januari 2013 [5.44 MB] - ICL-IP Terneuzen NL

win een
iPad of
E-Reader
Zie pag.
5
Januari 2013

Aan de Zevennaarhaven in Terneuzen, langs het kanaal van Gent naar Terneuzen,
verrees 35 jaar geleden ICL-Industrial Products Terneuzen B.V.
Het bedrijf maakt deel uit van de multinational Israel
Chemicals Limited (ICL), de grootste broomproducent
ter wereld.
Wij produceren een breed scala kwalitatief hoogwaardige
producten. Producten die u dagelijks tegenkomt in
tal van toepassingen.
Onze belangrijkste grondstof, broom, wordt gewonnen
uit het zout van de Dode Zee.
2
Daarnaast produceren we fosforhoudende producten en
verwerken diverse andere grondstoffen van klanten.
Onze ambitie is de hele levenscyclus van onze producten,
van grondstof tot afval, op een duurzame wijze te
beheersen.
In dit magazine leest u meer over onze geschiedenis,
maar vooral over wie we zijn, wat we doen en hoe we
dat doen.

Wij blijven investeren in innovatieve
producten en processen
In 2012/2013 investeren we zo’n 14 miljoen euro. Een groot gedeelte is bestemd voor
uitbreiding en aanpassing van productie-installaties, infrastructuur en opslagcapaciteit
voor de productie van onder andere een nieuwe vlamvertrager FR122P.
Deze vlamvertrager ontwikkelden we in eigen huis, samen met Dow.
35 jaar geleden kwam de voorloper van ICL-IP Terneuzen, Broomchemie,
naar Zeeuws-Vlaanderen. We maakten toen een beperkt aantal
producten, waaronder vlamvertragers. Voor de continuïteit van de vestiging
in Terneuzen op langere termijn was dat een kwetsbare situatie. Door
de jaren heen is ons producten-pallet fors uitgebreid. De grondstof die wij
in de meeste gevallen daarvoor gebruiken, pure broom, wordt uit de Dode
Zee gewonnen.
Nu leveren we, uit een portfolio van 80 producten, jaarlijks een veertigtal
producten voor uiteenlopende toepassingen. Die vind je bijvoorbeeld in
medicijnen en life science producten, auto’s, verf, bij de oliewinning en
in de behandeling van diverse waterstromen. We exporteren naar diverse
Europese landen, de Verenigde Staten en het Verre Oosten.
Naast de productie, is een belangrijk deel van de circa 140 medewerkers
bezig met proces- en productontwikkeling.
Innovatie gericht op continuïteit. Uitbreiding van ons producten-pallet.
Investeringen in milieu en veiligheid. Ontwikkeling van nieuwe
technologieën. Sociaal verantwoord beleid. Samen vormen
ze niet alleen de rode draad doorheen de 35-jarige geschiedenis
van ons bedrijf, ze vormen de fundamenten voor
een duurzame continuïteit van ICL-IP
Terneuzen. U ontdekt er meer over
in dit magazine.
Edie Engels
Algemeen directeur
3

Inhoud
07 Wat hebben ICL, windmolens en zonnecellen
met elkaar te maken?
09 Broomverbindingen: bouwstenen voor o.a.
medicijnen
10 Vlamvertragers redden levens
11 Nieuwe vlamvertrager voor isolatieschuim
12 De mensen achter ICL
15 Groen is geen hobby of hype,
het is een must
Koning David, Salomo en de koningin van Sheba hadden
ooit kuurpaleizen op de oevers van de Dode Zee.
Cleopatra gaf opdracht om er farmaceutische en cosmetische
fabrieken te bouwen. De heilzame werking van
de Dode Zee is al eeuwen bekend.
Ruim 2000 jaar geleden schreef de Joodse geschiedschrijver
Josephus Flavius over de Dode Zee:
16 Was ik maar eerder operator geworden
17 Duurzaam omvat de hele keten
18 Techniek heeft de toekomst
19 Het bedrijf verdient respect voor
wat het presteert
20 Blij met mijn keuze voor chemie
21 Mannen van het eerste uur
22 Van de Dode Zee tot bij de klant en terug
Heilzame werking Dode Zee al eeuwenlang bekend
Colofon
Dit Magazine is uitgegeven onder verantwoordelijkheid
van ICL-IP Terneuzen.
Het is huis aan huis verspreid in Zeeuws-Vlaanderen.
Realisatie: Puype&Partners
Fotografie: Archief, David Pieters, Input Output,
Duo-Foto
Ontwerp en opmaak: Beeldmerk
Druk: Grafisch Bedrijf Pieters
4
‘Haar water is bitter en in haar schoot leeft geen enkel
wezen, maar reizigers nemen zoveel mogelijk van haar
zout en modder mee naar huis, want het is genezend
voor het menselijk lichaam.’
Jonge vrouw drijvend in de Dode Zee, met mineraal
zout in haar handen. Het hoge zoutgehalte van het
water zorgt ervoor dat ze blijft drijven.

Win een iPad
of E-Reader!
Voor aandachtige lezers van dit magazine
hebben we een verrassing in petto.
Beantwoord onderstaande vragen en maak
kans op een mooie prijs. Alle antwoorden
vindt u in dit magazine.
U kunt deelnemen via onze website:
www.iclip-terneuzen.nl
Klik op ‘prijsvraag’, vul het antwoordformulier in en
stuur dit naar ons door.
of vermeld de antwoorden
op een briefkaart of brief
en zend deze aan:
ICL-Industrial Products Terneuzen
Postbus 318
4530 AH Terneuzen
Vergeet niet uw volledige naam, straat, postcode en
woonplaats te vermelden!
Onder de inzenders worden een iPad en 5 E-Readers
verloot. U kunt deelnemen tot 15 februari. Daarna vindt
loting van de winnaars plaats. Zij ontvangen persoonlijk
bericht.
De samenstellers van dit blad zijn uiteraard van deelname
uitgesloten. Medewerkers van ICL-Industrial Products
Terneuzen kunnen wel deelnemen. Ook voor hen
staan ongetwijfeld nieuwtjes in dit magazine.
>
1 In welk jaar kwam het
Twentse ros naar Terneuzen?
2 In welk jaar ontving het bedrijf
de Responsable Care Award?
3 Wanneer werd de eerste
biologische waterzuiveringsinstallatie
in bedrijf genomen?
4 Wat was Anita de Blaeij vóór ze
de opleiding tot operator startte?
5 Noem 4 consumentenartikelen
waarin een product van ICL
Industrial Products Terneuzen
is verwerkt.
5

Wat hebben ICL, windmolens en
zonnecellen met elkaar te maken?
Op het eerste gezicht niets. Maar als je met Dinus Driesprong over toepassingen van onze producten praat,
weet je na afloop wel beter.
Dinus Driesprong is operations manager bij ICL Industrial
Products Terneuzen. Hij werkt sinds 1982 bij het bedrijf.
Als techneut in hart en nieren werkte hij in de loop
der jaren mee aan de productie van tientallen nieuwe
eindproducten en halffabricaten. Eén van die producten
is zinkbromide, een product dat vele nuttige toepassingen
kent.
Booreiland
Misschien verwacht je een product van ICL in Terneuzen
ook niet meteen op een booreiland. Dinus legt uit waarom
wel: ‘We kennen allemaal het beeld uit klassieke
films van fonteinen die olie spuiten wanneer een oliebron
wordt aangeboord. Ooit was het een teken van
welvaart, nu een teken van verspilling van grondstoffen
en ongeoorloofde milieuverontreiniging.’
Olie- en gasvelden zitten meestal op grote diepte en
onder druk in de aardkorst. Als een oliemaatschappij
een nieuwe bron aanboort, moet voorkomen worden
dat de olie in het milieu komt. Dinus: ‘Tijdens het boren
wordt het gruis uit het boorgat gespoeld met een boorvloeistof.
De druk van de boorvloeistof moet gelijk zijn
aan de druk in het olieveld. Bij diepzeeboringen is de
druk in de bronnen vaak erg hoog. Er is dan dus een
zware boorvloeistof nodig. De boorvloeistof moet ook
helder zijn en mag niet reageren met het gesteente
waarin de olie zit. Dit om te voorkomen dat de poriën
in het gesteente verstoppen. Per type gesteente en
druk in een olieveld moet de boorvloeistof dus de juiste
specificaties hebben. In Terneuzen produceren we boorvloeistoffen
op basis van zink-, calcium- en natrium-
bromide die aan de hoogste eisen voldoen.’
1974
Batterij vloeistof
Windmolens en zonnecellen
zijn twee groene energiebronnen.
Dinus: ‘Wat
beide gemeen hebben is
dat ze onregelmatig energie
leveren. Hoe groter het
aandeel van deze nieuwe
energieproductie, hoe instabieler
het elektriciteitsnet
wordt. Ook zullen de
klassieke centrales minder efficiënt gaan draaien. De
netbeheerder zal de kosten hiervan in de toekomst gaan
doorberekenen’.
Als de geproduceerde groene energie die niet direct
nodig is, opgeslagen kan worden in een decentrale
energiebuffer kun je dus geld besparen. Een nieuwe en
veelbelovende ontwikkeling hiervoor is een grote batterij
gevuld met een organische vloeistof en zinkbromide.
Dinus: ‘Deze batterijen hebben een hoge energiedichtheid
en vooral een minimaal capaciteitsverlies bij het
frequent op- en ontladen van de batterij. De zinkbromide
die voor deze batterijen geproduceerd wordt, moet
aan zeer hoge eisen voldoen. Deze zomer is ook de productie
van de organische vloeistof, een quaternair zout,
bij ICL in Terneuzen opgestart. De eerste container is al
verscheept naar de USA.’
tijdlijn...
1967
Medio de jaren zestig start textielfabriek Van Heek-Scholco in Wierden bij Almelo (Twente)
op kleine schaal met de productie van methylbromide. Dat product werd toen vooral in de
land- en tuinbouw gebruikt.
Vanuit Van Heek-Scholco wordt op 1 oktober 1967 Broomchemie opgericht. Eurobrom,
dochter van de Israëlische Dead Sea Bromine Group, is voor 74% eigenaar van het nieuwe
bedrijf. De overige 26% van de aandelen zijn in handen van Van Heek-Scholco.
Op 1 oktober 1974 neemt Eurobrom de aandelen van de textielfabrikant over. Het bedrijf
telt dan 21 medewerkers. Er worden hoofdzakelijk vlamvertragers geproduceerd.
7

Broomverbindingen: bouwstenen
voor o.a. medicijnen
Veel van de producten die ons terrein in Terneuzen verlaten, voldoen aan de hoogste en strengste kwaliteitseisen.
Ze worden namelijk gebruikt voor de productie van medicijnen die dagelijks over de hele wereld worden gebruikt.
‘In Terneuzen produceren wij onder andere bouwstenen
voor de life science industrie, voor alles wat met levende
organismen te maken heeft: planten, dieren en mensen.
Daartoe behoren medicijnen maar ook gewasbeschermingsmiddelen,
cosmetische producten en additieven
voor de voedingsindustrie. Het is dus logisch dat onze
producten aan de strengste kwaliteitseisen moeten voldoen.
De specificaties liggen voor 100 procent vast,’
verduidelijkt dr. Vincent Elferink, Business Director Brominated
Organic Intermediates van ICL-IP Europe B.V.
Vincent Elferink: ‘ Een flink aantal medicijnen wordt geproduceerd
via een broomhoudend molecuul. Deze moleculen
zijn reactief en bieden daarmee de mogelijkheid
om op de meest efficiënte wijze bepaalde geneesmiddelen
te produceren.
Onze producten worden onder andere gebruikt als bouwstenen
voor medicijnen die epileptische aanvallen voorkomen,
in cholesterolverlagers en in medicijnen die botontkalking,
diabetes type 2 of zwaarlijvigheid tegengaan.’
Nieuwe medicijnen
‘De ontwikkeling van een nieuw medicijn neemt makkelijk
zo’n tien jaar in beslag, Maar dan nog kan het
1977
gebeuren dat het medicijn
uiteindelijk niet op de
markt komt. Ontwikkeling
van een nieuw medicijn is
niet altijd een successtory,’
aldus Vincent. ‘In verschillende
fases, beginnend in
laboratoria en eindigend
met langlopende onderzoeken
bij patiënten, wordt
een nieuw medicijn grondig
getest. De farmaceutische
industrie voert deze testen uit. In de eerste fases worden
de bouwstenen die wij daarvoor leveren, in kleine
hoeveelheden gemaakt bij een zuster bedrijf in Israël.
Worden de volumes groter, ongeveer een paar honderd
ton per jaar, dan komt het product naar Terneuzen. Wij
beschikken namelijk over grotere reactoren en over de
kennis om het productieproces te optimaliseren. Daarmee
kunnen we onze producten concurrerend aan blijven
bieden op de wereldmarkt.’
tijdlijn...
1975
De oorspronkelijke locatie in Wierden biedt geen ruimte voor uitbreiding.
Om dit mogelijk te maken, wordt in 1974 vijf hectare grond gekocht aan de
Zevenaarhaven in Terneuzen. Hier wordt in 1976 de eerste paal geslagen
voor de bouw van het bedrijf. De komst van het Twentse ros naar Terneuzen
is hiermee ingeluid.
Op 1 november 1977 start de productie in Terneuzen. Het bedrijf heeft op
dat moment 64 medewerkers in dienst, die met de productie van vlam-
vertragers een omzet van enkele miljoenen guldens realiseren. Onderhoud
en nieuwbouw worden zoveel mogelijk in de regio uitbesteed.
9

Vlamvertragers redden levens
Jaarlijks sterven meer dan tweeduizend Europeanen aan de gevolgen van huisbranden.
Vlamvertragers in meubelen, televisies, computerapparatuur en isolatie materiaal redden vele levens.
In 1988 voerden Groot-Brittannië en Ierland regelgeving
in met betrekking tot de brandveiligheid van meubelen.
Onderzoek toont aan dat deze regelgeving tot nu toe
duizenden levens heeft gespaard. Een vlamvertrager
verlengt onder andere de vluchttijd bij brand met een
factor vijftien. Uit testen blijkt dat bijvoorbeeld een bank
met schuim zonder vlamvertragers binnen vier minuten
kan opbranden. De introductie van rookmelders heeft
uiteraard ook een bijdrage geleverd door snelle alarmering
bij brand. Maar zonder vlamvertragers staat een
huis in enkele minuten in lichtenlaaie en is de tijd om te
vluchten vaak te kort.
Kwaad daglicht
Bewezen is dat broomhoudende vlamvertragers uitstekend
werken. Toch staan voor velen deze vlamvertragers
in een kwaad daglicht. Terecht?
Willem Hofland, director advocacy van ICL-Industrial
Products, is er duidelijk over: ‘Bij de productie en verwerking
vindt nauwelijks emissie plaats. De belangrijkste
bron van uitstoot is de lege verpakking van de vlamvertrager.
In iedere zak van 25 kg blijft 100 tot 140 gram
product achter. Dit wordt opgevangen en gecontroleerd
hergebruikt, gestort of verbrand. Waar we echter geen
grip op hebben is op de illegale export van gebruikte
computer-apparatuur.
10
1987
Veel van onze afgeschreven
elektronica belandt vaak op
illegale wijze in Afrika en
India en wordt daar verbrand
om hoofdzakelijk de
kostbare edelmetalen terug
te winnen. Ten eerste
is dat zonde want broomhoudende
brandvertragers
zijn goed te hergebruiken.
Ten tweede komen er bij
ongecontroleerde brand giftige stoffen vrij. Er is regelgeving
in Europa om op de juiste wijze met afgedankte
elektronica om te gaan, maar je kan het onze industrie
niet aanrekenen als de handhaving van die regels
tekortschiet’.
‘Als afval met broomhoudende vlamvertragers op onverantwoorde
wijze wordt gedumpt of verbrand dan bestaat
er inderdaad kans op milieuschade. Maar als de
behandeling van het afval aan het eind van de levenscyclus
van de producten op verantwoorde wijze geschiedt,
dan zijn er alleen maar voordelen want vlamvertragers
redden mensenlevens,’ besluit Willem Hofland.
tijdlijn...
1981
Begin jaren 80 wordt gekenmerkt door een moeilijke economische situatie.
Er wordt gezocht naar nieuwe markten. In 1981 wordt in Terneuzen gestart met
de productie van halffabricaten voor de farmaceutische industrie. Het bedrijf
scoort als leverancier van componenten voor diverse medicijnen, een duidelijke
groeimarkt.
Eind jaren 80 staat in het teken van diverse investeringsprojecten in de productie,
magazijnen en het laboratorium. Ook wordt gestart met de bouw van
een installatie voor biologische zuivering van afvalwater. De methode die wordt
toegepast, is in eigen huis ontwikkeld.

Dow en ICL-IP ontwikkelden nieuwe
vlamvertrager voor isolatieschuim
Het huis van de toekomst, het zogenaamde passiefhuis, is zeer energiezuinig en heeft een comfortabel
en aangenaam binnenklimaat. Om dit te bereiken is het voorzien van een zeer goede en veilige isolatie.
Geëxtrudeerd (XPS) en geëxpandeerd polystyreen (EPS)
leveren uitstekende resultaten op als thermische isolatie
in de bouw. Zonder toevoeging van vlamvertragers zijn
deze isolatieschuimen echter zeer brandbaar. Daarom
worden meestal brandvertragers toegevoegd. De meest
efficiënte daarbij is de broomhoudende brandvertrager
HBCD. Dit product zal, zoals het er nu naar uitziet, in
Europa in 2015 worden verboden.
Geschikte vervanger
‘Willen we in de nabije toekomst woningen voldoende
én veilig kunnen isoleren dan moesten we als ICL dus
op zoek naar een geschikte vervanger met minder milieubezwaren,’
verduidelijkt Edie Engels. ‘De oplossing
werd gevonden in een intensieve samenwerking tussen
Dow en ICL. De chemie is ontwikkeld door Dow.
Wij tekenden voor het aangepaste proces, eerst op
laboratorium schaal, daarna in onze mini-pilotplant.
Toen ook de volgende stap in een semi-continu proces
succesvol was, kregen we van de moedermaatschappij
groen licht om onze productie-installatie aan te passen
en uit te breiden om de nieuwe gebromeerde brandvertrager
FR122P in Terneuzen te produceren. In Israël in
Ramat Hovav komt een grote productie unit.’
Uiteraard vindt Edie het jammer dat de grote fabriek niet
in Terneuzen maar in Ramat Hovav komt. ‘Maar laten we
eerlijk zijn,’ aldus Edie, ‘we hebben in zeer belangrijke
mate bijgedragen aan het ontwikkelen van dit nieuw product
en het levert een grote investering op in Terneuzen.
Hiermee staan we klaar om een belangrijke rol te blijven
spelen in de wereld van de nieuwe generatie vlamvertragers.
En daar mogen we best trots op zijn.’
11

Groen is geen hobby of hype,
het is een must
‘Welke bedrijven staan over tien jaar nog in de top 100? Volgens mij die bedrijven die echt duurzaam ondernemen.’
Aan het woord is Valentin van den Boogaard, President
& CEO ICL-IP Europe B.V., de hoogste baas van ICL
Industrial Products in Europa.
‘Duurzaam ondernemen,
groene industrie, biobased
economy. Het zijn woorden
en begrippen die we tegenwoordig
vrijwel dagelijks te
pas en te onpas gebruiken.
Duurzaam ondernemen is
het evenwicht vinden tussen
bedrijfsvoering gericht
op economisch succes
op de lange termijn, onze
sociale maatschappelijke verantwoordelijkheid en onze
gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het milieu. Of
zoals we het vroeger noemden: de drie P’s, Profit, People,
Planet,’ aldus Valentin.
Als grootste problemen en uitdagingen voor de toekomst
ziet hij: de schaarser wordende grondstoffen, de
groei van de wereldbevolking en de klimaatverandering.
‘Als industrie, en zeker als chemische industrie hebben
we een grote verantwoordelijkheid om duurzame oplossingen
te vinden voor deze problemen. We hebben de
aarde niet geërfd van onze ouders maar lenen die van
1990
onze kinderen en kleinkinderen. We zijn het aan hen verplicht
hier oplossingen voor te vinden.’
Cultuuromslag
‘Duurzaam ondernemen is niet zozeer een zaak van regels
en procedures,’ aldus Valentin. ‘Het gaat om een
cultuuromslag. Bij bedrijven, bij de overheid, maar ook
bij de individuele burgers.
Bij bedrijven begint het bij de top. Zij moeten doelstellingen
formuleren die de algemene lijnen uitzetten. Deze
algemene doelstellingen worden dan steeds een niveau
lager vertaald in doelen die concreter worden. Het is een
opeenstapeling van doelen die de toets van duurzaam-
heid kunnen doorstaan. Van het formuleren van strategische
beleidslijnen tot het vullen van een tankauto.
Van de nationale en Europese overheid die reële wetten
formuleert tot lokale instanties die bedrijven die innoveren,
steunen. Van het herwinnen van grondstoffen
uit afval tot de consument die kiest voor producten die
duurzaam gemaakt zijn, en niet alleen op basis van de
prijs. Duurzaam, of noem het groen, is geen hobby of
hype. Het is een must. ‘En,’ besluit Valentin ‘we hebben
elkaar daar bij nodig, bedrijven, overheid, natuurverenigingen
en milieubewegingen, én de consument, de burger.
Duurzaam is niet vrijblijvend, voor niemand.’
tijdlijn...
De biologische waterzuiveringsinstallatie, gebouwd op basis van eigen kennis en
ontwikkeling, wordt officieel in gebruik gesteld door de toenmalige burgemeester
van Terneuzen, Ron Barbé
1993
Het zit het bedrijf mee begin jaren negentig. Er worden miljoenen geïnvesteerd in de
uitbreiding van de productiecapaciteit (Solids 5 voor insiders), automatisering en
diverse milieumaatregelen. Kenmerkend is dat vrijwel alle realisaties in belangrijke
mate ontwikkeld worden in eigen huis, op basis van eigen expertise.
Terneuzen wordt wel eens ‘de kraamkamer van de Dead Sea Bromine Group’
genoemd. Voorbeelden zijn een installatie voor het terugwinnen van broom uit
afval en een installatie die de emissies uit de processen reinigt. Ook vergelijkbare
fabrieken in Israël passen intussen deze methodieken toe.
15

Was ik maar eerder operator geworden
Als jong meisje volgde ze keurig het advies van haar ouders op. Ze koos voor een opleiding tot laborante en dan met
name de medische kant. Maar in haar hart had ze liever de chemische kant gekozen.
Anita de Blaeij werkt ruim vier jaar als operator bij ICL
Industrial Products in Terneuzen. Na haar opleiding
werkte ze eerst een aantal jaren als medisch laborante
in een ziekenhuis. De geboorte van haar tweede dochter
was reden om te stoppen met werken. Toen haar dochters
voldoende zelfstandig waren, wilde ze weer aan de
slag. Vreemd genoeg bleek ze toen als veertigjarige te
oud om haar oude job weer op te nemen. ‘Dat was voor
mij dé prikkel om weer te gaan studeren. Ik koos doelbewust
voor een technische opleiding waarmee ik in de
chemische industrie terecht kon. Dat had ik altijd al gewild,’
aldus Anita.
Vakopleiding
Na haar vakopleiding, theorie en praktijk, kon ze aan
de slag bij ICL in Terneuzen. ‘Het werk als operator bij
ICL bevalt uitstekend,’ aldus Anita. ‘We werken hier met
een breed scala aan grondstoffen en verschillende productrecepten.
Het is dus nooit saai. Ik zeg wel eens: als
je het hier saai vindt dan ligt dat aan jezelf .’
En werken in een mannenwereld?
‘Ik zou niet anders meer willen,’ lacht ze. ‘Mannen zijn
directer in hun benadering. Ze zeggen waar het op
staat maar blijven ook niet zeuren als je eens een foutje
maakt. Ze staan trouwens ook altijd voor je klaar om
te helpen, en als je een idee hebt, luisteren ze naar je.
De wederzijdse waardering en respect voor elkaar in het
team zijn fantastisch. En om eerlijk te zijn, gesprekken
over mascara interesseren mij niet zo.’
16
1997
tijdlijn...
1994
Na jaren van research en ontwikkeling kon in december 1994 de Regenox, een
luchtzuiveringsinstallatie, in gebruik worden genomen. De uitstoot van organische
oplosmiddelen wordt hiermee tot een minimum teruggebracht.
In juni 1997 behaalt het bedrijf het ISO 14001 certificaat als één van de eersten
in de Kanaalzone. Deze internationale norm wordt toegekend aan bedrijven die
voldoen aan strenge milieuvoorschriften. Het gaat daarbij om beleid, planning,
implementatie, controle en review.

Duurzaam omvat de hele keten
Hij weet waar hij over praat als het om veiligheid, milieu, gezondheid en kwaliteit gaat. Harold Hiel, in dienst bij ICL in
Terneuzen sinds 1993, is manager kwaliteit, milieu, veiligheid en gezondheid.
‘Vroeger, zeg maar de laatste decennia van de vorige
eeuw,’ aldus Harold, ‘lag de focus vooral op de directe
milieubelasting van bedrijven. We ontwikkelden methoden
en technologieën en investeerden in installaties en
apparatuur waardoor de uitstoot naar lucht en water, afval
en bodemverontreiniging drastisch werden verminderd.
De nadruk lag vooral op de veiligheid en gezondheid
van de eigen medewerkers en de omgeving. Er is in
die jaren op deze terreinen veel bereikt.’
Duurzaam
Eind vorige eeuw, begin deze eeuw kwam er een accentverschuiving.
Harold: ‘We zijn veiligheid en milieu in
een breder kader gaan zien. Niet alleen de veiligheid op
het terrein en de uitstoot door de bedrijven spelen een
rol. Wat is de milieubelasting van de producten die we
maken in de gehele keten, van grondstof tot afval? Hoe
gaan onze afnemers om met onze producten en wat gebeurt
er met hun afval? We streven ernaar dat elke stap
zo wordt uitgevoerd dat die niet leidt tot enige negatieve
invloed op de omgeving, in de breedste zin van het
woord. Dat noemen we dan duurzaam ondernemen.’
Energie is een belangrijke factor in duurzaam ondernemen.
‘De voorbije jaren hebben we op het bedrijf
meerdere investeringen gerealiseerd om bijvoorbeeld
restwarmte in de processen terug te winnen. Nu onderzoeken
we of het haalbaar is om restenergie van buurbedrijven
te gebruiken in onze installaties.
Waar we vroeger vooral keken naar het reduceren van
het eigen afval en het terugwinnen van de grondstoffen
daaruit, doen we dat nu ook
voor de klant.
We streven ernaar om juist
die producten te maken die
het minst belastend zijn voor
het milieu.
De nieuwe generatie vlamvertrager,
FR122P, is daar
een goed voorbeeld van,’
aldus Harold Hiel. (zie ook
het artikel op pagina 11)
BromAid
Binnen ICL Industrial Products in Terneuzen is veel specialistische
kennis en ervaring aanwezig op het gebied
van veilig omgaan met chemicaliën in het algemeen en
broom in het bijzonder. Harold Hiel: ‘Die kennis en ervaring
delen we met onze afnemers en transporteurs.
We geven hen advies en zoeken samen naar oplossingen
voor hun problemen. Voorkomen is beter dan genezen.
En mocht zich onverhoopt een ongeval voordoen
dan staan we met raad en daad paraat om professionele
hulp te bieden. Zo hebben we jaren geleden, samen met
collega-producenten een organisatie opgezet, BromAid,
waarin dit is geregeld. Deze organisatie werkt over heel
Europa en dient wereldwijd als voorbeeld voor onze industrie.’
17

Techniek heeft de toekomst
Praat met een willekeurige operator van ICL-IP Terneuzen, vraag wat hij of zij leuk vindt aan het werk en je krijgt te
horen: verantwoordelijkheid, afwisseling, de collega’s en de vrijheid van het werken in ploegen.
Voor wie is een dergelijke
baan bij ICL-IP Terneuzen
weggelegd? Voor gemotiveerde
krachten met een
technische of chemische
opleiding die bereid zijn
specifieke opleidingen en
trainingen te volgen. Ze
worden binnen het bedrijf
opgeleid tot chemiespecialisten,
experts die chemicaliën
maken die niet in de standaardboeken staan.
De zogenaamde driesterrenkoks in chemieland. Marc
de Dobbelaere, shift leader/operator is zo’n expert. Zijn
enthousiasme voor zijn vak, brengt hij graag over op de
jeugd om hen warm te maken voor een technische opleiding.
Techniek is nooit saai
‘Techniek is nooit saai,’ benadrukt Marc. Toen hij gevraagd
werd Techniek Ambassadeur te worden, werkte
hij dan ook graag mee aan dit project dat op initiatief
van Technocentrum Zeeland in het kader van Bedrijf +
School tot stand kwam.
18
Marc de Dobbelaere: ‘De komende jaren is er binnen de
chemische industrie een groeiende behoefte aan jonge
mensen met een technische opleiding. Ze hebben toekomst,
zeker in Zeeuws-Vlaanderen. Onder jongeren
van 12, 13 jaar bestaan echter vaak misverstanden over
techniek. Een baan in de techniek zou saai zijn of vies.
Niets is minder waar. De baan van een operator is juist
heel afwisselend. Een operator bedient installaties, controleert
processen, verhelpt storingen en werkt samen
met mensen van diverse disciplines. Je draagt ook veel
verantwoordelijkheid, wat een prettig gevoel geeft.’
Gastdocent
Samen met een dertigtal technici van andere bedrijven
in Zeeland verzorgt Marc, evenals zijn collega’s Mariëlle
Muurling en Jasmijn Kuijper, als Technisch Ambassadeur
gastlessen op scholen. ‘Wij proberen jongeren
van 12, 13 jaar warm te maken voor een technische opleiding.
Dit is goed voor de jongeren omdat een technische
opleiding een goede basis is voor tal van leuke
banen. Het is ook goed voor de bedrijven waar de vraag
naar mensen met een technische opleiding de komende
jaren groot is,’ aldus Marc de Dobbelaere.
2005 tijdlijn...
In 2005 wordt, samen met vijf andere bedrijven in Zeeland, de Responsible
Care Award in de wacht gesleept. De bedrijven krijgen de onderscheiding voor
het programma Masterclass Duurzaam Ondernemen. Met deze prijs wil de Vereniging
van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) haar leden stimuleren
hun prestaties op het gebied van veiligheid, milieu en gezondheid nog verder
te verbeteren.
Sinds 2005 valt het bedrijf, door een reorganisatie binnen de moedermaatschappij,
onder de Israëlische multinational ICL (Israel Chemicals Limited)-
Industrial Products.
Een nieuw logo doet zijn intrede, waarna in 2008 het Twentse ros uit beeld
verdwijnt.

Het bedrijf verdient respect voor
wat het presteert
‘Als je mij vraagt het bedrijf ICL Industrial Products Terneuzen in enkele woorden te typeren dan komen vier begrippen
op mijn netvlies: gedreven, betrokken, passie en een groot gevoel voor verantwoordelijkheid,’ aldus Wies Saman,
secretaris van de Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW).
Wies Saman kent het bedrijf ruim 31 jaar. Hij kwam in
1981 in dienst bij de BZW. ‘Johan van der Wal, de toenmalige
technisch manager van Broomchemie, was een
van de eerste industriëlen uit de Kanaalzone die ik ontmoette.
Wat ik mij daarvan zal blijven herinneren is de
gedrevenheid waarmee hij zijn bedrijf en zijn mensen
presenteerde. Er heerste toen zowel bij de overheid als
in de omgeving nogal wat wantrouwen. Het bedrijf was
een grote onbekende en daardoor ontbrak het wel eens
aan steun. Maar het management en de medewerkers
lieten zich niet uit het lood slaan. Bij iedere vraag en
tegenkanting zochten ze naar oplossingen. Ze ontwikkelden
een kennis en expertise waardoor ze binnen hun
sector koploper werden. Het is misschien ook juist door
die tegenwerking in het begin dat ze uiteindelijk voorloper
zijn geworden op het gebied van milieubeleid binnen
de chemische industrie. Denk aan het biologisch reinigen
van afvalwater en aan het terugwinnen van grondstoffen
uit de afvalproducten van hun klanten,’ aldus
Wies Saman.
Ook op sociaal gebied roemt Wies Saman de aanpak
van het bedrijf: ‘Toen de sector begin deze eeuw in economisch
zwaar weer terecht kwam, ontsnapte ook de
Begin 21 ste eeuw kwam het bedrijf in zwaar weer terecht.
De vraag naar hun producten zakte in.
De prijzen waren ongunstig. Reorganiseren was niet te
vermijden. Men moest van 110 medewerkers terug naar
90, een operatie die velen slapeloze nachten bezorgde.
Tenslotte kon het aantal gedwongen ontslagen beperkt
worden doordat men erin slaagde de meesten meteen
aan een baan te helpen bij onderaannemers. Via
die onderaannemers bleven ze op het bedrijf werken.
Hierdoor werd voorkomen dat veel kennis en ervaring
verloren ging.
Dat was het sociale antwoord op de economische
tegenwind begin deze eeuw.
Terneuzense vestiging niet aan harde maatregelen. Het
bedrijf moest fors inkrimpen. Zij zijn toen met onderaannemers
in gesprek gegaan waardoor de meeste medewerkers
die moesten afvloeien meteen weer een baan
hadden en via die weg bij het bedrijf konden blijven werken.
Deze aanpak zien we nu regelmatig, maar dat was
toen nog vrij uniek.’
‘Als je op een rijtje zet wat het bedrijf heeft gepresteerd
sinds haar komst naar Terneuzen, dan verdient het respect.
Het hoort in de Kanaalzone dan wel niet tot de
grootste spelers, maar het is wel een belangrijke stabiele
werkgever die zijn verantwoordelijkheid neemt
voor zijn medewerkers en
de omgeving. Ik ben ervan
overtuigd dat dit ook in de
toekomst het geval zal zijn.
Ik feliciteer ze graag met
hun 35 jarig jubileum. Misschien
kan ik beter zeggen:
met hun 35 jaar innovatief
doorzettingsvermogen,’
besluit Wies Saman.
Begin 21 ste eeuw, een metamorfose
Maar om de continuïteit van de onderneming te garanderen,
was meer nodig. Er werden nieuwe markten,
nieuwe toepassingen gezocht en gevonden. De productie-installaties
werden ingezet om met grondstoffen
van klanten en op basis van hun recepten, nieuwe halffabricaten
te produceren.
In eigen huis werd een installatie ontwikkeld en in
gebruik genomen voor het terugwinnen van broom uit
afval, de zogenaamde Broom Recovery Installatie. Hiermee
worden dure grondstoffen teruggewonnen. De installatie
wordt niet alleen ingezet voor het eigen afval.
Ook afnemers en klanten worden hiermee geholpen om
op verantwoorde en duurzame wijze hun afval te verwerken.
19

Blij met mijn keuze voor chemie
Voor de dertigjarige Jasmijn Kuijper uit Hoek is het vanzelfsprekend: een jonge vrouw werkzaam als trouble shooter
in de chemische industrie. ‘Nee,’ lacht ze, ‘je hoeft daar geen whizzkid of man voor te zijn. Het is gewoon een leuke
baan, afwisselend, nooit saai en je kan je creativiteit en energie kwijt. Wie van mijn leeftijd kan dit over haar of zijn
baan zeggen?’
Jasmijn Kuijper werkt bij ICL-IP Terneuzen in het laboratorium
als trouble shooter. Na haar HBO-opleiding
maakte ze nog een korte uitstap naar de universiteit in
Eindhoven, maar dat was toch niet helemaal haar ding.
Jasmijn: ‘Ik kwam wat tekort op wiskundig gebied en
theorie vind ik wel mooi, maar ik wil daarnaast ook iets
met mijn handen doen. Het was dan ook een voltreffer
voor mij dat ik hier een vaste job vond.’
Uit een ‘doe’ milieu
‘Waardoor ik als meisje op de middelbare school geïnteresseerd
raakte in chemie? We hadden een scheikundelerares
die hartstikke leuk uitleg gaf. Dat helpt enorm.
Verder vond ik het spannend om dingen uit te proberen
20
en te experimenteren. Ik zoek graag zelf naar antwoorden
en oplossingen. En wat is er mooier dan uit tweemaal
niks, iets te maken?’ verduidelijkt Jasmijn.
Maar dat was blijkbaar niet het enige dat haar stimuleerde.
‘Ik kom uit een ‘doe’ milieu. Mijn vader bijvoorbeeld
is iemand die altijd zelf zoekt naar oplossingen. En dan
niet alleen uit de boeken, maar door zelf iets te doen, te
experimenteren. Dat stimuleerde mij enorm. Mijn twee
oudste broers hebben dat trouwens ook, dat combineren
van theorie en doen. De oudste als ambulanceverpleegkundige,
de jongste eveneens in de chemie.’
Inventief
Jasmijn houdt van uitdagingen: ‘Je loopt tegen een probleem
aan en hoe ga je dat oplossen. Dat zijn voor mij
en mijn collega’s de uitdagingen. Daarbij moet je vaak
heel inventief zijn. We werken hier met veel verschillende
producten en processen. Geen twee vragen of problemen
zijn dezelfde. Je moet dus niet alleen beschikken
over theoretische kennis en analytisch vermogen,
je moet ook de passie hebben om te zoeken naar de
juiste oplossingen. Echt, ik heb een leuke baan, bij een
interessant bedrijf, met fijne collega’s. Ik heb nog geen
minuut spijt gehad, niet van mijn opleiding en niet van
mijn baan bij ICL-IP Terneuzen,’ besluit Jasmijn.
2012 tijdlijn...
Het is de moedermaatschappij ICL menens met duurzaamheid. Een voorbeeld
hiervan is het ‘Green Plant’ initiatief. Dit is een concept dat door ICL zelf is
ontwikkeld en is afgeleid van de ‘Green building’ certificering. Het betreft een
norm waaraan de productieketen en de producten moeten voldoen om het
predicaat ‘duurzaam’ te krijgen. De norm onderscheidt zich van de milieunorm
ISO-14001 doordat concreter wordt voorgeschreven welke onderwerpen aandacht
behoeven. Begin juli 2012 kreeg de plant in Terneuzen, na een uitgebreide
controle, deze norm ‘Green Plant’ toegekend.

Mannen van het eerste uur
Johan van der Wal
Man van het eerste uur, Johan van der Wal, nam in
2007 afscheid als Plantmanager van ICL-IP Terneuzen.
Hij kijkt nog steeds met veel plezier terug op de jaren
dat hij in Terneuzen werkte, ook op de beginperiode:
‘Begin de jaren zeventig werkte ik voor Eurobrom in
Den Haag. Ik werd gevraagd het terrein waar de nieuwe
fabriek zou worden gebouwd te inspecteren. Toen ik
daar kwam, bleek er nog helemaal geen sprake te zijn
van een fabrieksterrein.
Ben Tornij
Over de sfeer op het bedrijf zijn er meer mensen van het
eerste uur die anekdotes weten te vertellen. Ben Tornij,
een Amsterdamse Tukker zoals hij zichzelf noemt, is er
één van. Hij begon in 1968 als boekhouder bij het bedrijf
in Wierden. Hij verhuisde mee naar Terneuzen: ‘een
enorme overgang,’ weet hij zich nog te herinneren. Hij
kreeg er volop de ruimte en werd personeelsmanager.
In 2009 ging hij met pensioen.
Wim Hageman
In de 35 jaar van haar bestaan heeft ICL-Industrial
Products Terneuzen veel ontwikkelingen doorgemaakt.
Positieve en moeilijke. Nooit heeft men achterover
geleund of de moed laten zakken. Op eigen wijze, vaak
zelfs ‘eigenwijze’ manier, is gezocht naar verantwoorde
en duurzame oplossingen voor de uitdagingen waarvoor
men stond.
Ik moest de braakliggende lap grond lopend afstappen
om de oppervlakte te bepalen want in de directe omgeving
was geen rolmeter te verkrijgen.’
Nadat het terrein was aangekocht, werd hij gevraagd
de bouw te coördineren en toen het bedrijf ging draaien
werd hij aangesteld als technisch manager. In 2002
werd hij Plantmanager.
Uit de beginperiode heeft hij nog steeds een herinnering
‘met ham en eieren’ op zijn netvlies: ‘We waren één
grote familie. Ik herinner me nog dat de portier spontaan
eieren met ham stond de bakken voor de nachtploeg.’
‘Natuurlijk is er heel veel veranderd,’ aldus Ben,
‘maar er heerst nog steeds een gezonde teamsfeer.’
Sociaal, milieubewust, gericht op veiligheid voor medewerkers,
omgeving, afnemers en consumenten, met als
belangrijkste uitdaging: een duurzame continuïteit van
het bedrijf. Een medewerker van het eerste uur, Wim
Hageman, die eind vorig jaar, na een carrière van 32
jaar afscheid nam, vatte het als volgt samen:
‘Kan niet, bestaat niet.’
21

22
1
De natuurlijke grondstof broom
wordt gewonnen uit de zouten van
de Dode Zee.
Van de Dode Zee
tot bij de klant
en terug
Broomhoudend afval
Broomhoudende
grondstoffen
ICL-IP
Terneuzen
Van onze klanten nemen we afval dat nog
broom bevat terug. Hieruit maken we in
onze installaties nieuwe gebromeerde producten
of winnen de broom terug. Voor deze
afvalstromen -organisch of anorganisch-
zoeken we samen met onze
klanten de meest hoogwaardige en
duurzame wijze van verwerking. 9
Via een pomp komt het pekelwater
vanuit de Dode Zee in een bassin
waar het zout indikt.
2
Afnemers zijn onder andere producenten van
wasmiddelen, medicijnen, cosmetica, PETflessen,
auto’s, elektronica, papier,
plastics en waterzuiveringsinstallaties.
8

Uit het pekelwater wordt eerst kalium
(kunstmest) en magnesium gewonnen.
De bijproducten van deze processen
worden gebruikt om uit het overblijvende
pekelwater broom te
produceren. 3
Uiteindelijk verlaten de producten het
terrein in big bags (poedervorm), in klein-
7
verpakking of in bulk. Ze worden
vervoerd per vrachtwagen, trein,
schip en zelfs per vliegtuig.
Voor opslag en transport van broom
4
worden speciale iso-containers
gebruikt.
Broom wordt vervoerd naar ICL fabrieken in
onder andere Israël, China en Terneuzen.
Ook andere gebruikers, zoals de
farmaceutische industrie, krijgen
zo broom als grondstof aangeleverd.5
In Terneuzen wordt broom opgeslagen in
voorraadtanks om daarna in het
proces te worden gebruikt. Hierbij
worden verschillende vaste en
vloeibare broomhoudende
producten gemaakt. 6
23

ICL met zorg voor uw toekomst
ICL-IP Terneuzen BV is gevestigd
langs het kanaal van Gent naar Terneuzen
Bezoekadres:
Frankrijkweg 6
4538 BJ Terneuzen
Postadres:
Postbus 318
4530 AH Terneuzen
Telefoon: +31 (0)115 68 90 00
E-mail: Terneuzen@icl-ip.com
Wilt u meer weten over:
het bedrijf: www.iclip-terneuzen.nl
het moederbedrijf: www.icl-ip.com
broom: www.bsef.com en www.bromaid.org
marketing en verkoop: www.icl-industrial.com