BRL 1003 Niet dragende scheidingswanden d.d. 24 ... - Kiwa Beton

Vastgesteld door CvD Bouwsystemen d.d. 07-01-2013
BRL 1003
24 januari 2013
Nationale Beoordelingsrichtlijn
Voor het KOMO ® attest-met-productcertificaat
voor
Niet-dragende binnenwanden
Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de
Stichting Bouwkwaliteit d.d. 24-01-2013

Voorwoord
Deze Nationale Beoordelingsrichtlijn is opgesteld door het College van Deskundigen Bouwsystemen, waarin
belanghebbende partijen op het gebied van Niet-dragende binnenwanden zijn vertegenwoordigd. Dit college begeleidt
ook de uitvoering van certificatie en stelt zonodig deze Nationale Beoordelingsrichtlijn bij. Waar in deze Nationale
Beoordelingsrichtlijn sprake is van “College van Deskundigen” is daarmee bovengenoemd college bedoeld.
Deze Nationale Beoordelingsrichtlijn zal door Kiwa worden gehanteerd in samenhang met het Kiwa-Reglement voor
Productcertificatie. In dit reglement is de door Kiwa gehanteerde werkwijze vastgelegd bij de uitvoering van het
onderzoek ter verkrijging van het attest-met-productcertificaat, alsmede de werkwijze bij de externe controle.
Deze nationale beoordelingsrichtlijn vervangt BRL 1003 “Niet-dragende binnenwanden” d.d. 16-12-2003 en
Wijzigingsblad BRL1003 d.d. 01-04-2006.
BRL 1003 d.d. 16-12-2003 en Wijzigingsblad BRL 1003 d.d. 01-04-2006 komen hiermee te vervallen.
Aanleiding voor het uitbrengen van deze wijziging is het van kracht worden van het Bouwbesluit 2012.
De wijzigingen van het Wijzigingsblad d.d. 01-04-2006 zijn in deze wijziging opgenomen.
De kwaliteitsverklaringen die zijn afgegeven op basis van eerdere uitgaven van BRL 1003 verliezen uiterlijk hun
geldigheid op 01-10-2013.
De wijzigingen hebben betrekking op :
- hoofdstuk 4 Prestatie-eisen Bouwbesluit
- hoofdstuk 5 Aanvullende privaatrechtelijke prestatie-eisen
- hoofdstuk 6 Producteisen
- hoofdstuk 10 Overzicht documenten.
Bindend verklaring
Deze beoordelingsrichtlijn is door Kiwa bindend verklaard per 24-01-2013.
© IKOB-BKB BV, KIWA NV en SKH
Niets uit dit drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op
welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van IKOB-BKB, KIWA en SKH, noch mag het zonder
een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.

INHOUDSOPGAVE
NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
1. INLEIDING
2. DEFINITIES EN TERMINOLOGIE
3. PROCEDURE TER VERKRIJGING VAN EEN KWALITEITSVERKLARING
4. PRESTATIE-EISEN BOUWBESLUIT, ATTESTERINGSONDERZOEK EN KWALITEITSVERKLARING
4.1 VOORSCHRIFTEN UIT OOGPUNT VAN VEILIGHEID
4.2 VOORSCHRIFTEN UIT OOGPUNT VAN GEZONDHEID
4.3 VOORSCHRIFTEN UIT OOGPUNT VAN BRUIKBAARHEID
4.4 VOORSCHRIFTEN UIT OOGPUNT VAN ENERGIEZUINIGHEID
5. AANVULLENDE PRIVAATRECHTELIJKE PRESTATIE-EISEN
6. PRODUCTEISEN
7. EISEN T.A.V. DE AANVRAAG VOOR EEN ATTEST
8. EISEN MET BETREKKING TOT DE KWALITEITSZORG (in geval van productcertificatie)
9. EISEN T.A.V. HET BEHEER EN DE INSTANDHOUDING VAN HET ATTEST
10. OVERZICHT DOCUMENTEN
Bijlage 1: Model kwaliteitsverklaring(en), met: aansluitingstabel Bouwbesluit en inhoudsopgave attest (-metproductcertificaat).
Bijlage 2: Windbelastingsproef
Bijlage 3: Consoleproeven
Bijlage 4: Schokbelastingsproeven
Pagina 3 van 34

1. INLEIDING
NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
1.1 Algemeen
De in deze beoordelingsrichtlijn opgenomen eisen worden door certificatie- en attesterings-instellingen, die
hiervoor zijn erkend door de Raad voor Accreditatie, gehanteerd bij de behandeling van een aanvraag voor
c.q. de instandhouding van een attest of een attest-met-productcertificaat voor ‘Niet-dragende
binnenwanden’.
De af te geven kwaliteitsverklaringen worden als volgt aangeduid:
KOMO ® -Attest;
KOMO ® -Attest-met productcertificaat;
Naast de eisen die in deze beoordelingsrichtlijn zijn vastgelegd, stellen de certificatie- en
attesteringsinstellingen aanvullende eisen, in de zin van algemene procedure-eisen van certificatie en
attestering, zoals vastgelegd in het algemene certificatie- en/of attesteringsreglement van de betreffende
instelling.
Prestatie-eisen die zijn ontleend aan publiekrechtelijke regelgeving, i.c. Bouwbesluit, zijn vermeld in
hoofdstuk 4 van deze beoordelingsrichtlijn.
Aanvullende privaatrechtelijke prestatie-eisen zijn vermeld in hoofdstuk 5 van deze beoordelingsrichtlijn.
In hoofdstuk 5 is gebruik gemaakt van de UEAtc- Beoordelingsrichtlijn "Lichte scheidingswanden".
1.2 Onderwerp en toepassingsgebied
De voorliggende beoordelingsrichtlijn heeft betrekking op Niet-dragende binnenwanden, voor toepassing in
gebruiksfuncties zoals omschreven in het Bouwbesluit (BB art. 1.1).
Toelichting:
In de kwaliteitsverklaring zal zo nodig het toepassingsgebied nader worden omschreven, inclusief eventuele
beperkingen en/of toepassingsvoorwaarden.
1.3 Eisen aan de certificatie-instelling
De certificatie-instelling moet voor het onderwerp van deze BRL zijn geaccrediteerd door de Raad voor
Accreditatie op basis van de NEN-EN 45011.
1.4 Acceptatie van door leverancier geleverde onderzoeksrapporten
Indien door de aanvrager van het certificaat, aan de certificatie-instelling, rapporten van
onderzoekinstellingen of laboratoria worden overgelegd om aan te tonen dat aan de eisen van de BRL wordt
voldaan, zal moeten worden aangetoond dat deze zijn opgesteld door een instelling die voldoet aan de van
toepassing zijnde accreditatienorm, te weten:
NEN-EN-ISO/IEC 17025 voor laboratoria;
NEN-EN-ISO/IEC 17020 voor inspectie-instellingen;
NEN-EN 45011 voor certificatie-instellingen die producten certificeren;
NEN-EN ISO/IEC 17021 voor certificatie-instellingen die systemen certificeren;
De instelling wordt geacht aan deze criteria te voldoen wanneer een accreditatiecertificaat kan worden
overgelegd, afgegeven door de Raad voor Accreditatie (RvA) of een accreditatie-instelling waarmee de RvA
een overeenkomst van wederzijdse acceptatie heeft gesloten. Deze accreditatie moet betrekking hebben op
het voor deze BRL vereiste onderzoek. Indien geen accreditatiecertificaat kan worden overgelegd, zal de
certificatie-instelling zelf verifiëren of aan de accreditatienorm is voldaan, of het desbetreffende onderzoek
opnieuw zelf (laten) uitvoeren.’
Pagina 4 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
2. DEFINITIES EN TERMINOLOGIE
Niet-dragende binnenwand:
Onder een niet-dragende binnenwand wordt verstaan een deel van een verticale inwendige
scheidingsconstructie die niet de functie heeft om verticale belastingen naar de fundering af te dragen.
(waaronder niet begrepen verplaatsbare scheidingswanden en vouwwanden), bijvoorbeeld samengesteld uit al
dan niet vooraf vervaardigde elementen of panelen opgebouwd uit een combinatie van houten of metalen
profielen en/of houtachtige plaatmaterialen, gipskartonplaat, gipsvezelplaat, spaanplaat, o.d. en isolatiemateriaal,
uit steenachtig materiaal vervaardigde elementen of panelen dan wel gelijmde of gemetselde stenen, blokken of
elementen van gips, beton, cellenbeton, kalkzandsteen, keramische baksteen, o.d. of van ander steenachtig
materiaal, dan wel combinaties hiervan.
Toelichting:
Voor begrippen die niet nader zijn gedefinieerd in onderhavige BRL, wordt verwezen naar het Bouwbesluit en de in
Nederlandse normen en voorschriften gehanteerde definities en terminologieën.
3. PROCEDURE TER VERKRIJGING VAN EEN KWALITEITSVERKLARING
3.1 Start
De aanvrager van de kwaliteitsverklaring kiest voor een kwaliteitsverklaring van het type attest of attest-metproductcertificaat.
De aanvrager van de kwaliteitsverklaring geeft aan welke toepassingen van de Niet dragende binnenwanden
in de kwaliteitsverklaring moeten worden opgenomen.
Hij verstrekt de nodige gegevens ten behoeve van het opstellen van de “technische specificatie”. Hij geeft
aan welke uitspraken in de kwaliteitsverklaring moeten worden opgenomen en verstrekt de onderbouwing
van die uitspraken.
3.2. Toetsingsonderzoek
De certificatie- en/of attesteringsinstelling onderzoekt of de in het attest of attest-met-productcertificaat op te
nemen specificatie en uitspraken in overeenstemming zijn met de eisen van hoofdstukken 4, 5 en 6 in deze
BRL.
3.3 Beoordeling. van het kwaliteitssysteem van de aanvrager
De certificatie- en/of attesteringsinstelling onderzoekt of het kwaliteitssysteem van de aanvrager in
overeenstemming is met hoofdstuk 8 en/of 9.
3.4 Afgifte van het attest of attest-met-productcertificaat
Het attest of attest-met-productcertificaat wordt in overeenstemming met de door de Harmonisatie Commissie
Bouw vastgestelde modellen conform het algemeen reglement van de certificatie- en/of attesteringsinstelling
van de Certificatie-Instelling afgegeven wanneer het toelatingsonderzoek (3.2) en zonodig de beoordeling
van het kwaliteitssysteem van de aanvrager (3.3) in positieve zin zijn afgerond.
3.5 Externe kwaliteitszorg
Na afgifte van het attest of attest-met-productcertificaat wordt door de certificatie- en/of attesteringsinstelling
controle uitgeoefend zoals beschreven in hoofdstuk 8 en/of 9.
Pagina 5 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
4. PRESTATIE-EISEN BOUWBESLUIT, ATTESTERINGSONDERZOEK EN KWALITEITSVERKLARING
Algemeen
In dit hoofdstuk zijn de aan het Bouwbesluit gerelateerde prestatie-eisen opgenomen, waaraan niet-dragende
binnenwanden moet voldoen, evenals de bepalingsmethoden om vast te stellen dat aan de eisen wordt
voldaan.
De van toepassing zijnde afdelingen, artikelen en leden van het Bouwbesluit zijn opgesomd in de
onderstaande tabel.
Tabel 1, Bouwbesluit
Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit Afdeling Artikel; Leden
Algemene sterkte van de bouwconstructie 2.1 2.2, 2.3 en 2.4; 1a t/m e,2
Beperking van het ontstaan van een brandgevaarlijke
situatie(facultatief)
2.8 2.57, 2.58
Beperking van het ontwikkelen van brand en rook 2.9 2.67, 2.68 en 2.70
Beperking van uitbreiding van brand (facultatief)
Verdere beperking van uitbreiding van brand en beperking
van verspreiding van rook (facultatief)
2.10
2.11
2.84
2.94; 1-2
Bescherming tegen geluid van buiten, nieuwbouw
(facultatief)
3.1 3.3; 3, 4 en 3.4; 4, 5
Bescherming tegen geluid van installaties, nieuwbouw
(facultatief)
3.2 3.8, 3.9; 1
Beperking van galm (facultatief) 3.3 3.13
Geluidwering tussen ruimten, nieuwbouw (facultatief) 3.4 3.16, 3.17 en 3.17a
Wering van vocht (facultatief) 3.5 3.21; 3 en 3.23,
Bescherming tegen ratten en muizen (facultatief) 3.10 3.69; 3
Energiezuinigheid, nieuwbouw (facultatief) 5.1 5.3; 3 en 5 en 5.4
Normen of Praktijkrichtlijnen die genoemd worden in het kader van eisen die ontleend zijn aan
publiekrechtelijke regelgeving zijn bedoeld, zoals daarin aangewezen.
4.1 TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN VEILIGHEID
4.1.1 ALGEMENE STERKTE VAN DE BOUWCONSTRUCTIE (BB AFD. 2.1)
Prestatie-eis
Voor niet-dragende binnenwanden zijn de artikelen 2.2, 2.3 en artikel 2.4 lid 1a t/m e en 2 van toepassing.
Grenswaarde
Een vloerafscheiding bezwijkt gedurende de in NEN-EN 1990 bedoelde ontwerplevensduur niet bij de
buitengewone belastingscombinaties als bedoeld in NEN-EN 1990. Daarbij wordt uitgegaan van
stootbelastingen als bedoeld in NEN-EN 1991-1, inclusief nationale bijlage.
Bepalingsmethode
Belastingen op niet-dragende binnenwanden worden bepaald volgens NEN-EN 1990, inclusief nationale
bijlage, en NEN-EN 1991-1, inclusief nationale bijlage.
De prestaties van de bouwconstructies, toegepast in niet-dragende binnenwanden dient te worden bepaald
volgens:
NEN-EN 1999-1-1, inclusief nationale bijlage, indien de constructie is vervaardigd van aluminium als
bedoeld in die norm;
NEN-EN 1993-1-1, inclusief nationale bijlage, indien de constructie is vervaardigd van staal als
bedoeld in die norm;
NEN-EN 1992-1-1, inclusief nationale bijlage, indien de constructie is vervaardigd van beton als
bedoeld in die norm;
NEN-EN 1996-1-1, inclusief nationale bijlage, indien de constructie is vervaardigd van metselwerk als
bedoeld in die norm;
NEN-EN 1994-1-1, inclusief nationale bijlage, indien de constructie is vervaardigd van staal-beton als
bedoeld in die norm;
NEN-EN 1995-1-1, inclusief nationale bijlage, indien de constructie is vervaardigd van hout als bedoeld
in die norm;
NEN 2608, indien de constructie is vervaardigd van glas als bedoeld in die norm
Pagina 6 van 34

Toelichting
NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Conform de nationale bijlage NEN-EN1991-1-1 art. 6.4 dienen statische horizontale belastingen te zijn aanschouwd
conform bijlage NB.A. en stootbelastingen te zijn aanschouwd conform bijlage NB.B.
Ingevolge bijlage NB.A. tabel NB.6 dient hierbij afhankelijk van de toepassing ook rekening te worden gehouden met de
volgende belastingen:
een stootbelasting van 0,5 kNm;
een gelijkmatig verdeelde belasting (q rep) van 0,5 kN/m tot 3 kN/m;
een geconcentreerde belasting (F rep) van 1 kN.
Met betrekking tot het bestand zijn tegen windbelasting is NEN-EN 1991-1-4, paragraaf 5 van belang.
Certificatieonderzoek
Aan de hand van aan te leveren berekeningen wordt gecontroleerd of de uitgangspunten voor de berekening
(belastingen, belastingfactoren, materiaalfactoren, etc.) alsmede de berekening zelf correct zijn en
overeenstemmen met de daarvoor aangewezen normen.
Ten behoeve van de stootbelasting kunnen beproevingsresultaten worden aangeleverd in overeenstemming
met de nationale bijlage van NEN-EN 1991-1-1, bijlage NB.B.
Het attest (-met-productcertificaat) specificeert de materiaaleigenschappen, de afmetingen van constructieonderdelen
en de toe te passen verbindingsmiddelen (middels tekst en/of tekeningen) welke benodigd zijn
voor (het opstellen van) de berekeningen.
Het attest of attest-met-productcertificaat vermeldt onder welke voorwaarden niet-dragende binnenwanden
voldoen of vermeldt dat de certificaathouder berekeningen en tekeningen maakt op projectniveau.
4.1.2 BEPERKING VAN HET ONTSTAAN VAN EEN BRANDGEVAARLIJKE SITUATIE (BB AFD. 2.8, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
Voor niet-dragende binnenwanden zijn artikelen 2.57 en 2.58 van toepassing.
Grenswaarde
Artikel 2.57 Stookplaats
Materiaal, toegepast ter plaatse van of in de nabijheid van een stookplaats van een gebruiksfunctie
voldoet aan brandklasse A1 volgens NEN-EN 13501-1, indien:
a. ter plaatse van of in de nabijheid van die stookplaats een intensiteit van de warmtestraling kan
optreden, die, bepaald volgens NEN 6061, groter is dan 2 kW/m², of
b. in het materiaal een temperatuur kan optreden, die, bepaald volgens NEN 6061, hoger is dan 90ºC.
Artikel 2.58 Schacht, koker of kanaal
1 Materiaal toegepast aan de binnenzijde van een schacht, koker of een kanaal grenzend aan meer dan
een brandcompartiment of subbrandcompartiment met een inwendige doorsnede groter dan 0,015 m 2
voldoet over een dikte van ten minste 0,01 m, gemeten loodrecht op de binnenzijde, aan brandklasse A2,
bepaald volgens NEN-EN 13501-1.
2 Het eerste lid is niet van toepassing op:
a. een schacht die uitsluitend is bestemd voor een of meer boven elkaar gelegen toiletruimten of
badruimten die niet door andere ruimten voert;
b. ten hoogste 5% van de totale oppervlakte van de in dat lid bedoelde binnenzijde, en
c. het materiaal van een constructie- of installatieonderdeel dat wordt omsloten door een in dat lid
bedoelde schacht, koker of kanaal.
Bepalingsmethode
De brandklasse dient te worden bepaald volgens NEN-EN 13501-1.
Certificatieonderzoek
Het attest of attest-met-productcertificaat vermeldt dat de niet-dragende binnenwanden in al zijn onderdelen
voldoen aan brandklasse A1 óf sluit de toepassing in situaties waar brandklasse A1 vereist is uit.
4.1.3 BEPERKING VAN ONTWIKKELING VAN BRAND EN ROOK (BB AFD. 2.9)
Prestatie-eis
Voor niet-dragende binnenwanden zijn de artikelen 2.67 en 2.70 van toepassing.
Pagina 7 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Grenswaarde
Voor niet-dragende binnenwanden geldt de brandklasse volgens tabel 2.66 van het Bouwbesluit en
rookklasse s2.
Bepalingsmethode
De brandklasse en rookklasse dienen bepaald te worden volgens NEN-EN 13501-1.
Certificatieonderzoek
Het attest of attest-met-productcertificaat vermeldt de brandklasse en rookklasse van de niet-dragende
binnenwanden en legt vast voor welke toepassingen de wand geschikt is.
4.1.4 BEPERKING VAN UITBREIDING VAN BRAND (BB AFD. 2.10, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
Op scheidingsconstructies gelegen in een branduitbreidingstraject zijn de eisen van artikel 2.84;1-4 van
toepassing.
Grenswaarde
De weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO) van een brandcompartiment naar een ander
brandcompartiment, naar een besloten ruimte waardoor een extra beschermde vluchtroute voert, naar een
niet besloten veiligheidsvluchtroute en naar een liftschacht van een brandweerlift is ten minste 60 minuten.
In afwijking van het bovenstaande kan worden volstaan met 30 minuten:
Voor woonfuncties (niet zijnde een woonwagen):
a. tussen een brandcompartiment en een besloten ruimte waardoor een extra beschermde vluchtroute
voert, of
b. indien de volgens NEN 6090 bepaalde permanente vuurbelasting van het brandcompartiment niet
groter is dan 500 MJ/m², en in het gebouw geen vloer van een verblijfsgebied hoger ligt dan 7 m
boven het meetniveau.
Voor andere gebruiksfuncties (niet zijnde een celfunctie of een gezondheidszorgfunctie met bedgebied):
indien de hiervoor bedoelde besloten ruimten op hetzelfde perceel liggen, en in het gebouw geen vloer
van een gebruiksgebied hoger ligt dan 5 m boven het meetniveau.
Voor tijdelijke bouw.
Bepalingsmethode
De WBDBO dient te worden bepaald volgens NEN 6068.
NEN 6068 maakt voor de bepaling van de weerstand tegen branddoorslag tussen ruimten gebruik van de
brandwerendheid van scheidingsconstructies bepaald volgens hoofdstuk 4 van NEN 6069.
Toelichting: Indien de brandwerendheid bekend is, dient de ontwerper van het gebouw (mede met gebruikmaking van
andere parameters) de verschillende waarden van de WBDBO te bepalen en na te gaan of aan de eisen
wordt voldaan.
Certificatieonderzoek
Gecontroleerd wordt of de opgegeven prestaties met betrekking tot de WBDBO of de brandwerendheid van
de niet-dragende binnenwanden juist zijn.
Het attest of het attest- met-productcertificaat geeft voor toepassingsvoorbeelden (details en doorsneden) de
brandwerendheid van de wanden, bepaald volgens NEN 6069, waarmee aan de gestelde eisen kan worden
voldaan.
Het attest of het attest- met-productcertificaat kan toepassingsvoorbeelden (details en doorsneden) geven
met de bijbehorende WBDBO, die voldoen aan de gestelde eisen.
Het attest of het attest- met-productcertificaat kan vermelden dat de producent tekeningen en/of
berekeningen maakt die voldoen aan de gestelde eisen.
De WBDBO is ten minste 30 minuten.
Toelichting: Indien constructiedelen zoals deuren en/of binnenpuien geen deel uitmaken van het wandsysteem, kan niet
worden vastgesteld of aan de WBDBO-eisen wordt voldaan. In dat geval dienen voorwaarden te worden
gegeven waarmee wel aan de eisen kan worden voldaan.
Pagina 8 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
4.1.5 VERDERE BEPERKING VAN UITBREIDING VAN BRAND EN BEPERKING VAN VERSPREIDING VAN ROOK
(BB AFD. 2.11, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
Voor niet-dragende binnenwanden is artikel 2.94 lid 1 en 2 van toepassing
Grenswaarde
De weerstand tegen branddoorslag (WBD) van een subbrandcompartiment naar een andere ruimte in het
brandcompartiment is ten minste 20 minuten, waarbij voor de bepaling van de brandwerendheid met
betrekking tot de scheidende functie van een scheidingsconstructie uitsluitend rekening wordt gehouden met
het beoordelingscriterium vlamdichtheid met betrekking op de afdichting.
Toelichting: Deze eis heeft betrekking op de weerstand tegen rookdoorgang en daarmee op de deuren tussen een
subbrandcompartiment en een verkeersruimte waardoor een beschermde vluchtroute voert.
De weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO) van een beschermd subbrandcompartiment
naar een andere ruimte in het brandcompartiment is ten minste 30 minuten, voor gebruiksfuncties met een
bedgebied.
Toelichting: Deze eis heeft met name betrekking op de weerstand tegen branddoorslag en daarmee op de vloeren en
wanden, inclusief deuren e.d., tussen een beschermd subbrandcompartiment en een andere ruimte.
Bepalingsmethode
De WBD en de WBDBO dienen te worden bepaald volgens NEN 6068.
NEN 6068 maakt voor de bepaling van de WBD en de WBDBO tussen ruimten gebruik van de
brandwerendheid van scheidingsconstructies bepaald volgens hoofdstuk 4 van NEN 6069.
Certificatieonderzoek
Gecontroleerd wordt of de opgegeven prestaties van de niet-dragende binnenwanden met betrekking tot de
brandwerendheid juist zijn.
Het attest of het attest- met-productcertificaat kan toepassingsvoorbeelden (details en doorsneden) geven
met de bijbehorende WBDBO, die voldoen aan de gestelde eisen.
Het attest of het attest- met-productcertificaat kan vermelden dat de producent berekeningen en tekeningen
maakt die voldoen aan de gestelde eisen.
Pagina 9 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
4.2 TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT HET OOGPUNT VAN GEZONDHEID
4.2.1 BESCHERMING TEGEN GELUID VAN INSTALLATIES, NIEUWBOUW. (BB AFD. 3.2, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
De artikelen 3.8 en 3.9;1 zijn van toepassing. Op woonfuncties, bijeenkomstfuncties voor kinderopvang en
onderwijsfuncties is ook het tweede lid van artikel 3.9 van toepassing.
Grenswaarde
Installaties veroorzaken in een verblijfsgebied van een ander pand op een aangrenzend perceel een
karakteristiek installatie-geluidsniveau van ten hoogste 30 dB.
Installaties veroorzaken in een niet-gemeenschappelijke verblijfsruimte van een woning op hetzelfde perceel
een karakteristiek installatie-geluidsniveau van ten hoogste 30 dB.
Installaties van een woonfunctie veroorzaken in een verblijfsgebied van die woonfunctie een karakteristiek
installatie-geluidsniveau van ten hoogste 30 dB.
Installaties van een bijeenkomstfunctie voor kinderopvang en van een onderwijsfunctie veroorzaken in een
verblijfsgebied van die gebruiksfunctie een karakteristiek installatie-geluidsniveau van ten hoogste 35 dB.
Toelichting: Aan de eisen kan worden voldaan door bij installaties die niet veel geluid produceren, het monteren van de
installatie conform de montage instructies van de leverancier uit te voeren, of door bij luidruchtiger
installaties voldoende bouwkundige geluidwerende maatregelen te treffen.
Bepalingsmethode
Het karakteristiek installatie-geluidsniveau wordt bepaald volgens NEN 5077.
Certificatieonderzoek
Gecontroleerd wordt of de opgegeven prestaties van de niet-dragende binnenwanden juist zijn.
Het attest of het attest- met-productcertificaat geeft toepassingsvoorbeelden van de niet-dragende
binnenwanden waarbij wordt voldaan aan de gestelde eisen.
Het attest of het attest- met-productcertificaat kan toepassingsvoorbeelden geven waarbij het karakteristiek
installatie-geluidsniveau wordt vermeld.
Het karakteristiek installatie-geluidsniveau is ten hoogste 35 dB.
4.2.2 BEPERKING VAN GALM, NIEUWBOUW (BB AFD. 3.3, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
De totale geluidsabsorptie van een besloten gemeenschappelijke verkeersruimte die grenst aan een nietgemeenschappelijke
ruimte van een woonfunctie dient te voldoen aan artikel 3.13 van het Bouwbesluit.
Grenswaarde
De totale geluidsabsorptie met een getalswaarde, uitgedrukt in m2, is niet kleiner dan 1/8 van de
getalswaarde van de inhoud van die ruimte, uitgedrukt in m3, in elk van de octaafbanden met
middenfrequenties van 250, 500, 1.000 en 2.000 Hz.
Bepalingsmethode
De totale geluidsabsorptie wordt bepaald overeenkomstig NEN 12354-6.
Certificatieonderzoek
Het attest of attest-met-productcertificaat kan voor toepassingsvoorbeelden de bijdrage aan de totale
geluidsabsorptie vermelden.
4.2.3 GELUIDWERING TUSSEN RUIMTEN VAN VERSCHILLENDE GEBRUIKSFUNCTIES, NIEUWBOUW (BB AFD. 3.4, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
Op de scheidingsconstructies van een gebouw zijn de artikelen 3.16, 3.17 en 3.17a van toepassing.
Grenswaarde
Het karakteristieke lucht-geluidniveauverschil voor de geluidsoverdracht van een besloten ruimte naar een
verblijfsgebied van een aangrenzende gebruiksfunctie is niet kleiner dan 52 dB. Betreft het een
aangrenzende woonfunctie en daarin een besloten ruimte die niet in een verblijfsgebied ligt, dan is de
grenswaarde 47 dB.
Pagina 10 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Het gewogen contact-geluidniveau voor de geluidsoverdracht van een besloten ruimte naar een
verblijfsgebied van een aangrenzende gebruiksfunctie is niet groter dan 59 dB. Betreft het een aangrenzende
woonfunctie en daarin een besloten ruimte die niet in een verblijfsgebied ligt, dan is de grenswaarde 64 dB.
Voor woonfuncties zijn de grenswaarden respectievelijk 54 dB en 59 dB (strengere eis).
Bovenstaande eisen zijn niet van toepassing op de geluidsoverdracht van een nevenfunctie van een
woonfunctie naar die woonfunctie, als zij op hetzelfde perceel zijn gelegen.
Bovenstaande eisen zijn, bij verschillende gebruiksfuncties op hetzelfde perceel, niet van toepassing op de
geluidsoverdracht tussen twee gemeenschappelijke ruimten en tussen gemeenschappelijke verkeersruimten
en bergingen.
Binnen een woonfunctie, tussen twee verblijfsruimten is het karakteristieke lucht-geluidniveauverschil voor de
geluidsoverdracht niet kleiner dan 32 dB en het gewogen contact-geluidniveau niet groter dan 79 dB. Deze
twee eisen gelden niet indien de verblijfsruimten met elkaar in open verbinding staan, of indien de ene
verblijfsruimte vanuit de andere rechtstreeks bereikbaar is door een deuropening.
Bepalingsmethode
Het karakteristieke lucht-geluidniveauverschil en het gewogen contact-geluidniveau worden bepaald volgens
NEN 5077.
Certificatieonderzoek
Gecontroleerd wordt of de opgegeven prestaties van de scheidingsconstructies juist zijn.
Het attest of het attest- met-productcertificaat vermeldt de prestaties van niet-dragende binnenwanden die
voldoen aan de gestelde eisen.
Het attest of het attest- met-productcertificaat geeft toepassingsvoorbeelden, die aan de gestelde eisen
voldoen.
Het karakteristieke lucht-geluidniveauverschil voor de geluidsoverdracht is niet kleiner dan 32 dB en het
gewogen contact-geluidniveau is niet groter dan 79 dB.
4.2.4 WERING VAN VOCHT (BB AFD. 3.5, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
Voor niet-dragende binnenwanden zijn de artikelen 3.21, 3.22 en 3.23 van toepassing.
Grenswaarde
De inwendige scheidingsconstructie van een verblijfsgebied, een toiletruimte of een badruimte, voor zover die
scheidingsconstructie niet grenst aan een ander verblijfsgebied, een andere toiletruimte of een andere
badruimte, dient waterdicht te zijn.
De wateropname mag op de in artikel 3.23 van het Bouwbesluit gespecificeerde plaatsen van een
scheidingsconstructie gemiddeld niet groter zijn dan 0,01 kg/(m².s 1/2 ) en op geen enkele plaats groter dan 0,2
kg/(m².s 1/2 ).
Een scheidingsconstructie waarvoor een warmteweerstand als bedoeld in artikel 5.3 van het Bouwbesluit
geldt, heeft aan de zijde die grenst aan een verblijfsgebied een volgens NEN 2778 bepaalde factor van de
temperatuur van de binnenoppervlakte, die niet kleiner is dan de in tabel 3.20 van het Bouwbesluit
aangegeven waarde.
Bepalingsmethode
De waterdichtheid van de scheidingsconstructie en de wateropname dienen te worden bepaald volgens NEN
2778.
De factor van de temperatuur van de binnenoppervlakte dient bepaald te worden volgens NEN 2778.
Certificatieonderzoek
Het attest of attest-met-productcertificaat kan toepassingsvoorbeelden geven van niet-dragende
binnenwanden die waterdicht zijn en kan de wateropname en de factor van de temperatuur van de
binnenoppervlakte specificeren.
Pagina 11 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
4.2.5 BESCHERMING TEGEN RATTEN EN MUIZEN. (BB AFD. 3.10, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
Voor niet-dragende binnenwanden is artikel 3.69 van toepassing.
Grenswaarde
Een inwendige scheidingsconstructie die de scheiding vormt met een gebruiksfunctie waarop het eerste lid
van artikel 3.69 van het Bouwbesluit niet van toepassing is mag geen openingen hebben die breder zijn dan
0,01 m.
Certificatieonderzoek
Het attest of attest-met-productcertificaat kan toepassingsvoorbeelden geven van niet-dragende
binnenwanden die aan de gestelde eisen voldoen.
Toelichting: Niet-dragende binnenwanden kunnen een afscheiding vormen tussen een gebruiksgebied en een
verblijfsgebied waarbij de niet-dragende binnenwand als buitenwand wordt beschouwd. Een voorbeeld hiervan is een
niet-dragende scheidingswand tussen een berging en een woning.
4.3 TECHNISCHE BOUWVOORSCHRIFTEN UIT OOGPUNT VAN ENERGIEZUINIGHEID EN MILIEU,
NIEUWBOUW
4.3.1 ENERGIEZUINIGHEID, NIEUWBOUW (BB AFD. 5.1, FACULTATIEF)
Prestatie-eis
Voor niet-dragende binnenwanden zijn artikel 5.3 en 5.4 van toepassing.
Grenswaarde
De warmteweerstand Rc van een inwendige scheidingsconstructie die de scheiding vormt tussen een
verblijfsgebied, een toiletruimte of een badruimte, en een functieruimte dient ten minste gelijk te zijn aan de in
tabel 5.1 van het Bouwbesluit gegeven waarde.
Toelichting: Het betreft hierbij de equivalente warmteweerstand waarbij het positieve effect van de aangrenzende
ruimte mag worden meegenomen.
Bepalingsmethode
De warmteweerstand van de niet-dragende binnenwanden dient te worden bepaald volgens NEN 1068.
Certificatieonderzoek
In het attest of attest-met-productcertificaat kan de waarde van de warmteweerstand Rc worden vermeld, met
de relevante producteigenschappen van de geïsoleerde scheidingsconstructie.
Toelichting: Voor het bepalen van de equivalente warmteweerstand waarbij het positieve effect van de aangrenzende
ruimte mag worden meegenomen zal per project vastgesteld moeten worden wat de vereiste warmte weerstand van de
niet-dragende binnenwand moet zijn.
Pagina 12 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
5. AANVULLENDE PRIVAATRECHTELIJKE PRESTATIE-EISEN
5.1 STERKTE VAN DE BOUWCONSTRUCTIE ONDER INVLOED VAN EXCENTRISCHE VERTICALE BELASTINGEN
Prestatie-eisen
De scheidingsconstructies met inbegrip van hun aansluitingen mogen niet tot breuk worden gebracht of op
een voor de gebruiker gevaarlijke wijze beschadigen onder invloed van een excentrische verticale belasting
ten gevolge van het ophangen van zware voorwerpen (bijvoorbeeld wandmeubels, sanitair,
verwarmingsapparatuur, e.d.).
Bepalingsmethode
Het voldoen aan voornoemde eisen dient te worden aangetoond door middel van berekeningen conform
NEN-EN 1999 (aluminium), NEN-EN 1993 (staal), NEN-EN 1992 (beton), NEN-EN 1996 (metselwerk),
NEN-EN 1994 (staal-beton), NEN-EN 1995 (houtachtig) en NEN 2608 (glas) met inachtneming van NEN-
EN1991-1-1 of door middel van de in Bijlage 3 van deze BRL gegeven beproevingsmethode.
Certificatieonderzoek
Het attest (-met-productcertificaat) vermeldt de prestaties van de niet-dragende binnenwanden die voldoen.
5.2 STERKTE VAN DE BOUWCONSTRUCTIE TEGEN SCHOKKEN
Prestatie-eisen
De scheidingsconstructies met inbegrip van hun aansluitingen mogen niet worden doorboord of op een voor
de gebruiker gevaarlijke wijze beschadigen onder invloed van een schok met een zacht lichaam van 240 Nm
en onder invloed van een schok met een hard lichaam van 10 Nm.
Bepalingsmethode
Het voldoen aan voornoemde eisen dient te worden aangetoond door middel van berekeningen conform
NEN-EN 1999 (aluminium), NEN-EN 1993 (staal), NEN-EN 1992 (beton), NEN-EN 1996 (metselwerk),
NEN-EN 1994 (staal-beton), NEN-EN 1995 (houtachtig) en NEN 2608 (glas) met inachtneming van NEN-
EN1991-1-1 of door middel van de in Bijlage 4 van deze BRL gegeven beproevingsmethode.
Certificatieonderzoek
Het attest (-met-productcertificaat) vermeldt de prestaties van de niet-dragende binnenwanden die voldoen.
5.3 VERPLAATSING EN VERVORMING
5.3.1 Gedrag van de aansluitingen met de draagconstructie (ruwbouw)
Prestatie-eisen
De aansluitingen van de scheidingswand met de draagconstructie (ruwbouw) moeten zodanig zijn ontworpen en
kunnen worden uitgevoerd, dat de scheidingsconstructie onder invloed van normaal te verwachten
vormveranderingen van de draagconstructie (ruwbouw), bijvoorbeeld doorbuigingen van de bovengelegen
constructie en eventuele vormveranderingen van de scheidingsconstructie zelf (b.v. maatveranderingen en
doorbuigingen ten gevolge van hygrothermische beïnvloedingen), niet wordt onderworpen aan belastingen,
evenwijdig aan zijn oppervlak, die breuk of voor de gebruiker gevaarlijke beschadigingen teweeg zou kunnen
brengen.
Interpretatie/Toelichting
Door de scheidingswand (inclusief aansluitingsdetails) moet een doorbuiging van de bovengelegen constructie van ten
minste 10 mm kunnen worden opgenomen. Bij toepassing in de praktijk dient rekening te worden gehouden met eventuele
bijkomende doorbuiging van vloeren.
Een grotere doorbuiging dan 10 mm is toelaatbaar indien:
a. de aansluitingsdetails zijn aangepast aan een grotere doorbuiging;
b. door middel van berekening of beproeving wordt aangetoond dat de scheidingswand een grotere doorbuiging kan
opnemen. Hierbij gelden de volgende criteria:
1. Geen breuk of voor de gebruiker gevaarlijke beschadigingen ten gevolge van optredende knik- of
schrankbelastingen (eventueel middels beproevingen vast te stellen in overleg met de Attesterings- c.q.
Certificatie-instelling);
2. De doorbuiging van de scheidingswand mag niet groter zijn dan 0,002 maal de hoogte met een maximum van 5
mm.
Pagina 13 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Certificatieonderzoek
Het verdient aanbeveling om in het attest(-met-produktcertificaat) de toelaatbare vormverandering van de
aangrenzende bouwdelen, met name die van de vloeren, aan te geven.
5.3.2 Vormveranderingen
Prestatie-eisen
Ten gevolge van verschillende beïnvloedingen van mechanische en hygrothermische aard en ten gevolge van
een normaal gebruik mag de wand met inbegrip van de aansluitingen geen beschadigingen of
vormveranderingen ondergaan die schadelijk zijn voor het uiterlijk aanzien, de bewoonbaarheid en eventuele
afwerkingen zoals behang, verf e.d.
Toelichting
Hoewel het moeilijk is exacte eisen te stellen, is het wenselijk met name de doorbuigingen en bewegingen in de
aansluitingen met enige nauwkeurigheid te beperken.
Aangezien vormveranderingen van aangrenzende bouwdelen onaanvaardbare vervormingen van de wand en zijn
aansluitingen teweeg kunnen brengen (met name die van de vloeren), verdient het aanbeveling de vervormingen van die
aangrenzende bouwdelen aan te geven die de wand, zonder schade, kan weerstaan.
a) Vormveranderingen t.g.v. excentrische belastingen
De blijvende of uiteindelijke doorbuigingen ten gevolge van maatafwijkingen van de wand in het werk en van
belastingen ten gevolge van het ophangen van zware voorwerpen die aangenomen wordt op de helft van de
belastingen zoals vermeld in bijlage 3 mag niet meer bedragen dan 0,002 van de hoogte van de wand met een
maximum van 5 mm.
Bepalingsmethode
Het voldoen aan voornoemde eisen dient te worden aangetoond door middel van berekeningen conform
NEN-EN 1999 (aluminium), NEN-EN 1993 (staal), NEN-EN 1992 (beton), NEN-EN 1996 (metselwerk),
NEN-EN 1994 (staal-beton), NEN-EN 1995 (houtachtig) en NEN 2608 (glas) met inachtneming van NEN-
EN1991-1-1 of door middel van de onder a) vermelde proef.
b) Vormveranderingen onder invloed van schokbelasting
Onder invloed van een schok met een zacht lichaam van 120 Nm mag de tijdelijke doorbuiging van de nietdragende
binnenwand niet groter zijn dan aangegeven in onderstaande tabel.
doorbuigingsklasse doorbuigings-eis
- klasse I
- klasse II
0,008 maal hoogte wand;
maximum 20 mm
0,016 maal hoogte wand;
maximum 40 mm
Voor toepassing in niet-dragende woningscheidende- en woningbegrenzende wanden geldt dat onder invloed
van een schok met een zacht lichaam van 120 Nm de tijdelijke doorbuiging van de wand niet groter mag zijn dan
10 mm. De wand wordt ingedeeld in één van de classificaties volgens onderstaande tabel, die in het attest(-metproduktcertificaat)
zal worden vermeldt.
Klassering van de weerstand
tegen schokbelasting
Klasse I houdt in 0 tot 2 mm
Klasse II houdt in 2 tot 5 mm
Klasse III houdt in 5 tot 10 mm
Tijdelijke doorbuiging t.g.v.
schokbelasting
Pagina 14 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Bepalingsmethode
De proeven worden uitgevoerd conform bijlage 4, op scheidingsconstructies zoals omschreven in bijlage 3
(Opbouw proefwand).
De schokbelasting van 120 Nm wordt uitgevoerd met een zak van textielweefsel met een diameter van 0,25 m
gevuld met droog zand tot een massa van 30 kg welke op 0,15 m voor het oppervlak van de wand wordt
gehangen met het raakvlak op halve hoogte van de wand. Men laat de zak zonder aanvangssnelheid en van een
hoogte van 0,40 m met een slingerbeweging driemaal op dezelfde plaats tegen de wand vallen.
Bij afspraak worden de resultaten van deze proef geacht het zelfde te zijn als die van een zelfde proef met een
lederen zak van 25 kg en een valhoogte van 0,45 m.
Eventuele beschadigingen worden opgenomen evenals de tijdelijke en de blijvende doorbuiging en in een
verslag vastgelegd.
Interpretatie/Toelichting
De doorbuigingsklasse wordt vermeld in het attest(-met-produktcertificaat). Bij een doorbuiging van meer dan 20 mm
dienen maatregelen getroffen te worden ten aanzien van de doorbuiging van de wand ter plaatse van kozijnen.
c) Vormveranderingen ten gevolge van gelijkmatig verdeelde belasting
Onder invloed van plotselinge luchtdrukveranderingen in een ruimte of het leunen van een persoon tegen de
wand, bij afspraak teweeg gebracht door een gelijkmatig verdeelde belasting van 230 N/m 2 , mag de doorbuiging
niet groter zijn dan 0,002 maal de hoogte van de wand met een maximum van 5 mm.
Bepalingsmethode
Door middel van een gelijkmatig verdeelde belastingsproef (zie bijlage 2).
Certificatieonderzoek
Het attest (-met-productcertificaat) vermeldt de prestaties van de niet-dragende binnenwanden die voldoen.
d) Bijkomende doorbuiging
Niet-dragende binnenwanden dienen (indien van toepassing) een bijkomende doorbuiging van de aansluitende
vloerdelen, zoals bedoeld in NEN-EN1990, van ten hoogste 1/200 van de overspanning met een maximum van
18 mm, te kunnen weerstaan.
Bepalingsmethode
De doorbuiging wordt bepaald overeenkomstig NEN-EN1990.
Certificatieonderzoek
Het attest (-met-productcertificaat) geeft toepassingsvoorbeelden van niet-dragende binnenwanden die
voldoen aan de gestelde eisen of verklaart dat de prestaties projectmatig zijn aangetoond.
5.4 UITERLIJK AANZIEN EN VLAKHEID
Wanden die geacht worden vlak te zijn, moeten een regelmatig oppervlak hebben zonder zichtbare gebreken.
Bij strijklicht moet de wand er behoorlijk vlak uitzien. Dit houd met name in, dat de elementen zelf vlak en in
principe zonder scheuren moeten zijn, maar dat craquelé-scheurtjes in de aansluiting tussen de elementen
en een zeker gebrek aan vlakheid van het geheel der elementen aanvaardbaar is, mits deze aansluitingen
worden geaccentueerd (bijvoorbeeld door een uitvoering met terug liggende voeg, of door insnijding) of
worden verborgen (bijvoorbeeld door een voegafdekking).
Bepalingsmethode
Gecontroleerd wordt of de wanden aan de hiervoor omschreven eisen voldoen.
Certificatieonderzoek
In het attest (-met-productcertificaat) wordt opgenomen of (en zonodig hoe) aan genoemde eisen kan worden
voldaan. Ook kunnen nadere eisen c.q. verwerkingsvoorschriften dienaangaande worden opgenomen,
bijvoorbeeld afhankelijk van de aan te brengen afwerklaag.
Pagina 15 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
5.5 VOORZIENINGEN VOOR AFBOUW EN AFWERKING
De wand moet de mogelijkheid bieden tot:
het aanbrengen van de gebruikelijke afwerkingen zoals behang en verf, behalve als de wand reeds een
geschikte en duurzame afwerking omvat. In het attest (-met-productcertificaat) moeten zo nodig de in acht
te nemen voorzorgen en de mogelijkheden tot het aanbrengen van tegels worden aangeven;
het aanbrengen van de gebruikelijke of speciale middelen voor het ophangen van lichte voorwerpen
(schilderijen, lichte huishoudelijke apparaten, e.d.); hieraan wordt geacht te worden voldaan door
ophangmiddelen, die een kracht van 0,1 kN evenwijdig aan de wand en een uittrekkracht van 0,25 kN
kunnen weerstaan;
het aanbrengen van gebruikelijke of speciale middelen voor het ophangen van zware voorwerpen
(wandmeubels, sanitair, verwarmingsapparatuur, etc.);
het in de wand aanbrengen van elektrische leidingen;
het aanbrengen van water-, verwarmings- en gasleidingen.
Bepalingsmethode
Gecontroleerd wordt of de wanden aan de hiervoor omschreven eisen voldoen.
Certificatieonderzoek
In het attest (-met-productcertificaat) wordt opgenomen of (en zonodig hoe) aan genoemde eisen kan worden
voldaan. Ook kunnen nadere eisen c.q. verwerkingsvoorschriften dienaangaande worden opgenomen,
bijvoorbeeld afhankelijk van de aan te brengen afwerklaag.
5.6 DUURZAAMHEID
Voor een scheidingsconstructie, samengesteld uit onbekende materialen of een onbekend gebruik van
bestaande materialen gelden de onderstaande eisen. Voor bestaande materialen en toepassingen wordt
geacht dat de duurzaamheid in de desbetreffende productnormen is begrepen.
5.6.1 Behoud van prestatie
Prestatie-eisen
Rekening houdend met een normaal onderhoud en onder normale gebruiksomstandigheden moet de
scheidingsconstructie met inbegrip van zijn aansluitingen en bevestigingen gedurende een periode in een
orde van 50 jaar voldoen aan de voorafgaande eisen. Indien het behoud van eigenschappen voor een of
meer toepassingen afhangt van aanvullende voorzieningen (b.v. afwerkingen) moeten deze een zelfde
levensduur hebben; een uitzondering kan slechts worden gemaakt voor gevallen, waarin een vermindering
van de kwaliteit van de wand makkelijk valt op te merken en waarin bovendien het behoud van de
eigenschappen de aanvullende voorzieningen deel uitmaakt van een gebruikelijk onderhoud.
Bij de beoordeling van het behoud van eigenschappen moet in het bijzonder rekening gehouden worden met
de volgende factoren:
de weerstand van de verbindingsmiddelen en materialen tegen veranderlijke of afwisselende
mechanische beïnvloedingen ten gevolge van veranderlijke belastingen en ten gevolge van
vormveranderingen van de wand en de aangrenzende bouwdelen;
de fysisch-chemische stabiliteit van de samenstellende materialen in gebruiksomstandigheden en de
fysisch-chemische wisselwerking die zich zou kunnen ontwikkelen tussen de samenstellende materialen
en die van de aangrenzende bouwdelen;
de verwarming, voortkomend uit een min of meer gelokaliseerde straling (zon, verwarmingsapparaat) , die
plaatselijk een oppervlakte temperatuur in de orde van grootte van 50 C opwekt.
Bepalingsmethode
De beoordeling van voorgaande eisen zal over het algemeen op basis van deskundig inzicht plaats vinden.
De duurzaamheid van scheidingsconstructies opgebouwd uit onbekende materialen of een onbekend gebruik
van bestaande materialen zal voor zover nodig naar de stand der techniek bekende verouderingsproeven en
andere lange duurproeven moeten worden bepaald.
De resultaten van deze proeven zullen geanalyseerd moeten worden. Wanneer er op grond van deze
gegevens geen gegronde redenen zijn om het attest (-met-productcertificaat) af te wijzen, zullen deze
proefresultaten in het attest (-met-productcertificaat) worden vermeld.
Pagina 16 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Certificatieonderzoek
In het attest (-met-productcertificaat) wordt zonodig opgenomen of (en zonodig hoe) aan genoemde eisen
kan worden voldaan. Ook kunnen nadere eisen c.q. verwerkingsvoorschriften dienaangaande worden
opgenomen, bijvoorbeeld afhankelijk van de aan te brengen afwerklaag.
5.6.2 Bestandheid tegen schokken
De scheidingsconstructie met inbegrip van zijn aansluitingen mag onder invloed van de navolgende
schokken geen moeilijk te herstellen beschadigingen vertonen die er toe zou leiden, dat aan de voorgaande
eisen niet zou worden voldaan.
a. Een serie van 10 schokken met een zacht lichaam met een energie van 60 Nm.
Deze proef is bedoeld om de duurzaamheid van verbindingen - voor zover aanwezig - tussen de
samenstellende delen van de elementen en die van de aansluitingen na te gaan.
b. Een schok met een hard voorwerp met een energie van 10 Nm.
c. Een schok met een hard voorwerp met een energie van 2,5 Nm.
Bepalingsmethode
a. Schok van 60 Nm. Een lederen voetbal (diameter ca. 0,20 m) gevuld met fijn zand van 0,5 mm tot een
gewicht van 5 kg, wordt op 0,10 m voor het oppervlak van de wand opgehangen. Men laat de bal zonder
aanvangssnelheid en met een hoogte van 1,20 m met een slingerbeweging tien maal op de zelfde plaats
tegen de wand vallen. De proef wordt op verschillende plaatsen uitgevoerd. Eventuele beschadigingen
worden opgenomen in de verslaglegging.
b. Schok van 10 Nm. Een schok met een hard voorwerp met een energie van 10 Nm teweeggebracht door
een schokbelastingsproef zoals omschreven in Bijlage 4.
c. Schok van 2,5 Nm. Een schok uitgevoerd zoals omschreven in Bijlage 4 met een stalen kogel van 0,515
kg en een valhoogte van 0,50 m. De diameter van de indeuking mag niet groter zijn dan 0,02 m.
Certificatieonderzoek
Het attest (-met-productcertificaat) vermeldt de prestaties van de niet-dragende binnenwanden die voldoen.
5.6.3 Onderhoud en reparatie
Voor zover op grond van ervaring met traditionele materialen en producten de gebruiker van het gebouw niet
vertrouwd is met het onderhoud van de wand, zal in het attest (-met-productcertificaat) globaal worden
aangegeven op welk onderhoud moet worden gerekend.
Interpretatie/Toelichting
Het is van belang, dat onderhoud en reparatie zonder bijzondere voorzorgen kunnen worden uitgevoerd met gangbare
of althans makkelijk te verkrijgen materialen en producten, behoudens in het geval van speciale regelingen (b.v. een
onderhoudscontract). De frequentie van onderhoud en herstel, die noodzakelijk is ten gevolge van normaal gebruik,
evenals de kosten daarvan, moet ongeveer gelijk zijn aan die van traditionele scheidingsconstructies.
Het normale schoonmaak onderhoud van een ruimte en eventueel de scheidingsconstructie, evenals het gebruik van
gangbare vluchtige desinfecterende middelen en insecticiden mag geen verval tot gevolg hebben.
Indien (plaat)materialen van de binnenwand gevoelig is voor beschadiging (b.v. bij verwijderen van oude behanglagen)
dan dient in het attest of attest-met-productcertificaat te worden vermeld hoe deze beschadigingen kunnen worden
voorkomen dan wel kunnen worden gerepareerd.
In voorkomende gevallen moet worden bezien of het vervangen van de wand binnen de constructieve levensduur van
het gebouw mogelijk is zonder dat de overige constructie wordt aangetast.
Certificatieonderzoek
In het attest (-met-productcertificaat) wordt zonodig opgenomen of (en zonodig hoe) onderhoud kan worden
uitgevoerd
Pagina 17 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
6. PRODUCTEISEN
Niet in dit hoofdstuk opgenomen materialen dienen, gerelateerd aan het toepassingsgebied, te voldoen aan
de geldende norm of BRL. De individuele prestaties van materialen/producten en de keuzes hiervan kunnen
niet zonder meer bij elkaar worden gevoegd en worden opgeteld.
Voor de hieronder toegepaste materialen gelden de bepalingen zoals opgenomen in de van toepassing
zijnde, geldende, BRL danwel de van toepassing zijnde norm.
6.1 ALGEMEEN
In dit hoofdstuk worden eisen gesteld aan producten door te verwijzen naar de prestatie-eisen zoals die
voorkomen in geldige nationale beoordelingsrichtlijnen of andere openbare documenten. Meestal moet
binnen het genoemde document nog een klasse of kwaliteit aangewezen worden; slechts indien de kwaliteit
kritisch is, dan is in deze BRL die kwaliteit of klasse als eis vermeld.
6.2 BINNENWANDEN VAN O.A. HOUT EN PLAATMATERIAAL
6.2.1 Hout
Hout dient ten minste te zijn ingedeeld in een sterkteklasse conform NEN-EN-338, die overeenkomt met de
sterkte- en stijfheidsberekeningen overeenkomstig de paragrafen 4.1.1, 5.1, 5.2 en 5.3.2 van deze BRL.
Niet-Dragende binnenwanden moeten dusdanig ontworpen en gedetailleerd zijn dat zekerheid wordt
verkregen dat het hout van binnenwanden in de gebruiksfase geen hoger vochtgehalte kan verkrijgen dan
20% of het hout moet worden verduurzaamd met middelen en verduurzamingsmethoden volgens de eisen
van de BRL 0601 of de BRL 0605.
Gevingerlast hout voor niet-dragende toepassingen moet voldoen aan de eisen zoals vermeld in
BRL 1704-2.
Gelamineerde dragende houten bouwconstructies moeten voldoen aan de eisen zoals vermeld in BRL 1701.
Combinaties van vingerlassen en lamineren zijn toegestaan als aan de eisen van de bovengenoemde BRLen
is voldaan.
I-liggers moeten voldoen aan de eisen zoals vermeld in BRL 1707.
LVL dient ten minste te voldoen aan de NEN-EN 14279.
6.2.2 Plaatmaterialen
6.2.2.1 Triplex
Triplex toegepast in binnenwanden moet minimaal voldoen aan klasse D.
6.2.2.2 Spaanplaat
Spaanplaat toegepast in inwendige scheidingsconstructies moet minimaal voldoen aan klasse P3 indien de
plaat niet constructief wordt gebruikt. Indien de plaat constructief wordt meegerekend moet de plaat minimaal
voldoen aan klasse P5 overeenkomstig de eisen zoals vermeld in BRL 1101.
6.2.2.3 OSB
OSB moet minimaal voldoen aan klasse 3 overeenkomstig de daaraan gestelde eisen in BRL 1106.
6.2.2.4 Gipsvezelplaat
Gipsvezelplaat moet voldoen aan de daaraan gestelde eisen in BRL1102.
6.2.2.5 Gipskartonplaat
Gipskartonplaat moet voldoen aan de daaraan gestelde eisen in BRL 1009.
6.2.2.6 Cementgebonden platen
Vlakke cementgebonden platen voor binnentoepassingen moeten voldoen aan de daaraan gestelde eisen in
BRL 4202.
6.2.3 Bevestigingsmiddelen
Draadnagels, nieten, schroeven e.d. moeten corrosie werend zijn zoals verzinkt staal, aluminium, messing,
gefosfateerd staal of roestvast staal. Voor de toepassing in niet agressieve houtsoorten kunnen elektrolytisch
verzinkte of gesherardiseerde stalen bevestigingsmiddelen worden toegepast.
6.2.4 Isolatiemateriaal
Minerale wol overeenkomstig de daaraan gestelde eisen in BRL 1308. Polystyreen moet voldoen aan de
daaraan gestelde eisen in BRL 1306. Cellulose moet voldoen aan de daaraan gestelde eisen in DIN 18165,
Pagina 18 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
type W en WV. Polyurethaan moet voldoen aan de daaraan gestelde eisen in BRL 1304.
6.2.5 Houtlijm
In niet-dragende binnenwanden dienen lijmen te voldoen aan de eisen zoals vermeld in BRL 2339.
6.2.6 Metalen profielen
De toe te passen metalen profielen conform NEN-EN 14195, moeten zijn verzinkt conform NEN-EN 10346,
vernikkeld of op andere wijze corrosiewerend zijn.
Tolerantie van de metaalprofielen conform DIN 18182-1.
6.2.7 Verfproducten
Verfproducten moeten voldoen aan de eisen zoals vermeld in de BRL 0814 en BRL 0817.
6.3 NIET–DRAGENDE BINNENWANDEN VAN STEENACHTIG MATERIAAL
6.3.1 Beton
Niet-dragende binnenwanden van (licht)beton dienen te voldoen aan de eisen van BRL 2813.
6.3.2 Cellenbeton
De volumieke massa dient ten minste 200 kg/m 3 te bedragen, bepaald volgens NEN-EN 772-13. De
druksterkte dient ten minste 2 N/mm 2 te bedragen, bepaald volgens NEN-EN 772-1. De tolerantie op de
afmetingen dienen te voldoen aan TLMA of TLMB volgens NEN-EN 771-4.
6.3.3 Gipsblokken
Niet-dragende binnenwanden van gipsblokken dienen te voldoen aan de eisen van BRL 1014.
6.3.4 Kalkzandsteen
Niet-dragende binnenwanden van kalkzandsteen dienen te voldoen aan de eisen van BRL 1004.
6.3.5 Keramische baksteen
Niet-dragende binnenwanden van keramische baksteen dienen te voldoen aan de eisen van BRL 1007.
6.3.6 Mortel
Mortels voor niet-dragende (steenachtige) binnenwanden dienen te voldoen aan de eisen zoals vermeld in
BRL 1905.
6.3.7 Lijmmortel
Lijmmortels voor niet-dragende (steenachtige) binnenwanden dienen te voldoen aan de eisen zoals vermeld
in BRL 1905.
6.3.8 Gipslijm
Gipslijmen voor niet-dragende binnenwanden van gipsblokken dienen te voldoen aan de eisen zoals vermeld
in BRL 5062.
6.4 OVERIGE, NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Deelsystemen, systeemonderdelen, grondstoffen, halfproducten of andere producten waarvoor een geldige
NEN-norm dan wel een geldige Nationale Beoordelingsrichtlijn bestaat, moeten voldoen aan de daarin
gestelde eisen, nadat is vastgesteld dat de toepassing overeenkomstig deze norm of beoordelingsrichtlijn is.
Een kwaliteitsverklaring voor deze producten, afgegeven door een daartoe door de Raad voor Accreditatie
erkende instelling, wordt als afdoende bewijsvoering beschouwd dat aan de gestelde eisen wordt voldaan.
Voor zover er proeven zijn omschreven in normen die betrekking hebben op de gebruikte materialen zullen
deze moeten worden uitgevoerd. In andere gevallen, bij niet in deze BRL omschreven producten, b.v. bij het
ontbreken van genormeerde proeven, zal een voorstel tot beproeving moeten worden opgesteld en
voorgelegd moeten worden aan het College van Deskundigen Bouwsystemen.
Pagina 19 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
7. EISEN T.A.V. DE AANVRAAG VOOR EEN ATTEST (-MET-PRODUCTCERTIFICAAT)
7.1 TOELATINGSONDERZOEK
De producent dient medewerking te verlenen aan de door de attesterings- c.q. certificatie-instelling uit te
voeren toelatingsonderzoek door toegang tot de productieplaats te verlenen en desgevraagd inzage te
verschaffen aan alle relevante documenten. Zonodig dienen monsters voor eventueel uit te voeren
onderzoek ter beschikking te worden gesteld.
7.2 TE VERSTREKKEN GEGEVENS
De voor de beoordeling van de niet-dragende binnenwanden benodigde gegevens zijn in onderstaand
overzicht opgenomen. Deze gegevens dienen te worden verstrekt bij de aanvraag voor een attest (-metproductcertificaat)
aan de attesterings- c.q. certificatie-instelling.
Hierbij is onderscheid gemaakt in gegevens die worden verkregen door:
- Opgave van de producent, aangegeven met een F;
- Meting, bepaling of beproeving, aangegeven met een M;
- Berekening, aangegeven met een B.
7.2.1 Algemene gegevens
Producent (naam, post- en bezoekadres, e.d.) F
Handelsnaam F
Toepassingsgebied (toepassingsvoorbeelden) F
7.2.2 Bouwdeelgegevens (technische specificaties)
Typen, vorm en samenstelling F
Afmetingen onderdelen, inclusief toleranties F
Massa-gegevens F
Verbindings/bevestigingsmiddelen (materiaal- en afmetingen) F
7.2.2 (Samenstellende) Materialen
Omschrijving van alle relevante toegepaste materialen F
(kwaliteit, afmetingen, verduurzaming, certificering, etc.) F
Materiaalgegevens, toelaatbare spanningen, elastische grootheden, e.d. F/M
Pagina 20 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
7.2.3 Onderbouwing van de gebruikswaarde-aspecten (conform hoofdstuk 4 en 5)
Door de producent mogen andere of afwijkende bepalingsmethoden c.q. berekeningsmethoden worden
aangeleverd.
Door de attesterings- c.q. certificatie-instelling zal worden beoordeeld of de aangeleverde methode als
gelijkwaardig kan worden beschouwd.
Ten behoeve van de beoordeling door de attesterings- c.q. certificatie-instelling van de toepassing van de
niet-dragende binnenwanden dienen door de producent de navolgende onderbouwingen te worden
aangeleverd, waarbij gebruik mag worden gemaakt van geldige Nederlandse Praktijkrichtlijnen (NPR)
uitgegeven door NEN. Indien een NPR is vastgesteld door dezelfde normcommissie als die de norm heeft
vastgesteld, dan wordt geacht te zijn voldaan aan de desbetreffende norm.
Sterkte-, stijfheid- en stabiliteitsberekeningen en/of eventuele beproevingen B/M
Berekening van bevestigingen en verankeringen B/M
Beproevingsresultaten of berekeningen met betrekking tot brandveiligheid B/M
Thermische en hygrische berekeningen/beproevingen B/M
Resultaten eventuele belastingsbeproeving M
Resultaten eventuele beproeving schokbelastingen e.d. M
Beproeving waterdichtheid/regendichtheid M
Beproeving luchtdichtheid M
Bepaling temperatuurfactor B
Bepaling wateropname B/M
Geluidsmetingen en/of berekeningen B/M
Details betrekking hebbende op genoemde aspecten F
Pagina 21 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
8. EISEN MET BETREKKING TOT DE KWALITEITSZORG (in geval van productcertificatie)
8.1 INTERNE KWALITEITSZORG VAN DE CERTIFICAATHOUDER (DE PRODUCENT)
In navolgende hoofdstukken zijn eisen geformuleerd, waaraan de kwaliteitszorg van een producent van
scheidingsconstructies (of onderdelen) dient te voldoen in het kader van een attest-met-productcertificaat.
8.1.1 Algemeen
8.1.1.1 Verantwoordelijkheid
De verantwoordelijkheid voor het fabricageproces van het product en de kwaliteitsbewaking ligt bij de producent.
8.1.1.2 Melding van veranderingen
Alle significante veranderingen binnen het kwaliteitssysteem, zoals procedures, IKB-schema, productiewijze,
etcetera, dienen vooraf schriftelijk aan de Certificatie-instelling te worden gemeld en te worden
overeengekomen.
8.1.1.3 Interne kwaliteitsbewaking
De in het kader van het kwaliteitssysteem te volgen procedures voor keuring, beproeving en registratie moeten
zijn vastgelegd in een Intern Kwaliteitsbewakingsschema (IKB-schema).
Dit IKB-schema dient te voldoen aan de in hoofdstuk 8.1.5 opgenomen eisen.
8.1.2 Directieverantwoordelijkheid
8.1.2.1 Algemeen
De verantwoordelijkheid voor het totale kwaliteitsbeleid berust bij de directie.
8.1.2.2 Organisatie
Van de medewerkers, die betrokken zijn bij de productie, de keuring en de beproevingen, dienen de
verantwoordelijkheden en bevoegdheden, de onderlinge verhoudingen en hun plaats binnen de organisatie
(bijvoorbeeld in een organigram) te zijn omschreven.
Zij dienen over een passende ervaring c.q. opleiding te beschikken.
8.1.2.3 Directievertegenwoordiger
Er dient een directievertegenwoordiger te worden aangewezen, die ongeacht zijn overige verantwoordelijkheden,
welomschreven verantwoordelijkheden en bevoegdheden heeft voor het bewerkstelligen van de invoering en het
op peil houden van het kwaliteitssysteem.
8.1.2.4 Beoordeling van het kwaliteitssysteem door de directie
Het kwaliteitssysteem, dat is opgezet met het doel een waarborg te verkrijgen dat producten van een constante
kwaliteit worden geproduceerd, moet regelmatig door de kwaliteitssysteemfunctionaris worden geëvalueerd en
zo nodig, in overleg met de directie worden bijgesteld. Van de beoordeling dient een schriftelijke rapportage
aanwezig te zijn die op verzoek beschikbaar is.
8.1.3 Keuring en beproeving
8.1.3.1 Kwaliteitssysteem
Het kwaliteitssysteem met betrekking tot het voortbrengingsproces moet schriftelijk vastgelegde procedures
omvatten voor de keuring en de uitvoering van de beproevingen, zoals vastgelegd in het IKB-schema.
8.1.3.2 Beheersing van documenten
De schriftelijk vastgelegde procedures voor de keuring en de beproeving moeten door daartoe bevoegde
personen binnen het bedrijf vóór de uitgifte worden beoordeeld en goedgekeurd op geschiktheid en
doelmatigheid. De beheersing van documenten moet bewerkstelligen, dat alleen geldige documenten bij de
keuring en beproeving beschikbaar zijn.
Pagina 22 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
8.1.3.3 Keuring en beproeving
Van elke keuring of beproeving, zoals omschreven in het IKB-schema, en uitgevoerd conform de vastgelegde
procedures, dient een goede registratie te worden bijgehouden. Tevens dient een verificatie plaats te vinden aan
de hand van reeds eerder uitgevoerde keuringen en beproevingen om na te gaan of aan de gestelde eisen wordt
voldaan.
8.1.3.4 Kalibreren
Keuringsmiddelen, meet- en beproevingsapparatuur dienen periodiek te worden gekalibreerd en onderhouden
volgens een vastgelegd kalibreer- c.q. onderhoudssysteem; de resultaten hiervan dienen op een toegankelijke
wijze te worden geregistreerd.
8.1.3.5 Herkenbaarheid beproevingsmonsters
Monsters, bedoeld voor keuring en beproeving in het kader van de interne kwaliteitsbewaking, dienen duidelijk
herkenbaar te zijn.
Tevens dient, zo nodig, het beproevingsstadium en/of beproevingsvolgorde herkenbaar te zijn.
8.1.3.6 Producten met tekortkomingen
Producten met tekortkomingen dienen duidelijk gekenmerkt te zijn.
Tevens dient men te beschikken over een procedure voor de behandeling van deze producten en een
herkenbare (aparte) opslag respectievelijk een aanvullend registratiekenmerk (bijvoorbeeld in geval van foutieve
fabricage op assemblage). Zo nodig dienen corrigerende maatregelen te worden genomen.
8.1.3.7 Toelevering
Grondstoffen, halfproducten en andere producten of bewerkingen, waarvoor een certificatieregeling van kracht is,
moeten aan de desbetreffende Beoordelingsrichtlijn voldoen of onder productcertificaatcontrole worden
vervaardigd of verwerkt. Alle ontvangen leveringen voor het product dienen te worden gecontroleerd conform
het IKB-schema.
8.1.3.8 Laboratorium
Voor het verrichten van laboratoriumwerkzaamheden dient men te beschikken over een goed uitgeruste (aparte)
ruimte en over de voorgeschreven meet- en beproevingsapparatuur.
Bij gebruikmaking van een extern laboratorium dient dit door de Certificatie-instelling te zijn goedgekeurd.
8.1.3.9 Interne controle
Als aanvulling op de keuringen en beproevingen van de toegeleverde producten, tijdens het productieproces, en
het van gerede product dient aantoonbaar te zijn, dat alle vereiste keuringen zijn uitgevoerd.
Men dient te beschikken over een passende en toegankelijke registratie van de uitgevoerde keuringen en
beproevingen en deze op peil te houden om aan de hand hiervan aannemelijk te maken, dat voldaan is aan de
gestelde eisen.
Daar, waar nodig, dienen statistische technieken te worden toegepast op de onderzoeksresultaten.
8.1.3.10 Externe controle
De producent dient medewerking te verlenen aan de door de Certificatie-instelling uit te voeren
controlewerkzaamheden door toegang tot de fabriek respectievelijk de verwerkingsplaats te verlenen en
desgevraagd inzage te verschaffen in alle relevante documenten.
Zo nodig dienen monsters ter beschikking te worden gesteld.
8.1.4 Klachtenbehandeling
De producent (houder van het attest-met-productcertificaat) dient aantoonbaar te beschikken over een goede
klachtenregistratie en de behandeling hiervan met betrekking tot de scheidingsconstructie of de onderdelen
hiervan, waarop het attest-met-productcertificaat betrekking heeft en de toepassing ervan. Per klacht dient te
worden aangegeven hoe de klacht is geanalyseerd en afgehandeld.
Pagina 23 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
8.1.5 Raamschema Interne Kwaliteitsbewaking
De producent dient een IKB-schema (Intern KwaliteitsBewakingsschema) te hanteren, waarin minimaal de
volgende onderdelen zijn opgenomen en schriftelijk zijn vastgelegd:
- wat moet worden gecontroleerd;
- waarop moet worden gecontroleerd;
- hoe moet worden gecontroleerd;
- hoe vaak moet worden gecontroleerd;
- hoe de controle moet worden geregistreerd.
Dit geldt voor zover van toepassing voor het gehele productieproces inclusief werkplekinstructies, voor
laboratorium- en meetapparatuur, voor doseer- en mengapparatuur, (ingangs)controle en opslag van
grondstoffen en materialen en het gerede eindproduct.
Tevens dient er een complete lijst te zijn opgesteld, waarin omschreven de inventaris van het laboratorium,
respectievelijk van de ter beschikking staande controle apparatuur en de kalibratiestatus hiervan.
8.1.6 Certificatie-merk
De onder attest-met-productcertificaat geleverde scheidingsconstructies (of onderdelen) dienen duidelijk te zijn
voorzien van het KOMO ® -keurmerk, zoals met de Certificatie-instelling is overeengekomen en in het attest-metproductcertificaat
is vermeld.
Pagina 24 van 34

8.2 EXTERNE KWALITEITSZORG
NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
8.2.1 Algemeen
De externe kwaliteitsbewaking door de Certificatie-instelling is vastgelegd in het "Productcertificatie-reglement"
van deze instelling en wordt met het informatiepakket aan de producenten toegezonden. Dit reglement bevat
algemene zaken zoals:
- administratieve afwikkeling
- kosten en betalingsvoorwaarden
- publicatierecht
- aansprakelijkheid en vrijwaring
- behandeling afwijkingen
- sancties
- klachtenregeling
- beroepsprocedures.
8.2.2 Toelatingsonderzoek
Bij het toelatingsonderzoek controleert de Certificatie-instelling of het betreffende bedrijf voldoet aan de gestelde
eisen zoals weergegeven in deze Beoordelingsrichtlijn.
Van het toelatingsonderzoek wordt een rapportage opgesteld, op basis waarvan het KOMO ® attest of attest-metproductcertificaat
al dan niet onder bepaalde voorwaarden wordt verleend.
8.2.3 Productcertificaatcontrole
De Certificatie-instelling controleert steekproefsgewijs of het betreffende bedrijf voldoet aan de gestelde eisen.
De frequentie van deze controles wordt door het College van Deskundige van de betreffende Certificatieinstelling
vastgesteld.
Met ingang van de datum van uitgifte van deze BRL is de controlefrequentie vastgesteld op 4 maal per jaar; het
College van Deskundigen kan met argumentatie hier van afwijken.
Van deze controles wordt een schriftelijke rapportage opgesteld.
Pagina 25 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
9. EISEN T.A.V. HET BEHEER EN DE INSTANDHOUDING VAN HET ATTEST
In navolgende hoofdstukken zijn eisen geformuleerd die betrekking hebben op het beheer en de instandhouding
van het attest (dus zonder een productcertificaat).
9.1 Melding van veranderingen
Alle significante veranderingen van het productieproces, de materialen of de samenstelling, de verwerking,
detailleringen, etcetera, dienen door de attesthouder vooraf schriftelijk aan de Attesteringsinstelling te worden
gemeld. Essentiële wijzigingen mogen pas worden doorgevoerd na goedkeuring door de Attesteringsinstelling en
nadat het attest zonodig hierop is aangepast.
9.2 Periodieke controle
De houder van het attest dient medewerking te verlenen aan de door de Attesteringsinstelling uit te voeren
periodieke controle door desgevraagd toegang tot de fabriek te verlenen en desgevraagd inzage te verschaffen
in alle relevante documenten.
Zo nodig dienen monsters ter beschikking te worden gesteld.
9.3 Klachtenbehandeling
De houder van het attest dient aantoonbaar te beschikken over een goede klachtenregistratie en de behandeling
hiervan met betrekking tot de scheidingsconstructie of de onderdelen hiervan, waarop het attest betrekking heeft
en de toepassing ervan. Per klacht dient te worden aangegeven hoe de klacht is geanalyseerd en afgehandeld.
9.4 Identificatie-code
De houder van het attest dient zorg te dragen dat de scheidingsconstructie (of de essentiële onderdelen
behorende tot het systeem), waarop het attest betrekking heeft, zijn voorzien van de identificatie-code zoals
omschreven in het attest.
Pagina 26 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
10. OVERZICHT VERMELDE DOCUMENTEN
Publiekrechtelijke regelgeving
Bouwbesluit 2012 Bouwbesluit 2012 (Stb. 2011, 416, 676 en Stb. 2012, 256) en de Regeling
Bouwbesluit 2012 Stcrt. 2011, 23914 en Stcrt. 2012, 13245.
Nederlandse normen en Praktijkrichtlijnen
NEN 1068 2001 Thermische isolatie van gebouwen – Rekenmethoden, inclusief wijzigingsblad A5:2008
NEN 2608 2011 Vlakglas voor gebouwen – Weerstand tegen windbelasting – Eisen en
bepalingsmethode,
NEN 2686 1988 Luchtdoorlatendheid van gebouwen – Meetmethode, inclusief wijzigingsblad A2:2008
NEN 2778 1991 Vochtwering in gebouwen – Bepalingsmethoden, inclusief wijzigingsblad A4:20011
NEN 5077 2011 Geluidwering in gebouwen – Bepalingsmethoden voor de grootheden voor
luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidwering van scheidingsconstructies en
geluidniveaus veroorzaakt door installaties inclusief correctieblad C1:2008/C2:2011
NEN 12354-6 2004 Geluidwering in gebouwen - Berekening van de akoestische eigenschappen van
gebouwen met de eigenschappen van bouwelementen - Deel 6: Geluidabsorptie in
gesloten ruimten
NEN 5498 1997 Gezaagd hout – Sterkteklassen, classificatiemethode en bepalingsmethoden, inclusief
wijzigingsblad A1:2003
NEN 6068 2008 Bepaling van de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag tussen ruimten
inclusief correctieblad C1:2011
NEN 6075 2011 Bepaling van de weerstand tegen rookdoorgang tussen ruimten
NEN-EN 204 2001 Classificatie van thermoplastische houtlijmen voor niet-constructieve toepassingen
NEN-EN 338 2009 Hout voor constructieve toepassingen - Sterkteklassen
NEN-EN 771-1 2011 Specificaties voor metselstenen - Deel 1: Baksteen
NEN-EN 771-2 2011 Specificaties voor metselstenen - Deel 2: Kalkzandsteen
NEN-EN 771-3 2011 Specificaties voor metselstenen - Deel 3: Bouwblokken en -stenen van grind- en
lichtbeton
NEN-EN 771-4 2011 Specificaties voor metselstenen - Deel 4: Cellenbeton
NEN-EN 772-1 2011 Beproevingsmethoden voor metselstenen - Deel 1: Bepaling van de druksterkte
NEN-EN 772-13 2000 Beproevingsmethoden voor metselstenen - Deel 13: Bepaling van de netto en bruto
schijnbare volumieke massa van metselstenen (uitgezonderd natuursteen)
NEN-EN 10346 2009 Continu-dompelbeklede platte staalproducten - Technische leveringsvoorwaarden
NEN-EN 12354-6 2004 Geluidwering in gebouwen - Berekening van de akoestische eigenschappen van
gebouwen met de eigenschappen van bouwelementen - Deel 6: Geluidabsorptie in
gesloten ruimten
NEN-EN 12859 2011 Gipsblokken - Definities, eisen en beproevingsmethoden
NEN-EN 13501-1 2007 Brandclassificatie van bouwproducten en bouwdelen – Deel 1: Classificatie op grond van
resultaten van beproevingen van het brandgedrag, inclusief wijzigingsblad A1:2009
NEN-EN 14195 2005 Onderdelen voor metalen raamwerken voor scheidingswandsystemen - Definities, eisen
en beproevingsmethoden
NEN-EN 14279 2005 Laminated Veneer Lumber (LVL) - Definities, classificatie en specificaties, inclusief
Eurocodes
wijzigingsblad A1:2009
NEN-EN 1990+A1+A1/C2:2011 Eurocode – Grondslagen van het constructief ontwerp, inclusief nationale bijlage NB:2011
NEN-EN 1991-1-1+C1:2011 Eurocode 1: Belastingen op constructies – Deel 1-1: Algemene belastingen – Volumieke
gewichten, eigengewicht en opgelegde belastingen voor gebouwen, inclusief nationale
bijlage NB:2011
NEN-EN 1992-1-1+C2:2011 Eurocode 2: Ontwerp en berekening van betonconstructies – Deel 1-1: Algemene regels en
regels voor gebouwen, inclusief nationale bijlage NB:2011
NEN-EN 1993-1-1+C2:2011 Eurocode 3: Ontwerp en berekening van staalconstructies – Deel 1-1: Algemene regels en
regels voor gebouwen, inclusief nationale bijlage NB:2011
NEN-EN 1994-1-1+C1:2011 Eurocode 4: Ontwerp en berekening van staal-betonconstructies – Deel 1-1: Algemene
regels en regels voor gebouwen, inclusief nationale bijlage NB:2007
NEN-EN 1995-1-1+C1+A1:2011 Eurocode 5: Ontwerp en berekening van houtconstructies – Deel 1-1: Algemeen –
Gemeenschappelijke regels en regels voor gebouwen, inclusief nationale bijlage NB:2011
Pagina 27 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
NEN-EN 1996-1-1+C1:2011 Eurocode 6: Ontwerp en berekening van constructies van metselwerk – Deel 1-1:
Algemene regels voor constructies van gewapend en ongewapend metselwerk, inclusief
nationale bijlage NB:2011
NEN-EN 1999-1-1+A1:2011 Eurocode 9: Ontwerp en berekening van aluminiumconstructies – Deel 1- 1: Algemene
regels, inclusief nationale bijlage NB:2011
Pagina 28 van 34

Overige normen en documenten
NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
DIN 18165 1991 Faserdämmstoffe für das Bauwesen. Dämmstoffe für Wärmedämmung.
DIN 18182-1 2007 Zubehör für die Verarbeitung von Gipsplatten - Teil 1: Profile aus Stahlblech
UEAtc-richtlijn 1971 Gemeenschappelijke beoordelingsrichtlijn voor lichte scheidingswanden.
Pagina 29 van 34

Model tekst KOMO ® attest
NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Bijlage 1-1
De modeltekst van het voorblad, vorm en lay-out van de kwaliteitsverklaring moeten voldoen aan de eisen
zoals gepubliceerd op de website van de Stichting KOMO (www.komo.nl) en voldoen daarmee tevens aan de
eisen zoals gepubliceerd op de website van de Stichting Bouwkwaliteit (www.bouwkwaliteit.nl)
Model tekst KOMO ® attest-met-productcertificaat
Bijlage 1-2
De modeltekst van het voorblad, vorm en lay-out van de kwaliteitsverklaring moeten voldoen aan de eisen
zoals gepubliceerd op de website van de Stichting KOMO (www.komo.nl) en voldoen daarmee tevens aan de
eisen zoals gepubliceerd op de website van de Stichting Bouwkwaliteit (www.bouwkwaliteit.nl)
Bouwbesluitingang voor een Attest (-met-productcertificaat) voor niet-dragende binnenwanden
kolom 4 en 5 per attest (-met-productcertificaat) in te vullen.
BOUWBESLUITINGANG
Nr afdeling grenswaarde / bepalingsmethode prestaties volgens
kwaliteitsverklaring
2.1 Algemene sterkte van de Uiterste grenstoestand, bepaling volgens NENbouwconstructie
EN 1990-serie
2.8 Beperking van het ontstaan
van een brandgevaarlijke
situatie
2.9 Beperking van ontwikkeling
van brand en rook
Onbrandbaar volgens Euroklasse A1 volgens
NEN-EN 13501-1
Bijdrage brandvoortplanting ten minste
Euroklasse D en rookklasse S2 volgens NEN-EN
13501-1
WBDBO ten minste 30 minuten volgens NEN
6068
2.10 Beperking van uitbreiding van
brand
2.11 Verdere beperking van WBDBO ten minste 30 minuten volgens NEN
uitbreiding van brand en
beperking van verspreiding van
rook
6068
3.1 Bescherming tegen geluid van Karakteristieke geluidwering ten minste 20
buiten, nieuwbouw
dB(A) volgens NEN 5077
3.2 Bescherming tegen geluid van Karakteristieke installatie-geluidniveau ten
installaties, nieuwbouw hoogste 30 dB(A) veroorzaakt volgens NEN
5077
3.3 Beperking van galm Geluidsabsorptie (in m 2 ) ⅛⅛ * inhoud ruimte
(in m 3 ) volgens NEN 5078
3.4 Geluidwering tussen ruimten
van verschillende
gebruiksfuncties
Nagalmtijd 1 of 1,5 seconde volgens NEN
5077
Het karakteristieke luchtgeluidniveauverschil,
DnT,A,k, niet kleiner is
dan 47 dB of 52 dB volgens NEN 5077
Het gewogen contact-geluidniveau, LnT,A,k, niet
groter is dan 54 dB, 59 dB of 64 dB volgens
NEN 5077
3.5 Wering van vocht Controle prestaties conform tabel 3,26; factor
van de temperatuur van de binnenoppervlakte
ten minste 0,5 volgens NEN 2778
Wateropname gemiddeld 0,01 kg/(m².s 1/2 ) en
overal 0,2 kg/(m².s 1/2 ) volgens NEN 2778
3.10 Beperking tegen ratten en
muizen
geen opening breder dan 0,01 m
4.1-4.7 Bruikbaarheid Controle prestaties betreffende tabellen
5.1 Energiezuinigheid Warmteweerstand volgens NEN 1068
Luchtvolumestroom (van het totaal aan
gebieden en ruimten) 0,2 m³/s volgens NEN
2686
opmerkingen i.v.m.
toepassing
.
Bijlage 1-3
Pagina 30 van 34

Inhoudsopgave Attest (-met-productcertificaat)
INHOUD
1. ONDERWERP EN TOEPASSINGSGEBIED
NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
1 TECHNISCHE SPECIFICATIE ONDERDELEN EN MATERIALEN
2 VERWERKINGSVOORSCHRIFTEN
3 GEBRUIKSWAARDEN (PRESTATIES), TOEPASSINGSVOORWAARDEN EN
TOEPASSINGSVOORBEELDEN
4.1 VEILIGHEID
4.2 GEZONDHEID
4.3 BRUIKBAARHEID
4.4 ENERGIEZUINIGHEID
5 AANVULLENDE PRIVAATRECHTELIJKE PRESTATIE-EISEN
5.1 Sterkte van de bouwconstructie onder invloed van excentrische verticale belastingen
5.2 Sterkte van de bouwconstructie tegen schokken
5.3 Verplaatsing en vervorming
5.3.1 Gedrag van de aansluitingen met de draagconstructie
5.3.2 Vormveranderingen
5.4 Uiterlijk aanzien en vlakheid
5.5 Voorzieningen voor afbouw en afwerking
5.6 Duurzaamheid
5.6.1 Behoud van prestatie
5.6.2 Bestandheid tegen schokken
5.6.3 Onderhoud en reparatie
6. TITELS DOCUMENTEN
7. DETAILTEKENINGEN
8 WENKEN VOOR DE AFNEMER
Bijlage 1-4
Pagina 31 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Bijlage 2
Windbelastingsproef
De proef wordt uitgevoerd op één paneel of wandgedeelte met een breedte van ca. 1,0 m, dat evenwijdig aan
een stijve wand wordt opgesteld, uitgevoerd zoals in de praktijk gebruikelijk. De spouw tussen de proefwand en
de stijve wand dient 50 tot 70 mm te bedragen.
De hoogte van de te beproeven wand moet overeenkomen met de maximale hoogte zoals in het attest of attestmet-productcertificaat
wordt opgenomen met een minimum van 2,40 m.
Met behulp van een in de spouw gehangen luchtzak wordt 5 maal een druk (prep) van 230 N/m 2 op de wand
aangebracht. Vervolgens kan de druk worden verhoogd tot breuk optreedt.
De grootte van de belasting is afkomstig uit NEN-EN 1991-1-4, "Windbelastingen", waarbij is uitgegaan van een
stuwdruk (pw) van 760 N/m 2 (bebouwd, gebied 1, h = 11 m) en een windvormfactor (c) van 0,3.
Interpretatie/Toelichting
De scheidingswand moet in praktijkomstandigheden met een redelijke veiligheidscoëfficiënt weerstand bieden aan de
op de scheidingswand inwerkende windbelastingen zoals deze zijn aangegeven in NEN-EN 1991-1-4, rekening
houdend met:
de aard van de samenstellende materialen en hun wijze van samenvoeging;
het praktijkresultaat van de verwerking (b.v. aansluitingen met de ruwbouw);
de risico's die de bewoner of gebruiker loopt in geval van breuk.
Bovendien kan in het attest of attest-met-productcertificaat de gelijkmatig verdeelde belasting worden opgegeven, die de
wand in praktijkomstandigheden tot breuk brengt, evenals de aard van de breuk. Indien de wand niet of moeilijk tot breuk
kan worden belast kan het hoogste belastingsniveau wat tijdens de beproeving is bereikt in het attest of attest-met-
productcertificaat worden vermeld.
Pagina 32 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Bijlage 3
Beproevingsmethode consoleproef (excentrische verticale belastingen)
De scheidingsconstructie en de bevestiging van dergelijke voorwerpen moet een belasting van 100 kg
kunnen dragen, evenwijdig aan de scheidingsconstructie, op 0,30 m van zijn oppervlak en gesteund door
twee consoles h.o.h. 0,50 m die elk twee bevestigingen hebben in verticale richting h.o.h. 0,15 m en waarvan
de onderste bevestiging een contact met de scheidingsconstructie heeft in de vorm van een cirkel met een
diameter van 25 mm (zie figuur 1).
Tevens kan indien gewenst worden nagegaan of de scheidingsconstructie (al dan niet voorzien van
verstevigingen) aan dezelfde eis voldoet met een belasting van 400 kg op een h.o.h. van 1,00 m tussen de
bevestigingen in horizontale richting en 0,60 m in verticale richting. De resultaten van de laatste proef kunnen
in het attest of attest-met-productcertificaat worden vermeld.
Interpretatie/Toelichting
Bij wanden opgebouwd uit stijl- en regelwerk voorzien van een beplating, mogen de consoles worden bevestigd aan de
stijlen (op de daarbij behorende h.o.h. afstand) dan wel aan speciale ophangconstructies in de wand zoals in de praktijk
gebruikelijk. Een en ander zal in het attest of attest-met-productcertificaat worden vermeld.
Opbouw proefwand.
De proeven worden uitgevoerd op scheidingsconstructies die zijn samengesteld in overeenstemming met de
uitvoering in de praktijk. De te beproeven constructie moet overeenkomen met de maximale hoogte zoals in
het attest of attest-met-productcertificaat wordt opgenomen met een minimum hoogte van 2,40 m. In daarvoor
in aanmerking komende gevallen dient de te beproeven constructie ten minste drie wandelementen te
bevatten evenals hoekstukken en aansluitende elementen (bijv. kozijnen) indien deze een onderdeel van het
attest of attest-met-productcertificaat vormen. De breedte van de wand moet ten minste 1,50 m bedragen
zonder stijve verticale ondersteuningen of 4,00 m met stijve verticale ondersteuningen op voorwaarde dat
dergelijke ondersteuningen ook in de praktijk aanwezig zijn. De aansluitingen tijdens de beproeving dienen
overeen te komen met de aansluitingen zoals vermeld in het attest of attest-met-productcertificaat. De
klimatologische omstandigheden dienen in overeenstemming te zijn met de gebruiksfase en het
toepassingsgebied.
Interpretatie/Toelichting
Na 24 uur mag geen bezwijken optreden van de bevestigingsmiddelen en mag de console niet losraken. Tevens mag
na 24 uur geen breuk of een voor de gebruiker gevaarlijke wijze van beschadigen van de wand of aansluitingen van de
wand optreden. Eventuele vervormingen en beschadigingen moeten worden opgenomen en vastgelegd in een verslag.
Figuur 1. Schematische weergave consoleproef
Pagina 33 van 34

NIET-DRAGENDE BINNENWANDEN
Nationale Beoordelingsrichtlijn 1003 d.d. 24-01-13
Bijlage 4
Beproevingsmethode schokbelastingen
De proeven worden uitgevoerd op scheidingsconstructies zoals in Bijlage 3 omschreven (Opbouw
proefwand). De klimatologische omstandigheden dienen overeen te stemmen met de gebruiksfase en het
toepassingsgebied.
De schokbelasting van 240 Nm (zie figuur 2) wordt uitgevoerd met een zak van textielweefsel met een
diameter van 0,25 m gevuld met droog zand tot een massa van 30 kg welke op 0,15 m voor het oppervlak
van de wand wordt gehangen met het raakvlak op halve hoogte van de wand met een maximum van 1,50
m. Men laat de zak zonder aanvangssnelheid en van een hoogte van 0,80 m met een slingerbeweging
driemaal op dezelfde plaats tegen de wand vallen.
De schokbelasting van 10 Nm (zie figuur 3) wordt uitgevoerd met een stalen kogel met een massa van 1
kg welke op 0,15 m voor het oppervlak van de wand wordt gehangen met het raakvlak op halve hoogte
van de wand met een maximum van 1,50 m. Men laat de kogel zonder aanvangssnelheid en van een
hoogte van 1,00 m met een slingerbeweging op verschillende plaatsen in de breedterichting van de wand
tegen de wand vallen. Eventuele beschadigingen worden opgenomen en vastgelegd in een verslag.
Interpretatie/Toelichting
Bij een wand opgebouwd uit stijl- en regelwerk mag het plaatmateriaal aan de ontvangstzijde (de direct aan de
belasting blootgestelde zijde van de wand) wel een deuk of scheur vertonen doch niet volledig worden doorboord.
Bij een wand opgebouwd uit panelen dienen de proeven zowel ter plaatse van de onderlinge aansluiting als in het
midden van het paneel te worden uitgevoerd.
Bij een wand opgebouwd uit stijl- en regelwerk dienen de proeven zowel op de stijlen als tussen de stijlen te
worden uitgevoerd. Bij afspraak worden de resultaten van deze proef geacht het zelfde te zijn als die van een
zelfde proef met een lederen zak van 25 kg en een valhoogte van 0,9 m.
h
0,15 m
30 kg
0,80 m
½ h
max. 1,5 m
Figuur 2. Schematische weergave Figuur 3. Schematische weergave
schok 240 Nm schok 10 Nm
h
0,15 m
1 kg
1,00 m
½ h
max. 1,5 m
Pagina 34 van 34