Statuten en reglementen* - PvdA

Omdat de Verenigingsraad voor een aantal organisatorische en financiële kwesties de besluiten neemt of dient
in te stemmen met bepaalde besluiten van het partijbestuur, is een bepaling opgenomen dat de besluiten openbaar
zijn, tenzij de vergadering of het partijbestuur besluit tot vertrouwelijkheid.
Dit artikel komt overeen met de bepalingen in de huidige statuten.
Omdat de benaming "Adviesraad Verenigingszaken" in de praktijk verwarring gaf over de bevoegdheden van deze geleding,
is de meer passende benaming "Verenigingsraad" gebruikt.
Artikel 10. Het partijbestuur
Het partijbestuur bestuurt de partij, maar fungeert in de praktijk als het hoogste orgaan van de partij tussen de
zittingen van het congres in.
Het partijbestuur bestaat uit 11 leden, waarvan er 4 in functie worden gekozen. Bij de verkiezing van de voorzitter
wordt een ledenraadpleging gehouden, mits er minstens twee geschikte kandidaten zijn die voldoende worden
ondersteund. Leden van het partijbestuur worden gekozen voor een periode van 4 jaar, waarbij telkens ongeveer
de helft elke twee jaar aftreedt.
De tekst in de nieuwe statuten komt grotendeels overeen met die in de huidige statuten, zij het dat de opsomming van
deeltaken verschoven is naar het reglement. De taken betreffende vertegenwoordiging van de partij zijn verschoven van
de slotbepaling (in de huidige statuten) naar de taken van het partijbestuur (in de nieuwe statuten).
Het bepalen hoeveel en welke functies in het partijbestuur bezoldigd zijn, wordt vastgesteld in de profielschets van nieuw
te verkiezen leden van het partijbestuur. De vaststelling van de profielschets is voortaan aan het partijbestuur, na advies
van de Verenigingsraad. Dat sluit aan op de praktijk die is gegroeid, omdat het onwerkbaar bleek dat een congres al een
jaar voor de verkiezing van het partijbestuur een profielschets voor de te verkiezen leden vaststelt.
De bepaling dat een partijbestuur een rooster van aftreden vaststelt in de eerstvolgende vergadering van het partijbestuur
na verkiezing door het congres van leden van het partijbestuur is uit praktische overwegingen opgerekt tot "binnen drie
maanden".
Omdat vergaderingen van het partijbestuur besloten zijn, is opgenomen dat de besluiten openbaar zijn, tenzij het partijbestuur
besluit tot vertrouwelijkheid.
Artikel 11. Het presidium
Het presidium draagt zorg voor onafhankelijk voorzitterschap van het congres, de Politieke Ledenraad en de
Adviesraad Verenigingsaangelegenheden en is verantwoordelijk voor een goed verloop van de vergadering.
Tevens heeft het presidium een belangrijke taak bij de voorbereiding van deze vergaderingen. Het stelt de agenda
op, op grond van de onderwerpen die door het partijbestuur worden aangereikt of waarom vanuit de partij is
gevraagd en het kan voorstellen doen over de wijze van afhandeling van agendapunten.
De tekst in de nieuwe statuten komt in grote lijnen overeen de "opdracht" die het partijbestuur gaf over de positie en taken
van het presidium in de profielschets bij de vorige verkiezing van leden van het presidium. De taken van het presidium
zijn ruimer beschreven dan in de huidige statuten, conform de ontwikkeling die heeft plaatsgevonden in de praktijk.
De bepaling dat het partijbestuur een rooster van aftreden vaststelt voor de leden van het presidium, is vervangen door
een bepaling dat het presidium dat rooster van aftreden zelf vaststelt.
Net als de leden van het partijbestuur en van de beroepscommissie worden de leden van het presidium voortaan voor vier
jaar gekozen, met dien verstande dat via het rooster van aftreden wordt bewerkstelligd dat telkens ongeveer de helft elke
twee jaar aftredend is.
Artikel 12. De beroepscommissie
De beroepscommissie is een onafhankelijk orgaan dat in gevallen die in statuten en reglement zijn omschreven,
een uitspraak doet in een geschil. Een dergelijke uitspraak is bindend. De beroepscommissie telt 5 leden.
Daarmee wordt bewerkstelligd dat als een lid van de beroepscommissie op een of andere wijze bij een uitspraak
verbonden is deze niet betrokken hoeft te worden bij de voorbereiding en het doen van een dergelijke uitspraak.
Ook is het niet bezwaarlijk als er enige tijd sprake is van een vacature.
Mocht overigens het aantal leden van de beroepscommissie op enig moment minder dan 3 zijn, dan zorgt het
partijbestuur voor een tijdelijke aanvulling.
26 Congresvoorstellen
De tekst in de nieuwe statuten komt vrijwel overeen met die in de huidige statuten. Het aantal leden is uitgebreid naar
5, in plaats van de regeling in de huidige statuten van 3 leden en 3 plaatsvervangende leden. De figuur van 3 plaatsvervangende
leden is behalve ongebruikelijk ook onduidelijk: waren dergelijke plaatsvervangende leden ook herkiesbaar, hoe
moeten ze gekozen worden, wanneer waren ze nodig en wie bepaalde dat? Door het aantal leden op 5 te stellen, kunnen
altijd minstens 3 leden deelnemen aan de beoordeling van een kwestie, ook als er een vacature is in de commissie of als
een lid niet kan deelnemen aan een beroepszaak door betrokkenheid daarbij.
De taken van de in het huidige huishoudelijk reglement omschreven "bezwarencommissie" worden toegevoegd aan die
van de beroepscommissie. Daarmee wordt de bezwarencommissie opgeheven.
Omdat daarover onduidelijkheden bestonden, is expliciet opgenomen dat de beroepscommissie niet alleen een uitspraak
doet over de voorgelegde kwestie, maar dat zij ook een uitspraak kan doen over de procedure die gevolgd is.
Artikel 13. De politiek leider
De politiek leider is het boegbeeld van de partij. In dit artikel wordt geregeld hoe een politiek leider wordt aangewezen.
De politiek leider wordt gelijkgesteld aan de (beoogd) lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen. De positie
van politiek leider kan alleen effectief worden bekleed door iemand die lid is van de Tweede Kamerfractie (in de
functie van fractievoorzitter) of lid is van een kabinet waarin de partij deelneemt (als minister). Als de politiek
leider niet in een dergelijke functie optreedt, is het niet goed mogelijk op te treden als politiek leider.
Het is mogelijk dat een politiek leider zijn positie opgeeft of dat een congres aan de politiek leider deze rol ontneemt.
In een dergelijke situatie dient het partijbestuur te beoordelen hoe in de opvolging het beste voorzien
kan worden (wat niet betekent dat het partijbestuur de opvolger aanwijst!). Het hangt zo sterk af van de omstandigheden
van dat moment en de reden waarom de politiek leider is teruggetreden, dat daarvoor moeilijk vaste
regels zijn te formuleren die in de statuten opgenomen kunnen worden.
Een vergelijkbare rol in de lokale politiek of de provinciale politiek is niet in de statuten of reglementen geregeld.
Behalve dat op lokaal of provinciaal niveau de betekenis van een politiek leider minder groot is, verschillen
de omstandigheden tussen de afdelingen en provincies nogal. Hiervoor is geen eensluidende gedragslijn te
formuleren.
Hoewel de positie van politiek leider zich heeft ontwikkeld tot een belangrijke en niet weg te denken rol, werd deze min
of meer bepaald door pikorde en ongeschreven partijrecht. Zowel binnen de partij als bij andere politieke partijen waar
de rol evenmin geregeld is, leidt dat tot onduidelijke en soms pijnlijke situaties. Daarom is een artikel opgenomen over
deze positie en de verantwoordelijkheid van de politiek leider ten opzichte van de partij.
Hoofdstuk 4. Overige bepalingen
Artikel 14. Vertegenwoordigers en bestuurders in het publieke domein
De effectiviteit van de partij wordt in de eerste plaats uitgemaakt door de vertegenwoordigers van de partij in vertegenwoordigende
lichamen en bestuurders die daaraan verantwoording schuldig zijn. In dit artikel staat een
opsomming van de onderdelen van het openbaar bestuur waarop de partij zich richt.
Tevens wordt omschreven dat van de partijgenoten die dergelijke functies bekleden verwacht mag worden dat
zij de doelen van de partij dienen, met inachtneming van hun staatsrechtelijke positie.
De positie van bestuurders is geëxpliciteerd, waarbij door middel van de formuleringen zowel door volksvertegenwoordigingen
benoemde bestuurders (wethouders, gedeputeerden, hoogheemraden) als bestuurders die op
andere wijze benoemd worden (leden van het kabinet, burgemeesters, Commissarissen van de Koningin, dijkgraven),
zijn bedoeld. Die laatste categorie is "gevangen" door te spreken over bestuurders die "het vertrouwen
genieten" van de betreffende vertegenwoordigende lichamen. Al deze bestuurders zijn indirect aan de partij
gerelateerd en daardoor zijn de bepalingen van statuten en reglementen wel degelijk op hen van toepassing. Dat
is relevant voor de rechten die zij in de partij genieten, maar ook als grondslag voor de aanvullende contributies
die leden die direct of indirect een door de partij verkregen functie in het publieke domein vervullen aan de partij
verschuldigd zijn.
De tekst in dit artikel komt voort uit verschillende artikelen in de huidige statuten. Die waren overigens vooral gericht op
volksvertegenwoordigers, omdat de invoering van het dualisme in lokale en provinciale politiek nog niet in alle opzichten
was vertaald in de tekst van de huidige statuten.
Congres 21 en 22 januari 2012 27