NLlit_paperback_opm19def:Wereld in woorden - Frits van Oostrom ...

558
1
De wereld
Geschiedenis van nabij
Op weg naar het einde
Eerste Nederlandstalige wereldgeschiedenis
die niet op Spiegel historiael berust: Van
Anrooij 2006b. Lodewijk van Velthem (veel te
lang in de schaduw van Maerlant gebleven):
Besamusca e.a. (ed.) 2009 maakt serieus begin
met de herwaardering van deze onderschatte
auteur. Pionierswerk: De Hoop Scheffer 1837;
recent over Velthems dichterlijke stijl: Van
Driel 2012, 144 e.v. Edities: De Vries & Verwijs
(ed.) 1863 [reprint Utrecht 1982]; Vander
Linden e.a. (ed.) 1906-38; Van Vloten (ed.)
1880 (Merlijn-continuatie); Waterschoot (ed.)
1979 (Guldensporenslag). Zie voor Velthem en
Maria van Berlaer Croenen 1993. Gulden -
sporenslag en Velthems verslag ervan: zie
behalve de ed. Waterschoot 1979 nog Jongen
& Piters (ed.) 2002, Van Caenegem (ed.)
2002 en Verbruggen & Falter 2002 (terecht
genuanceerd in Trio e.a. (ed.) 2002, 81 e.v.).
Kestemont 2012a, 102 e.v. maakt plausibel op
grond van stilistische analyse dat Velthem dit
relaas overnam uit een bestaand verslag; zie
wel de bedenkingen bij Van Driel 2012, 148.
Hendrik vii als eindkeizer: Hage 1998. Zie
voor Velthem als gerespecteerde informant
voor de hedendaagse geschiedwetenschap Vale
1982, Avonds 1984 en 1991, en Munby e.a.
(ed.) 2007.
Gewestelijke geschiedschrijving
Een recent standaardwerk over middeleeuwse
kronieken is Dunphy (ed.) 2010. Nederlands -
talige gewestelijke geschiedschrijving vroeg
voor Europese begrippen: vgl. Peters 1999.
Rijmkroniek van Holland: Burgers 1997, 1999
en (ed.) 2004. Rijmkroniek van Vlaanderen:
Janssens 1992, Brinkman & Schenkel (ed.) 1997,
Kelders 2000 en 2005. Over middeleeuwse
literatuur en de opbouw van een ‘nationaal’
bewustzijn in Engeland: Turville-Petre 1996.
Heroïek
Slag bij Woeringen: Schäfke 1988, Goossens
1988, Van Uytven 1989 en Avonds & Janssens
1989. Editie van Heelu’s tekst in Willems (ed.)
1836. De woorden van Giovanni Villani zijn
geciteerd naar Avonds & Janssens 1989, 19; het
citaat van Verbruggen is Verbruggen 1977,
248. (In een latere editie van dit boek for -
muleerde Verbruggen (1997, 275) het anders:
‘one of the best sources of the whole history
of medieval warfare.’) Zie voor Jannes Bot
en de tekstrol Klein 2004, 68. Hekeldicht
opstand 1325-1328: Cuvelier 1928. Spotliedje
op de Bruggelingen ingebed in een kroniek:
zie Serrure & Blommaert (ed.) 1839-1840,
dl. i, 239 en Van der Graft 1904, 72-73. Cort
Rozijn: Van der Graft 1904, 62 e.v. (alwaar
ook over het liedje op de dood van Jacob
van Artevelde) en Reynaert 1980-81 (over de
‘maagd van Gent’).
Heraut Gelre, wapenboek en ereredes in
Europese context: Van Anrooij 1990. Over
laatmiddeleeuwse ridderschap zie Keen 1984,
en speciaal over de Pruisenreizen het werk
van Werner Paravicini. Herauten als steun -
pilaren van de staat: Melville 1998. Vanden
ever: Avonds 1980 en Hogenelst & Van
Oostrom 1995, 226 e.v. Zie voor Wenceslas
van Luxemburg en de papegaai Sleiderink
1994. Zie over de historische Daniël van der
Merwede Janse 2001, 322 e.v. Negen Besten:
Van Anrooij 1997 en Pleij 2007a, 596 e.v.
Geschiedenis als bedrijf
Syntheses over middeleeuwse historiografie:
voor het Nederlands moeten we het doen
met Romein 1932 en Hage 1989. Zie inter -
nationaal ter vergelijking alleen al de publicaties
van Guenée (1980 en 1986) en voor
een ‘kleine’ taal Aurell 2005 over Catalaanse
geschiedschrijving. Nederlandstalige historiografie
is gevoelig afwezig in Deliyannis (ed.)
2003 (terwijl het boek verscheen bij een
Nederlandse uitgever). Stadsgeschiedenis:
Romein 1932 h. 10, Stein 2003, Dunphy (ed.)
2010, 1432 e.v. en Vasina 2003.
Waarheidspretentie van middeleeuwse
geschiedschrijvers: Knapp e.a. (ed.) 2002
en voor het Middelnederlands Hage 1989.
Deconstructivistische analyse van middeleeuwse
kronieken: zie bijv. Spiegel 1993 en 1997.
Over het web van de Middelnederlandse