Statuten en reglementen* - PvdA

3. De voorbereiding van het voorstel
Nadat door het partijbestuur in het beleidsplan voor de periode 2009-2011 de beslissing was vastgelegd tot integrale
herziening van statuten en reglementen, is de reglementencommissie begonnen met een inventarisatie
van knelpunten en suggesties. Enerzijds via het partijbestuur en medewerkers van het partijbureau, anderzijds
via representanten van de diverse geledingen in de partij: afdelingsbestuurders, gewestelijk bestuurders, congresafgevaardigden,
mensen die in kandidaatstellingsprocedures hadden meegedraaid, de beroepscommissie,
het presidium, vertegenwoordigers van neveninstellingen en netwerken enzovoort. Deze inventarisatieronde
gebeurde door middel van een reeks besprekingen en schriftelijke bijdragen. Deze inventarisatieronde leverde
een lange lijst van mogelijke verbeteringen op, waarvan de meest inhoudelijke en gevoelige punten uitgebreid
zijn besproken met het partijbestuur.
Vanaf dat moment, december 2010, zijn de leden van de reglementencommissie gaan schrijven aan eerste versies
van nieuwe teksten. Dergelijke teksten zijn uitvoerig en bij herhaling besproken binnen de commissie zelf.
Dat leverde vraagpunten op die vervolgens in twee rondes met een delegatie uit het partijbestuur zijn besproken,
alsmede met een delegatie van het presidium.
In juni 2011 besprak het partijbestuur de "eerste lezing". Na deze bespreking van de eerste lezing in het partijbestuur
heeft de reglementencommissie de gehele tekst nogmaals door de redactionele en op een aantal door
het partijbestuur aangegeven punten door de inhoudelijke molen gehaald. Die aangepaste versie is besproken
in de Adviesraad Verenigingszaken, conform de afspraak in het congres. De reglementencommissie heeft deze
versie ook toegezonden aan de mensen die eerder benaderd waren om mee te denken of die zijn gehoord, met
het verzoek om desgewenst opnieuw commentaar te leveren en/of om deel te nemen aan een "hoorzitting" in
september 2011 (het gaat om een groep van ongeveer 80 partijgenoten).
De behandeling in de Adviesraad Verenigingszaken en het betreffende commentaar van anderen vormden
bouwstenen voor een definitief voorstel aan het congres voor herziene statuten en reglementen. Dit voorstel, de
"tweede lezing", is in oktober 2011 door het partijbestuur besproken. Tijdens de vergadering van het partijbestuur
op 14 november 2011 is het definitieve voorstel voor de herziene statuten en reglementen vastgesteld.
In de Adviesraad Verenigingszaken is gevraagd bij de toezending van de definitieve voorstellen aan het congres
inzicht te geven in de inhoudelijke veranderingen tussen de huidige statuten en reglementen en het voorstel.
Graag voldoen we aan dat verzoek.
De procedure oogt indrukwekkend en intensief, maar tot aan het laatste moment bleek het nodig te schaven en
werden constructieve voorstellen gedaan. Ook achteraf is het zeer zinvol geweest bij herhaling een grote groep
leden te betrekken die veel ervaringen hebben opgedaan met de gang van zaken in de partij en veel zicht hebben
op wat daaraan verbeterd kan worden of hoe je dat zo helder mogelijk kunt regelen. Het partijbestuur is hen
dank verschuldigd voor de bijdragen die zijn geleverd.
4. Inhoudelijke veranderingen ten opzichte van de huidige statuten en
reglementen
Het merendeel van de inhoudelijke aanpassingen betreft zaken die al op de lat stonden (bijvoorbeeld de contributieproblematiek
van de vertegenwoordigers en bestuurders, of de wens beter te differentiëren bij het aantal
handtekeningen die kandidaten moeten overleggen om mee te doen aan een ledenraadpleging). Andere inhoudelijke
aanpassingen zijn in de loop van het proces naar voren gekomen in besprekingen met de gebruikers en
door het partijbestuur aangemerkt als een wenselijke verbetering (bijvoorbeeld een betere taakstelling en instrumenten
voor het presidium en meer uitgebreide bepalingen over de besluitvorming in de partij). Tenslotte heeft
het partijbestuur op grond van besprekingen in de Adviesraad Verenigingszaken enkele veranderingen verwerkt
in het voorstel.
De inhoudelijke veranderingen ten opzichte van de huidige statuten en reglementen zijn in het voorstel per artikel
toegelicht in schuin gedrukte teksten. Deze schuin gedrukte teksten worden geschrapt nadat de statuten en
reglementen zijn vastgesteld.
In het vervolg wordt de benaming "Adviesraad Verenigingszaken" niet meer gebruikt. In plaats daarvan spreken
we over de "Verenigingsraad". De oude naam gaf verwarring over de positie van deze geleding bij het nemen
van beslissingen, zoals de vaststelling van de begroting van de partij.
Hierna worden de inhoudelijke wijzigingen ten opzichte van de huidige statuten en reglementen samenvattend
toegelicht.
144 Congresvoorstellen
Bepalingen over het lidmaatschap
Geschrapt is de mogelijkheid om beroep aan te tekenen als iemand die zich heeft aangemeld als lid wordt geweigerd.
Tot nu toe was die procedure gelijk aan die van een lid dat geroyeerd wordt. De partij heeft er echter geen
belang bij leden te weigeren, tenzij overduidelijk een probleem aanwezig is rond een kandidaat-lid: bij herhaling
een wanbetaler, iemand die overduidelijk schade zal aanbrengen aan het aanzien van de partij e.d. Dergelijke
bezwaren worden veelal onder de aandacht gebracht door het bestuur van de afdeling waar het kandidaat-lid woont.
Principieel wordt de mogelijkheid om beroep aan te tekenen ten aanzien van een beslissing over iemand gezien
als onderdeel van de ledenrechten en niet als recht van iemand die nog geen lid is.
Overigens wordt slechts een enkeling als lid geweigerd.
In een beperkt aantal gevallen waarbij leden betrokkenheid hebben bij andere politieke groeperingen behoeft
dat niet langer tot royement te leiden. Per geval neemt het partijbestuur daarover een beslissing. Dat maakt een
einde aan de onduidelijkheid rond twijfelgevallen in de huidige statuten.
Het is niet de bedoeling dat iemand die zich als lid meldt, terstond alle ledenrechten krijgt. In de huidige reglementen
is dat opgevangen door vanaf de aanmelding met een wachttijd van zes weken te werken (en de eerste
contributiebetaling moet binnen zijn, waarbij het lid zelf deze contributie betaald moet hebben). In de nieuwe
reglementen is het effect eender (het kost ongeveer 6 weken tussen de aanmelding en het kunnen uitoefenen
van de ledenrechten), maar de gang van zaken wordt iets logischer.
Iemand die zich aanmeldt krijgt een welkomstpakket e.d., maar wordt pas toegelaten als de termijn voorbij is
waarbinnen de afdeling of een lid van het partijbestuur bezwaar kan maken (binnen een termijn van 30 dagen).
Vervolgens krijgt het kandidaat-lid te horen dat hij definitief wordt toegelaten en dat hij ledenrechten krijgt als
de eerste contributiebetaling binnen is. Als er overigens wel bezwaar wordt gemaakt, dan dient binnen 60 dagen
na aanmelding een uitspraak gedaan te worden door het partijbestuur of de betrokkene al dan niet als lid wordt
toegelaten.
Al met al bestaat het vertrouwen dat deze nieuwe procedure goed bestand is tegen "overvaltechnieken" in het
zicht van de vaststelling van een kandidatenlijst.
Bepalingen over het congres
In de afgelopen jaren is gebleken dat gewestelijke of regionale voorcongressen niet meer een adequaat middel
waren om congressen voor te bereiden en te ontlasten. Tegelijk dienen congressen zich niet meer uit te strekken
over drie volle dagen. Er is voor gekozen om het congres te ontlasten door middel van het beleggen van een
"voorbereidend congres": alle afgevaardigden worden uitgenodigd voor een voorcongres waarin één of enkele
agendapunten worden voorbesproken en waarbij wordt voorgesorteerd op de behandeling in het congres.
Formeel leidt dat tot een afhandelingsvoorstel voor de behandeling van zo´n agendapunt, maar feitelijk wordt
een belangrijk deel van de amendementen afgedaan en worden sprekers gecoördineerd. Op die manier is het
beter mogelijk een volwaardige gedachtewisseling te hebben tussen partijbestuur en afgevaardigden over de
onderwerpen die soms wat meer verdieping vergen. In het congres zelf kan dan de discussie worden toegespitst
op de hoofdzaken en op politiek heikele punten.
Een dergelijk voorbereidend congres kan op de zelfde dag, voorafgaand aan het congres, worden gehouden, of
een dag eerder of zelfs een week eerder.
De agenda van het congres wordt vastgesteld door het congres zelf, op voorstel van het presidium. Het presidium
zet op de agenda de onderwerpen die het partijbestuur aandraagt, aangevuld met agendapunten die door
voldoende afdelingen of door de Verenigingsraad zijn aangekaart. Deze aanpassing vloeit voort uit de wens van
het partijbestuur, neergelegd in de profielschets bij de verkiezing van het presidium in december 2010.
Overigens is de aanpak bij de Politieke Ledenraad identiek.
De Jonge Socialisten, neveninstellingen en door het partijbestuur goedgekeurde platforms en netwerken, en
hun afgevaardigden, hebben voortaan gelijke rechten om voorstellen te doen, moties in te dienen en amendementen
naar voren te brengen als de afdelingen en hun afgevaardigden. De afgevaardigden van Jonge
Socialisten, neveninstellingen, goedgekeurde platforms en netwerken krijgen niet het zelfde stemrecht, maar
kunnen natuurlijk als zij lid zijn van de partij meestemmen met de andere aanwezige leden, niet zijnde afgevaardigden.
Dit is ook bij de Politieke Ledenraad gelijk getrokken.
In de huidige statuten en reglementen liepen de rechten uiteen en gingen minder ver.
Binnen afzienbare tijd na een congres dient het partijbestuur een verslag te verzorgen, zodat duidelijk is wat het
congres heeft opgeleverd. Een dergelijke bepaling bestond niet en het gebrek aan tijdige verslaggeving van het
congres ondervond veel kritiek.
Een vergelijkbare bepaling is opgenomen voor de Politieke Ledenraad.
Congres 21 en 22 januari 2012 145