Bulletin 26 - Vereniging voor Klinische Psychotherapie

Eetstoornissen en Persoonlijkheid
Samenvatting van de lezing van E. Willemsen, psychiater bij het Centrum voor
Persoonlijkheidsproblemen van Parnassia in Den Haag.
Over de relatie tussen eetstoornissen en persoonlijkheid bestaat al langer literatuur.
Het is ook mogelijk om deze relatie met het Ontwikkelingsprofiel na te gaan.
8% van de bevolking heeft een eetstoornis. En in de psychiatrie vormen de
eetstoornissen de meest voorkomende doodsoorzaak.
Bij anorexie is er een weigering om een passend gewicht na te streven. Er is een
intense angst voor gewichtstoename. Er is een verstoring van de lichaamsbeleving.
Er kan amenorrhoe ontstaan. Bij het purgerende type is er braken en laxeren, bij het
restrictieve type is dat niet het geval.
Van boulemie spreekt men als er gedurende drie maanden twee of meer keren per
week vreetbuien zijn. Daarbij is er meestal purgeergedrag omte trachten
gewichtstoename te voorkomen.
Wat de comorbiditeit betreft is de literatuur nogal uiteenlopend, maar persoonlijkheidsstoornissen
komen frequent voor. En dan bij anorexia meer uit cluster C dan
uit cluster B en bij boulemie uit beide clusters evenveel.
Er is nog al eens een overgang van anorexia naar boulemie en terug.
Om de relatie van een eetstoornis met een persoonlijkheidsstoornis na te gaan
heeft men gebruik gemaakt van de MMPI, de DAPP en dergelijke. Met behulp van
clusteranalyse heeft men drie clusters geformuleerd:
a. Er is een geringe persoonlijkheidspathologie. Het zijn perfectionis- tische
mensen, die daardoor ook een negatief zelfbeeld hebben. Deze functioneren
meestal goed.
b. Er is en duidelijk tekort komen in het interpersoonlijk functioneren. Het zijn
angstige, vermijdende mensen. Deze ziet men vooral bij anorexia.
c. Mensen met problemen met impulscontrole. Deze ziet men vooral bij mensen
met een purgerende vorm van anorexia en bij boulemie.
De genoemde vragenlijsten zijn vaak gericht op enkele aspecten van de
persoonlijkheid. Het ontwikkelingsprofiel geeft niet alleen een inventarisatie van
persoonlijkheidskenmerken maar brengt ze ook met elkaar in samenhang door de
indeling in ontwikkelingsniveaus, terwijl ook de adaptieve gedragspatronen er bij
betrokken worden.