Bulletin 26 - Vereniging voor Klinische Psychotherapie

Het ontwikkelingsprofiel, de stand
van zaken
Lezing door prof. Dr. R.E. Abraham, psychiater/psychoanalyticus, emeritus hoogleraar klinische psychiatrie en psychotherapie.
Vier voorbeelden:
-Hoe is het mogelijk dat een vrouw alleen het gevoel heeft contact met mensen, zowel
mannen als vrouwen, te hebben als zij ook sex met hen heeft gehad?
-Hoe is het mogelijk dat een man zijn vriendin vermoordt om te voorkomen dat zij hem in de steek zal
laten?
-Hoe is het mogelijk dat een beroemd kunstenaar elk optreden als een eindexamen beleeft?
-Hoe is het mogelijk dat iemand zonder paniek zijn dood onder ogen ziet?
Het complexe en vaak tegenstrijdige gedrag van mensen kan begrepen worden als de resultante van
het functioneren op verschillende ontwikkelingsniveaus. Deze ontwikkelingsniveaus kenmerken zich
door een geheel eigen wijze van denken, voelen en handelen. Het ontwikkelingsprofiel biedt een
kader om deze verschillende belevingswerelden van een individu, zowel de adaptieve als de
disadaptieve, in kaart te brengen.
Het ontwikkelingsprofiel onderscheidt tien ontwikkelingsniveaus. Deze staan in de linkerkolom.
00-structuurloosheid, hij is bijvoorbeeld niet in staat om rekening te houden met anderen en ook niet
met de consequenties voor hem zelf.
10-fragmentatie, bijvoorbeeld beoordeelt hij personen zonder redenen als absoluut goed of als
absoluut slecht.
20-egocentriciteit, bijvoorbeeld heeft hij een onvermogen om zich voor te stellen wat er in anderen
omgaat en wat voor een ander belangrijk is.
30-symbiose, hij is niet in staat om zelfstandig te functioneren.
40-verzet, bijvoorbeeld heeft hij de vooronderstelling dat het onmogelijk is om zonder machtstrijd te
functioneren.
50-rivaliteit, het gaat bijvoorbeeld om onzekerheid over zijn eigen capaciteiten.
60-individuatie, bij het willen verwezenlijken van zijn strevingen is hij in staat om rekening te houden
met anderen.
70-verbondenheid, hij is in staat om wederkerige relaties met anderen aan te gaan.
80-generativiteit en 90-rijpheid, hierbij heeft iemand zijn eigen leven goed ingevuld en kan hij taken
voor de samenleving doen.
De onderste drie niveaus zijn primitieve, disadaptieve wijzen van functioneren. Bij de bovenste vier
niveaus kan men spreken van adaptieve wijzen van functioneren.