Clubblad 135 - Amathysta

hET BENEN BED VAN MiSTElGAU
Mistelgau is een klein plaatsje in het zuidoosten van Duitsland
in de buurt van Bayreuth. Regelmatig wordt het bezocht door
de werkgroep paleontologie. het plaatsje is bekend vanwege
een kleigroeve en een beroemde vindplaats van fossielen.
Menig uurtje stonden de leden
van de werkgroep diep in grijze
klei te spitten, op zoek naar
prachtige goudkleurige ammonieten,
slakken, wervels en andere
overblijfselen van sauriërs.
Het lag er allemaal.
Lag? Nou.... ja en nee. Het ligt
er nog steeds, maar we kunnen
er niet meer bij. De laatste keer
dat we de groeve bezochten,
stond er een groot hek omheen.
Nu is een beetje hek voor een
doorgewinterde fossielenzoeker
niet zo erg. Integendeel, een
hek is juist goed, want het houdt
anderen op een afstand. In de
buurt stond echter ook nog een
politiewagen en in zo’n geval is
een hek serieus een hek. Helaas
verboden gebied dus.
Wat is er aan de hand, waarom
is de groeve gesloten? De groeve
is zo groot als twee voetbalvelden
en werd gebruikt voor
de winning van klei. Van deze
klei werden stenen gebakken
voor de huizenbouw. Een grote
bulldozer schraapte de klei uit
de groeve en bracht het naar
de nabijgelegen fabriek, waar in
grote ovens de stenen werden
gebakken. Op een gegeven moment
stuitte men op een harde
laag en werd de winning in de
diepte minder rendabel. Een deel
van de klei, waarschijnlijk van
mindere kwaliteit, werd op een
grote hoop in het midden van de
groeve gekiept. Uiteindelijk werd
de winning gestaakt en de groeve
gesloten.
En toen begon het. De harde laag
bleek een gigantische hoeveelheid
fossielen te bevatten.
180 miljoen jaar geleden was een
gedeelte van Duitsland bedekt
door de zee en net zoals we nu wel
eens aan het strand kunnen zien,
spoelde door stromingen allerlei
materiaal in banken bijeen. Vandaag
de dag zijn het over het algemeen
schelpenbanken, maar
in die tijd leefden er krokodillen
van wel tien meter lang, inkt-
visachtigen van een halve meter
en plesiosauriërs zo groot als uw
huiskamer, in de zee. De zee van
toen bracht de resten van deze
wezens bijeen op een plek, die
nu de bodem van een kleigroeve
in Mistelgau is. In plaats van
schelpen, spoelden belemnieten,
ammonieten en botten van sauriërs
bijeen tot een tien centi-
hET BENEN BED VAN MiSTElGAU
meter dik bed of bedding. In het
Engels wordt dit een "bone bed"
genoemd.
Toen de rijkdom van deze vindplaats
bekend werd, was het
snel bekeken. Binnen korte tijd
werd het bone bed gestript en
restte voor de laatkomers enkel
nog fragmenten en hier en daar
een vergeten wervel of een afgedankte
belemnietpunt. Behalve
onder de grote hoop in het midden.
Daar zou het bone bed nog
intact moeten zijn.
Dat denkt het Urwelt-Museums
in Bayreuth ook, want dit heeft
belangstelling voor de groeve
getoond. Het museum wil het
gedeelte onder de hoge berg
blootleggen en mooi uitgeprepareerd,
voor het publiek toegankelijk
maken. Vandaar natuurlijk
dat hek. Twee jaar geleden werd
bovendien een complete schedel
van een sauriër in de groeve
gevonden. Deze schedel, samen
met misschien wel honderd
vierkante meter bone bed, is
inderdaad een schitterende attractie.
Het museum heeft in
ieder geval alvast gedurende
de periode van 21 april tot 30
september 2010, een speciale
thematentoonstelling over de
kleigroeve ingericht met als titel:
"Leben aus dem Urweltmeer, die
Tongrube Mistelgau".
Is nu het beroemde bone bed,
dit zeldzame samenspoelsel van
belemnieten, wervels en botten,
voorgoed onbereikbaar en
slechts in het museum te bewonderen?
Nee, want het toeval wilde dat in
een winkeltje vlakbij onze camping
een flink stuk van het bed te
koop werd aangeboden. Na fors
onderhandelen over de prijs,
werd het aangeschaft.
Het stuk meet 60 bij 40 cm en
bevat zes wervels, een paar botten
en heel veel belemnieten.
Hoeveel? Daarover leest u op
pagina 2 en 9 meer. Het zal deel
uitmaken van de tentoonstelling
over fossielen tijdens de Amathystha
beurs op 6 november
2010. Daar kunt u het met eigen
ogen aanschouwen. Een stukje
zeebodem van 180 miljoen jaar
oud, tjokvol fossielen, te zien in
Purmerend. Daar gaan uw tanden
toch van wateren…?
Klaas Kikke
Een stukje bone bed uit Mistelgau.
6 7