Ik had een neef in Den Haag - Vijfeeuwenmigratie.nl

More documents

Recommendations

Info

Op 3 mei '9'9 werd aan de Van Boetzelaerlaan 2 het Tehuis voor Neder landsch-Indischebe dienden Persinggahan geopend, waar werkloze Indonesische mannen en vrouwen tijdelijk konden verb lijven. [HGA] 75 den verblijven. Sommigen van hen waren hun voormalige werkgevers letterlijk ontvlucht en Persinggahan bemiddelde in zulke gevallen over achterstallig loon of achtergelaten bezittingen. In de jaarverslagen van het tehuis wor den schrijnende gevallen beschreven. 8 Maar het kwam ook voor dat er baboes verbleven op verzoek (en kosten) van de familie met wie ze naar Nederland waren gekomen. Het dagtarief was in die gevallen twee gulden. Daarnaast bemiddelde Persinggahan bij het vinden van een nieuwe werkkring. In adver tenties waarin zeebaboes en djongos (mannelijke bedienden) werden aangeboden, lezen we dan ook regelmatig de zinsnede 'te bevragen in Persinggahan'. Het aantal gasten - voorname lijk vrouwen - dat er in de jaren twintig ver bleef, schommelde tussen de 90 en 150 per jaar; het gemiddelde verblijfbedroeg drie weken. In 1936 kwam het jaarlijks aantal logeergasten voor het eerst boven de tweehonderd, met een maximum aantal van 253 in 1939. Door de aanschaf van opklapbedden werd aan de verhoog de vraag naar onderdak tegemoet gekomen. 9 De bedienden hoefden niet bang te zijn lang zonder werk te blijven, want de vraag naar hun diensten overtrof het aanbod met ongeveer een kwart. Tot 1925 was gemiddeld sprake van zo'n 300 aanmeldingen van Indonesische mannen en vrouwen die werk zochten. Aan de vraag naar zeebaboes kon meestal nog worden voldaan, maar niet aan die naar huishoudelijk per soneel in Nederland. Na een daling tijdens de crisisjaren - in 1935 werden er 44 bewoners van Persinggahan vanwege hun werkloosheid fi nancieel ondersteund - kwamen er in 1939 maar liefst 443 aanvragen om personeel binnen: 255 zeebaboes en 127 bedienden konden in dat jaar worden geplaatst. JO De nieuwe Nederlandse werkgevers hadden klaarblijkelijk geen gehoor gegeven aan de aanbeveling in het handboek dat de Vereeniging van Indische verlofgangers in 1925 uitgaf. Hebt U kleine kinderen en vindt gij hulp aan boord voor uwe echtgenoote noodig, neemt dan een baboe mede. Beter is het uw eigen baboe uit Indië mede te nemen, dan een zee- baboe te engageeren voor de reis. Deze laatste blijft na aankomst in Holland niet bij U in dienst, doch zal trachten onmiddellijk weder met een naar Indië terugkeerende familie mede te gaan. Tracht verder, in Holland zijnde, te zorgen dat uwe baboe zoo min mogelijk omgang heeft met haar rasgenooten. 11 De contacten tussen Indonesische bedienden in Nederland vormden duidelijk een bedrei ging voor de werkgevers; het maakte hen im mers weerbaarder en minder bereid de zware klussen op zich te nemen. Naast de opvang en bemiddeling vervulde Persinggahan ook een sociale functie als ontmoetingsplaats. Elke avond kwamen er een dertigtal Indonesiërs bij een, in het weekend soms twee maal zoveel. Een hoogtepunt vormden de Lebaran-vierin gen die het einde van de islamitische vasten maand markeerden. Na dertig jaar een belangrijke functie te hebben vervuld, werd Persinggahan op 27 oktober 1948 gesloten. De Munnik had al in 1936 ontslag genomen - hij overleed twee jaar later - waarna zijn vrouw hem opvolgde. Inmiddels waren er ook andere, particuliere tehuizen gekomen, die vanwege de grotere vrijheid meer gasten trokken. Bovendien kwamen er als gevolg van de slechte betrekkingen tussen Nederland en In donesië na de oorlog nog maar weinig Indone siërs naar Nederland. Daarnaast verbeterde de economische positie van sommige bedienden zodanig dat zij in staat waren zelfstandig woonruimte te huren. Met het koken in restaurants verdienden zij met een week werken net zoveel als in een maand bij een familie, met meer vrije tij d op de koop toe. 12 Koken en kaarten De betere economische positie van de Indone sische vrouwen leidde er niet toe dat zij zich ook meer in het Haagse sociale leven gingen mengen. Wanneer zij in de keukens van restau rants werkten, deden ze dat bijna uitsluitend in het gezelschap van landgenoten. In de grote restaurants werkten acht kokkies of meer, in de kleine één of twee. Door hun werk kwamen ze
De huwelijken van Javaanse vrouwen in Den Haag werden vaak met zeevarenden ge sloten. Zo vond op 14 augustus 1935 het dub belhuwelijk van Samin en Rambidja (links) en zeeman Nawir en Soekidja plaats. [HGA) 76 nauwelijks in aanraking met andere Hagenaars. Hun werkdag begon 's ochtends tussen 9.00 en 11.00 uur en eindigde 's avonds tussen 21.00 en 23.00 uur. Dan gingen ze naar huis. Soms gingen ze daar door met koken om een slametan (dankmaaltijd) of een verjaardagsfeest voor te bereiden, want eten nam een centrale plaats in hun leven in. Het koken voor een slametan begon meestal al dagen van tevoren. Daarnaast brachten ze hun vrije tijd door met hun favoriete bezigheid: het kaartspel. De Amerikaanse antropologe Joan Schutzman Wider deed in de jaren zestig onderzoek onder Indonesische vrouwen in Den Haag. Zij werd regelmatig geconfronteerd met hun goklust. Wanneer ze aan het kaarten waren, leken ze de tijd volledig te vergeten. Van haar is de volgende observatie tijdens een verjaardagsfeest. De kamer is gevuld met rook vermengd met het aroma van de Indonesische gerechten. Acht vrouwen zitten rond een tafel te kaarten, tjeki. Zes zijn er al sinds de vorige avond. Er komen nog drie vrouwen bij en een nieuwe tafel wordt gearrangeerd. De uren gaan voorbij en de vrouwen komen alleen van hun plaats om naar de wc te gaan of zich even uit te rekken. Sommigen kunnen de kaarten nauwelijks meer zien, maar spelen door. Als een vrouw al haar geld heeft verloren, trekt ze zich terug, leent iets van een vriendin of verpandt juwelen. Nieuwkomers mogen er altijd bijkomen en na 22.00 uur komen velen direct uit hun werk. Ze spelen tot negen of elf uur de volgende morgen en gaan dan direct door naar het restaurant. Anderen gaan rond 6 uur naar huis en slapen nog heel even. ( ... ) Wanneer er gegeten moet worden zetten de speelsters de borden gewoon op hun schoot. 13 Dik (Abdullah Fagar) Dirham schetst dertig jaar later exact hetzelfde tafereel. 14 Als jonge jongen werd hij door zijn Indonesische pleeg-
Page 1:
Annemarie Cottaar Ik had een neef i
Page 5 and 6:
· - - - - Annemarie Cottaar Ik had
Page 7:
-- ------- 136 De geur van rubber e
Page 10 and 11:
De registratie van buiten landers
Page 12 and 13:
11 na kon worden verlengd. Wie zich
Page 14 and 15:
13 tijdens de Eerste Wereldoorlog e
Page 24: -------- - . -
Page 27: om 95 (bij Vallee), de Korte Houtst
Page 33 and 34: Twee leden van de Compagnie Chibalk
Page 39: De eerste schuurmachine op benzi ne
Page 42: Na de oorlog trokken de terrazzower
Page 46 and 47: een tijdje naar Italië, naar Rimin
Page 48 and 49: 48 over de pasta. De bestellingen w
Page 52: • Florencia in 1938. Achter de to
Page 56: ::J (1) N (1) ::J 56 Van pi ndavent
Page 61 and 62: Brigadier G .J . Spaay van de vreem
Page 63 and 64: --=-' Het voltallige personeel van
Page 67 and 68: Kerstfeest vierden de Haagse Chinez
Page 70 and 71: -. :::J CL o :::J ro V1 -. ro: -, V
Page 77: :J 0.... o :J (0 Vl (0: ..., Vl Soe
Page 81: • De Indonesische vrouwen in Den
Page 84 and 85: :J CL o :J (1) lil (1): 86 studente
Page 87 and 88: ::J -. re ::J CL 0.. -. re .., V\ -
Page 89 and 90: Boven de deur van het voormal ige g
Page 91 and 92: • I n augustus 1930 kwam de Indis
Page 93: Veel Indische repatrianten kwamen i
Page 96 and 97: tuttelend?32 De wethouder van Socia
Page 98 and 99: • De Indi sche jongeren showden h
Page 100 and 101: Tjalie Robinson in '959 in zijn kan
Page 102 and 103: • Op 28 februari werd in aanwezig
Page 104: 107 Ellen Derksen begon in 1958 als
show all

Ik had een neef in Den Haag - Vijfeeuwenmigratie.nl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?