Apeldoorn - #1 (16.46 MB) - Educom Communicatie

3
I-dentificeren
“Een eigen huis”
Waarom slaap je liever in je eigen bed dan op een hotelkamer? Het antwoord vormt
de essentie van cultuurhistorie: identiteit. Ons eigen huis vertegenwoordigt onze eigen
identiteit en de bewuste hotelkamer is een cultureel neutrale ruimte. Nu is dat voor
een hotelkamer, waar je doorgaans korte tijd verblijft, niet zo heel erg. Maar het wordt
anders als Apeldoorn -de plaats waar wij leven en werken- neutraal, kleurloos en zonder
betekenis is. Telkens weer blijkt dat er ondanks mondialisering behoefte is aan een thuis.
Apeldoorn is voor veel mensen een
vertrouwde woon- en werkomgeving.
In diverse perioden hebben mensen en
gebouwen Apeldoorn identiteit gegeven;
zo zijn de komst van de Oranjes, de
aanleg van het Kanaal en het verrijzen
van de stadswijk Zevenhuizen ontwikkelingen
die hun weerga niet kennen.
Zo gezegd, is het verleden een opeenstapeling
van gebeurtenissen die kleine en
grote veranderingen met zich meebrachten.
De ontwikkelingsgeschiedenis kent
een grote dynamiek die het karakter
heeft gevormd van wat Apeldoorn in
2006 is.
Bij ruimtelijke ontwikkelingen is het
van belang te beseffen dat een ingreep
in het landschap niet alleen een
financiële, technische en economische
ingreep is, maar bovenal een culturele.
Door nieuwe ontwikkelingen, zoals de
aanleg van een woonwijk of een weg,
zijn landschap, stad en dorpen voortdurend
onderhevig aan veranderingen.
Deze nieuwe ingrepen voegen een
nieuw hoofdstuk toe aan de geschiedenis
van Apeldoorn en bepalen daarmee de
identiteit. Dit besef is niet altijd aanwezig.
Steeds meer winkelstraten lijken
op elkaar, wat ook geldt voor nieuwe
woonwijken met dezelfde huizen, straten
en parkeerplaatsen. Kopieën en standaardontwerpen
leiden tot vervlakking,
waardoor het steeds moeilijker wordt je
plaats te bepalen. Kennis van de ontwikkelingsgeschiedenis
van een plek is een
vereiste om een nieuw stuk Apeldoorn
te creëren dat aansluit op deze tijdslijn.
Cultuurhistorie is bij uitstek richtinggevend
en inspirerend voor nieuwe
ontwikkelingen. Het stimuleert creativiteit
en het zorgt ervoor dat oud en
nieuw met elkaar in verbinding kunnen
worden gebracht. Hiermee ontstaat een
30 | 6
herkenbaar Apeldoorn, waar mensen
prettig wonen en werken.
De zoektocht naar herkenbaarheid en
identiteit wordt richting gegeven door
een culturele dimensie aan de fysieke
en economisch complexe opgave toe
te voegen. Dit is nodig bij de herstructurering
van stadswijken maar ook bij
de transformatie van het buitengebied.
Cultuurhistorie biedt kansen voor het
vinden van een goede herbestemming
van gebouwen, schuren en erven die
steeds vaker hun oorspronkelijke functie
verliezen. Ook vanwege het duurzaamheidaspect
moet de kennis van cultuurhistorie
ingezet worden in ruimtelijke
ontwikkelingsprocessen. Het spreekt
voor zich dat wanneer een ruimtelijke of
bouwkundige toepassing langer gebruikt
wordt, de milieubelasting minder wordt.
Monumenten zijn dan ook een heel goed
voorbeeld van duurzame gebouwen; ze
zijn esthetisch, functioneel en technisch
van hoge kwaliteit. Daarnaast kan door
(her)gebruik en voortzetting van ruimtelijke
structuren en gebouwen geld voor
sloop en afval worden bespaard.
Om inzicht te krijgen in de aanwezige
(boven- en ondergrondse) cultuurhistorische
waarden binnen een gebied wordt
een analyse uitgevoerd. Naast het vastleggen
van kennis over landschap, geomorfologie,
stedenbouw, archeologie en
architectuur ligt de nadruk op aanbeve-
lingen over de inzet van deze waarden
in de nieuwe ontwikkeling. Door tijdig
te beschikken over een analyse kan
vertraging en planwijziging vanwege
cultuurhistorie worden voorkomen. De
kosten voor zowel een cultuurhistorische
analyse als een archeologisch onderzoek
worden op dit moment betaalt
door de opdrachtgever. Hiermee wordt
het principe ‘de veroorzaker betaalt’
gevolgd. Bij excessieve archeologische
kosten kan vanuit het gemeentelijke
archeologiefonds in beperkte mate
financieel worden bijgedragen.
Apeldoorn is het product van cultuurhistorie.
Door de inzet van cultuurhistorie in ruimtelijke
ontwikkelingen krijgt toekomstig Apeldoorn meer
betekenis. Het is van groot belang dit te beseffen,
omdat wij ons in Apeldoorn thuis willen voelen.
We logeren er immers niet af en toe een nachtje
zoals we dat in een hotelkamer doen.
De openbare ruimte -van stadsplein tot heidelandschap-
is van mensen die daarin dagelijks
wonen, werken en recreëren en daarom hebben
wij de plicht hier zorgvuldig en cultuurbewust
mee om te gaan.
Fotograaf jan van ijken