Statuten en reglementen* - PvdA

Hoofdstuk 2. De leden
Artikel 4. Het lidmaatschap
Dit artikel behandelt het lidmaatschap van de partij.
In het eerste deel van dit artikel wordt aangegeven wie lid kan zijn en hoe men lid wordt. Het kent aan het partijbestuur
de bevoegdheid toe leden toe te laten en uit te schrijven. Tevens staat omschreven wat het lidmaatschap
inhoudt.
In lid 5 wordt de mogelijkheid geopend iemand als lid te weigeren. Er is een veelheid van redenen waarom het
partijbestuur een lid kan weigeren. Dat varieert van het herhaaldelijk afgevoerd zijn wegens contributieschuld
tot aan het zitting hebben in een gemeenteraad voor een andere partij terwijl de partij daarin ook vertegenwoordigd
is. Op een dergelijke weigering is geen beroep mogelijk. Dat ontslaat het partijbestuur er niet van een dergelijke
weigering in de richting van betrokkene te motiveren. De uitwerking hiervan treft men aan in deel 1 van
de reglementen.
In het tweede deel van het artikel gaat het om het opzeggen of verliezen van het lidmaatschap. Omdat het daarbij
ook gaat om het door de partij uitsluiten van een lid, zijn hierbij waarborgen opgenomen om dit zorgvuldig
te doen qua argumentatie en procedure.
Een lastige kwestie betreft het uitsluiten van een lid als deze actief wordt of blijkt te zijn in een andere partij (lid
7). Als zo iemand op een kandidatenlijst gaat staan van een andere partij of lid is van het bestuur, dan is overduidelijk
dat iemand feitelijk kiest voor die andere partij. Ook andere activiteiten in of voor een andere partij verdragen
zich echter niet met het lidmaatschap van de partij. Daarbij belanden we in een overgangsgebied, waarbij
het partijbestuur een oordeel moet geven over concrete gevallen. Het geven van een stemadvies van een partijlid
om op een andere partij te stemmen is meestal onvoldoende grond voor royement, maar het optreden als
woordvoerder van een andere partij wel. Overigens is de ervaring dat een betrokkene die wordt aangesproken
op een dergelijke conflicterende rol, zelf de conclusie trekt dat hij geen lid meer kan zijn van de partij: de onheldere
situatie werkt immers twee kanten op. Andersom kunnen zich situaties voordoen, waarbij het partijbestuur
tot de conclusie komt dat iemand die op een kandidatenlijst staat van een andere partij wel lid kan worden van
de partij, bijvoorbeeld na het publiekelijk afstand nemen van die andere partij en het neerleggen van een ingenomen
zetel of het verklaren af te zien van de functie waarvoor men kandidaat was gesteld.
Een soms voorkomende situatie is dat bij het vormen van een college van B&W door andere deelnemende partijen
(met name lokale groeperingen) een lid van de partij wordt voorgedragen. Dat hoeft geen bezwaar te zijn
als de fractie van de partij of het samenwerkingsverband waarin de partij deelneemt daar geen bezwaar tegen
heeft.
In verband met dergelijke situaties is aan het partijbestuur de ruimte gelaten concrete situaties op eigen merites
te beoordelen. Indien de omstandigheden zich echter wijzigen, op grond waarvan het partijbestuur die uitzondering
heeft toegestaan, dan moet het partijbestuur een nieuwe beslissing nemen (lid 8).
Er is dus geen algemeen verbod op het zogenoemde dubbellidmaatschap. Alle bepalingen in dit artikel zijn er
op gericht te voorkomen dat niet helder is namens welke partij iemand optreedt, indien deze twee of meer partijlidmaatschappen
heeft. Als iemand echter in en namens een partij een terughoudende rol speelt, is er geen
overwegend bezwaar dat deze twee of meer lidmaatschappen combineert.
Lid 1 is ongewijzigd overgenomen uit de huidige statuten.
Lid 2 is in de huidige statuten het derde lid. Toegevoegd is de bepaling dat een lid ook de erecode van de partij
moet onderschrijven. De inhoud van de erecode is gericht op het optreden van leden van de partij in het
(semi)publieke domein.
Lid 3 is in de huidige statuten het tweede lid. Toegevoegd is dat het partijbestuur niet alleen verantwoordelijk
is voor het toelaten, maar ook voor het uitschrijven van leden. Als iemand niet wordt toegelaten, is niet
langer de beroepsprocedure toepasbaar die wel van toepassing blijft bij het royement van een lid. Wel is
in de reglementen een motiveringsplicht opgenomen.
Lid 4 is, met redactionele verheldering, overgenomen uit de huidige statuten.
Lid 5 is ongewijzigd overgenomen uit de huidige statuten.
Lid 6 is grotendeels overgenomen uit de huidige statuten, waarbij de maximaal toelaatbare contributieachterstand
door het partijbestuur wordt vastgesteld. Lid 7 is in hoofdlijnen overgenomen uit de huidige statuten,
met dien verstande dat het uitsluiten van het lidmaatschap niet optreedt indien de partij niet deelneemt
of niet heeft deelgenomen (ook niet in een samenwerkingsverband) aan de verkiezingen voor het
vertegenwoordigend lichaam waar het om gaat. Toegevoegd is sub d waarin de strekking van dit onderdeel
is uitgebreid tot bestuurders, zoals wethouders, dagelijks bestuurders van waterschappen of gedeputeerden.
In lid 8 is een beperkende bepaling opgenomen ten opzichte van lid 7.
22 Congresvoorstellen
Lid 9 is overgenomen uit de huidige statuten, met de uitbreiding dat deze bepaling niet opgaat indien de
bevoegde vergadering een besluit heeft genomen over deelname in een andere politieke groepering.
Lid 10 is overgenomen uit de huidige statuten.
Hoofdstuk 3. Geledingen van de partij
Artikel 5. Het congres
Dit artikel behandelt het congres, het hoogste orgaan in de partij.
In het eerste gedeelte wordt aangegeven dat het congres het hoogste gezag is in de partij en worden de taken
opgesomd. De opsomming van taken is onderverdeeld in een aantal dat onverbrekelijk aan het congres is opgedragen
en een aantal taken die het congres kan uitoefenen.
Het tweede gedeelte van het artikel betreft de bijeenroeping van het congres en het bepalen van de agenda.
Daarin wordt aandacht besteed aan de rollen en taken van partijbestuur, presidium en afgevaardigden. De
gebruikelijke gang van zaken bij het bepalen van de agenda en de verdere afwikkeling daarvan is als volgt:
1. Het partijbestuur schrijft een congres uit en stelt vast welke onderwerpen tijdens dat congres behandeld
moeten worden. Het kan ook zijn dat onderwerpen geagendeerd moeten worden of zelfs een congres bijeengeroepen
moet worden, omdat voldoende afdelingen daar om vragen of omdat de Verenigingsraad dat
opdraagt aan het partijbestuur.
2. Het partijbestuur overlegt met het presidium over de agenda. Het presidium maakt een conceptagenda
waarop de onderwerpen staan die door het partijbestuur zijn aangegeven of die op andere manier zijn aangereikt
of eerder afgesproken zijn. Verder maakt het presidium per agendapunt een afhandelingsvoorstel
over de wijze waarop een agendapunt wordt ingericht.
3. Het congres stelt (aan het begin van de zitting) de agenda vast, alsmede de voorstellen van het presidium
over de afhandeling.
4. Het presidium zorgt ervoor dat de agenda wordt afgehandeld zoals afgesproken.
Het derde gedeelte behandelt wie er deelnemen aan het congres en wie verder worden uitgenodigd tot bijwoning
van het congres. Weliswaar is het congres een vergadering van alle leden van de partij, maar bij een aantal
aangewezen onderwerpen wordt de feitelijke deelname ingeperkt tot afgevaardigden en de leden van het partijbestuur.
Als het gaat om inhoudelijke onderwerpen, kunnen alle aanwezige leden van de partij deelnemen aan
de beraadslaging en de stemming. De leden van de Kamerfracties en van de delegatie in het Europees Parlement
en eventuele bewindspersonen nemen bij alle onderwerpen deel met raadgevende stem, maar kunnen niet
meestemmen.
Afgevaardigden nemen deel zonder een gebonden stemopdracht. (Ook wordt wel gesproken van het deelnemen
zonder "last", een ouderwets begrip dat aangeeft dat een afgevaardigde niet verplicht kan worden zich te houden
aan een uitspraak van de geleding die hij vertegenwoordigt.) Daarmee wordt bevorderd dat er sprake is van
een uitwisseling van argumenten en standpunten. Wat niet wegneemt dat een afgevaardigde die anders stemt
dan wat de geleding graag zou hebben gezien, zich daarover dient te verantwoorden.
Uiteraard zal een uitspraak van een afdeling over een aangelegenheid op het congres voor de afgevaardigde als
zwaarwegend moeten worden opgevat en als hij tot een andere beslissing komt, zal hij dat desgevraagd moeten
kunnen motiveren naar de afdeling.
Een dergelijke bepaling is ook in andere artikelen opgenomen waarin sprake is van afgevaardigden.
Het vierde gedeelte bevat nog enkele resterende bepalingen ten aanzien van het congres. Daarin wordt de mogelijkheid
geboden dat een voorbereidende congreszitting wordt belegd waar één of meer agendapunten worden
besproken. Mits dit een bijeenkomst is waarvoor alle congresafgevaardigden zijn uitgenodigd (dat maakt het tot
een voorbereidend deel van het congres), kan daar een afhandelingsvoorstel van de feitelijke congreszitting worden
bepaald. Het congres kan daar uiteraard zelf nog wel wijziging in aanbrengen. Een dergelijk voorbereidend
deel van het congres kan plaatsvinden een dag voorafgaand aan het congres of op dezelfde dag, maar ook bijvoorbeeld
een week eerder om de uitkomsten goed te kunnen verwerken. Op deze wijze kan bij een gecompliceerd
onderwerp de beraadslaging tijdens het congres zich richten op de hoofdzaken en de politiek gevoelige
onderwerpen, terwijl in het voorbereidend congres recht is gedaan aan andere onderwerpen die besproken dienen
te worden en waarover een beslissing genomen moet worden.
Congres 21 en 22 januari 2012 23