De schaduw als werkterrein in regressietherapie

De schaduw als werkterrein in regressietherapie De schaduw als werkterrein in regressietherapie

08.09.2013 Views

Welke cliënt krijg je over de vloer? Omgaan met de schaduw vereist een keuze tussen twee innerlijke tegenstanders (cf. polariteit). Er zijn 3 opties: • je kunt één kant afwijzen ten gunste van de andere kant (= iemand zit –onbewust!- verscheurd in de polariteit) • je kunt je terugtrekken uit het confict (= iemand heeft, door te grote verscheurdheid in de polariteit, het probleem volledig weggedrukt: Verstilling, bevriezing binnen een persoon van een belangrijk thema) • je kunt een oplossing zoeken, een compromis. o Eerste & tweede optie zijn hier niet aan de orde, want deze mensen zijn niet klaar voor regressie-sessies. Slechts wanneer ze zich bewust worden van de gevaarlijke weg die ze ingeslagen zijn, slechts wanneer ze uit de greep van de slopende en afstompende polariteit willen geraken, belanden ze in de derde optie, en nemen ze contact op met. een regressietherapeut of een andere zielknijper. De derde optie is het typische uitgangspunt voor regressie: ‘ik wil een evenwicht vinden tussen in mezelf woekerende krachten’; ik wil weer naar ‘het center’, het evenwicht, de opheffng van de polariteit. De cliënt verwoordt het niet zo. Deze zegt meestal: ‘ik wil van deze of gene kwaal af’. Deze inschatting en aftasting gebeurt (volgens Tasso) in de eerste contacten, via mail of telefoon. Voorbeeld: ik kreeg een jonge lesbische vrouw die grote moeite had met haar aard. Ze vroeg me of we konden kijken vanwaar dit kwam, zij wou er van af. Ik voelde en zei haar dat dit geen goed idee was. Ik kon haar helpen haar aard te aanvaarden. Dat wilde ze niet, maar ze wilde wel een sessie. Het werd een slechte sessie. Deze persoon zat in de greep van haar schaduw, in greep van de polariteit; haar ambitie was dus eigenlijk om die polariteit te versterken, door wat zich opdrong (aanvaarding) nog sterker af te wijzen. We moeten geen sessie doen als iemand een schaduwelement wil benaderen op een wijze die wordt geïnspireerd door de omgeving en niet door een eigen diepe wens meer zichzelf te zijn en om te aanvaarden. Hoe herken je de schaduw in het voorgesprek? De problematiek waarmee de cliënt komt, herleiden we tot de beleving van de cliënt, d.w.z. we spitsen alles toe op de persoon, niet op zijn omgeving. Als de cliënt vlucht in verhalen over anderen in zijn omgeving, dan komen we terug op de essentie: wat doet dit met jou, waarom raakt dit jou? Indien dit voor de cliënt moeilijk is, gebruik dan de checklijst: • Wat zijn de negatieve reacties op jouw gedrag • Hoe sta jij tegenover deze reacties van je omgeving • Waarin uit zich jouw impulsiviteit; van welke reactie heb je nog al eens spijt? • Wat voor fantasieën heb je? • Van wat voor humor geniet je het meest, welke humor maakt je ongemakkelijk? Een vrouw wil een sessie omdat ze zichzelf te soft vindt. Ze heeft in enkele spirituele counselings te horen gekregen dat ze een vorige leven heeft gehad met machtsmisbruik. Daar wil ze naartoe. Ik dring echter aan om – vooral in de eerste sessie - te concentreren op down-to-earth-issues in haar leven. Waarom is ze te soft, hoe uit zich dat? Wat doet dit met haar? We krijgen een interessante sessie waarin ze ernstige incidenten met een hysterische moeder ophaalt. Contract: ambitie van de sessie Voor Jung is ons bewustzijn als een boot die drijft op het oppervlak van het onbewuste. Elk deel van de schaduw dat we verwezenlijken heeft een bepaald gewicht, en verlaagt ons bewustzijn in de mate waarin we dat gewicht aan boord nemen. Je zou kunnen zeggen dat de kunst van het omgaan met de schaduw bestaat uit de juiste lading van onze boot. Nemen we te weinig aan boord, dan drijven we van de werkelijkheid vandaan en zweven als een wollige wolk aan het zwerk; nemen we te veel aan boord, dan zinkt de boot. In regressie kom je de 3 varianten tegen: • mooi afgelijnd stukje schaduw opruimbaar in 1 of 2 sessies; het evenwicht van de boot was nooit in gevaar, het evenwicht is nu nog steviger; • te grote & donkere schaduw (verklontering!); gevaar van zinkende boot. Dit levert een risico op een te ruim, te veelomvattend, ‘niet te behappen’ contract. • Cliënten die er boven zweven = de ‘spirituele’ klanten die liever in algemeenheden en grote 6

waarheden vluchten dan de pijn in het vlees uit te zweten; ze gaan er niet goed in, gaan er boven zweven. De opdracht bij het opstellen van het contract van de sessie is die lading te vinden die de boot stabieler maakt; niet te groot, niet te klein. Voorbeeld: Een cliënte (35 j) heeft onderhuids veel verdriet. Het is haar eerste consult ooit, Ze heeft nooit met iemand over haar problemen gesproken: haar ellendige jeugd, haar tirannieke ouders. Alles zag er van buiten picobello uit, zowel in haar jeugd als in haar huidig gezinsleven. Dit beeld wou ze zelf niet kapotslaan. Haar moed om er eindelijk naar te kijken brengt haar bij mij. Het verdriet is zo groot, dat we een super-vaag contract afspreken:” mezelf terugvinden! “ Geen nood, denkt de therapeut, dit grote verdriet brengt ons wel ergens. Fout gedacht: het gebrek aan een realistische doel maakte dat we nergens bij raakten. Eén grote blokkering, een te grote hap. Lichamelijke kwalen De benadering van Dethlefsen biedt vele mogelijkheden om dichter bij de schaduw te geraken: Waarin belemmert het symptoom de cliënt? Waartoe dwingt het symptoom de cliënt? Er is een belangrijke bedenking te maken m.b.t. de ‘tegenpolariteit’ van een symptoom. Zoals eerder aangeraakt, werkt de symboliek van het symptoom vaak aan twee kanten, zoals vreugde zich kan uiten in een lach en een traan. Voorbeeld van tegenpolariteit: constipatie en diarree vertonen beide een verwantschap, het zijn de uitersten van het begrip ‘loslaten’. Interpreteer de symptomen niet al te rechtlijnig, bv. constipatie = je moet leren loslaten. Volgens Dethlefsen is het vooral omgekeerd: constipatie = je lichaam toont je dat je moet leren vasthouden. Ik heb uit het boek vooral geleerd dat dergelijke interpretaties moeilijk te hanteren zijn. Het illustreert vooral de polariteit (vasthouden-loslaten) waarin iemand gevangen zit. De context van de sessie toont je dan vanuit welke extreem de cliënt naar het midden moet komen. Innerlijke kind-werk en archetypen De kracht van het innerlijk kind-werk in de context van regressie kan niet voldoende beaamd worden. Ik verwijs naar Het Verwonde Kind van John Bradshaw, een Jungiaan die de schaduwtheorie toepast op het kind, nl. Verloren Zelf te wijten aan jeugdtrauma’s. Hij geeft een beschrijving van het verwonde kind versus het magische kind. Hij noemt deze strijd ook het aangepaste zelf (ego) en het wezenlijke zelf (ziel). Hij gaat er vanuit dat om met je wezenlijke zelf in contact te treden, er eerst een gezonde relatie nodig is tussen je magische kind (ziel) en je verwonde kind (ego). Wanneer het verwonde Kind wordt weggehouden, blijft het het leven verstoren met driftbuien, overtrokken reacties, huwelijksproblemen, verslavingen, negatief oudergedrag, en heilloze en smartelijke relaties. Drie dingen vallen op bij het werken met het Kind: 1. de snelheid waarmee mensen veranderen wanneer ze eenmaal met hun Kind beginnen te werken; 2. het ingrijpende karakter van die verandering; 3. en de geestkracht en creativiteit die vrijkomen wanneer in het verleden geslagen wonden genezen. Regressie-moed van de cliënt De schaduw is moeilijk grijpbaar, wanordelijk, houdt zich schuil, “bang van het licht van het bewustzijn”; daarom is er volharding nodig, een luttele wens volstaat niet om van je kwaal, je dysfunctie, je schaduw af te raken. Er is moed voor nodig. Dit is tekenend voor het spanningsveld in een regressie-sessie nl. het verzet van de schaduw versus de moed van de cliënt om er naartoe te gaan. Voor een heling van de schaduw is er durf nodig. Durf leidt vaak tot een doorbraak. Daarmee gaat angst gepaard. Er is geen diep therapeutisch proces zonder angst! Opbiechten dat er een schaduw is, dat er een duistere vijand in ons huist, ook al boezemt die ons angst in... is het begin van de verandering. Een dier in een kooi ziet er misschien gevaarlijk uit. Maar het kan een ongevaarlijk iets zijn dat te lang opgesloten is en daardoor groter en gevaarlijker lijkt dan het is. Indien losgelaten, is het dier snel uitgeraasd. Een vrouw is bang voor katten die haar achtervolgen in haar dromen. Bij een achtervolging staat ze plots stil, draait zich om en kijkt de achtervolger in de ogen. Het is een leeuw! Hij komt op haar afrennen. Dan staat die plots stil en likt haar gezicht. Ben ik daar al die tijd zo bang voor geweest? 7

Welke cliënt krijg je over de vloer?<br />

Omgaan met de <strong>schaduw</strong> vereist een keuze tussen twee <strong>in</strong>nerlijke tegenstanders (cf. polariteit).<br />

Er zijn 3 opties:<br />

• je kunt één kant afwijzen ten gunste van de andere kant (= iemand zit –onbewust!- verscheurd <strong>in</strong> de<br />

polariteit)<br />

• je kunt je terugtrekken uit het confict (= iemand heeft, door te grote verscheurdheid <strong>in</strong> de polariteit,<br />

het probleem volledig weggedrukt: Verstill<strong>in</strong>g, bevriez<strong>in</strong>g b<strong>in</strong>nen een persoon van een belangrijk thema)<br />

• je kunt een oploss<strong>in</strong>g zoeken, een compromis.<br />

o<br />

Eerste & tweede optie zijn hier niet aan de orde, want deze mensen zijn niet klaar voor regressie-sessies.<br />

Slechts wanneer ze zich bewust worden van de gevaarlijke weg die ze <strong>in</strong>geslagen zijn, slechts wanneer ze uit<br />

de greep van de slopende en afstompende polariteit willen geraken, belanden ze <strong>in</strong> de derde optie, en<br />

nemen ze contact op met. een regressietherapeut of een andere zielknijper.<br />

<strong>De</strong> derde optie is het typische uitgangspunt voor regressie: ‘ik wil een evenwicht v<strong>in</strong>den tussen <strong>in</strong> mezelf<br />

woekerende krachten’; ik wil weer naar ‘het center’, het evenwicht, de opheffng van de polariteit. <strong>De</strong> cliënt<br />

verwoordt het niet zo. <strong>De</strong>ze zegt meestal: ‘ik wil van deze of gene kwaal af’. <strong>De</strong>ze <strong>in</strong>schatt<strong>in</strong>g en aftast<strong>in</strong>g<br />

gebeurt (volgens Tasso) <strong>in</strong> de eerste contacten, via mail of telefoon.<br />

Voorbeeld: ik kreeg een jonge lesbische vrouw die grote moeite had met haar aard. Ze vroeg me of we<br />

konden kijken vanwaar dit kwam, zij wou er van af. Ik voelde en zei haar dat dit geen goed idee was. Ik kon<br />

haar helpen haar aard te aanvaarden. Dat wilde ze niet, maar ze wilde wel een sessie. Het werd een slechte<br />

sessie. <strong>De</strong>ze persoon zat <strong>in</strong> de greep van haar <strong>schaduw</strong>, <strong>in</strong> greep van de polariteit; haar ambitie was dus<br />

eigenlijk om die polariteit te versterken, door wat zich opdrong (aanvaard<strong>in</strong>g) nog sterker af te wijzen. We<br />

moeten geen sessie doen <strong>als</strong> iemand een <strong>schaduw</strong>element wil benaderen op een wijze die wordt<br />

geïnspireerd door de omgev<strong>in</strong>g en niet door een eigen diepe wens meer zichzelf te zijn en om te<br />

aanvaarden.<br />

Hoe herken je de <strong>schaduw</strong> <strong>in</strong> het voorgesprek?<br />

<strong>De</strong> problematiek waarmee de cliënt komt, herleiden we tot de belev<strong>in</strong>g van de cliënt, d.w.z. we spitsen alles<br />

toe op de persoon, niet op zijn omgev<strong>in</strong>g. Als de cliënt vlucht <strong>in</strong> verhalen over anderen <strong>in</strong> zijn omgev<strong>in</strong>g, dan<br />

komen we terug op de essentie: wat doet dit met jou, waarom raakt dit jou? Indien dit voor de cliënt<br />

moeilijk is, gebruik dan de checklijst:<br />

• Wat zijn de negatieve reacties op jouw gedrag<br />

• Hoe sta jij tegenover deze reacties van je omgev<strong>in</strong>g<br />

• Waar<strong>in</strong> uit zich jouw impulsiviteit; van welke reactie heb je nog al eens spijt?<br />

• Wat voor fantasieën heb je?<br />

• Van wat voor humor geniet je het meest, welke humor maakt je ongemakkelijk?<br />

Een vrouw wil een sessie omdat ze zichzelf te soft v<strong>in</strong>dt. Ze heeft <strong>in</strong> enkele spirituele counsel<strong>in</strong>gs te horen<br />

gekregen dat ze een vorige leven heeft gehad met machtsmisbruik. Daar wil ze naartoe. Ik dr<strong>in</strong>g echter aan<br />

om – vooral <strong>in</strong> de eerste sessie - te concentreren op down-to-earth-issues <strong>in</strong> haar leven. Waarom is ze te<br />

soft, hoe uit zich dat? Wat doet dit met haar? We krijgen een <strong>in</strong>teressante sessie waar<strong>in</strong> ze ernstige<br />

<strong>in</strong>cidenten met een hysterische moeder ophaalt.<br />

Contract: ambitie van de sessie<br />

Voor Jung is ons bewustzijn <strong>als</strong> een boot die drijft op het oppervlak van het onbewuste.<br />

Elk deel van de <strong>schaduw</strong> dat we verwezenlijken heeft een bepaald gewicht, en verlaagt ons bewustzijn <strong>in</strong> de<br />

mate waar<strong>in</strong> we dat gewicht aan boord nemen. Je zou kunnen zeggen dat de kunst van het omgaan met de<br />

<strong>schaduw</strong> bestaat uit de juiste lad<strong>in</strong>g van onze boot. Nemen we te we<strong>in</strong>ig aan boord, dan drijven we van de<br />

werkelijkheid vandaan en zweven <strong>als</strong> een wollige wolk aan het zwerk; nemen we te veel aan boord, dan z<strong>in</strong>kt<br />

de boot.<br />

In regressie kom je de 3 varianten tegen:<br />

• mooi afgelijnd stukje <strong>schaduw</strong> opruimbaar <strong>in</strong> 1 of 2 sessies; het evenwicht van de boot was nooit <strong>in</strong><br />

gevaar, het evenwicht is nu nog steviger;<br />

• te grote & donkere <strong>schaduw</strong> (verklonter<strong>in</strong>g!); gevaar van z<strong>in</strong>kende boot. Dit levert een risico op een<br />

te ruim, te veelomvattend, ‘niet te behappen’ contract.<br />

• Cliënten die er boven zweven = de ‘spirituele’ klanten die liever <strong>in</strong> algemeenheden en grote<br />

6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!