Daidallein 9 Maart 2010

en authentiek poëtische formulering van het probleem open.’ 72 De zienswijze dat vanaf
ongeveer 1921 de wezenlijke Van Ostaijen uit zijn schulp kroop en dat de authenticiteit van
die waarachtige Van Ostaijen geafficheerd werd in de gedichten die voor het ‘Eerste Boek
van Schmoll’ bestemd waren, devalueert zichzelf door het speculatieve gehalte ervan – in
dezelfde mate als Vaessens’ citaat aan het begin van dit essay en als mijn stelling dat Van
Ostaijen zijn ‘duivemelkersverzen’ zou laten voor wat zij waren ten einde zich weer aan
meer conventionele uitdrukkingsvormen te confirmeren. Aan eenzelfde vorm van gissing
bezondigt zich ook Jan Oegema die in ‘Ziek van de zee’ stelt dat ‘Van Ostaijen (…) met zijn
zuivere lyriek allerminst een eindpunt [heeft] bereikt, hooguit een toetssteen gevonden
waaraan hij zijn gedachten over religie en literatuur kan scherpen.’ 73 Al zal die laatste
waarschijnlijk het gelijk aan zijn zijde hebben gehad: Van Ostaijen gedroeg zich te zeer als
een kameleon om zich te laten binden door één bepaalde wijze van uitdrukken.
72 In het oorspronkelijke artikel staat hier: ‘Pas na de grote in de twee Berlijnse bundels geregistreerde
afrekening met beide illusoire oplossingen lag de weg naar een eerlijke en juiste poëtische benadering van
het probleem open.’ Jo Reynaert, ‘Het Mystieke bij Paul van Ostaijen’. In: ‘Spiegel der Letteren’, 20 ste jaargang
1978, Nr. 1, p. 63.
73 Jan Oegema, ‘Ziek van de zee. Paul van Ostaijen en de mystiek’. Rimburg, 2009, p. 32.
57