OLYMPISCH DE HAAGSE? - Bewegingstechnologie
OLYMPISCH DE HAAGSE? - Bewegingstechnologie
OLYMPISCH DE HAAGSE? - Bewegingstechnologie
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Including<br />
4 pages<br />
in English<br />
<strong>OLYMPISCH</strong><br />
GOUD DANKZIJ<br />
<strong>DE</strong> <strong>HAAGSE</strong>?<br />
APRIL 2012<br />
18<br />
MAGAZINE VAN <strong>DE</strong> <strong>HAAGSE</strong> HOGESCHOOL<br />
Interview<br />
Halbe Zijlstra<br />
‘Studeren is niet gratis’<br />
De hbo’er van<br />
de toekomst<br />
Win kaarten voor<br />
Walk the Line<br />
ON<strong>DE</strong>RZOEKS-<br />
SPECIAL
AAN <strong>DE</strong> <strong>HAAGSE</strong><br />
ON<strong>DE</strong>RZOEK<br />
SPECIAL<br />
Rolstoel<br />
op de<br />
pijnbank<br />
Nominaties<br />
Link scriptieprijs<br />
Kennisbank<br />
onvoldoende<br />
gebruikt<br />
En nu die<br />
onderzoekende<br />
geest nog<br />
18 H/LINK 13
Onderzoek<br />
<strong>DE</strong> <strong>HAAGSE</strong> helpt<br />
BASKETBALROLSTOEL<br />
optimaliseren<br />
Het Nederlandse damesteam rolstoelbasketbal<br />
heeft zich geplaatst voor de Paralympics in<br />
Londen. De Haagse Hogeschool ontwikkelde een<br />
basketbalrolstoel waardoor ze sneller en lichter zijn.<br />
tekstbeeld Coos Dam, Kim Eijkelhof, Sean van de Velde<br />
14 H/18<br />
kan beter!,’ concludeerde de Zuid-<br />
Hollandse provinciedelegatie tijdens een<br />
‘Dat<br />
bezoek aan de Paralympics in Beijing.<br />
Het is 2008, en naast het wedstrijdverloop valt hen<br />
het materieel op. Een afgevaardigde van de TU Delft<br />
oppert dat het frame van magnesium moet zijn en<br />
Monique Berger, docent <strong>Bewegingstechnologie</strong> (BT),<br />
ziet ook verbeterpunten: ‘Die basketbalrolstoel moet<br />
lichter en gepersonaliseerd zijn.’
Zo begon een langdurig project om de rolstoelbasket-<br />
balrolstoel – zoals zo’n ding voluit heet – paralympics-<br />
klaar te krijgen. Terug in Nederland gingen ze ermee<br />
aan de slag. Die ‘ze’, dat zijn: het Expertisecentrum<br />
<strong>Bewegingstechnologie</strong> van De Haagse (H/ECBT), uit-<br />
vindbureau InMarket, onderzoeks- en ontwerpbureau<br />
Didid.eu en InnoSportNL, een belangenorganisatie die<br />
sport, wetenschap en het bedrijfsleven samenbrengt.<br />
Het consortium slaat de handen ineen voor één doel:<br />
kennisontwikkeling. En met die kennis de rolstoel zo<br />
verbeteren dat de Nederlandse rolstoelbasketbalsters<br />
de Paralympische Spelen in Londen ermee winnen.<br />
Zover is het dan nog niet. Met een subsidie op zak<br />
startte het project met heel veel kijken. Berger: ‘Samen<br />
met studenten van BT analyseerden we veel wedstrij-<br />
‘Geef haar het zwemgevoel’<br />
Het Expertisecentrum <strong>Bewegingstechnologie</strong><br />
(H/ECBT) speelt bij meer paralympische sporten<br />
een rol. Bondscoach Mark Faber van paralympisch<br />
zwemster Lisa den Braber vroeg Monique<br />
Berger om hulp. Den Braber, die een deel van<br />
haar onderbenen mist, moet met zwemvinnen<br />
het echte zwemgevoel tijdens de trainingen<br />
ervaren om sneller te worden.<br />
den om achter de sterke en zwakke punten te komen<br />
van de basketbalrolstoel en de ins en outs van het<br />
spel. Vervolgens onderzochten we welke nadelen de<br />
toen gebruikte basketbalrolstoelen hadden.’ Bijvoor-<br />
beeld de twee anti-tip-wieltjes waardoor de speler<br />
niet achterover kan vallen. ‘Is dat echt nodig?,’ vroeg<br />
Berger zich af. ‘Twee wieltjes is twee keer wrijving.’<br />
Ook ontdekten ze dat de fabrikant de basketbalrolstoe-<br />
len niet kon personaliseren, wat wel nodig is. Iemand<br />
met een dwarslaesie zit, zo bleek uit het onderzoek,<br />
veel meer op een achterover hellend zitvlak vergeleken<br />
met iemand die een amputatie heeft. Het lichaams-<br />
zwaartepunt ten opzichte van de voor- en achterwielen<br />
verandert en dat beïnvloedt weer de wendbaarheid,<br />
stabiliteit en het acceleratievermogen. De tot dan toe<br />
beschikbare basketbalrolstoelen vertoonden nog een<br />
Als paralympisch zwemmer mag je geen hulpmiddelen<br />
gebruiken tijdens de wedstrijd maar<br />
tijdens trainingen wel. Faber hoopte dat Lisa<br />
voordeel heeft van trainen met zwemvinnen.<br />
Vorig jaar is student <strong>Bewegingstechnologie</strong> (BT)<br />
Berend Visser afgestudeerd op dit onderwerp.<br />
Na een biomechanische analyse – waarbij<br />
krachten en momenten zijn gemeten – is het<br />
eerste prototype zwemvin ontstaan.<br />
‘De bondscoach en Lisa waren erg enthousiast,’<br />
zegt Berger. ‘Ze vroegen of het H/ECBT deze<br />
verder zou kunnen ontwikkelen.’ Het expertisecentrum<br />
zocht samenwerking met Eemland<br />
Orthopedie – de leverancier van Den Brabers<br />
loopprotheses. Daar is vierdejaars BT-stagiair<br />
Sean van de Velde (24) aan de slag gegaan: ‘Met<br />
behulp van Berends biomechanische analyse<br />
heb ik een aantal proefprotheses ontwikkeld.’<br />
Van de Velde kreeg op 8 december de opdracht<br />
en op 13 januari moesten de eerste protheses al<br />
klaar zijn. ‘Omdat we verschillende types wilden<br />
testen heb ik een koker gemaakt die over Lisa’s<br />
onderbeen kan. Met een adapter kunnen we<br />
daar de verschillende protheses op zetten. Om<br />
te testen hadden we een lange buis met een<br />
flipper, een prothese met een enkelhoek en een<br />
korte prothese gemaakt.’ En… helpt het?<br />
Om dat uit te zoeken reisden Van de Velde en<br />
Den Braber af naar trainingscentrum InnoSport-<br />
Lab De Tongelreep. Daar maten maarliefst zeventien<br />
camera’s, waarvan dertien onder water,<br />
het effect van de verschillende prototypes. ‘We<br />
zagen dat hoe langer de protheses waren hoe<br />
meer kracht Lisa nodig had. Haar flipperslagfrequentie<br />
werd lager. Dus hoe korter de prothese,<br />
des te beter haar prestatie,’ concludeert Van de<br />
Velde. De verbeterpunten zijn in de laatste versie<br />
doorgevoerd. ‘We hebben de zwemprotheses<br />
onlangs afgeleverd en afgesteld. Ik onderzoek<br />
nu of ze goed zitten en of Lisa door te trainen<br />
met de protheses sneller is. Als ze goud haalt, is<br />
het sowieso geslaagd!’<br />
18 H/LINK 15
16 H/18<br />
ander manco: door een slecht gebouwd frame was er<br />
geen goede verdeling van de krachten, waardoor er<br />
veel stuk ging. Veel om op te lossen dus.<br />
De basketbalrolstoel ging op de tekentafel. Door een<br />
nieuw ontwerp nam de sterkte van de rolstoel toe<br />
en het gewicht af. Ook zijn de basketbalrolstoelen<br />
nu te personaliseren: ze worden op maat gemaakt,<br />
zodat je niets meer hoeft in te stellen. Een lastige<br />
ontwerpklus, omdat bij elke maatvoering de rij- en<br />
sterkte-eigenschappen behouden moeten blijven.<br />
Berger: ‘Er zijn geen standaardmaten meer waarmee<br />
je een hele basketbalrolstoel kan bouwen. We doen<br />
nu alles op basis van adviseurs en rolstoelbasketbal-<br />
lers zelf. Alles hangt met alles samen: verander je iets<br />
aan het wiel dan verander je weer de stabiliteit. We<br />
wilden grip hierop krijgen. Voor dit project hebben we<br />
iedereen opgemeten, een database ontwikkeld en zo<br />
kunnen we met een ontwerpprogramma de basket-<br />
balrolstoel per persoon aanpassen.’<br />
Maar de meest innovatieve verbetering kwam van<br />
oud-BT’er en InMarket directeur Martijn Schaaper.<br />
Basketbalrolstoelwielen staan onder een hoek ten op-<br />
zichte van de vloer: dat is stabieler en je kunt dan mak-<br />
kelijker manoeuvreren. Maar het geeft ook problemen:<br />
het bandcontact met de vloer is groter wat voor meer<br />
rolweerstand zorgt en daardoor kunnen de spelers zich<br />
langzamer verplaatsen. De herontworpen velg is zo in-<br />
novatief dat ze er niet veel over loslaten, maar een tipje<br />
van de sluier: de velg is asymmetrisch zodat de band<br />
‘rechtop’ over de ondergrond rijdt, terwijl het wiel wel<br />
scheef aan de rolstoel gemonteerd kan blijven.<br />
Hebben al deze innovaties nu geholpen? Monique<br />
Berger en Martijn van der Ent van het H/ECBT hebben<br />
Hoe goed wil je het hebben?<br />
De rolstoel is niet instelbaar. Gevolg:<br />
nergens zitten stelschroefjes of<br />
dubbele buizen. Het gevolg:<br />
gewichtsbesparing.<br />
Het hele frame is zo ontworpen dat<br />
de buizen optimaal belast worden.<br />
Daardoor kunnen ze veel dunner<br />
uitgevoerd.<br />
samen met onderzoekers van de faculteit Bewegings-<br />
wetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam<br />
bekeken of de rolweerstand omlaag is gegaan. En de<br />
materialen op sterkte getest. De uitkomsten zijn posi-<br />
tief. BT’ers ontwikkelden een parcours om te kunnen<br />
meten hoe groot de verschillen zijn. Van der Ent: ‘Dat is<br />
nodig. Enkel door te meten hoe de atleten in combi-<br />
natie met de technologische innovaties presteren<br />
kun je echt verbeteren.’ Een aantal vaste topsporters<br />
van het herenteam testte de basketbalrolstoelen op<br />
wendbaarheid en acceleratievermogen. De testen zijn<br />
afgerond, de blinkende basketbalrolstoelen die van de<br />
fabrieksband zijn gerold, zijn beter dan de voorgaande,<br />
klaar om onze basketbalrolstoeldames naar goud te<br />
brengen. Uiteindelijk gaat het om de gebruikers zelf.<br />
Momenteel testen die de rolstoelen in Papendal.<br />
Maar of ze met al deze verbeteringen goud gaan halen?<br />
‘We kwamen erachter dat de wielen altijd kapot uit het<br />
vliegtuig komen,’ zegt Berger. Ook hier zijn ze mee aan<br />
de slag gegaan en een groep studenten van Industrieel<br />
Product Ontwerpen heeft een wielkoffer ontworpen.<br />
De wielen kunnen los in de koffer welke aan de basket-<br />
balrolstoel vastgezet kan worden. ‘Een BT-student is<br />
nu bezig met een gebruiksonderzoek naar die koffer.’<br />
Nu de basketbalrolstoel ontwikkeld is, houdt het<br />
consortium niet op te bestaan. Er is nog een grote slag<br />
te maken in het aanmeten van zo’n basketbalrolstoel.<br />
Uiteindelijk hoopt Berger software te ontwikkelen<br />
waar de basketbalrolstoeler in het dagelijks leven ook<br />
baat bij heeft. Maar voor nu is Berger tevreden met<br />
het resultaat: ‘We zijn nu lichter, sneller, wendbaar-<br />
der en zitten beter. We maken een goede kans in<br />
Londen en hopelijk zorgt de nieuwe vliegtuigkoffer<br />
ervoor dat alles heel aan komt.’ <br />
De basketbalrolstoel is op tal van plaatsen verbeterd.<br />
De belangrijkste verbeteringen op een rijtje.<br />
Twee anti-tip wieltjes zorgen voor<br />
twee keer weerstand. Afhankelijk van<br />
handicap en spelpositie één anti-tip<br />
wieltje verwijderd.<br />
De velg is asymmetrisch. Daardoor<br />
staat de band recht op de grond,<br />
terwijl het wiel scheef hangt.