Ik had een neef in Den Haag - Vijfeeuwenmigratie.nl

()
:::::r
::l
(1)
N
(1)
::l
62
Met zijn dertigen of veertigen zaten de
Chinezen bij elkaar in hun armelijk pand te
koken, te gokken, te eten. Zij sliepen man­
netje aan mannetje op de vloer en hun nat­
geregende goed hing aan spijkers tegen de
muur uit te wasemen. De oudsten en
gebrekkigsten zetten we in samenwerking
met de Rotterdamse politie zoveel mogelijk
op boten, die nog een dienst op China onder­
hielden. C ... ) Wij voerden af als gekken, maar
als we het jaar daarop weer gingen controleren
in de omgeving van de Rozemarijnstraat en
op de Lange Beestenmarkt, bleek het aantal
Chinezen gelijk te zijn gebleven. Waar ze van­
daan kwamen snapte je nooit. 8
Vanafbegin 1933 tot 1936 nam het geregistreerde
aantal Chinezen in Den Haag toe van 81 tot
144. 9 De Chinezen die in de periode 1930-1940
in het bevolkingsregister van Den Haag vielen
te traceren, keerden doorgaans na enkele jaren
terug naar China of trokken verder naar een an­
dere plaats in Nederland of Europa. Een uit­
zonderingvormden de Chinezen die in deze ja­
ren een Nederlandse vrouw huwden, zoals Tsi
Chien Choy. Hij werkte als kok op het schip dat
hem naar Europa bracht. In 1939 kwam hij, 22
jaar oud, in Amsterdam aan, waar hij een jaar
lang in een zeemanshuis verbleef. Eén van zijn
eerste Nederlandse vrienden was de zwager
van Maria Baggerman, die als hofmeester op
het schip werkte. Hij woonde in Den Haag en
dat was ook de stad waar Choy zich in het eer­
ste oorlogsjaar vestigde en waar hij zijn toe­
komstige vrouw leerde kennen. Maria Bagger­
man kreeg door haar relatie met Choy met heel
wat vooroordelen te maken. Hij mocht dan niet
met een trommel hebben gelopen, toch werd
hij door haar omgeving al snel voor 'pindachi­
nees' uitgemaakt, wat wilde zeggen dat de
mensen hem als een armoedzaaier beschouw­
den. Ondanks alle tegenwerking gingen ze in
1942 samenwonen. Voor een huwelijk, gesloten
door de kantonrechter, moesten ze eerst toe­
stemming van de vreemdelingendienst zien te
krijgen en dat vergde enige tijd. Ze gingen wo­
nen in de Pieterstraat, een klein Haags straatje
met een internationale uitstraling. Naast de fa­
milie Choy woonde er een aantal Duitse vrou-
wen, een Italiaans gezin, een Indonesisch gezin
eneenRus.
Vlakbij huis, in de Prinsestraat, openden ze
hun eerste restaurantje in een pand waar weg­
gevoerde joden een boekwinkel hadden ge­
rund; de moeder van Maria stelde borden en
haar fornuis ter beschikking. Er waren aparte
openingsuren voor Nederlanders en Chinezen;
de laatsten aten doorgaans gratis, omdat ze
nauwelijks geld hadden. Uiteraard was het
menu in die dagen beperkt. Toen de voorraad
rijst in 1943 opraakte, maakte Choy nasi van
gort. De klanten kregen koekjes toe, bereid uit
het struif van suikerbieten dat achterbleef na
het koken van stroop. Eerst werd het struif sa­
mengeperst, daarna in blokjes gesneden en
vervolgens bakten ze er in de olie koekjes van.
Daar ging dan nog een beetje 'opklop' eiwit uit
blik op.
Choy was zeker niet de enige Chinees die een
huwelijk met een Nederlandse sloot. I O In de tijd
dat er nog geen Chinese vrouwen in Nederland
waren, kwam dat zelfs regelmatig voor, zoals in
het geval van de in 1996 overleden Tcheng
Tschung Siu, die getrouwd was met Eeuwkje
Wijkstra. Hij ontvluchtte zijn arme geboorte­
streek door als stoker op een boot te gaan wer­
ken. Daarvoor moest hij de kapitein omkopen
en zich verbergen als er controle kwam. Na
maanden in het ruim van het schip te hebben
gezeten - op het dek mochten de stokers niet
komen - kwam hij in Nederland aan. Hij ver­
trok naar Den Haag met niet meer dan een
koffertje en een papiertje waarop de naam
stond van een Chinees die hem mogelijk verder
kon helpen. Op het station klampte hij een
voorbijganger aan die hem naar het opgegeven
adres bracht.
In Den Haag kreeg ik van een Chinese kennis
een koffer vol met knopen, garen en band.
Daarmee moest ik langs de deuren. Maar daar
ben ik snel mee opgehouden. Ik schaamde me
er diep voor. Het ergste was als mensen mij
uit medelijden geld gaven. Zo kreeg ik een
keer een kwartje van een mevrouw die niets
van mij kocht. Ik ben teruggegaan en heb het
kwartje door de brievenbus gedaan.