Determinanten huishoudelijk energiegebruik - Instituut Samenleving ...

Determinanten huishoudelijk energiegebruik - Instituut Samenleving ... Determinanten huishoudelijk energiegebruik - Instituut Samenleving ...

samenlevingentechnologie.be
from samenlevingentechnologie.be More from this publisher
07.09.2013 Views

Universiteit Antwerpen, STEM Determinanten huishoudelijk energiegebruik van de vijf focusgroepen kunnen aanwijzingen geven omtrent het relatieve belang van verschillende eigenschappen en het hiermee verbonden gedrag. Darley en Beniger (1981) zoeken naar redenen waarom individuen een bepaalde (energiebesparings)technologie wel of niet aanvaarden. 1. Investeringskosten van de innovatie: bijvoorbeeld aankoop van isolatie, maar ook kosten voor het openbreken van de muren om de isolatie te kunnen plaatsen in bestaande woningen; 2. Gepercipieerde besparingen: de mate waarin de consument denkt genoeg energie te zullen besparen om de aankoop te kunnen verantwoorden; 3. Zekerheid van de besparingen: de besparing door aankoop van energiezuinige toestellen is vrij zeker, maar van isolatie niet omdat deze sterk afhangt van hoe goed deze geplaatst is (en aannemers worden niet altijd als erg betrouwbaar beschouwd); 4. Compatibiliteit met waarden, attitudes en stijl: aankopers met ‘ecologische waarden’ zullen eerder zonnepanelen installeren omdat ze de beperkte energievoorraden niet willen uitputten, en / of omdat ze de gemeenschap willen tonen dat ze een bepaalde levensstijl aanhangen; 5. Innovatie en interacties met het levenspatroon: sommige innovaties vragen geen gedragsaanpassingen, andere wel (bv thermostaat graadje lager zettten); 6. Probeerbaarheid van de innovatie: een toestel kan men eventueel gedurende een bepaalde tijd ‘op proef’ gebruiken, maar muurisolatie niet; 7. Ontevredenheid over de huidige situatie: mensen zijn meer bereid te veranderen als ze niet tevreden zijn over de huidige situatie; 8. Moeite en vaardigheid om de innovatie te installeren: de aanwezigheid van een ‘handige Harry’ in de woning kan een belangrijke rol spelen. We geven ook een overzicht van eigenschappen die voor meerdere gedragingen belangrijk kunnen zijn (ANRE, 2003; Northwest Energy Efficiency Alliance, 1998; U.S. Department of Energy, Office of Energy Efficiency & Renewable Energy, 2000; Hoevenagel et al, 1996): • De prijs, zowel absoluut als relatief 3 ; • Eenvoudige, eenduidige, betrouwbare èn gemakkelijk beschikbare informatie; • Beschikbaarheid; • Comfort – gemak; • Kwaliteit; 3 De prijs van een bepaald gedrag is zowel van belang bij investeringen als bij dagdagelijkse handelingen. Met absolute prijs bedoelen we hier de grootte van de uitgave die een bepaalde aankoop, investering of handeling met zich meebrengt. Met de relatieve prijs bedoelen we het prijsverschil dat bestaat tussen verschillende gedragsalternatieven, vb. een energiezuinige verwarmingsketel is doorgaans duurder in aankoop dan eenminder zuinige. Zowel absolute als relatieve prijzen beïvloeden de keuze voor een bepaald gedrag. 25

Determinanten huishoudelijk energiegebruik Universiteit Antwerpen, STEM 26 • Levensduur; • Capaciteit; • Uiterlijk; • Veiligheid; • ... Motivatie De motivationele determinanten uit het SCP model verwijzen naar de bovenvermelde wil om een bepaald gedrag te vertonen. Ze vinden hun oorspong in sociaal psychologische attitude-gedragsmodellen (Hoevenagel et al, 1996, blz. 13, 72). Attitudetheorieën bestuderen beredeneerd gedrag. Uitgangspunt is de veronderstelling dat er een wisselwerking bestaat tussen opvattingen/houdingen die men heeft en het gedrag dat men vertoont. Het attitude-gedragsmodel van Fishbein en Ajzen neemt een prominente plaats in en geldt doorgaans als referentiemodel (‘Theory of Reasonned Action’ (TRA: Fishbein and Ajzen, 1975) en de latere ‘Theory of Planned Behaviour’ (TPB: Ajzen, 1985; Ajzen, 1991). Figuur I.3: Basic construct van de Theory of Reasoned Action (Fishbein en Ajzen, 1975) en Theory of Planned Behavior (Ajzen, 1985, 1991) Verwachte utikomst van gedrag Evaluatie van uitkomst Normatieve Verwachtingen Motivaties om te conformeren Verwachte controle Ingeschat belang van controle Attitude Subjectieve norm Percieved action control Intentie Gedraging TRA bepaalt dat bewust keuzegedrag (beredeneerd gedrag) hoofdzakelijk gestuurd wordt door de gedragsintentie. Deze gedragsintentie wordt op zijn beurt beïnvloed door twee onafhankelijke determinanten, nl. de attitude tegenover dat gedrag en de subjectieve norm. De specifieke attitude is het resultaat van enerzijds verwachtingen omtrent de gevolgen van het gedrag TRA TPB

<strong>Determinanten</strong> <strong>huishoudelijk</strong> <strong>energiegebruik</strong> Universiteit Antwerpen, STEM<br />

26<br />

• Levensduur;<br />

• Capaciteit;<br />

• Uiterlijk;<br />

• Veiligheid;<br />

• ...<br />

Motivatie<br />

De motivationele determinanten uit het SCP model verwijzen naar de<br />

bovenvermelde wil om een bepaald gedrag te vertonen. Ze vinden hun<br />

oorspong in sociaal psychologische attitude-gedragsmodellen (Hoevenagel<br />

et al, 1996, blz. 13, 72). Attitudetheorieën bestuderen beredeneerd gedrag.<br />

Uitgangspunt is de veronderstelling dat er een wisselwerking bestaat tussen<br />

opvattingen/houdingen die men heeft en het gedrag dat men vertoont. Het<br />

attitude-gedragsmodel van Fishbein en Ajzen neemt een prominente plaats<br />

in en geldt doorgaans als referentiemodel (‘Theory of Reasonned Action’<br />

(TRA: Fishbein and Ajzen, 1975) en de latere ‘Theory of Planned<br />

Behaviour’ (TPB: Ajzen, 1985; Ajzen, 1991).<br />

Figuur I.3: Basic construct van de Theory of Reasoned Action (Fishbein en<br />

Ajzen, 1975) en Theory of Planned Behavior (Ajzen, 1985, 1991)<br />

Verwachte utikomst<br />

van gedrag<br />

Evaluatie<br />

van uitkomst<br />

Normatieve<br />

Verwachtingen<br />

Motivaties om te<br />

conformeren<br />

Verwachte controle<br />

Ingeschat belang<br />

van controle<br />

Attitude<br />

Subjectieve<br />

norm<br />

Percieved<br />

action<br />

control<br />

Intentie Gedraging<br />

TRA bepaalt dat bewust keuzegedrag (beredeneerd gedrag) hoofdzakelijk<br />

gestuurd wordt door de gedragsintentie. Deze gedragsintentie wordt op zijn<br />

beurt beïnvloed door twee onafhankelijke determinanten, nl. de attitude<br />

tegenover dat gedrag en de subjectieve norm. De specifieke attitude is het<br />

resultaat van enerzijds verwachtingen omtrent de gevolgen van het gedrag<br />

TRA<br />

TPB

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!