Determinanten huishoudelijk energiegebruik - Instituut Samenleving ...

Universiteit Antwerpen, STEM Determinanten huishoudelijk energiegebruik
zoals socio-culturele en socio-demografische factoren min of meer constant
te houden per groep en zo beter die afwegingen te kunnen typologeren.
Daartoe is er in de focusgroepen eerst in gezoemd op specifieke
levensstijlen in en rond de woning van elk van deze vijf types huishoudens
en op de plaats die energiegebruik daarbij inneemt. Vervolgens is gepeild
naar de soorten kennis aangaande energiegebruik bij deze groepen en naar
de bronnen van hun kennis. Verder is er nagegaan welke energiebesparende
maatregelen huishoudens toepasbaar vinden en welke een stap te ver gaan.
Vervolgens is naast meer voor de hand liggende overwegingen zoals prijs en
comfort, ook gezocht naar andere afwegingen op een dieperliggend
argumentatieniveau.
Centrale bevinding uit de analyse van de discussies in de focusgroepen is,
dat velen niet wakker liggen van energie. De aanlevering van energie wordt
als een dienst ervaren, iets dat er in de ogen van mensen altijd zal zijn, iets
waar men recht op heeft. Comfort op dat vlak is een verworven iets. In
relatie tot al dan niet energiezuinig handelen, spelen een aantal
overwegingen een rol. Zo werken financiële overwegingen in beide
richtingen. Enerzijds is bij de minder kapitaalkrachtigen de zorg om de
factuur niet te hoog laten oplopen nu reeds een stimulans om op energie te
besparen. Anderzijds is er bij kapitaalkrachtigen de overweging: ik kan het
betalen waarom zou ik dan besparen. In huishoudens waar men bewust
energiegebruik tracht te beperken kunnen milieuoverwegingen een zorg zijn.
Relationele factoren en voorbeeldgedrag helpen ook om energie te willen
besparen. Verder kan de interesse in techniek in die afweging een rol spelen.
Wanneer we de bevindingen uit de focusgroepen terugplaatsen in het model
dat we als kader voor de discussies in de focusgroepen gebruikten, dan is,
vanuit beleidsoogpunt gezien, één conclusie belangrijk. Mensen willen niet
inboeten op comfort, op dit punt vinden ze niet dat de drempel mag verlaagd
worden. Wil de overheid energiegedrag van mensen beïnvloeden dan loopt
dat pad via comfort. Comfort of zich goed voelen in de woning - en dat kan
voor de groepen heel verschillend liggen - moet gegarandeerd blijven. Als
comfort het aanspreekpunt wordt voor beleid, dan zal de overheid meer
inzicht moeten hebben in die specifieke invullingen van comfort door de
doelgroepen..
Binnen dat gegeven maken verschillende groepen dan weer verschillende
afwegingen. Het is voor een overheid belangrijk om daarop meer greep te
krijgen. Zo spelen financiële overwegingen een rol zowel bij groepen die op
het vlak van inkomen over veel en groepen die op dat vlak over weinig
persoonlijke mogelijkheden beschikken. Houding speelt op twee manieren
een rol als beïnvloedende factor voor gedrag. Enerzijds kan een directe zorg
om het milieu een invloed hebben, maar dat geldt voor specifieke groepen.
Anderzijds speelt voorbeeldgedrag een rol en het feit dat ‘energie’ een punt
83