Apeldoorn - #1 (16.46 MB) - Educom Communicatie

10
Cultuurhistorie geeft identiteit
Het belang van de cultuurhistorische analyse in ruimtelijke plannen
Tom de Wit (stedenbouwkundige), AmerAdviseurs
Saskia Engbers (planoloog), AmerAdviseurs
De gebouwde omgeving en het landschap zijn de basiselementen
waarin de wereld om ons heen zichtbaar wordt. En andersom, zijn dit
de elementen waarin wij als gebruikers en bewoners onszelf zicht-
baar maken voor de wereld.
De gebouwde omgeving hebben we helemaal zelf gemaakt. het
bouwen is van nature een praktische daad die nuttige ruimte moet
opleveren. Daarnaast is bouwen evenveel een culturele daad, die
veel van onze leefwijze en opvattingen zichtbaar maakt, een daad
die leidt tot iets dat aangenaam, indrukwekkend of ook schokkend
kan zijn.
het landschap hebben we ook overwegend zelf gemaakt. vrijwel alle
landschap in nederland is cultuurlandschap. In het maken van het
landschap zijn we echter niet vrij. het is verbonden met bodem en
klimaat en daarom van plaats tot plaats verschillend. In een landschap
van wilgen en populieren groeien geen naaldbomen. In ons
koele klimaat vindt men geen plantages.
De bodem is bij dit alles de onveranderlijke onderlegger. De bodem
en het klimaat bepalen in hoge mate de bandbreedte waarbinnen wij
onze omgeving kunnen vormgeven.
Fascinerend is dat het samenstel van bodem, landschap en gebouwen,
verspreid over de wereld, zo veel geheel verschillende omgevingen
kunnen opleveren. omgevingen die iets zeggen over de
mensen die er wonen. over hoe ze de bodem en het klimaat benutten,
over de omstandigheden waarin ze leven.
Moeten ze zich verdedigen? Tegen water (dijken, sluizen), tegen
vijanden (stadsmuren), of tegen hitte of kou? of leven ze juist in
gebieden waarin ze nauwelijks bedreigingen kennen, in structuren
die voor iedereen toegankelijk zijn.
onze fysieke omgeving maakt onze cultuur zichtbaar, van het heden
en het verleden. Cultuurhistorie geeft ons een identiteit.
Stadsmagazine Apeldoorn | maart 2006
Cultuurhistorie in Apeldoorn
Van groot belang is het daarom een goede
analyse te maken van die cultuurhistorie.
Niet om daarmee de grenzen voor
nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen vast
te leggen, maar om vanuit de cultuurhistorie
richtlijnen aangereikt te krijgen
die we kunnen gebruiken bij ruimtelijke
veranderingen en die onze cultuurhistorie,
onze identiteit kunnen bevestigen.
Ruimtelijke ingrepen kunnen enerzijds
diep geworteld zijn in onze cultuur en
bouwtraditie en aan de andere kant,
creatief en fascinerend nieuw zijn.
Met de nota Belvedere uit 1999 wordt
door het Rijk gewezen op het grote belang
van de cultuurhistorie in onze leefomgeving
en het respect voor cultuurhistorische
waarden bij ruimtelijke veranderingen. De
provincie Gelderland volgde met de nota
Belvoir en de gemeente Apeldoorn met het
project Bellevue, als uitwerking van het
rijksbeleid. Voor verschillende gebieden
van de gemeente zijn sindsdien Cultuurhistorische
Analyses (CHA’s) opgesteld als
basis voor ruimtelijke plannen.
De Cultuurhistorische Analyse (CHA)
heeft als doel om de cultuurhistorie
van een deelgebied zichtbaar te maken,
om deze zo nodig te beschermen en als
inspiratiebron te laten dienen bij nieuwe
ruimtelijke ontwikkelingen.
AmerAdviseurs, bureau voor ruimtelijke
ordening in Amersfoort en STOA, bureau
voor cultuurhistorie in Ede, hebben al dan
niet in onderlinge samenwerking voor
Apeldoorn verscheidene Cultuurhistorische
Analyses (CHA’s) opgesteld. Daarbij is
geprobeerd om van de CHA een algemeen
document te maken, een soort algemene
onderlegger die voor verschillende ruimtelijke
plannen kan worden gebruikt. Zo werd
Exploitatieplan voor Berg en Bosch, K.C. van Nes, 1919. Bron: CODA, Apeldoorn.