30 - Hogeschool Van Hall Larenstein.
30 - Hogeschool Van Hall Larenstein.
30 - Hogeschool Van Hall Larenstein.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
SAMEN<br />
VOOR NATUUR<br />
“OP PAD IN HET LANDSCHAP”<br />
Terugkijkend op vorig jaar was de Manifestatie<br />
een zeer succesvolle dag met ruim 40 workshops,<br />
650 deelnemers en een levendige informatiemarkt.<br />
Het accent lag toen op financiële pijlers<br />
voor natuur. Centraal stond de samenwerking tussen<br />
beheerders en gebruikers van natuur en landschap.<br />
Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven was aanwezig en<br />
benadrukte het belang van het duurzaam invullen van<br />
de Ecologische Hoofd Structuur.<br />
Dit jaar organiseren <strong>Hogeschool</strong> <strong>Van</strong> <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong>, het<br />
Nationaal Groenfonds en SBNL opnieuw de Manifestatie<br />
“Samen voor Natuur”. Dankzij de actieve inzet van tal<br />
van organisaties is weer een interactief programma<br />
samengesteld met boeiende sprekers. Met aan het eind<br />
van de dag de uitreiking van de SBNL Natuurprijs 2006.<br />
Net als vorig jaar is “Samen voor Natuur” erop gericht<br />
samenwerking te stimuleren. De dag is samengesteld<br />
rond het thema “Op pad in het landschap”. Beleving van<br />
natuur en landschap in zeer brede zin. U zult kunnen<br />
deelnemen aan multimediale workshops, een wandeling<br />
maken in de schooltuin middels een GPS en mee<br />
discussiëren over het belang van cultuurhistorische<br />
waarden van het landschap.<br />
De dag begint om 9:<strong>30</strong> uur met een aanbod van 46<br />
presentaties en workshops in negen verschillende zalen.<br />
Doel is het uitwisselen van kennis en ervaring, het<br />
leggen van contacten en het versterken van relaties.<br />
De hele dag door is er een informatiemarkt met meer<br />
dan 25 stands waarin organisaties zich presenteren.<br />
Deze markt vormt de centrale ontmoetingsplek voor<br />
natuurbeheerders, boeren, landgoedeigenaren, onderzoekers,<br />
beleidsmedewerkers, particuliere grondbezitters,<br />
vrijwilligers, adviseurs, projectontwikkelaars en vele<br />
anderen.<br />
Na afloop van de workshops is er vanaf 15:00 uur een<br />
plenair programma<br />
NOVEMBER<br />
<strong>30</strong>2006<br />
H O G E S C H O O L V A N<br />
H A L L L A R E N S T E I N<br />
I N V E L P<br />
T I J D : 9 . 3 0 – 1 7 . 0 0 U U R<br />
UITNODIGING VAN 9.<strong>30</strong> TOT 14:<strong>30</strong><br />
2006<br />
46 VERSCHILLENDE<br />
WORKSHOPS!<br />
ZIE PROGRAMMA<br />
BINNENZIJDE.<br />
Fotograaf: Conny Meslier.<br />
PLENAIR PROGRAMMA<br />
15:00 uur<br />
Opening door dagvoorzitter Mevr. Albertine van Vliet- Kuiper,<br />
voorzitter Landschapsmanifest.<br />
Sinds begin 2000 is van Vliet-Kuiper burgemeester van<br />
Amersfoort. Daarvoor was zij dijkgraaf van het Waterschap<br />
Veluwe.<br />
15:10 uur<br />
“Op pad in het landschap”; visie vanuit de gebruiker<br />
Inleiding door mr. Guido van Woerkom<br />
hoofddirecteur ANWB<br />
Als 123-jarige vereniging van mobiele recreanten kent de<br />
ANWB zijn pappenheimers. De bond weet wat Nederlanders in<br />
hun vrije tijd zoeken en waar ze plezier aan beleven. Ook de<br />
visie van de ANWB op natuur en landschap is sterk gerelateerd<br />
aan de wensen en behoeften van de leden. De ervaring leert<br />
dat het ledenbelang in de meeste gevallen goed is te verenigen<br />
met belangen van natuur en landschap.<br />
15:<strong>30</strong> uur<br />
“Op pad in het landschap”;<br />
visie vanuit Natuur en Landschap<br />
Inleiding door Mevr. Janine Pijl<br />
directeur Gelders Landschap<br />
Om mensen veilig en gerust te kunnen laten genieten van<br />
natuur en landschap, is gericht beheer nodig: wegen, paden,<br />
routestructuren en rustpunten. Daarbij hoort moderne informatieverstrekking:<br />
liever een webcam in een dassenburcht dan<br />
verstoring door wandelaars, ook al zijn dat natuurvorsers.<br />
15:50 uur<br />
Debat over Op pad in het landschap<br />
Onder leiding van Dagvoorzitter Albertine van Vliet-Kuiper.<br />
Mevrouw van Vliet-Kuiper draagt de natuur een warm hart<br />
toe en zet zich als voorzitter van het Landschapsmanifest in<br />
voor een forse kwaliteitsverbetering van het Nederlands landschap.<br />
Tijdens de manifestatie staat het thema “Op pad in het landschap”<br />
centraal. Waar liggen kansen voor samenwerking en<br />
waar bedreigingen voor het landschap? Hierover discussiëren<br />
de inleiders met elkaar en met de zaal. Ook bestuurders vanuit<br />
landbouw, natuur en grondbezit nemen deel aan het debat.<br />
16:15<br />
Uitreiking SBNL Natuurprijs 2006<br />
Door Juryvoorzitter Martin Jansen<br />
Lid van de Raad van Bestuur van<br />
<strong>Hogeschool</strong> <strong>Van</strong> <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong>, Velp<br />
Het thema van de SBNL Natuurprijs 2006 is ook “Op pad in<br />
het landschap”. Tien initiatiefnemers met een goed praktijkvoorbeeld<br />
of vernieuwend idee, zijn genomineerd. Dhr. Jansen<br />
zal als juryvoorzitter de genomineerden en hun initiatieven<br />
aan u voorstellen en de drie prijswinnaars bekend maken.<br />
16:<strong>30</strong><br />
Einde programma
Lunch verkrijgbaar op de informatiemarkt<br />
Presentaties en workshops Samen voor Natuur 2006<br />
9:<strong>30</strong><br />
10:00<br />
10:<strong>30</strong><br />
11:00<br />
11:<strong>30</strong><br />
12:00<br />
12:<strong>30</strong><br />
13:00<br />
13:<strong>30</strong><br />
14:00<br />
14:<strong>30</strong><br />
WATER<br />
Als basis voor<br />
toegankelijkheid<br />
1.<br />
Fietsboot<br />
De Eemlijn<br />
2.<br />
Kanovaren en<br />
natuur<br />
3.<br />
Waterpark Het<br />
Lankheet<br />
4.<br />
Waterschap:<br />
natuur, onderhoud<br />
en recreatie<br />
5.<br />
Ooijpolder-<br />
Groesbeek; groenblauwe<br />
diensten<br />
MULTIMEDIA<br />
Als basis voor<br />
toegankelijkheid<br />
6.<br />
Op het Land<br />
7.<br />
Landschap<br />
ontsluiten via<br />
internet<br />
8.<br />
Natuurfotografie:<br />
afbeelden of<br />
verbeelden?<br />
9.<br />
Natuur in beeld:<br />
film en internet<br />
10.<br />
Daar moet ik<br />
zijn.nl<br />
WANDELPADEN<br />
Als basis voor<br />
toegankelijkheid<br />
11.<br />
Beleefpaden;<br />
een beleving!<br />
12.<br />
Boerenland als<br />
verbindende<br />
schakel<br />
13.<br />
Wandelen over<br />
boerenland in de<br />
Maashorst<br />
14.<br />
Ommetjes;<br />
toegankelijk<br />
platteland<br />
15.<br />
Op de Kuierlatten<br />
21.<br />
Paardensport<br />
past in het<br />
landschap<br />
22.<br />
Zorg voor paard<br />
en landschap<br />
23.<br />
Op paardenpad:<br />
de Achterhoek<br />
24.<br />
De verleiding<br />
van de paardenhouderij<br />
25.<br />
Paard als<br />
bruggenbouwer<br />
ERZICHT WOR<br />
OVER<br />
15:00<br />
1. Fietsboot leidt mensen het Nationaal Landschap binnen<br />
Han Geerlings (De Eemlijn)<br />
50+vrijwilligers van Stichting Eemlijn exploiteren op niet-commerciële<br />
wijze een toeristische lijndienst over de Eem en de Randmeren.<br />
Onderweg vertelt een van de bemanningsleden bijzonderheden<br />
over de rivier, de cultuurhistorie, de natuur, de geschiedenis van de<br />
streek en de ontwikkeling van het Nationaal Landschap A-E. Er zijn<br />
aansluitende fietsroutes en wandelroutes.<br />
2. Kanovaren en natuur<br />
Dhr. Henny Dekker (Nederlandse Kanobond)<br />
In deze workshop komt de veelzijdigheid van kanovaren aan bod,<br />
maar ook zal ingegaan worden op punten als: Waaraan moet water<br />
voldoen om op te kanoen, wat zijn knelpunten, welke overlast veroorzaakt<br />
de kanovaart en zal gediscussieerd worden over kanovaren<br />
en natuur.<br />
3. Waterpark Het Lankheet - waar water en land elkaar raken en<br />
maken<br />
Eric Brinckmann en Fleur van der Schalk (Waterpark het Lankheet)<br />
Op Waterpark Het Lankheet wordt door een stapeling van functies<br />
het land op innovatieve, duurzame en rendabele wijze gebruikt met<br />
water als bindend element. De recreatieve waarde van het Waterpark<br />
is een belangrijk onderdeel van het project. De landschapsarchitectuur<br />
en kunstzinnige inrichting van Het Waterpark draagt hieraan<br />
bij.<br />
4. Het Waterschap: natuur- onderhoud en recreatie<br />
Ad Schoutens (Waterschap Vallei en Eem)<br />
Het waterschap heeft al veel natuur gerealiseerd en de doelstelling<br />
is om nog veel meer te realiseren. Natuur die onderhouden moet<br />
worden en waar mensen van willen genieten. Daarom is er steeds<br />
meer vraag naar recreatief medegebruik en openstelling. Deze<br />
workshop gaat in op hoe natuur, natuuronderhoud en recreatie<br />
goed samen kunnen gaan.<br />
5. Landschapsontwikkelingsplan Ooijpolder - Groesbeek;<br />
Ervaringen met groen-blauwe diensten<br />
Tiny Wigwam (Landschapsfonds Via Natura)<br />
Het landschapsontwikkelingsplan van de gemeenten Groesbeek,<br />
Millingen aan de Rijn en Ubbergen is in 2004 tot stand gekomen via<br />
een intensief gebiedsproces. Landschapsbeheer door particulieren,<br />
oftewel groene en blauwe diensten is een van de pijlers van het<br />
plan. Inmiddels is de stad Nijmegen als grootgebruiker geïnteresseerd<br />
en dragen de eerste private partijen bij aan projecten.<br />
6. Op het Land<br />
Ineke Noordhoff<br />
Hoe ziet boerennatuur eruit? Ineke Noordhoff, econoom , journalist<br />
en natuurgids interviewde boeren, natuurbeschermers en bestuur-<br />
CULTUURHISTORIE<br />
Als basis voor<br />
toegankelijkheid<br />
16.<br />
Dommels:<br />
Studenten<br />
winnen prijs<br />
17.<br />
Rondwandeling<br />
op historische<br />
buitenplaatsen<br />
18.<br />
Deltaplan voor<br />
het Landschap<br />
19.<br />
Herstel IJsselboomgaarden<br />
20.<br />
Vlechtheggen;<br />
landschapsmonumenten<br />
26.<br />
Samen voor<br />
Natuur: de<br />
handen ineen<br />
27.<br />
Samen een route<br />
ontwerpen<br />
28.<br />
Natuurbranden:<br />
risicobeheersing<br />
en bestrijding<br />
29.<br />
Snel-weg<br />
panorama’s<br />
<strong>30</strong>.<br />
Leesbaar<br />
Landschap<br />
ders over verschillende vormen van agrarisch natuurbeheer en<br />
schreef daarover een boek (Op het land, Atlas, oktober 2006). In<br />
deze lezing analyseert ze hoe het komt dat Nederland gevangen zit<br />
in de tegenstelling tussen landbouw en natuur.<br />
7. Landschap ontsluiten via internet<br />
Pim Jungerius/ Hanneke van den Ancker (St. Geomorfologie & LS)<br />
Uit een onderzoek naar info op internet over wandelingen op de<br />
Veluwe blijkt dat er meer dan 200 wandelingen worden aangeboden,<br />
maar vrijwel allemaal op het niveau rechtsaf, linksaf. Hoe kan dit<br />
verbeterd worden?<br />
8. Natuurfotografie: afbeelden of verbeelden?<br />
Ruben Smit (OutdoorVision)<br />
Ruben Smit is professioneel natuurfotograaf en winnaar van diverse<br />
grote internationale fotoprijzen. In deze lezing staat hij stil bij zijn<br />
visie op natuur en hoe fotografie daarbij een rol speelt. Hoe belangrijk<br />
is beeld van natuur in onze huidige samenleving? Een lezing<br />
waarbij de toeschouwer wordt geprikkeld door beeld en tekst.<br />
9. Natuur in beeld: natuurfilmen en toepassingen op het internet<br />
Rolf Roos (Stichting Natuurmedia)<br />
Met echte beelden op het virtuele pad. De beste natuurervaring is<br />
zelf naar buiten, zelf ontdekken, zelf kijken en luisteren. De één<br />
na beste is de goede selectie van natuurbeelden in een natuurfilm.<br />
Krachtige beelden, ondersteund door een helder verhaal. Rolf Roos,<br />
bioloog, publicist en filmmaker laat zien hoe je met korte filmpjes<br />
veel kan zeggen. Heeft u zelf filmmateriaal (dvd), neem het mee!<br />
10. Daar moet ik zijn.nl; ontdek het landschap via internet<br />
Henk Meeuwsen/Martin Goossen (Alterra)<br />
Via de website www.daarmoetikzijn.nl kunnen internetgebruikers in<br />
drie stappen hun mooiste landschap in Nederland ontdekken: hun<br />
ideale gebied voor een dagje uit, voor een vakantie of zelfs om naar<br />
te verhuizen. Dit gebeurt met behulp van unieke geografische databestanden.<br />
Een dergelijke website bestaat nog niet in Nederland.<br />
11. Beleefpaden; een beleving!<br />
Daan Kloeg (Buro Kloeg)<br />
Beleving is in! In de natuur, cultuur en recreatie neemt beleving<br />
een steeds belangrijke rol in. Consumenten willen beleving. Hoe<br />
speel je daar op in en wat kun je er mee? Aan de hand van twee<br />
voorbeelden – twee beleefpaden – kan het een en ander bekeken en<br />
bediscussieerd worden.<br />
12. Boerenlandpad als verbindende schakel<br />
Liset Moerdijk (ST. Wandelplatform-LAW)<br />
Boerenlandpaden zijn een belangrijke aanvulling op het bestaande<br />
netwerk van wandelmogelijkheden in Nederland. Aan de hand van<br />
een aantal cases wordt gepresenteerd waar volgens Wandelplatform-<br />
LAW de kansen en knelpunten liggen.<br />
BREDE SAMENWERKING EN REGIONALE INITIATIEVEN<br />
Als basis voor toegankelijkheid<br />
Zaal D-007 Zaal B-005 Zaal B-006 Zaal D-008 Zaal A-012 Zaal A-013 Zaal A-014 Zaal A-015 Zaal E-002<br />
TOELICHTING OP DE<br />
PRESENTATIES EN<br />
WORKSHOPS<br />
In bovenstaand schema staan alle workshops en<br />
presentaties weergegeven. U kunt zelf uw keuze maken en u<br />
heeft steeds ruimschoots de tijd om van zaal te wisselen. U<br />
mag ook eerder een presentatie verlaten, om op tijd bij de<br />
volgende te zijn. Met dit schema kunt u voorafgaand aan de<br />
manifestatie zelf uw eigen programma samenstellen!<br />
PAARD EN LANDSCHAP<br />
Als basis voor<br />
toegankelijkheid<br />
31.<br />
Meer vlinders in<br />
bospad en bosrand<br />
32.<br />
Boeren met<br />
Uitzicht<br />
33.<br />
Natuurkampeerterreinen,<br />
die zie<br />
je niet……<br />
34.<br />
Voor wat hoort<br />
wat: landgoed<br />
openstellen<br />
35.<br />
Recreatie betaalt<br />
mee aan<br />
terreinbeheer<br />
36.<br />
Landschap<br />
beleven: ruimte,<br />
samenhang en tijd<br />
37.<br />
Landschap<br />
ontsluiten via<br />
internet<br />
38.<br />
GPS en<br />
hand held GIS<br />
39.<br />
Een pad over<br />
rijkswegen,<br />
kan dat?<br />
40.<br />
Buiten gebaande<br />
wegen<br />
VIJF PROGRAMMALIJNEN<br />
De presentaties en workshops vinden plaats tussen 9.<strong>30</strong> en<br />
15.00 uur in negen verschillende zalen. In totaal komen<br />
46 onderwerpen aan bod! De meeste workshops starten met<br />
een korte inleiding over een onderwerp dat nauw samenhangt<br />
met de thema’s “samenwerking” en “op pad in het landschap”.<br />
Daarna is er gelegenheid om vragen te stellen en te<br />
discussiëren met de spreker en met andere aanwezigen.<br />
Er zijn ook meer actieve workshops. Zo kunt u met een GPS<br />
een wandeling maken in de schooltuin en is er een workshop<br />
waarin u samen een route kunt ontwerpen. En heeft u zelf<br />
een natuurfilm gemaakt, neem dan uw eigen DVD mee en u<br />
kunt hem presenteren!<br />
41.<br />
Het Groene<br />
Netwerk<br />
42.<br />
Rage of trend?<br />
43.<br />
Paden en natuurgegevens<br />
44.<br />
Natuurvriendelijke<br />
golfbanen;<br />
financiering<br />
45.<br />
Landschaps- en<br />
gebiedsfondsen<br />
46.<br />
Naobers van<br />
Zudert<br />
13. Wandelen over boerenland in de Maashorst; een sleutel tot<br />
succes<br />
Cor van den Heuvel (Maashorstboeren)/ Arjan Dekking (PPO)<br />
In het wandelpadenproject in de Maashorst hebben de Agrarische<br />
Natuur Vereniging Maashorstboeren en het Wageningen UR nauw<br />
samengewerkt. Een zeer succesvolle samenwerking. Daarnaast<br />
willen we met u discussiëren over de mogelijkheden om in andere<br />
gebieden ook te werken aan wandelen over boerenland. Waar liggen<br />
de kansen en wat is er voor nodig om deze te benutten?<br />
14. Ommetjes; de weg naar een toegankelijk platteland<br />
Henk Baas (Landschapsbeheer Nederland)<br />
In het hele land wordt door de provinciale organisaties Landschapsbeheer<br />
aan ommetjes in het buitengebied gewerkt. Bekende<br />
voorbeelden zijn de Utrechtse (en Gelderse) Klompenpaden, de<br />
Flevolandse Op de kuierlatten-routes en de Friese historische<br />
wandelpaden. In deze workshop wordt aan de hand van praktijkvoorbeelden<br />
ingegaan op succesfactoren bij aanleg en beheer van<br />
ommetjes. Daarnaast wordt ingegaan op financiering, vermarkting<br />
en het gebruik van nieuwe media.<br />
15. Op de Kuierlatten; op pad over boerenland<br />
Sialto Eskes (op de kuierlatten) en Rob ter Haar (Landschapsbeheer<br />
Flevoland)<br />
Ontstaan en opzet van Op de Kuierlatten, wandelpaden over boerenland<br />
in Flevoland. De waarde van samenwerken tussen Landschapsbeheer<br />
en boeren. En de waarde van samenwerken onder één model:<br />
Op de Kuierlatten, met een gezamenlijke website, een gezamenlijk<br />
activiteitenprogramma, gezamenlijke PR etc.<br />
16. “Dommels, dommels, dommels…..meulen weg!”<br />
Susan van der Tol en Sander de Klerk (studenten <strong>Van</strong> <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong> Velp)<br />
Studenten hebben een prijs gewonnen bij de gemeente Boxtel. De<br />
aanleg van een ontspanningsplek staat centraal. Deze workshop<br />
laat zien hoe de combinatie recreatie, natuur en cultuurhistorie de<br />
landschapskwaliteiten kan verbeteren.<br />
17. De rondwandeling op historische buitenplaatsen, toen en nu.<br />
Peter Verhoef (PHB)<br />
Bij de historische tuin- en parkaanleg van een buitenplaats nam<br />
een rondwandeling een belangrijke plaats in. Nu worden deze rondwandelingen<br />
weer in ere herteld. Wat dit herstel inhoudt en wat de<br />
achterliggende filosofie was ten tijde van de aanleg wordt in de<br />
presentatie, aan de hand van praktijkvoorbeelden van onder andere<br />
de buitenplaatsen, het Klaphek, Huis te Glimmen en ’t Zelle, uitgelegd.<br />
18. Deltaplan voor het Landschap; Nederland weer mooi<br />
Jaap Dirkmaat/ Egbert Jaap Mooiweer (Vereniging Nederlands<br />
Cultuurlandschap)<br />
Nederland weer mooi? Een landschap met trots en eigenwaarde<br />
9:<strong>30</strong><br />
10:00<br />
10:<strong>30</strong><br />
11:00<br />
11:<strong>30</strong><br />
12:00<br />
12:<strong>30</strong><br />
13:00<br />
13:<strong>30</strong><br />
14:00<br />
14:<strong>30</strong><br />
15:00
waar we graag vertoeven? Natuurlijk zult u zeggen. Maar hoe<br />
realiseren we dat? Een presentatie over het Deltaplan voor het<br />
landschap.<br />
19. Herstel IJsselboomgaarden; samen werken aan het landschap<br />
Rob le Rutte (Stichting IJsselboomgaarden)<br />
Herstel van hoogstamboomgaarden vraagt een visie op stimuleren<br />
van landschapszorg door buitenlui. Hoe pak je zo iets aan? Hoe<br />
ondersteun je eigenaren met het opzetten van duurzaam beheer?<br />
Kan een sapmobiel daar een bijdrage in leveren? Is meer natuur in<br />
de boomgaard te combineren met fruitproductie? Wat is de bijdrage<br />
aan de beleving van het landschap? Aan de hand van het project<br />
Duurzaam behoud Hoogstamfruit in de IJsselstreek worden deze en<br />
andere vragen beantwoord.<br />
20. Vlechtheggen; monumentale landschapselementen en<br />
jonge heggen langs paden en wegen<br />
Lex Roeleveld en Robert Ceelen (St. Heg en Landschap)<br />
Nederland heeft een lange traditie van heggenvlechten. Vaak zijn<br />
streekgebonden stijlen te onderscheiden. De vlechtheg is een<br />
veelzijdig landschapselement wat in de 21e eeuw aan een nieuw<br />
leven toe is. Een mooi, natuurijk maar ondoordringbaar groen raster<br />
langs wandel- en fietspaden is 1 van de mogelijkheden die op veel<br />
plaatsen toegepast kan worden.<br />
21. Paardensport past in het landschap<br />
Frans Cramer (KNHS)<br />
Presentatie over de ontwikkelingen rond paardensport in het landschap.<br />
Digitale ruiterroutes, veiligheid van paarden in het verkeer,<br />
gebruik van agrarische percelen voor ruiterroutes. Bespreking van<br />
het handboek aanleg van ruiter- en menroutes. Wat kunnen terreinbeheerders<br />
van de KNHS verwachten en hoe gaan we samenwerken<br />
in de toekomst?<br />
22. Zorg voor paard en landschap<br />
Tjitte Zuur (HAS Den Bosch) en Christianne van der Put (<strong>Van</strong> <strong>Hall</strong><br />
<strong>Larenstein</strong>)<br />
Een uiteenzetting hoe paardenhouders de landschappelijke waarden<br />
kunnen vergroten op eigen terrein. Wat voor impact heeft dit op<br />
de beleefbaarheid van het landschap? Twee studenten hebben<br />
een inventarisatie gemaakt onder hobbymatige en professionele<br />
paardenhouders en presenteren de resultaten.<br />
KSHOPS<br />
ZICHT WORKS<br />
De onderwerpen van de workshops zijn gebundeld in vijf<br />
programmalijnen:<br />
• Water:<br />
blauwe diensten als basis voor samenwerking en toegan-<br />
kelijkheid.<br />
• Multimedia:<br />
gebruik van beeldmateriaal en internet als basis voor<br />
toegankelijkheid.<br />
• Wandelpaden:<br />
ontwikkelen van wandelnetwerken als basis voor samen-<br />
werking en toegankelijkheid.<br />
• Cultuurhistorie:<br />
herstel van oude landschapselementen als basis voor<br />
samenwerking en toegankelijkheid.<br />
23. Op paardenpad: Aan de slag met ruiter- en menpaden in de<br />
Achterhoek<br />
Ellen Gebben (DLV Groen en Ruimte) en Gerrit Dijkman (Vereniging<br />
Paardentoerisme)<br />
Al meerdere jaren is de Vereniging Paardentoerisme aan de slag om<br />
ruiters en menners te laten genieten van het rijden in de aantrekkelijke<br />
gebieden van Gelderland. Momenteel zijn 140 bedrijven<br />
verspreid over de Achterhoek aangesloten bij de Vereniging. Voor<br />
dit project is een film ontwikkeld welke de basis is van de workshop.<br />
Aansluitend hierop willen wij graag met u aan de slag en u<br />
laten proeven aan de stappen die u tijdens de realisatie zult moeten<br />
doorlopen.<br />
24. De verleiding van de paardenhouderij<br />
Nicoline van der Windt (Alterra)<br />
Of hoe de paardenhouderij te verleiden? Gemeenten zien de snelle<br />
ontwikkeling van de paardenhouderij met een dubbel gevoel aan.<br />
Enerzijds voelt het zich ongemakkelijk vanwege de ‘verlinting’,<br />
anderszijds is het verleidelijk als nieuwe economische drager op<br />
het platteland. Hoe kun je als gemeente de paardenhouders de kans<br />
geven zich te vestigen of uit te breiden en tegelijkertijd verleiden<br />
tot het doen van investeringen in natuur- en landschap?<br />
25. Paard als bruggenbouwer<br />
Marcel van Oijen (<strong>Van</strong> <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong>)<br />
Vele artikelen in kranten getuigen van de rol van het paard op het<br />
platteland. Wat is die rol en hoe groot is die? De pilotstudy “Paard<br />
als Bruggenbouwer”, die inmiddels van start is gegaan, zoekt naar<br />
harde gegevens in de Achterhoek. In deze workshop zullen we de<br />
eerste resultaten aan u presenteren.<br />
26. Samen voor Natuur, grondeigenaren slaan de handen ineen.<br />
Arno Willems; C. Balemans (Bosgroep Noord-Oost Nederland)<br />
Het gebied rondom Beesterzwaag, Fryslân, is een uniek landschap<br />
met bossen, schraallanden en heidevelden die een grote biodiversiteit<br />
kennen. De blauwe draad door het gebied is het Koningsdiep.<br />
Eigenaren hebben elkaar nodig om de recreatie in goede banen<br />
te leiden. Om deze reden hebben de gezamenlijke grondeigenaren<br />
rondom Beetsterzwaag het voornemen om voor het gehele gebied<br />
een toekomstplan op te stellen.<br />
27. Samen een route ontwerpen; kuieren door het Landschap<br />
Niels Tienstra en Machiel Huizenga (het Oversticht)<br />
In deze workshop ontdekken de deelnemers het proces van het<br />
maken van een route van “onderop”. Het Oversticht maakt namelijk<br />
kuierroutes: cultuurhistorische en landschappelijke wandelroutes<br />
door en langs plattelandskernen, samen met bewoners en andere<br />
betrokkenen van het gebied.<br />
28. Natuurbranden: risicobeheersing en bestrijding<br />
Alette Getz-Smeenk (Brandweer regio Noord en Oost Gelderland)<br />
De Interregionale Werkgroep Natuurbrandbestrijding Veluwe vraagt<br />
in haar presentatie aandacht voor het belang van samenwerking<br />
tussen brandweer, gemeenten en beheerders van natuurterreinen<br />
in de voorkoming, beheersing en bestrijding van natuurbranden.<br />
Op de Veluwe zijn reeds ervaringen opgedaan op dit gebied. In de<br />
presentatie wil de werkgroep graag ingaan op nog braakliggende<br />
velden van samenwerking.”<br />
29. Snel-weg panorama’s<br />
Maarten Piek/Manon van Middelkoop (Ruimtelijk Planbureau)<br />
In deze studie geven wij invulling aan het concept snelwegpanorama,<br />
zowel ruimtelijk als bestuurlijk. De centrale vraag daarbij is of en<br />
hoe snelwegpanorama’s in Nederland behouden kunnen worden.<br />
<strong>30</strong>. Leesbaar Landschap-Beleef het landschap met leesbril<br />
Henk Kloen (CLM)<br />
Herontdek uw eigen landschap en breng hierbij agrariërs, particuliere<br />
grondeigenaren en natuurvrijwilligers bijeen. In het project Leesbaar<br />
Landschap ontwikkelen we een methode die een gemeenschappelijke<br />
manier van kijken naar en praten over het landschap,<br />
landschapsontwikkeling- en beheer mogelijk maakt. We presenteren<br />
ervaringen opgedaan in pilots en brengen discussie op gang over<br />
bredere toepassing.<br />
31. Meer vlinders in bospaden en bosranden<br />
Kars Veling (Vlinderstichting)<br />
Langs bospaden en in bosranden liggen grote kansen voor de<br />
natuur. Door het vergroten van de variatie en door het zorgen<br />
voor meer licht en warmte kunnen veel planten en dieren zich hier<br />
uitbereiden. Aan de hand van een aantal vlindersoorten zal worden<br />
besproken hoe bospaden en bosranden kunnen worden beheerd om<br />
die en allerlei andere soorten te stimuleren.<br />
32. Boeren met Uitzicht<br />
Luink van der Laan (voorzitter Boeren met uitzicht)<br />
Tien akkerbouwers in de uitgestrekte Veenkoloniën hebben natuurstroken<br />
op hun grond aangelegd in combinatie met een wandelroute.<br />
De wandelaars zijn enthousiast maar de financieirng voor akkeranden<br />
en wandelen is op langere termijn onzeker. Hoe duurzaam is deze<br />
vorm van natuur en recreatie met een landbouwbedrijf te combineren?<br />
• Paard en landschap:<br />
ontwikkelingen van de paardenhouderij in het landschap<br />
als basis voor samenwerking en toegankelijkheid.<br />
Daarnaast zijn er nog presentaties en workshops over<br />
onderwerpen die meer algemeen gericht zijn op brede<br />
samenwerking en regionale initiatieven.<br />
PAUZE<br />
Koffie en thee zijn doorlopend (gratis) verkrijgbaar in de centrale<br />
hal en in de wandelgangen. U kiest zelf wanneer u de lunch<br />
gebruikt. Deze wordt tussen 11.00 uur en 13.<strong>30</strong> uur uitgereikt in<br />
lunchtassen. U kunt uw pauzes gebruiken om de informatiemarkt<br />
te bezoeken en met anderen in contact te komen.<br />
33. Natuurkampeerterreinen, die zie je niet….<br />
Gijsbert Valstar en Marieken Nieuwdorp (St. Natuurkampeerterreinen)<br />
De Wet op de Openluchtrecreatie wordt per 2008 ingetrokken.<br />
Kansen voor het ontwikkelen van een nieuw toeristisch-recreatief<br />
beleid en kansen voor het vergroten van diversiteit in het aanbod<br />
aan kampeervormen. “Kamperen met de luxe van eenvoud”. Tips<br />
voor beleidsmakers op lokaal en regionaal /provinciaal niveau.<br />
34. Voor wat hoort wat; openstelling bij landgoederen<br />
Ekko Aertsen (FPG)<br />
Zowel bij bestaande als bij de ontwikkeling van een nieuw landgoed<br />
moet goed nagedacht worden over de openstelling. De Federatie<br />
gaat in haar presentatie in op zaken als: wat zijn de eisen en vergoedingen<br />
vanuit de subsidieregelingen SN/NSW/LAW, hoe zit het<br />
met aansprakelijkheidsrisico’s, het verschil tussen publiek en openbaar<br />
toegankelijk, en hoe ga je om met nieuwe recreatievormen?<br />
35. Recreatie betaalt mee aan terreinbeheer: nieuwe vormen<br />
van visitor-payback in ontwikkeling voor de Veluwe<br />
Jaap van den Briel (FPG) en Patrick Jansen (Stichting Probos)<br />
Bos- en natuurbeheerders op de Veluwe werken in toenemende mate<br />
samen, ook met de georganiseerde recreatie. Het betreft onder andere<br />
zonering, routenetwerken en evenementen. In deze lezing wordt<br />
ingegaan op nieuwe vormen van visitor-payback; een vergoedingen<br />
voor groene diensten. Voorbeelden van de Veluwe worden uitgewerkt<br />
36. Landschap beleven als ruimte, samenhang en tijd<br />
Hanneke van den Ancker (Geoheritage) en Eric Brinckmann (FPG)<br />
Aan de hand van concrete voorbeelden wordt met de deelnemers<br />
aan de workshop gediscussieerd hoe samenhang, ruimte en tijd in<br />
het landschap onder de aandacht van het publiek te brengen is.<br />
37. Landschap ontsluiten via internet<br />
Pieter Dirk Jungerius (Geoheritage) en Eric Brinckmann (FPG)<br />
Spreker 1: Een onderzoek aan wandelingen die op internet worden<br />
aangeboden leerde dat deze vooral gaan over waar linksaf en<br />
rechtsaf te slaan en waar zich eet- of drinkgelegenheid bevinden.<br />
Er wordt bij de wandelingen nauwelijks inhoudelijke informatie<br />
geboden.<br />
Spreker 2: De FPG-Overijssel heeft een website gemaakt over landschap<br />
en aardkundige waarden, die voor een prijs is genomineerd.<br />
38. GPS en mobiele GIS<br />
Ubo Pakes (<strong>Hogeschool</strong> van <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong>)<br />
Presentatie en een wandeling op het landgoed van <strong>Larenstein</strong> waarin<br />
de spreker laat zien wat de mogelijkheden van GPS en mobiele GIS zijn.<br />
39. Een pad over en onder rijkswegen, kan dat?<br />
Hans Bekker en Laura Bertola (Dienst weg- en waterbouw)<br />
Landschap betekent ruimte voor bewegen, leven, spelen en<br />
wandelen. Helaas ligt die ruimte nog al eens aan de andere zijde<br />
van een rijksweg en is daardoor veelal onbereikbaar. Waarom, waar,<br />
voor wie en met welke oplossingen zou die ruimte aan de andere<br />
zijde van de rijksweg bereikbaar gemaakt worden? Welke kosten<br />
zijn hierbij gemoeid en wie gaat dat betalen?<br />
40. Buiten gebaande wegen<br />
Jasper Kuipers (SBB)/Harry Koenders (SBB)<br />
Staatsbosbeheer beheert al ruim honderd jaar natuur in Nederland.<br />
De interactie met de samenleving is altijd groot geweest. De afgelopen<br />
jaren is dat b.v. tot uiting gekomen in veel nieuwe recreatieve<br />
producten en diensten. Hoe kunnen we duurzame vormen van vrije<br />
tijdsbesteding ontwikkelen en op die manier samen investeren in<br />
mens en natuur?<br />
41. Het Groene Netwerk: wenkend perspectief voor mens en natuur<br />
Robbert Hijdra (Natuurmonumenten)<br />
Welvaart wordt gedefinieerd in materiële termen. NM vraagt om een<br />
duurzaam welvaartsbegrip te hanteren, wat vraagt om investeringen<br />
in natuur, landschap en water én in de relatie van mensen en hun<br />
natuur. Daarom pleit NM voor de realisatie van een samenhangend<br />
groen netwerk: een efficiënte en robuuste uitvoering van beleid<br />
voor groen en recreatie wat ruimte en kwaliteit biedt voor mensen<br />
en voor natuur.<br />
42. Rage of trend? Inspelen op ontwikkelingen in natuurbeleving<br />
Henkjan Kievit (De Landschappen)<br />
Mountain biken, nordic walking en geocaching. Deze bezigheden<br />
beginnen niet zelden hype-achtig maar zijn ze ook van blijvende<br />
aard? Voor beheerders van natuurterreinen rijst steeds de vraag<br />
in hoeverre ze tegemoet moeten komen aan de uiteenlopende<br />
vraag om ruimte en faciliteiten. Gezien de overlast en natuurwaarden<br />
zal de nadruk moeten blijven liggen op rustzoekers en<br />
“gewone”wandelaars.<br />
43. Paden en natuurgegevens<br />
Bernard Heijdeman/ Andre Kaminski (Stichting Staring Advies)<br />
Door een toenemende behoefte aan natuurbeleving is zonering van<br />
kwetsbare gebieden gewenst. Middels de natuurdatabank KISAL, is<br />
het mogelijk verspreidingsgegevens van flora en fauna op detailniveau<br />
in te voeren en te presenteren. Bij een wandeling door een<br />
terrein kan de gebruiker vooraf een overzicht maken van de waarnemingen<br />
van flora en fauna en deze desgewenst actualiseren.<br />
44. Natuurvriendelijke golfbanen; financiering van natuur op<br />
golfbanen<br />
Ivo Rooze (Nationaal Groenfonds)<br />
Bij een golfbaan wordt niet meteen aan natuur en recreatie gedacht.<br />
Toch zijn golfbanen vaak de ideale plek om meer natuur en<br />
recreatiemogelijkheden te realiseren. Hoe kunnen natuur en recreatie<br />
ingepast worden op een golfbaan? En wat zijn de financiële<br />
mogelijkheden en consequenties?<br />
45. Landschaps- en gebiedsfondsen; bundeling van geldstromen<br />
voor meer<br />
Gertine van der Vliet (Nationaal Groenfonds)<br />
Toenemende decentralisatie van beleid vraagt om groene lokale en<br />
regionale initiatieven. Het succes van deze initiatieven is mede<br />
afhankelijk van een gedegen financiële structuur. Hoe kan een<br />
landschaps- of gebiedsfonds bijdragen aan het succes van regionale<br />
initiatieven voor natuur en landschap?<br />
46. Naobers van Zudert; Burgerparticipatie in landschapsbeheer<br />
Harm Piek (Op Lemen Voeten/Natuurmonumenten)<br />
De Stichting Naobers van Zudert streeft naar het herstel van het<br />
dorpslandschap van het waterstreekdorp Dwarsgracht-Zuid (Wieden).<br />
Door het vertrek van vaarboeren zijn de drassige landerijen niet<br />
meer in gebruik en dreigen in moerasbos te veranderen. Het<br />
herstelproject beoogt de leefbaarheid van de dorpsgemeenschap te<br />
bevorderen en kan dienen als pilot voor andere dorpslandschappen<br />
in Nederland waar het agrarische gebruik wegvalt.<br />
A N T W O O R D K A A R T<br />
meld me aan voor de manifestatie ‘Samen voor Natuur’<br />
op <strong>30</strong> november a.s. op <strong>Hogeschool</strong> <strong>Van</strong> <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong> in Velp<br />
J A Ik<br />
Organisatie/bedrijf:<br />
Naam: Voorletters: m/v<br />
Adres:<br />
Postcode: Plaats<br />
Email: Telefoon:<br />
Ik kom met de volgende personen:<br />
1) m/v<br />
2) m/v<br />
3) m/v<br />
4) m/v<br />
Voor betaling van het inschrijfgeld van € 25,- per persoon (inclusief lunch) machtig ik SBNL het bedrag<br />
eenmalig af te schrijven van het rekeningnummer:<br />
ten name van :<br />
Plaats:<br />
Ik ontvang liever een acceptgiro en betaal € 10 extra administratiekosten.<br />
(Deze antwoordkaart kunt u tot 17 november terugsturen naar SBNL)
INFORMATIEMARKT<br />
LANDSCHAPSMANIFEST<br />
Via de Werkgroep Toegankelijkheid levert het Landschaps-<br />
manifest een bijdrage aan Samen voor Natuur.<br />
A N T W O O R D K A A R T<br />
T I J D : 9 . 3 0 – 1 7 . 0 0 U U R<br />
I N V E L P<br />
H A L L L A R E N S T E I N<br />
<strong>30</strong><br />
NOVEMBER<br />
2006<br />
H O G E S C H O O L V A N<br />
SBNL, “Samen voor Natuur”<br />
Antwoordnummer 1<strong>30</strong>1<br />
3900 WB Veenendaal<br />
SAMEN<br />
VOOR NATUUR<br />
nodig<br />
postzegel<br />
geen<br />
INFORMATIEMARKT<br />
De informatiemarkt is het hart van de manifestatie. Hier vindt u de stands waar diverse organisaties zich<br />
presenteren. Natuurorganisaties die een rol spelen op het gebied van openstelling, beleving en gebruik.<br />
Zo kunt u die dag in ieder geval een stand verwachten van de volgende organisaties:<br />
• Stichting Wandelplatform-LAW • Ingenieursbureau BBC BV.<br />
• Alterra • Het Oversticht<br />
• KNHS • Nationaal Groenfonds<br />
• Waterschap Vallei en Eem • Buro Kloeg<br />
• Natuurmonumenten • Plattelandshuis Achterhoek<br />
• PPO • CLM<br />
• <strong>Hogeschool</strong> <strong>Van</strong> <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong> • Stichting Natuurkampeerterreinen<br />
• Stichting Landschapsbeheer Nederland • Staatsbosbeheer<br />
• SBNL • DLV<br />
• Agrojobs • Outdoor Vision<br />
• De Vlinderstichting • Maashorstboeren<br />
• Stichting Heg en Landschap • Federatie Particulier Grondbezit<br />
Op de informatiemarkt kunt u ideeën opdoen en mensen ontmoeten, die u wellicht stimuleren om uw eigen<br />
plannen gestalte te geven. Of u weet anderen te inspireren met uw ideeën. Kortom: dé plek om te netwerken!<br />
UITREIKING SBNL NATUURPRIJS 2006<br />
Plannen voor het beheer en ontwikkeling van natuur en landschap zijn er genoeg. Maar hoe vindt u hier voldoen-<br />
de draagvlak voor om ze uitvoerbaar te maken? Welke vormen van samenwerking zijn mogelijk om het landschap<br />
beter toegankelijk en beleefbaar te maken en hoe kunt u hier op een duurzame manier uitvoering aan geven?<br />
De SBNL Natuurprijs is in eerste instantie vooral bedoeld om andere mensen te inspireren tot meer vernieuwende<br />
ontwikkelingen. Uit de tien beste inzendingen kiest de deskundige jury, onder voorzitterschap van dhr. Jansen,<br />
in november de drie prijswinnaars. Het beste initiatief wordt beloond met € 3.000,-. De tweede prijs is € 2.000,-<br />
en de derde prijs € 1.000,-. De prijzen worden tijdens het plenaire gedeelte van de manifestatie uitgereikt door<br />
dhr. Jansen.<br />
U kunt ook zelf uw favoriete inzending kiezen en belonen met uw stem voor de publieksprijs. Gedurende de<br />
dag kunt u op informatieve borden zien welke tien inzendingen zijn genomineerd. Bij aankomst ontvangt u een<br />
stemkaart die u tot 14.00 uur kunt inleveren. De genomineerde met de meeste stemmen krijgt tijdens het plenaire<br />
gedeelte de publieksprijs uitgereikt.<br />
JURY<br />
De jury van de SBNL Natuurprijs 2006 bestaat uit:<br />
• Juryvoorzitter dhr. ir. M.L.E. Jansen (lid van College van Bestuur <strong>Hogeschool</strong> <strong>Van</strong> <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong>)<br />
• Mevrouw dr. ir. B.B. Bock (Wageningen UR)<br />
• Prof. dr. ir. J.D. van der Ploeg (Wageningen UR)<br />
• dhr. J. Roemaat (LTO Noord)<br />
• dhr. J.J. Helder (Federatie Particulier Grondbezit)<br />
DEELNAME MANIFESTATIE<br />
U kunt zich aanmelden voor deelname aan de Manifestatie “Samen voor Natuur” met de bijgevoegde<br />
antwoordkaart of via www.sbnl.nl. Wij verzoeken u deze antwoordkaart uiterlijk 17 november aan ons te<br />
retourneren. Rond 23 november ontvangt u een bevestiging en een routebeschrijving.<br />
KOSTEN<br />
Deelname aan “Samen voor Natuur” kost € 25,- per persoon. Koffi e, thee en een lunch zijn hierbij inbegrepen.<br />
MEER WETEN?<br />
De organisatie van de Manifestatie “Samen voor Natuur” is in handen van SBNL, <strong>Hogeschool</strong> <strong>Van</strong> <strong>Hall</strong> <strong>Larenstein</strong><br />
en het Nationaal Groenfonds. Wilt u meer weten, bel dan naar SBNL, tel. 0318- 578357 (Marlies Beukenkamp).<br />
U kunt ook kijken op www.samenvoornatuur.nl.