Clubblad 135 - Amathysta

DE GEoloGiSchE GESchiEDENiS VAN DE
MiDDEllANDSE ZEE (VAN GiBRAlTAR ToT ADEN)
te volgen, ondanks de tussenliggende
oceaanbodem.
oplossing
Een deel van de oplossing werd
gevonden door het onderzoek
aan de oceaanbodem van de
westelijke Middellandse Zee. Er
werden in de Zee van Alboran
en de Tyrrheense Zee absolute
ouderdommen gevonden van ten
hoogste 15 miljoen jaar. Deze
oceanische bodem is dus van
zeer jonge leeftijd en vele miljoenen
jaren na de vorming van
de Alpiene gebergten ontstaan.
Aangenomen mag worden dat in
de loop van het Eoceen (55,8-
33,9 milj. jaar) Afrika en Europa
tegen elkaar aan lagen en dat de
continentale aardkorst van het
westelijke Middellandse Zee gebied
gewoon heeft doorgelopen
van Afrika naar Europa. Tot in
het begin van het Mioceen (23
milj. jaar) was het gebied één
aaneengesloten continentaal gebied
met gebergten en eilandreeksen
met ondiepe zeeën. De
westelijke Middellandse zee is
in zijn huidige vorm en uitbreiding
pas in het midden van het
Mioceen (15 milj. jaar) ontstaan
doordat er in het continent gaten
gevallen zijn. Stukken continentale
aardkorst zakten langs breuken
weg. Langs de breuken
welde basaltisch magma naar
24
Uitbarsting van de Etna op Sicilië.
boven, het wegzakkende continent
bedekkend en opsmeltend.
Grote vulkanen
Op de bodem van onder meer de
Tyrreense Zee tussen Corsica,
Sardinië en Italië staan grote
vulkanen, die tot op de dag van
vandaag massa’s basalt over de
zeebodem uitspreiden.
De zeebodem tussen Afrika en
Turkije bestaat uit oceanische
aardkorstgesteenten en is nog
een rest van de Tethys bodem.
Er zijn ouderdommen gevonden
van rond de 150 miljoen jaar.
Afrika en Europa zijn in dit deel
van het Middellandse Zeegebied
dus nog niet met elkaar in
botsing gekomen.
De Rode Zee
Een groot stuk van het noordoostelijk
deel van de Afrikaanse
plaat is afgebroken. Dit brokstuk
is het huidige Saoedi-Arabië. De
breuk waarlangs het Arabische
stuk van het Afrikaanse conti-
DE GEoloGiSchE GESchiEDENiS VAN DE
MiDDEllANDSE ZEE (VAN GiBRAlTAR ToT ADEN)
nent is afgebroken is duidelijk
zichtbaar, het is de Rode Zee.
De Rode Zee is ontstaan door
de afscheiding van het Arabische
blok, het is een echte oceaan met
basalt vulkanen op de bodem.
Het Arabische blok is ten opzichte
van Afrika over een afstand van
rond de 400 km noordwaarts
verschoven. De beweging gaat
op het ogenblik nog altijd door,
met een snelheid van vele centimeters
per jaar. Het Arabische
De breuk waarlangs het Arabische
stuk van het Afrikaanse continent
is afgebroken is duidelijk zichtbaar.
blok beweegt zich langs de grote
breuk door de Jordaan-vallei, ook
de Rode Zee wordt steeds breder.
Aan de voorzijde van het Arabisch
blok zijn als een boeggolf een
groot aantal gebergten ontstaan;
de bergen van Koerdistan, het
Zagros-gebergte en het Kohrundgebergte
aan de noordoostelijke
oever van de Perzische golf.
Beweging
Turkije beweegt zich naar het
westen. De beweging gaat langs
twee breuken. De Anatolische
breuk, deze loopt dicht langs de
kust van de Zwarte zee en de
zuidelijke breuk, deze loopt zuidwestwaarts
en verdwijnt aan de
kust van Silicië in zee. Een deel
van deze beweging verklaart de
vele aardbevingen in deze streek
van Turkije en Griekenland. Griekenland
wordt in elkaar gedrukt
door de plaat van Turkije.
De Afrikaanse Slenk
Het Arabische blok is niet het
enige grote fragment dat van de
Afrikaanse plaat is afgebroken.
Een groot stuk van het oosten
van het continent is ook bezig
om een eigen continentaal deel
te vormen. De grote Afrikaanse
Slenk is de plaats waar Oost
Afrika bezig is af te breken. In
een apart artikel zal ik daar op
terug komen.
25