Project Boeren & Biodiversiteit in Noord-Brabant - Spade

Tijdens de peiling aan het einde van fase 1 bleek meer dan 70% van de deelnemers actief
bezig te zijn met optimale graslandverzorging. Velen gaven aan dat dit ook een onderwerp is
waar melkveehouders altijd mee bezig zijn en blijven, zonder dat dit altijd tot bevredigende
resultaten leidt die niet voor verbetering vatbaar zijn.
Ook de overige maatregelen op dit niveau worden echter redelijk breed toegepast of er
bestaat veel belangstelling om ze in de toekomst toe te passen, namelijk:
• Grasklaver: 48 resp. 43%
• Gras(kruiden)mengsels: 19 resp. 29%
• Graan: 14 resp. 19%
• Mengteelten: 2 resp. 24%.
5.3.1 Demo’s gras en gewas
In april 2007 is een graslanddemo aangelegd bij Laurens Klerks (Helvoirt). Hierbij ging het
vooral om het effect van grasmengsels boven monoculturen te illustreren, naast het effect
van mogelijk beter aangepaste grassoorten boven Engels raaigras, voor een puur
maaiperceel op de droogtegevoelige zandgrond. Na het opstartjaar 2007, werden de
verwachtte verschillen in 2008 goed zichtbaar:
• Rietzwenkgras en Kropaar brengen duidelijk meer op dan Engels raaigras.
• Nadeel van zowel Rietzwenkgras als Kropaar is dat de verteerbaarheid en
smakelijkheid meestal duidelijk lager zijn, zodat de bruikbaarheid in pure vorm zeer
beperkt is voor melkvee. Wel kan Rietzwenkgras en Kropaar voor meer structuur
zorgen in een te snel rantsoen, en daarmee de benutting van het complete rantsoen
verbeteren.
• De mengsels met Kropaar en Engels raaigras of Rietzwenkgras doen het beter dan
het gemiddelde. Ze produceren zelfs meer dan de hoogst productieve afzonderlijke
grassoort (Kropaar). Zeker een mengsel van Engels raaigras met Kropaar is dan
interessant: door Engels raaigras gemengd met Kropaar in te zaaien kan de droge
stof opbrengst sterk verhoogd worden, terwijl verteerbaarheid (en dus VEM-waarde)
beter is dan van pure Kropaar. Waarschijnlijke oorzaak is dat de grassoorten qua
groeivorm elkaar aanvullen: Kropaar als diep wortelende polvormer doet het goed
samen met het meer oppervlakkig wortelende, zodevormende Engels raaigras.
Rietzwenkgras lijkt meer een tussenpositie in te nemen.
• De berekende stikstofefficiëntie van de dieper wortelende grassoorten Rietzwenk en
Kropaar lijkt hoger te zijn.
Daarnaast is in 2008 bij Dankers (Dongen-Vaart) een demo aangelegd om de waarde van
een mengsel van peulvruchten en graan voor marginale gronden vast te stellen. Deze
gronden, veelal met natuurdoelstelling waarop niet of nauwelijks bemest mag worden,
komen steeds algemener beschikbaar, maar de opbrengsten vallen vaak tegen.
Dit was ook het geval bij de demo die bij Dankers in 2007 was aangelegd met spelt en
rogge: de opkomst van deze wintergranen was zodanig slecht en de onkruiddruk zo hoog,
dat uiteindelijk niet eens geoogst is. De demo in 2007 van graan op gescheurd grasland liet
zien dat bij betere bodemcondities wel een redelijke opbrengst mogelijk is met graan zonder
chemische (en slechts beperkte mechanische) onkruidbestrijding. Echter de opbrengsten
waren ook daarbij te laag voor brede toepassing op goede landbouwgronden, waarschijnlijk
omdat de gebruikte graansoorten zelden een hoog opbrengstniveau bereiken (triticale, tarwe
of gerst zijn daarvoor beter geschikt).
- 21 -