Ik had een neef in Den Haag - Vijfeeuwenmigratie.nl

Twee leden van de
Compagnie Chibalko
Chaudronnier, een
ketellappersgezel­
schap dat in '9°9
naar Den Haag kwam.
Hun welstand was af
te lezen aan hun
mooie kostuums en
het geld en de sieraden
die zij in hun bezit
hadden. [HGA]
33
contact met de autoriteiten en haalde de opdrachten
binnen. Hij richtte zich daarbij niet
alleen op particulieren, maar ook op de indus­
triële sector. Hetvertinnen van bakkerstroggen
en ijzeren ketels voor zuivel- en jamfabrieken
leverde veel inkomsten op. Deze ketels moes­
ten zeer vakkundig worden gerepareerd, om­
dat alleen een glad oppervlak goed schoon viel
te maken. De werkzaamheden van de Kaldarasch
beperkten zich overigens niet tot het beoefenen
van hun ambacht. Zij verdienden soms
ook aanzienlijke sommen geld met het tegen
betaling laten bezichtigen van hun kampement,
het maken van muziek en het opvoeren
van volksdansen.
Na 1909 werden er in Nederland geen Kalda­
rasch of andere zogenaamde zigeunergroepen
met tenten meer gesignaleerd. De meeste
rondtrekkende arbeidsmigranten gingen toen
over op het bewonen van een moderne ambulante
woonvorm: de woonwagen. In hetzelfde
jaar dat de Kaldarasch hun tenten langs de Rij swijkseweg
opzetten, stonden er al een paar van
die woonwagens in Den Haag. De eigenaars
hadden een standplaats gekozen aan de Wal­
dorpstraat, waar drie jaar eerder de eerste
woonwagen van Den Haag werd gesigna­
leerd. 29 De bewoners van de wagens waren gezinnen,
waarvan de geboortelanden (Frankrijk,
Duitsland, België) een reizend bestaan verra­
den. Evenmin als de ketellappers kregen zij een
reis- en verblijfpas van de Haagse politie. Dat
was vrij uitzonderlijk, afgaande op de opmerkingen
in het vreemdelingenregister, en duidt
erop dat 'zigeunergroepen' en (buitenlandse)
woonwagenbewoners in de regel als onge­
wenste vreemdelingen werden beschouwd.
Het ging hier om een gezelschap van acrobaten
en artiesten: Joseph en Kori Petalo uit Zweden
(Duitse nationaliteit) en Denis Noël uit België
kwamen naar Nederland om feesten en kermissen
af te reizen. Het was geen toeval dat zij
Den Haag in augustus aandeden, want in die
maand was het volop feest in de residentie. De
grote kermis en de verjaardag van koningin
Wilhelmina op de 31ste zorgden ieder jaar voor
veel volk in de stad, een ideale entourage voor
mensen die hun brood verdienen met handel
en vermaak.