NLlit_paperback_opm19def:Wereld in woorden - Frits van Oostrom ...

geven en vertaald door R.R. Post; in 1980
vond men een tweede en beter manuscript,
dat aan de basis ligt van de ed. Hofman).
Analyse en interpretatie: Hofman in Blom -
mestijn e.a. (ed.) 2003, 41 e.v.; zie ook Jappe
Alberts 1969, 15 e.v. en Veelenturf (ed.) 2000,
15 e.v. Brede achtergronden: Vroom 1981.
Geert Grote en de kredietcrisis: Buve 2009.
Zie voor Moderne Devotie en onderwijs
Troelstra 1901, 21 e.v. en 55 e.v., Lourdaux
1974, 274, Van Dijk e.a. (ed.) 2007, 39 en Van
Engen 2008, 144 e.v. Schoolscène: Van den
Eerenbeemt 1935, 101. Hendrik Mande:
Mertens (ed.) 1984 en 1986. (De tirade over
opgeblazen geleerdheid lijkt overigens echo’s
te vertonen van de Dialoog van meester Eck -
hart en de onbekende leek.) Moderne Devotie
in relatie tot crisistijd: Gerwing 2004. In -
vloed van Ruusbroec: Epiney-Burgard 1970,
104 e.v., Alaerts 1985, 144 e.v., Mertens 1995b,
120 e.v., Ruh 1996, 18 en 24, en 1999, 118 e.v.
en Swart 2006, 24 e.v. Speciaal over ghemein
leven handelt De Baere 1985. Ruusbroec in
vergelijking tot Grote: Weiler 1984, 85 e.v.
en Burger 1993, 41 e.v. Fundamenteel over de
connectie met Bohemen: Derwich e.a. (ed.)
2004; zie ook Graus 1971, Girke-Schreiber
1974 en Gerwing 2004, 605 e.v.; losse observaties
bij De Bruin 1984, 103 en Van Banning
1985 (met dank aan dr. Rijcklof Hofman).
Moderne Devotie en Nederlandse ‘identiteit’:
Pleij 2010, 112 e.v.; (beperkte) invloed op
Erasmus (die in Deventer naar school ging):
Augustijn 1988, 71 e.v. Tussen Middeleeuwen
en moderne tijd: Ozment 1980, 95 e.v., Elm
1985 en 2004, Staubach 1991, 422 e.v. en Kock
1999, 13 e.v.; maar zie dan ook weer Peters
2003. Titus Brandsma: Dölle 2000; zie ook
Van Dijk 2003, over het (onvoltooide) wetenschappelijke
werk van Brandsma. Door wer -
king Moderne Devotie: Bange e.a. (ed.) 1988
en Van Dijk 2002. Moderne Devotie als levende
bron van inspiratie: Van Dijk 1996, 23 e.v.,
2004 en 2006. Internationale actualiteit:
Gerwing 2004.
Bruisend Brugge
De literatuur over laatmiddeleeuws Brugge
is omvangrijk. Belangrijke algemene werken
zijn: Marechal 1985, Friedland (ed.) 1990,
Vermeersch (ed.) 1992, Vandewalle (ed.) 2002
en Murray 2005 (diens titeletiket ‘cradle of
capitalism’ is overigens omstreden: vgl. Howell
2010 en de recensie van Howell 2010 door
Van Bavel 2011). Toegankelijk, grondig en
principieel is Blockmans 2010, 249 e.v.;
Blockmans & Pleij (ed.) 2007 bevat diverse
mooie bijdragen over Brugse ‘plaatsen van
herinnering’.
N.B. Opmerkelijk blijft de mededeling in Rond
den heerd 18 (1883), 405 dat James Weale op
een speurreis door Noord-Duitsland en
Denemarken een meerdelig handschrift zou
hebben gevonden ‘dat de beschrijving bevat
van de stad Brugge. Dit handschrift is van de
jaren 1400’. Het artikeltje gaat vervolgens
omstandig in op de beschrijving van o.a. de
Heilig Bloedkapel (anno 1400!?) in dit handschrift,
maar omtrent het meerdelige boek in
kwestie is sindsdien niets meer vernomen.
Is het een kapitale bron geweest uit kringen
van de Hanze, of betreft het een spookverschijning?
Brugge 45.000 inwoners: Friedland (ed.) 1990,
20. Zie voor kraankinderen Friedland (ed.)
1990, 16, Vandewalle (ed.) 2002, 25 en Murray
2005, 72; voor het waterhuus Van Leeuwen
2005, 235. Zie voor (het ontstaan van) de
beurs Murray 2005 en Stabel 2007; voor de
Hanze Vandewalle (ed.) 2002; internationale
handel: Stabel e.a. (ed.) 2000. Fabricage van
zijde: Tognetti 2005; Scandinavië: Nyberg
1990; een overzicht van ingevoerde goederen
biedt Van Uytven 2002. Zoutproductie:
Nicholas 1992, 286 e.v.; Albrecht van Beieren
koopt diamanten: Vermeersch (ed.) 1992, 76;
zie voor de grafplaten aldaar p. 314 e.v. Van
Houtte 1950 en 1983 handelen over makelaars
en herbergiers.
Geletterdheid in Brugge: Spufford 1995;
Deschamps in Brugge: Coleman 2000; zie
voor Machaut Reynaert 1984b, 46 e.v. Onder -
wijs: Dewitte 1972. Lubert Hautscilt: Smeyers
e.a. 1993, 217 e.v. en Smeyers 1995. Zie voor
Mariadevotie in de middeleeuwse stad
Thompson 2005, zie ook Schreiner (ed.) 2002,
125 e.v. en 140 e.v. Heilig Bloed: Bynum 2007;
nauwkeurig over de processie: Andriessen
2002, 45 e.v. Voor verwevenheid devotie en
stadseconomie zie Brown 2011, alsmede Van -
denberghe 2003 en Murray 2005, 368.
Paupers, armen, marginalen: Vanhemel ryck
2004, Murray 2005, 89 e.v.; zie voor het Sint-
Janshospitaal Lobelle-Caluwé 2007. Joden:
Geirnaert 2002, 97; homoseksualiteit: Boone
1996.
579
AANTEKENINGEN