Determinanten huishoudelijk energiegebruik - Instituut Samenleving ...

Determinanten huishoudelijk energiegebruik Universiteit Antwerpen, STEM
Inleiding
1 ⏐ Vraagstelling viWTA
Het programma ‘Energie en klimaat: debat in Vlaanderen’ van viWTA wil
bijdragen tot het verhogen van de kwaliteit van het maatschappelijk debat en
tot een beter onderbouwd besluitvormingsproces in het Vlaams Parlement,
onder meer bij de bespreking van een geactualiseerd Vlaams
KlimaatsbeleidsPlan. Dit beleidsplan voorziet in projecten die een eerste
stap zijn om het energiebewustzijn van de Vlaming aan te scherpen.
Want een eerste hoekpunt van de trias energetica is en blijft de analyse van
de energievraag, maar dan moeten consumenten, thuis of op het werk, zich
bewust zijn van hun gedrag.
Rationeel energiegebruik én energiebewustzijn vormen de grondpijlers om
de energie-intensiteit van de geïndustrialiseerde samenleving, of m.a.w.
onze zogenaamde ‘footprint’ (beslag op ruimte, bronnen en grondstoffen,
drinkbaar water), fors te kunnen reduceren.
Rationeel energiegebruik (REG) omvat een vrij breed palet van maatregelen,
de concrete invulling is voor elke gebruiker weer anders. Technologie is
hooguit een hulpmiddel, maar dergelijke maatregelen wegen te licht indien
de gebruikers hun attitude niet bijsturen.
Spaarlampen zijn inderdaad nuttig, maar niet om daarna het aantal
lichtpunten te verhogen of die lampen onbeperkt te laten branden. Motoren
van wagens worden energiezuiniger maar men gebruikt vaker een wagen dan
vroeger en/of rijdt met krachtiger wagens (hoger vermogen,
vierwielaandrijving, airco, … ).
Bij de huishoudens ligt een enorm energiebesparingpotentieel dat
onaangeroerd blijft, want het overgrote deel van de bevolking is (nog steeds)
onvoldoende energiebewust.
Een moeilijker aan te sturen facet is het bewonersgedrag. Energie
(elektriciteit, benzine of diesel, stookolie of gas) wordt net als drinkbaar
water als vanzelfsprekend beschouwd: steeds beschikbaar en niet duur. Bij
gebrek aan tastbare signalen wordt het onbewust gebruik gestimuleerd, en
neigt zelfs naar verspilling.
Daarom de vraag van viWTA om onderzoek op te zetten naar de
determinanten van het huishoudelijk energiegebruik. Eens die determinanten
beter gekend zijn, kunnen ze een ankerpunt vormen voor beleid. Zo krijgen
beleidsmensen meer vat op het effect van hun campagnes, op de evaluatie
van beleidsinstrumenten en kunnen ze het aanbod van energiediensten beter
richten op behoeften.
16