Ik had een neef in Den Haag - Vijfeeuwenmigratie.nl

13
tijdens de Eerste Wereldoorlog en joden die aan de vervolgingen in nazi-Duitsland
probeerden te ontkomen. In de naoorlogse periode van de dekolonisatie zagen
honderdduizenden zich genoodzaakt om de voormalige Nederlandse koloniën te
verlaten. Voor Den Haag is vooral de komst van Indische Nederlanders belangrijk
geweest en later die van Hindostanen 9 uit Suriname.
De tweede categorie bestaat uit tijdelijke migranten en passanten. Zij kwamen naar
Nederland met het doel hier een beperkte periode te werken en terug te keren zodra
zij voldoende geld hadden gespaard. Zij waren gericht op een toekomst in hun land
van herkomst. Honderdduizenden jonge vrouwen en mannen kwamen om die re­
den naar Nederland voor een baan als dienstbode, soldaat of matroos. Bij de passan­
ten ging het om sterk uiteenlopende sociale groepen, zoals handelsreizigers of per­
soneel voor de talrijke ambassades in Den Haag. Maar ook om handwerkslieden die
rondtrokken om geld te verdienen of zich in een vak te bekwamen. Verder waren er
degenen die voor vertier zorgden: Bosnische berenleiders, Italiaanse clowns en
Duitse operagezelschappen. Zij kwamen en trokken weer verder, zonder dat er in
hun verblijf regelmaat viel te ontdekken. Dat lag anders voor de trekarbeiders, die
zich lieten leiden door de wisseling van de seizoenen. Zo verbleven de Belgische
strohoedenmakers tussen november en juni in Den Haag om in de zomer weer
naar huis terug te keren, waar zij het land moesten bewerken.
De migranten uit de derde categorie, de permanente immigranten, kwamen even­
eens met economische motieven, maar zij vestigden zich voorgoed. Een recent
voorbeeld vormen de Turken en Marokkanen die in de jaren zestig en zeventig naar
Nederland kwamen. Hoewel zij zich hadden voorbereid op een tijdelijk verblijf,
bleken de meesten van hen uiteindelijk te blijven. De overkomst van hun vrouwen
en kinderen maakte deze keuze definitief.
De scheidslijnen tussen de verschillende categorieën zijn overigens niet zo abso­
luut als ze lijken. Immers, wie vlucht zoekt niet alleen een plek waar hij zich veilig
weet, maar ook een plaats waar hij een nieuw bestaan kan opbouwen.
Pioniers voor het voetlicht
De binnenkomende vreemdelingen vormen een uiterst gemêleerd gezelschap, met
tal van interessante beroepsgroepen en vestigingspatronen. Dat geldt voor heel
Nederland, maar zeker ook voor Den Haag. We beginnen daarom met een kleine
reeks portretten die een indruk geven van de belangrijkste Haagse sectoren waarin
de migranten tussen 1848 en 1931 werkten. JO Daarna richten we ons op de nieuw­
komers die vanaf de jaren dertig van de twintigste eeuw naar Den Haag kwamen,
waarbij we af en toe terugblikken in de tijd. Per groep zal de aandacht vooral uit-