Determinanten huishoudelijk energiegebruik - Instituut Samenleving ...

Determinanten huishoudelijk energiegebruik Universiteit Antwerpen, STEM
huishoudens en het toenemend gebruik van huishoudapparaten (MIRA-T
2004, blz. 63-64).
Sinds het begin van de jaren zeventig is er wereldwijd vanuit verschillende
wetenschappelijke disciplines een groeiende aandacht om de vraag naar
energie door o.a. de huishoudelijke sector te begrijpen. De interesse groeide
onder meer vanuit de noodzaak om de energievraag te beheersen in het licht
van de toenmalige oliecrisis en om het optimale niveau van investeringen in
electriciteitsproduktie te bepalen. In de loop der jaren kwam er steeds meer
aandacht voor de problematiek vanuit ecologisch oogpunt. De beheersing
van de energievraag vormt een belangrijke pijler om aan de verplichtingen
die voorvloeien uit het Kyoto Protocol te voldoen.
Wat de studie van de energievraag van de huishoudelijke sector betreft,
wordt het belang van het gedrag van de gebruikers in toenemende mate
erkend. Modellen en theorieën die vanuit verschillende disciplines het
energiegerelateerd gedrag van huishoudens verklaren, hebben elk hun
eigenheid èn toegevoegde waarde. Verschillende categorieën van
determinanten komen erin aan bod, o.a. attitude, kennis, kosten en baten, ...
(Heijs, 1999), die in realiteit elkaar overlappen en met elkaar interageren.
Het lijkt ons niet aangewezen om in dit onderzoek één (eenzijdige)
theoretische denklijn te volgen. We willen vanuit een totaalbeeld van de
determinanten van het huishoudelijk energiegebruik komen tot een aantal
concrete beleidsaanbevelingen. We staan hierin niet alleen: “Rather than
remain in one of these narrow approaches, an integrated study of
residential energy efficiency would seek to examine the interactions among
technical and behavioural factors (Brown et al., 1998; Shove 1998). This
approach would extend established techniques to assess technical potential
by incorporating behavioural and social insights.” (Parkeret al., 2003, p.
173).
We kiezen dus voor een brede en meer pragmatisch visie op de
problematiek. We vonden deze aanpak ook terug in het conceptueel
milieugedragsmodel dat in Nederland door het Sociaal en Cultureel
Planbureau (SCP) ontwikkeld werd (Hoevenagel et al., 1996). Dit model
vormt het uitgangspunt voor onze studie.
1.2 ⏐ Conceptueel model (SCP)
Het SCP ontwikkelde een milieugedragsmodel en dit vanuit de vaststelling
dat inzicht in de determinanten van milieurelevant consumentengedrag vaak
beperkt en eenzijdig is. De determinanten die in hun model aan bod komen
zijn gebaseerd op verschillende wetenschappelijke inzichten. Bovendien
spitst het zich niet toe op één bepaalde gedraging, maar vormt het een
theoretisch denkkader van waaruit operationalisering naar verschillende
20