NLlit_paperback_opm19def:Wereld in woorden - Frits van Oostrom ...

570
Exempelen en mirakels
Over het genre Jackson 1988, Scanlon 1994 en
Gurjewitsch 1997. Een modern Nederlandse
vertaling van Caesarius biedt Bartelink 2003-4.
Voor het ontsluiten van de vroegste Middel -
nederlandse exempeltraditie heb ik – veel
meer dan aan de tekst valt af te zien – grote
steun gehad aan speciale research door
Ingrid Biesheuvel en Kim Ragetli. Na het
baanbrekende werk door De Vooys 1900 en
1903 is het rondom dit genre in de medioneerlandistiek
weer tamelijk stil geworden
(getuige ook Van Haver 1978 en Deschamps
1982). Zie voor het exempel van de molenarin
De Vooys 1900, 340 e.v.; voor dat van de roof -
ridder De Vooys 1903, dl. 2, 265 e.v.; over
paus De Vooys 1903, dl. 2, xlviii e.v.; voor de
abdis op haar sterfbed De Flou 1910, 726 e.v.
en voor de verwaande koning Hogenelst
1997, dl. 2, nr. 350. Mariamirakelen ’s-Her -
togenbosch: uitgave van het Mirakelboek
biedt Hens e.a. (ed.) 1978; zie voor achtergronden
Staal & Wingens 1997, 14 e.v.,
Margry & Caspers 2008, 230 e.v. en Kruip
2010a. Schreiner 1956 handelt over middeleeuwse
scepsis t.a.v. lichtgelovigheid.
Theophilus
De meest recente editie en analyse van de
legende biedt Joza 2008; moderne vertaling
in Biesheuvel (ed.) 2008, 171 e.v.
Het mirakel Beatrijs
Goede en relatief recente editie: Meder (ed.)
1995, incl. sympathieke moderne berijming
door Willem Wilmink; mooie en meer
getrouwe prozavertaling in Biesheuvel (ed.)
2008. Een facsimile van het handschrift biedt
Janssens e.a. 1986, met bovendien een ver -
taling in Frans, Duits en Engels. Citaat
Guiette: Guiette 1927, 118. Stracke 1927 ver -
gelijkt de Beatrijs op de voet met de exempelversies.
Over de interpretatie is veel geschreven;
de hier ontwikkelde neemt afstand van de op
de spits gedrevene van Van Oostrom 1983 die
de structuurparallel met de klassieke Arthur -
roman overtrok (zie ook de kritieken van
Duinhoven 1984 en Reynaert 1984a), maar
ziet wel nog steeds wezenlijke parallellen tussen
Beatrijs en de profane epiek. Lulofs (ed.)
1963 legt veel nadruk op Beatrijs en hoofsheid.
Over het Haagse handschrift zie via de
facs. ed. van Janssens e.a. 1986 en de oudere
door Verhofstede (ed.) z.j., met een beschrijving
van de codex door G.I. Lieftinck. Een
verkenning van de receptiegeschiedenis van
Beatrijs bieden Pop 1987 en Stapper e.a. (ed.)
1994, 21 e.v. Zie voor het damesweekblad
Beatrijs Hülsken 2010, 66 e.v. Van het congres
in Den Haag (2011) staat publicatie op stapel.