DYSCALCULIE DYSCALCULIE - Koninklijke Van Gorcum

Wiskunde
16 x 12 2- 1 = 8 x 25 = 4 x 50 = 20
op straat
Boer Bart
Er waart een spook door reken-wiskundeland, en dat
spook heet: ‘Boer Bart’. In ieder reken- of wiskundeboek
komen we deze fiere agrariër tegen en een ding wordt al
snel duidelijk. Boer Bart is geen doorsneeboer. Zo woont
hij nooit naast de weg. Nee, zijn boerderij staat altijd een
kleine 200 meter in de wei. Ook is hij de enige plattelander
die vlakbij een bushalte woont. Het enige nadeel voor hem
is dat deze halte nooit bij zijn oprit staat, maar altijd een
kleine 300 meter links of rechts van zijn oprit. Dan is het
wel weer fijn dat Boer Bart de stelling van Pythagoras kent
en zo vlekkeloos kan uitrekenen hoeveel hij kan afsnijden
door schuin door zijn wei naar de bushalte te lopen.
Als de plek van de bushalte zijn enige probleem zou zijn,
was het leven voor hem nog wel te pruimen, maar bij Boer
Bart stapelt het leed zich op. Zo is hij in het wiskundeboek
van mijn dochter, ‘Getal & Ruimte, vwo 4’, pluimveehouder
en heeft hij kippen, ganzen en eenden. Om de beesten
uit elkaar te houden, wil hij zijn land in drie rechthoekige
stukken verdelen en elk stuk met een afrastering omheinen.
Boer Bart is in het gelukkige bezit van
10 rollen gaas van elk 40 meter lengte. De
vraag aan mijn dochter was: Bij welke afmetingen
hebben de landjes van Boer Bart de
grootst mogelijke oppervlakte? Een hele
zondagmiddag hebben de kippen van dit
idiote keuterboertje ons gezinsleven verduisterd.
De machtspositie van Boer Bart dient aangevallen
te worden. Niet alleen omdat de
agrarische sector in het algemeen aan belang
inboet, maar ook omdat de wiskunde niet
opfleurt van al die gezochte boerenproblemen.
Als er bij een formule geen betekenisvol
probleem is, dan maar liever geen som
of alleen de formule.
Persoonlijk wil ik de Boer Bart-problemen
vervangen door vragen als: Hoe lang is de
Duizendmeterweg? Jammer genoeg heeft
deze Amsterdamse straat zijn naam niet
gekregen omdat hij in de wiskundewijk ligt,
vlakbij de sinusoïde, de tangenshoek of het
pi-plein. Frequente bezoekers van de Amsterdamse
Bosbaan weten dat de naam van de Duizendmeterweg niet
gebaseerd is op zijn lengte of breedte, maar dat hij zo heet
omdat hij begint bij de helft van de Bosbaan bij het duizendmeterpunt.
Een fotootje van het straatnaambord
‘Duizendmeterweg’ is voor een wiskundeboek een nuttige
illustratie. Zo zie ik ze graag in een wiskundeboek, onder
de uitdrukkelijke voorwaarde dat er geen vraag bij staat en
dat het absoluut zeker is dat aan de totale 100.000 cm van
deze weg geen Boer Bart te bekennen is.
De binding met de landbouw is natuurlijker en speelt
beter in op de allochtone leerling als we onze leerlingen
een kleine honderd sinaasappelen geven met de opdracht
deze zo compact mogelijk op te stapelen. Mogelijke vragen
zijn: Hoe hoog wordt de stapel? En: Hoeveel sinaasappelen
liggen er in de onderste laag van een toren van vijf
lagen? Daar valt veel reken- en denkwerk uit te halen. Dat
beweert ook Joep Engels in zijn artikel in de Trouw van
13-10-2003. Toen de wiskundige Kepler zijn berekeningen
over het stapelen van sinaasappels aan de boeren Bart in
de Parijse Hallen had voorgelegd , schijnen zij gezegd te
hebben: ‘Wij weten wel hoe je sinaasappelen moet stapelen,
maar we hebben moeite met de artisjokken!’
De enige Boer Bart-som die ik wil toestaan is de som
waarin Boer Bart wil trouwen. Als simpele boer wil hij
natuurlijk een jongere vrouw, maar wel zo dat de buurtschap
geen schande spreekt van het leeftijdsverschil. De
buurtschap heeft hiervoor een regel, die luidt: N + 7 = V
waarin V de leeftijd van de vrouw is en N de leeftijd van
de man. De vraag is nu hoe oud Boer Bart moet zijn om
met een meisje van 16 te kunnen trouwen?
Harrie Sormani
Volgens Bartjens... Jaargang 24 2004/2005 nr. 1 13
Judith van der Velden