen 

HOE KOMEN PERSONEEL/LEERLINGEN IN AANMERKING VOOR DE 

BEREKENING VAN DE 5 FT ? (Versoepelde HACCP) 

Personeel (leerkrachten en leerlingen) dat slechts gedeeltelijk actief is in de voedselketen 

wordt enkel voor dat gedeelte meegerekend. 

HOE KOMEN PERSONEEL/ LEERLINGEN IN AANMERKING VOOR DE 

BEREKENING VAN DE HEFFING ? 

Personeel (leerkrachten en leerlingen) dat slechts gedeeltelijk actief is in de voedselketen 

wordt enkel voor dat gedeelte meegerekend. 


SCHOLEN DIE EEN COMBINATIE HEBBEN VAN ONDERWIJS EN EEN ANDERE 

ACTIVITEIT IN DE VOEDSELKETEN. 

WELKE VERPLICHTINGEN ? WELKE GIDSEN ? 

-HOTELSCHOOL en RESTAURANT VOOR DERDEN 

-LANDBOUWSCHOOL en VERKOOP VAN DE OOGST IN DE LANDBOUW EN 

TUINBOUW (vb. etikettering zoals een landbouwer) 

-BAKKERIJAFDELING SCHOOL en PRODUCTEN VERDEELD IN DE SCHOOL en 

COMMERCIELE VERKOOP BAKKERIJPRODUCTEN 

-Inhoudelijke voorschriften 

Het autocontrolesysteem geldt per soort activiteit. Voor de keukenactiviteiten volgt de school 

de verplichtingen en de gids 25 van de grootkeuken. Voor de restaurantactiviteiten is er de 

gids van 23 horeca-restaurant. Een school met diverse soorten activiteiten binnen de 

voedselketen moet dus verschillende regelgeving en gidsen volgen. Zo moet een 

landbouwschool (met verkoop van producten aan derden) alle verplichtingen betreffende 

etikettering volgen die opgelegd worden aan de landbouwer (vb. gids 34 in zake hoevezuivel). 

Zo is er een afzonderlijk gids 26 voor de bakkerij sector. 

Zie een overzicht van de verschillende gidsen : http://www.favv.be/autocontrole-nl/gidsen 

-Toelating en heffing 

Alle activiteiten die op een bepaalde vestigingseenheid uitgevoerd worden, moeten ingevuld 

worden op het ene webformulier van het Voedselagentschap. 

De school zal per vestiging één toelating/heffing ontvangen rekening houdende met de 

verschillende activiteiten. 

WAT IS VERSCHIL TUSSEN VERSOEPELDE HACCP EN VOLLEDIGE HACCP ? 

In kleine vestigingen die werken met verkoop van levensmiddelen langer dan 3 maand te 

bewaren en/of die ENKEL maaltijden beperkt bereiden (vb. opwarmen), uitscheppen of 

verdelen geldt de volledige HACCP niet als er maar een beperkte activiteit is : 

-minder dan 5 voltijds equivalent gaat om met voeding; 

OF 

-de oppervlakte van de ruimte waar met voedsel gewerkt wordt is kleiner dan 400m2. 

Voorbeelden van versoepelde HACCP : 

-Keukens zonder bereidingen of verwerking van levensmiddelen, enkel verdeling. 

De scholen genereren minder gevaar en moeten alleen voldoen aan de “goede 

hygiënepraktijken” (GHP). 

Het respecteren van de GHP omvat de naleving van eenvoudigere verplichtingen in zake 

infrastructuur, verpakking, transport, afvalbeheer, bestrijding van ongedierte, reiniging, 

waterkwaliteit, koude- en warmteketen, gezondheid en opleiding van het personeel, 

lichaamshygiëne,… 

-Keukens met een beperkte bereiding of verwerking van levensmiddelen 

Deze scholen moeten, naast de GHP, ook voldoen aan een reeks versoepelde HACCPprincipes 

(Hasard Analysis Critical Control Points). 


De versoepelde HACCP (tijd en temperatuur) omvat de voornaamste punten van een 

volledige HACCP en bevat dus controle, verbeteracties en registratie van incidenten, naast 

traceerbaarheid en melding op de volgende domeinen : 

-ontvangst van de levensmiddelen; 

-temperaturen bij koelcellen, diepvries, warme maaltijden, frituurolie; 

-bedieningstemperaturen van koude en warme gerechten; 

-temperatuur tijdens eventueel transport van de levensmiddelen of maaltijden. 

Bovendien dienen deze scholen uitsluitend de non-conformiteiten te registreren en dienen ze 

de documenten (vb. inkomende facturen) slechts te bewaren tot 6 maanden na het verstrijken 

van de datum van minimale houdbaarheid of de uiterste verbruiksdatum of gedurende de 

standaardduur van 6 maanden. 

Volledige informatie over de versoepeling : Ministerieel Besluit van 24 oktober 2005 van de 

federale overheid op http://www.ond.vlaanderen.be/voedselveiligheid/regelgeving/default.htm 

EEN ONDERWIJSVESTIGINGSPLAATS KAN DIVERS ZIJN : EEN BLOK, DIVERSE 

GEBOUWEN DICHT BIJEEN, VERSPREIDE GEBOUWEN MET VEEL 

TUSSENRUIMTE EN VERVOER VAN MAALTIJDEN. 

Toelating en heffing door FAVV is per vestigingseenheid. (VEN) 

Onder "vestigingseenheid" wordt verstaan : een plaats waar er ten minste één activiteit wordt 

beoefend die onderworpen is aan het toezicht van het FAVV. 

1. Iets wat voor onderwijs één vestigingsplaats is, kan voor het voedselagentschap 2 à 3 

vestigingseenheden (VEN) zijn. Er is voor het FAVV sprake van twee vestigingseenheden als 

er in één vestigingsplaats maaltijden klaar gemaakt worden in een keuken in een gebouw 1 en 

die gebracht worden naar een wat verder gelegen gebouw 2 waar er een opwarming, bedeling 

is in de keuken aldaar. Hier zijn twee toelatingen vereist. 

2. In één onderwijsvestigingsplaats kan in gebouw 1 en gebouw 2 gewerkt worden met 

maaltijden, waar dus tweemaal een toelating en heffing voor nodig is. In dezelfde 

vestigingsplaats kan er in gebouw 3 enkel een drankwinkel zijn, hier geldt enkel een 

registratie en een minimum heffing. 

Er zijn in dit verband zoveel verschillende soorten situaties dat de school er best aan doet de 

concrete toestand voor te leggen aan de Inspectie van het Voedselagentschap, Provinciale 

Controle Eenheid (PCE) te Brugge, Gent, Antwerpen, Brussel, Leuven, Hasselt : zie 

http://www.favv.be/pce. 

MOET EEN SCHOOL EEN TOELATING AANVRAGEN VOOR EEN 

MINIONDERNEMING? 

Dit is afhankelijk van de activiteit van de minionderneming. (Zie vraag en antwoord bij 

Verschillende soorten autocontrole) 

Bijvoorbeeld : de leerlingen verwerven en verwerken levensmiddelen en verkopen die aan het 

publiek, dan geldt uiteraard de versoepelde of volledige HACCP. 


HOE LOOPT DE VERANTWOORDELIJKHEID, INSPECTIE, AUDIT EN 

REGELGEVING VOEDSELVEILIGHEID ? 

PER VESTIGINGSPLAATS, PER SCHOOL, PER SCHOOLBESTUUR 

Het federaal Voedselagentschap kent geen vestigingsplaats zoals dat in onderwijs ruim is 

vastgelegd. Het Voedselagentschap houdt rekening met VESTIGINGSEENHEID (VEN) 

waar voedselactiviteiten plaats vinden. Per vestigingseenheid moet het schoolbestuur een 

registratie en/of toelating indienen bij het Voedselagentschap. Op één vestigingsplaats inzake 

onderwijs kunnen er verschillende vestigingseenheden zijn inzake voedselveiligheid. 

De juridische verantwoordelijkheid blijft uiteraard liggen bij het schoolbestuur, dat 

verantwoordelijk is voor de betrokken vestigingseenheden. Installatie van goede hygiëne of 

HACCP naar personeel als naar organisatie, infrastructuur toe, is de bevoegdheid van het 

schoolbestuur. 

FRUIT EN GROENTEN GEKWEEKT IN DE SCHOOL MET OPSLAGRUIMTE 

WORDEN AAN DE LEERLINGEN, LERAARS VERKOCHT TEGEN KOSTPRIJS. GEEN 

GELEGENHEIDSVERKOOP. 

WELKE WETGEVING ? Versoepelde of volledige HACCP 


UITSCHEPPEN VAN ETEN DOOR ONDERWIJZERS EN VIA EEN BEURTROL ? 


-1. als het schoolbestuur zelf verantwoordelijk is voor ENKEL en ALLEEN het uitscheppen 

en niets anders (verwerken) betreffende levensmiddelen : de goede hygiëne praktijken 

(ontvangst, temperatuur, opslag) gelden; 

-2. als het schoolbestuur zelf verantwoordelijk is voor het opwarmen en uitscheppen van soep: 

dan geldt de versoepelde of volledige HACCP. Dit komt neer op de goede hygiëne praktijken 

(ontvangst, temperatuur, opslag) volgens de activiteiten waarvoor de school verantwoordelijk 

is ( vb. enkel het opwarmen en verdelen) 

REGISTRATIE OF TOELATING ? -1. Geen registratie of toelating 

-2. Toelating 

DE SCHOOL VERKOOPT ZIJN ZELF BEREIDE GERECHTEN BUITEN DE 

SCHOOL. GEEN GELEGENHEIDSVERKOOP. 



DE SCHOOL GEEFT SYSTEMATISCH TUSSENDOORTJES AAN DE LEERLINGEN 

IN DE KLAS OF IN DE REFTER. 

WELKE VERPLICHTINGEN ? 

-als er fruit of verpakte levensmiddelen van minder dan 3 maand te bewaren, worden 

verdeeld, dan de goede hygiëne praktijken en geen registratie of toelating. 

-als er verpakte levensmiddelen (wafels) zijn die meer dan 3 maand te bewaren zijn, dan 

goede hygiëne praktijken en een registratie. 

-scholen die fruit verdelen volgens het Tutti Frutti concept (fruitabonnement door ouders) en 

geen andere activiteiten uitoefenen in de voedselketen, hoeven geen registratie of toelating 

aan te vragen aan het FAVV. 


AANDACHTSPUNTEN BIJ HET VERDELEN VAN WARME DRANKEN (koffie, thee) 

AAN LEERKRACHTEN VANUIT DE EIGEN SCHOOLKEUKEN 


-Als er alleen sprake is in de school van koffie en thee verdelen aan het personeel : 

Geen registratie of toelating 

Wel goede hygiëne praktijken : temperatuur, verdeling, apparatuur. 

-Als er ook andere activiteiten in de voedselketen zijn: 

Registratie of toelating afhankelijk van die andere activiteiten. 

WAT MET DERDEN, ZOALS OUDERVERENIGING DIE EEN MOSSELFEEST 

ORGANISEERT IN DE SCHOOL ? 

WIE IS VERANTWOORDELIJK ? 

Als alles op het gebied van verwerken van voedsel in handen is van de oudervereniging dan is 

de oudervereniging verantwoordelijk. 

Als het schoolbestuur enkel een zaal ter beschikking stelt dan ligt de verantwoordelijkheid 

betreffende voedselveiligheid niet bij de school. 

Is er een opdracht of medewerking vanuit het schoolbestuur bij het behandelen van 

levensmiddelen (vb. aankoop grondstoffen), dan is er een gedeelde verantwoordelijkheid. 

IS REGISTRATIE NODIG ? Er is geen registratie of toelating nodig. (gelegenheidsverkoop) 

EEN KEUKEN VAN EEN SCHOOL WARMT ENKEL MAALTIJDEN OP VANUIT 

VACUUMVERPAKKING IN EEN STEAMER. 

WELKE VERPLICHTINGEN ? Het gaat om opwarmen en dus over bewerken van 

levensmiddelen. 

Van zodra de vacuumverpakkingen door de school aanvaard worden, start de 

verantwoordelijkheid van de school voor wat ze nog uitvoeren met het voedsel. De HACCP 

geldt voor wat de school doet onder zijn verantwoordelijkheid. Afhankelijk van het aantal 

betrokken personeelsleden geldt de versoepelde HACCP of de volledige HACCP. 


VERKOOP VAN VERPAKTE LEVENSMIDDELEN (langer dan 3 maand te bewaren) 

DOOR LEERLINGEN (chips, chocolade) AAN ANDERE LEERLINGEN, OUDERS, 

DERDEN. 

WELKE VERPLICHTINGEN ? Goede hygiëne praktijken : o.a. controle bij aanvaarden 

producten, opslag, temperatuur tijdens de verkoop. 

INTERNAATSGEBEUREN. 

LEERLINGEN SAMEN MET OPVOEDER KOPEN PRODUCTEN AAN EN BEREIDEN 

BEPERKTE MAALTIJD VOOR ZICHZELF. MET PRODUCTEN UIT DE 

SCHOOLKEUKEN OF MET PRODUCTEN UIT GROOTWARENHUIS. 

WELKE VERPLICHTINGEN ? Goede hygiëne praktijken : ontvangst, aankoop van 

goederen nakijken (vervaldatum), temperatuur bij bewaring, bewerking, transport, 

persoonlijke hygiëne, e.a. 

REGISTRATIE OF TOELATING ? Geen registratie of toelating 


DAG- EN VOLWASSENENONDERWIJS 

TWEE APARTE SCHOLEN DIE EENZELFDE INFRASTRUCTUUR EN EENZELFDE 

ACTIVITEIT OPNEMEN. HOEVEEL TOELATINGEN ? 

WIE BETAALT WELKE HEFFING ? 

De toelating geldt voor één bepaald gebouw (VEN : vestigingseenheid) en de daar aanwezige 

infrastructuur en de ene toelating geldt hier dus zowel voor de dagschool als voor het centrum 

volwassenenonderwijs. Er komt één factuur vanuit het Voedselagentschap. De verdeling van 

de heffing moet onderling afgesproken worden tussen de betrokken onderwijsinstellingen. 

VORMING PERSONEEL BETROKKEN BIJ VOEDSEL. WIE, WAT ? 

De regelgeving voorziet dat wie omgaat met voedsel zich moet bijscholen. Verdere 

verplichtingen zijn er niet. 

Een directeur, technisch coördinator of preventie-adviseur die het keukenpersoneel 

bijeenroept en een namiddag een aantal aandachtspunten uiteenzet rond voedselveiligheid is 

wettelijk erkende vorming voedselveiligheid. Er dient wel een document te zijn van de 

uiteenzetting en bewijs van de aanwezigheid van het personeel. 

KLASKOKEN : BEPERKTE OMGANG MET LEVENSMIDDELEN. 

ALS ONDERDEEL VAN DE LESSEN BEWERKINGEN VAN VOEDSEL. 

ONDERMEER VEEL VOORKOMEND IN HET BUITENGEWOON ONDERWIJS. 

LEERLINGEN KOKEN VOOR ZELFREDZAAMHEID. KOKEN IN DE KLASKEUKEN 

OF IN DE GROOTKEUKEN VAN DE SCHOOL. LEERLINGEN DOEN 

BOODSCHAPPEN IN HET KADER VAN HET LESPROGRAMMA EN BEREIDEN EEN 

KLEINE MAALTIJD. 

WELKE REGELGEVING ? Goede hygiëne praktijken 

REGISTRATIE ? Geen registratie of toelating 

WAT MET MEDISCH ATTEST VOOR LEERLINGEN en PERSONEEL? Geen medisch 

attesten 

DOORGEVEN, BESTUDEREN VAN LEVENSMIDDELEN IN DE KLAS. FRUIT, 

VERPAKTE LEVENSMIDDELEN (wafel, snoep) WORDEN AF EN TOE UITGEDEELD 

DOOR DE SCHOOL OF DOOR EEN LEERLING OF DOOR LEERKRACHT. 

WELKE REGELGEVING ? Goede hygiëne praktijken : vervaldatum, temperatuur, hygiëne 

personeel, e.a. 

REGISTRATIE of TOELATING ? Geen registratie of toelating 

WAT MET BIJ DE OUDERS THUIS KLAARGEMAAKTE GERECHTEN DIE IN DE 

KLAS TER BESCHIKKING KOMEN BIJ EEN THEMA-ACTIVITEIT ? 

WELKE REGELGEVING ? Bij het binnenkomen van de levensmiddelen in de school is er 

aandacht door het onderwijspersoneel voor de goede hygiëne praktijken. (opslag, temperatuur, 

hygiëne, e.a.) 

REGISTRATIE OF TOELATING ? Geen registratie of toelating (gelegenheidsverkoop) 

MEDISCH ATTEST ? Geen medisch attest personeel of leerlingen 

Voedselveiligheid : vragen en antwoorden/ 11

COMBINATIES VAN ACTIVITEITEN IN DE SCHOOLGEBOUWEN. 

TOELATING GELDT VOOR WELK GEBOUW, WELKE ACTIVITEIT, WELKE 

ORGANISATOR ? 

DE SCHOOL, OUDERCOMITE VAN DE SCHOOL, DERDEN ORGANISEREN 

ALLERLEI ROND VOEDSEL (maaltijden) IN DE SCHOOLGEBOUWEN. 


1. als het schoolbestuur voor bepaalde activiteiten verantwoordelijkheid draagt dan dient het 

zich in regel te stellen met de voedselveiligheid; 

2. als het schoolbestuur op het gebied van levensmiddelen en maaltijden geen 

verantwoordelijkheid draagt, enkel de zaal verhuurt, dan dient de organisator (oudercomité) 

zich in regel te stellen met de voedselveiligheid. 

REGISTRATIE of TOELATING ? 

1. als het schoolbestuur een verantwoordelijkheid heeft op het gebied van bewerken van 

levensmiddelen dan één procedure voor al haar activiteiten (fruit, snoep, broodjes, 

maaltijden), nl. toelating. 

2. als een oudercomité onder de regeling van gelegenheidsverkoop valt (maximum 5 

activiteiten per jaar) dan geen registratie of toelating. 

VERSCHILLENDE VESTINGSPLAATSEN IN SCHOLEN-1 

CAMPUS 1 : - DIDACTISCHE KEUKEN VOOR EIGEN LEERLINGEN 

DAGONDERWIJS EN VOLWASSENENONDERWIJS 

- DIDACTISCHE KEUKEN VOOR LEERLINGEN 

VAN EEN NABIJE SCHOOL 

- SCHOOLKEUKEN MET VERDELEN ETEN VANUIT CAMPUS 1 

CAMPUS 2 : -BEDELINGSKEUKEN VOOR DEELS EIGEN LEERLNGEN 

EN DEELS VOOR ANDERE SCHOOL BUITEN DE CAMPUS 1 EN 2 

WAT MET AANTAL TOELATINGEN ? 

Toelating voor campus 1 en toelating voor campus 2 voor alle activiteiten samen in 1 en in 2. 


Schoolbestuur verantwoordelijk voor campus 1 (2) dient de toelating in en betaalt heffing. 

WELKE REGELGEVING, GHP OF HACCP ? 

In campus 1 en 2 worden maaltijden behandeld, wat betekent dat volledige of versoepelde 

HACCP geldt. 

VERSCHILLENDE VESTINGSPLAATSEN IN SCHOLEN-2 

SCHOOL MET TWEE VESTIGINGSPLAATSEN ONGEVEER 3KM UITEEN 

VESTIGING 1: SCHOOLKEUKEN MET BEREIDING VAN MAALTIJDEN EN 

VERDELING NAAR EIGEN SCHOOL EN ANDERE SCHOLEN 

VESTIGING 2: DIDACTISCHE KEUKEN MET EENVOUDIG KOKEN DOOR DE 

LEERLINGEN VOLGENS LESPROGRAMMA 

AANTAL TOELATINGEN ? In vestiging 1 een toelating, in vestiging 2 geen registratie of 

toelating. 


VOORBEREIDING OP EEN INSPECTIE OF EEN AUDIT ? 

Er zijn checklisten te raadplegen op de website federaal Voedselagentschap en de website 

onderwijs. De checklist geeft een gestandaardiseerd overzicht van de punten die onderzocht 

worden. Afhankelijk van de soort activiteiten zal de inspectie of audit de standaardvragen nog 

verder doorvragen en bewijsstukken opvragen. 

-Website voedselagentschap : www.favv.be/beroepssectoren/checklists 

Voor de distributie van levensmiddelen : DIS 2305, DIS 2284, DIS 2239, DIS 2205 

Voor maaltijden : DIS 2042, DIS 2033, DIS 2179, DIS 2188 

-Website onderwijs : www.ond.vlaanderen.be/voedselveiligheid 

Controlelijst Provinciale Inspectie Voedselagentschap 

TUTTI FRUTTI en FAVV 

Ouders kunnen via de school voor hun kind een fruitabonnement afsluiten voor een heel 

schooljaar (minstens 30 weken). De deelnemende leerlingen krijgen dan op een vaste dag in 

de week een stuk fruit op school. Moet de school hiervoor een toelating aanvragen bij FAVV? 

In feite zijn het de ouders die het fruit kopen van de leveranciers en wordt dit fruit dan op 

school aangeboden aan de ondertekenaars van deze abonnementen. 

De school is in feite enkel een doorgeefluik en wordt in dit specifieke geval niet beschouwd 

als een operator in de voedselketen en bijgevolg vrijgesteld van registratie (in zoverre de 

scholen uiteraard geen andere activiteiten zoals schoolrestaurants, snoepwinkeltje e.a. 

uitoefenen). 

Het beste is wel hier enige administratie voor bij te houden nl : 

- contract van de leverancier met de school; 

- een lijst zijn met deelnemende kinderen (ouders). 

WAT MET AUTOMATEN VAN KOFFIE, CECEMEL, FRISDRANK ? 


-Als de automaten volledig (installatie, personeel, aanvullingen) onder verantwoordelijkheid 

vallen van een firma, dan liggen alle verplichtingen inzake voedselveiligheid bij die firma. 

-Als de school een zekere verantwoordelijkheid opneemt (aanvullen, personeel) dan is de 

school verantwoordelijk voor wat ze in de voedselketen verricht: goede hygiëne praktijken : 

netheid, datums, e.a. Registratie en heffing ligt dan ook bij de school. 

SCHOOL VERKOOPT PRODUCTEN (vb. pralines) AAN BUITENSTAANDERS. 

WAT MET ETIKETTERING ? 


Als een school systematisch (geen gelegenheidsverkoop) eigen bereide producten aan derden 

verkoopt die kunnen bewaard worden, is een etiket nodig. 

Het etiket vermeldt zeker : adres (contactpersoon) school, naam product, nummer 

voedselregister in de school, de ingrediënten, hoe bewaren (vb. kamertemperatuur), te 

gebruiken tot (datum). 


WAT MET DE GETUIGENSCHOTEL ? 

Hoeveel en hoelang bijhouden ? 

Wie moet bijhouden ? Traiteur of school ? 

Het wordt aangeraden voor schoolkeukens, restaurantkeukens een getuigenschotel of een 

monstermaaltijd bij te houden. Dit is een kleine hoeveelheid (minimum 100 gr) van de bereide 

gerechten, die 72 uur wordt bijgehouden in koelkast. Er moet voldoende informatie op het 

etiket worden aangebracht : ingrediënten, tijdstip, plaats. Eventueel kunnen ze daarna 7 dagen 

in de diepvries worden bijgehouden en tenslotte worden vernietigd. 

Hij die instaat voor de bereiding van de maaltijden houdt een getuigenschotel bij. Een school 

die werkt met een cateraar of die enkel de maaltijden uitschept of verdeelt houdt geen 

getuigenschotel bij. 

De getuigenschotel is enkel verplicht voor ziekenhuizen. 

WELKE VERPLICHTINGEN GELDEN ER ALS DE SCHOOL ENKEL FRIETEN OF 

KROKETTEN KLAAR MAAKT ? 

Het gaat om bereiden van maaltijden en dus geldt HACCP (versoepelt of volledig). 

Goede Hygiëne Praktijken is niet voldoende 

De school is verantwoordelijk voor de ontvangst, de controle kwaliteit van de frituurolie. 

Er dient een ingangsregister bijgehouden te worden. 

Gebruiksduur van frituurolie : Er zijn aftelstrips in grootwarenhuizen/containerparken om zo 

zelf vast te stellen hoe lang het frituurvet kan meegaan. Meer informatie op www.valorfrit.be. 

Hoe goed frieten bakken : http://www.ond.vlaanderen.be/voedselveiligheid/tips/default.htm 

WELKE SCHOLEN DIENEN EEN TRACEERBAARHEIDSREGISTER BIJ TE 

HOUDEN? 

1. Ongeacht of scholen over versoepelingen in zake hun autocontrolesysteem bezitten dienen 

ze traceerbaarheid toe te passen. 

2. Scholen waarop de versoepelingen op het vlak van autocontrole van toepassing zijn 

(minder dan 5 FT), komen ook in aanmerking voor de versoepelingen op het vlak van 

traceerbaarheid, met name : 

-de verplichting tot identificatie en registratie van producten kan beperkt worden tot het 

chronologisch bijhouden van de leveringsbonnen of andere begeleidende documenten; 

-de registratie van de gegevens op producten die niet rechtstreeks verwerkt of verkocht 

worden, kan gebeuren binnen de 7 dagen en ten laatste op het moment van de verwerking; 

-de duur van de bewaartijd van de documenten wordt herleid tot 6 maanden na de datum van 

minimale houdbaarheid of de uiterste verbruiksdatum of de standaardduur van 6 maanden. 

Scholen die enkel aan de eindconsument leveren moet enkel een inkomend register bijhouden. 

Scholen die aan andere scholen/vestigingseenheden leveren moeten ook over een uitgaand 

register beschikken. 


HOE KOMEN DE LEERLINGEN EN LEERKRACHTEN IN AANMERKING VOOR 

DE BEREKENING VAN HET AANTAL VTE’S ? (versoepeling HACCP, heffing) 

Personeel dat slechts gedeeltelijk actief is in de voedselketen wordt enkel voor dat gedeelte 

meegerekend. 

Voor de berekening van het aantal VTE’s gelden volgende uitgangspunten: 

normale duur van de arbeidsweek: 38 uur 

1 uur telt 60 minuten 

Jaarlijkse openstelling is 12 maanden 

In een schoolse situatie is de openstelling evenwel slechts 8,5 maanden, dus een factor 8,5/12. 

De lestijden van het onderwijzend personeel duren slechts 50 minuten, dus een factor 50/60. 

1 VTE voor het onderwijs komt neer op 22,43 uur per week. 

Leerlingen en personeel die belast zijn met halve opdracht (15/30) rond voedsel komen dus 

aan een volume van 11, 21 uur per week. 

Voorbeeld: 

Een school heeft 4 voltijds keukenpersoneel (geen onderwijzend personeel) in dienst die de 

helft van de tijd met het maaltijdgebeuren (voorbereiding tot afvalbeheer) bezig zijn. Dit 

houdt in dat het gaat om 2 VTE. 

Tijdens de middag, behalve op woensdag zijn er 6 leerkrachten gedurende één 5-tal uur actief 

bij het bereiden en verdelen van de maaltijden. 

(6 leerkrachten x 5 uur x 4 dagen) / 22,43 = 5,3 VTE. 

Daarnaast zijn er telkens 4 leerlingen actief bij het bereiden of verdelen van de maaltijden 

voor een 5-tal uur. 

(4 leerlingen x 5 uur x 4 dagen) / 22, 43 = 3,5 VTE. 

Som: 2 + 5,3 + 3,5 = 10,8 VTE’s 

VOOR KLEINE VESTIGINGEN IS ER EEN VERSOEPELING VAN DE HACCP OP 

VOORWAARDE DAT ER MINDER DAN 5 FT ACTIEF IS. 

WIE KOMT HIERVOOR IN AANMERKING ? 

HOE VERLOOPT DE BEREKENING VAN DE 5 FT ? 

WELKE LEERLINGEN KOMEN IN AANMERKING ? 

HOE MOET DE BEREKENING GEMAAKT WORDEN ? 

WAT MET PERSONEEL VANUIT VERSCHILLENDE INSTANTIES ? PERSONEEL 

VAN DE CATERAAR EN PERSONEEL VAN DE SCHOOL IN DE SCHOOLKEUKEN ? 

WAT MET PERSONEEL OF LEERLINGEN DIE ENKEL DE AFWAS DOEN OF ENKEL 

IN DE REFTER OPRUIMEN ? 

De school moet enkel instaan voor de regelgeving voedselveiligheid van activiteiten en het 

erbijhorende personeel waarvoor ze volledig verantwoordelijk is. De cateraar dient hetzelfde 

te doen voor de activiteiten waarvoor hij volledig verantwoordelijk is. Het contract tussen 

school en cateraar is dus van groot belang. 

Personeel, dat een bepaalde werkgever (schoolbestuur of cateraar) op een vestigingseenheid 

inzet voor het bewerken van levensmiddelen. Hieraan wordt een ruime definitie gegeven. 

Hetzelfde geldt voor de leerlingen. 


Het gaat ook om het magazijnpersoneel dat de voedingsproducten onder zijn hoede heeft. 

Het personeel dat de maaltijden bereidt in de keuken. 

Het personeel dat instaat voor de verdeling van de maaltijden of levensmiddelen naar de 

consument (leerlingen, personeel, derden). 

Ook het personeel van de afwas en opruiming in de refter wordt meegerekend. 

Personeel (leerkrachten, leerlingen, contractueel) dat slechts gedeeltelijk actief is in de 

voedselketen wordt enkel voor dat gedeelte meegerekend. 

Voor het bepalen van de 400m2, als er diverse activiteiten zijn in de school (keuken, bakkerij, 

refter, restaurantruimte, e.a.) worden alle ruimtes die te maken hebben met voedselveiligheid 

samen gerekend. Er is ook maar één webformulier/toelating/heffing waarin alle activiteiten 

worden samengenomen. 

FORMULIEREN : documenten betreffende registratie en toelating ? 

Er zijn geen papieren documenten, er moet een webformulier ingevuld en doorgestuurd 

worden : http://www.favv.be 

De schoolbesturen met activiteiten die onder controle vallen van het Voedselagentschap 

kunnen het ene webformulier voor verschillende doeleinden. Zij kunnen zich hiermee : 

• registreren ; 

• een aanvraag om erkenning of toelating indienen ; 

• kennis geven van hun nieuwe activiteiten ; 

• kennis geven van het stopzetten van hun activiteiten ; 

• hun administratieve gegevens wijzigen. 

Waar vindt de school het webformulier op de website FAVV ? 

www.favv.be -> beroepssectoren (links bovenaan) -> erkenningen, toelatingen en registraties 

(in keuzelijst links) -> Model aanvraagformulier (in pdf of in Word). 

Hoe het webformulier invullen ? Als de school moeite heeft om de registratiemodule in te 

vullen kan ze terecht bij de Provinciale controle-eenheid (PCE) waar de school van afhangt. 

Naar waar gaat de ingevulde registratiemodule ? Het webformulier moet per brief, per fax of 

via elektronische weg aan het hoofd van de provinciale controle-eenheid van de provincie 

(PCE) waar de inrichting zich bevindt, worden teruggestuurd. (zie: http://www.favv.be/pce) 

Het FAVV gebruikt de officiële gegevens van de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) 

voor adressen en activiteiten: er wordt dan ook aangeraden de administratieve gegevens bij de 

KBO aan te checken. 

TERMIJNEN in de regelgeving voedselveiligheid ? 

Het gaat nooit over schooljaren maar over kalenderjaren. 


TEKORTEN INZAKE INFRASTRUCTUUR, WAT DOEN ? 

1. Voedselveiligheid is niet alleen iets van infrastructuur. Afspraken maken en nazien dat ze 

worden opgevolgd is even belangrijk. vb. elke dag de afvalcontainer verwijderen uit de 

keuken, elke dag de temperatuur van de diepvriezers nakijken, e.a. In afwachting van de 

nodige aanpassingen infrastructuur kan dit al volledig op punt gezet worden. 

2. Duidelijk de tekorten inzake infrastructuur in een rapport vermelden, met eventuele 

verwijzingen naar vaststellingen door de onderwijsinspectie of de inspectie voedselveiligheid. 

Rapport ter sprake brengen en ten minste bezorgen aan directie en/of schoolbestuur. 

Het intern rapport van de school kan voorgelegd worden bij een eventuele inspectie door het 

federaal Voedselagentschap. 

3. Aandringen op het inschrijven in de planning van de infrastructuurwerken. Bij 

beschikbaarheid budget aandringen op prioriteit voor goede infrastructuur inzake 

Voedselveiligheid. Prioriteit Infrastructuurwerken heeft ook te maken met de activiteiten in de 

school. Voor een keuken die levert aan andere scholen en aan derden is de infrastructuur van 

groot belang. 

4. Procedure bij Agion voor het gesubsidieerd onderwijs of bij de Algemeen Directeur 

Scholengroep voor het Gemeenschapsonderwijs. 

ONDERSTEUNING MET EXPERTEN IN VOEDSELVEILIGHEID ? 

1. Het is de bedoeling dat het bestaande personeel de aandachtspunten betreffende 

voedselveiligheid integreert in zijn werking. Een kok in de keuken moet volledig op de hoogte 

zijn van versheid van producten als hij de bereiding van een maaltijd opstart, hij moet daarbij 

niet afhangen van een ander personeelslid. 

2. De voorlichtingsdienst van het federaal Voedselagentschap kan regionaal voor een 

specifieke groep scholen vorming organiseren op maat. (basisscholen van een stad, secundaire 

scholen uit een regio, leerlingen derde graad van een hotelschool, e.a.) (Mailadres 

Voorlichtingsdienst van het FAVV : voorlichtingvulgaris@favv-afsca.be) 

3. De website onderwijs biedt al heel wat concrete tekst om als school informatie te hebben 

rond de regelgeving voedselveiligheid. 

OPTREDEN ARBEIDSGENEESHEER ? 

De arbeidsgeneeskunde heeft als centrale doel het welzijn van de werknemer, het 

onderwijspersoneel. De regelgeving voedselveiligheid zit op een ander niveau en heeft als 

doelstelling correcte levensmiddelen en de veiligheid en gezondheid van de gebruiker van 

voeding. (leerlingen, personeel, derden) In sommige gevallen zijn er raakpunten. Een machine 

moet onderhouden worden of veilig geïnstalleerd staan, niet alleen omwille van de veiligheid 

van het personeel, maar ook om toe te laten de correcte voeding klaar te maken.

Voedselveiligheid Vragen Antwoorden - schooldirect 11 mei 2011

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?