Leefmilieu Brussel - BIM - IBGE

SAMEN VOOR
Validatie van het ontwerp van inventaris
van verontreinigde of potentieel
verontreinigde bodems in Brussel

iS uw tERREiN
VERONtREiNigd?
Is het vermoeden dat uw terreIn
verontreInIgd Is gerechtvaardIgd?
help ons dat te bepalen.
Leefmilieu Brussel-BIM heeft gedurende ver-
scheidene jaren de gebeurtenissen en risico-
activiteiten* geïnventariseerd die bodem-
verontreiniging kunnen veroorzaken in het
Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het instituut
heeft dat gedaan om uit te zoeken welke ter-
reinen verontreinigd kunnen zijn en bijgevolg
schade kunnen toebrengen aan de gezondheid
van de bewoners, maar ook aan het milieu.
BOdEMVERVuiliNg
Bij dat onderzoek legde Leefmilieu Brussel-BIM
zich vooral toe op de documenten en de instellingen
die de historiek van de terreinen konden
helpen reconstrueren. Zo zijn onder meer de volgende
zaken geraadpleegd:
> de milieuvergunningen en de oude ARAB-vergun-
ningen (Algemeen Reglement voor de Arbeids-
bescherming);
> het handelsregister, de Kamer voor Handel en
Nijverheid van Brussel, het Verbond van Onder-
nemingen te Brussel;
> de gemeentearchieven;
> de gegevens van de NMBS, van de Haven van
Brussel en van de GOMB (Gewestelijke Ontwikke-
lingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest);
> de gegevens van het kadaster.
Vervolgens bracht Leefmilieu Brussel-BIM de verza-
melde gegevens bijeen in een ontwerp van inven-
taris van verontreinigde of potentieel verontreinigde
terreinen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
In die inventaris werden in totaal 9.200 percelen
ingeschreven. Voor het merendeel van die percelen,
waaronder het perceel dat u als eigenaar of exploi-
tant aanbelangt, is die informatie niet 100 % zeker.
Het onderzoek is dan wel zorgvuldig verricht, maar
toch kan het zijn dat de gegevens die Leefmilieu
Brussel-BIM verzamelde onvolledig of niet helemaal
correct zijn.
* Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering
van 9 december 2004 tot vaststelling van de lijst
met risicoactiviteiten.

Er is overigens enkel sprake van een vermoeden van
verontreiniging. Dus zelfs wanneer dat vermoeden
bevestigd wordt, kan alleen een bodemonderzoek
bepalen of de bodem daadwerkelijk verontreinigd
is. Er blijkt voor het terrein dat u aanbelangt geen
enkel onderzoek uitgevoerd te zijn na de gebeur-
tenis of de activiteit die de aanwezigheid van een
bodemverontreiniging doet vermoeden; Leefmilieu
Brussel-BIM is daar in elk geval niet over ingelicht.
De inventaris van de verontreinigde of mogelijk ver-
ontreinigde bodems bevindt zich momenteel in de
ontwerpfase en de vermelding van uw terrein in die
inventaris is voorlopig. Of uw terrein formeel in de
inventaris komt of niet, hangt af van elementen die
u in uw bezit hebt en van het feit of die elementen
worden meegedeeld aan Leefmilieu Brussel-BIM.
De in deze brochure beschreven procedure legt uit
welke stappen u moet zetten om de correctie van
de gegevens over uw terrein aan te vragen. Dank-
zij uw medewerking zullen wij de verontreinigde of
potentieel verontreinigde bodems in Brussel ook
nauwkeurig in kaart kunnen brengen.
?
WIE IS BETROKKEN ?
dit zijn de mensen aan wie gevraagd
wordt de gegevens van het ontwerp
van inventaris te valideren:
• de eigenaars van terreinen waarvoor
een vermoeden van verontreiniging
bestaat;
• de exploitanten van risicoactiviteiten
op die terreinen.
BOdEMVERVuiliNg

wAt zijN dE BRONNEN
VAN titElBOdEM­
VERONtREiNigiNg?
U vraagt zich misschien af waarom uw terrein
in het ontwerp van inventaris van Leefmilieu
Brussel-BIM opgenomen is. In feite kan om
het even wie onder ons – particulier of bedrijf
– bodemverontreiniging veroorzaken, zonder
zich daar altijd bewust van te zijn.
In het geval van particulieren gaat het meestal om
verontreiniging afkomstig van een stookolietank maar
ook door het gebruik van onderhoudsproducten,
gevaarlijke producten of andere chemische stoffen.
In het geval van bedrijven gaat het om verontreiniging
door bijvoorbeeld:
> ongevallen met, het overlopen van of corroderen
van (boven- of ondergrondse) tanks of leidingen die
gevaarlijke producten bevatten of transporteren;
> de onvoldoende afgedichte opslag van producten
waardoor de regen verontreinigende stoffen kan
meevoeren naar de bodem of het grondwater;
> productieinstallaties waarbij verontreinigende stoffen
worden afgevoerd via een onverharde ondergrond
(bodem zonder beton- of asfaltbedekking);
> het hanteren van onderdelen (demontage, schoon-
maak, enz.) die schadelijke stoffen bevatten;
BOdEMVERVuiliNg
> de afvoer van giftige stoffen via septische putten of
beschadigde riolen;
> de aanvoer van verontreinigde grond.
!
BlOOTSTEllINgSgEvaaR
IN hET dagElIjKSE lEvEN
de mogelijkheden om rechtstreeks of
onrechtstreeks in contact te komen
met een verontreinigde bodem zijn
talrijk. Enkele voorbeelden:
• het inademen van uitwasemingen;
• het eten van groenten die er geteeld
zijn;
• het drinken van water dat door die
bodem is gelopen (insijpeling van
verontreinigende stoffen in waterleidingen,
opgepompt grondwater);
• het inslikken van deeltjes verontreinigde
grond (bijvoorbeeld kleine
kinderen die buiten met gras of
aarde spelen).

dE VAlidAtiEpROcEduRE
stap 1: ontvangst
van de bevestIgIngsbrIeF
> U krijgt post van Leefmilieu Brussel-BIM, aangete-
kend verstuurd met bericht van ontvangst en per
gewone post verstuurd.
> Vanaf de datum van ontvangst van die post hebt u
drie of zes maanden de tijd om eventueel een cor-
rectie van de gegevens aan te vragen (zie stap 2).
WaT mOET u dOEN alS u aKKOORd gaaT
mET hET TEchNISch RappORT?
Het technisch rapport bevat de gegevens van het ont-
werp van inventaris over uw terrein. Om een beter be-
grip van dat rapport te krijgen, nodigen wij u uit om de
verklarende bijlage van de bijgevoegde brief te lezen.
Als u akkoord gaat met de inhoud van het technisch
rapport, hoeft u niets speciaals te doen. Gewoon het
feit dat u niet op die brief antwoordt, houdt in dat u
die gegevens bevestigt. Als u niet reageert binnen drie
maanden na de ontvangst van deze post zal uw terrein
worden opgenomen in de inventaris op basis van de
gegevens zoals beschreven in het technisch rapport.
WaT mOET u dOEN alS u NIET aKKOORd
gaaT mET hET TEchNISch RappORT?
Als u niet akkoord gaat met wat in het rapport staat
of als u van oordeel bent dat er bepaalde fouten in
het rapport staan, kunt u het rapport betwisten en
kunt u vragen dat gegevens die in het rapport staan
gecorrigeerd zouden worden. U kunt bijvoorbeeld
laten weten dat de risicoactiviteit die in het rapport
vermeld staat nooit heeft plaatsgehad op uw terrein.
Of u kunt bijvoorbeeld laten weten dat u al op de
hoogte was van een bodemverontreinigingspro-
bleem en dat er al met de sanering gestart is. Het
kan ook zijn dat andere gegevens onjuist zijn (het
type van activiteit, de identificatie van het terrein,
enz.) en bijgewerkt moeten worden. In dat geval
moet u als volgt te werk gaan (stap 2).
stap 2: eventuele correctIe
van gegevens
U kunt het vermoeden van verontreiniging op drie
verschillende manieren aanvechten:
1. ofwel door een verkennend bodemonderzoek
(VBO) uit te voeren;
2. ofwel door de gegevens te versturen die u bezit
omtrent de bodemverontreiniging en waar Leefmilieu
Brussel-BIM niet van op de hoogte is;
3. ofwel door bewijzen mee te delen voor de correc-
tie van de gegevens van het ontwerp van inventaris.
1. EEN vERKENNENd BOdEmONdERzOEK
(vBO) uITvOEREN
Dit verkennend bodemonderzoek is een bodemstudie
van uw terrein.
> Aan de hand van dit onderzoek kan worden be-
paald of de bodem of het grondwater op uw terrein
al dan niet verontreinigd is en wat de omvang en
verspreiding van een eventuele verontreiniging is.
> Dit onderzoek levert nauwkeuriger informatie op
over de noodzaak om grondiger onderzoeken te
laten uitvoeren en, in voorkomend geval, om de
verontreiniging aan te pakken.
> Dit onderzoek moet verplicht door een expert uit-
gevoerd worden, die erkend is op het vlak van
bodemverontreiniging. U vindt een lijst van deze
experts op www.leefmilieubrussel.be > Professionelen
> De erkenningen
let op: alvorens met het eigenlijke onderzoek van
start te kunnen gaan, hebt u eerst de goedkeuring door
Leefmilieu Brussel-BIM nodig van het voorstel van VBO.
BOdEMVERVuiliNg

Binnen welke termijnen?
> Binnen drie maanden na de ontvangst van de va-
lidatiebrief (zie stap 1) bezorgt u het voorstel van
VBO aangetekend aan Leefmilieu Brussel-BIM.
> Leefmilieu Brussel-BIM heeft 30 dagen de tijd om
een advies te formuleren over dit voorstel van VBO.
Zodra het voorstel is goedgekeurd, kan het VBO van
start gaan. Als u binnen 30 dagen geen antwoord
krijgt, mag u het voorstel als aanvaard beschouwen.
> Binnen zes maanden na de ontvangst van de va-
lidatiebrief (zie stap 1) moet u het VBO uitgevoerd
hebben en de resultaten ervan meedelen aan
Leefmilieu Brussel-BIM.
let op: Als u merkt dat het VBO vertraging gaat
oplopen, kunt u een termijnverlenging aanvragen. Leef-
milieu Brussel-BIM heeft zeven dagen de tijd om zich
daarover uit te spreken. Als u geen antwoord krijgt, wil
dat zeggen dat u de termijnverlenging toegekend krijgt.
> Zodra Leefmilieu Brussel-BIM de resultaten van
het VBO ontvangen heeft, heeft het instituut op-
nieuw een termijn van 30 dagen om zich uit te
spreken over die resultaten. Als u binnen die ter-
mijn geen antwoord krijgt, wil dat zeggen dat het
VBO goedgekeurd is en dat u zich moet schik-
ken naar de conclusies ervan.
2. dE gEgEvENS OvER dE
BOdEmvERONTREINIgINg vERSTuREN
De volgende bijzondere gegevens over de verontreiniging
van het terrein dat u aanbelangt en die
Leefmilieu Brussel-BIM nog niet kent, moeten worden
meegedeeld aan Leefmilieu Brussel-BIM:
BOdEMVERVuiliNg
> de bodemonderzoeken van vóór 20 januari 2005,
datum waarop de ordonnantie 13 mei 2004 van
kracht werd.
> U moet weten dat Leefmilieu Brussel-BIM in dat
geval de mogelijkheden zal bestuderen om die
onderzoeken gelijk te stellen met verkennende
bodemonderzoeken (VBO, zie hoger);
> de rapporten van de voortgang van de saneringswerken,
waarin de volgende elementen
moeten staan:
> > een beschrijving van de daadwerkelijk uitgevoerde
werken,
> > de plannen van de zones waar die werken
plaatsvonden,
> > de concentraties verontreinigende stoffen nà de
sanering,
> > de analyses van de controlestalen,
> > de attesten van afvoer van verontreinigde grond
naar een verwerkingscentrum of naar een gecontroleerde
stortplaats.
Binnen welke termijnen?
> U moet die gegevens binnen drie maanden na
de ontvangst van de bevestigingsbrief (zie stap 1)
per aangetekende brief versturen.
> Zodra Leefmilieu Brussel-BIM die gegevens ontvangen
heeft, beschikt het instituut over twee
maanden om die te analyseren.
let op: Wacht niet tot op het laatste nippertje om die
gegevens te versturen. Het is immers mogelijk dat ze
onvolledig zijn en dan loopt u de kans dat Leefmilieu Brussel-BIM
u vraagt om bijkomende gegevens te verstrekken.
Deze nieuwe elementen moeten eveneens binnen
diezelfde termijn van drie maanden verstuurd worden.
3. BEWIjzEN vERSTuREN
Tijdens zijn onderzoek heeft Leefmilieu Brussel-BIM
niet noodzakelijkerwijze tot alle informatiebronnen
toegang gehad. Dat verklaart waarom de gegevens
die u bezorgd krijgt soms onnauwkeurig zijn. Daarom
beschikt u – en dat is logisch – over een recht
van antwoord. U kunt gebruik maken van dat recht
door Leefmilieu Brussel-BIM bepaalde elementen te
bezorgen, bijvoorbeeld:

de documenten waaruit blijkt dat de risicoactiviteit
die in het technisch rapport vermeld staat nooit
heeft plaatsgehad op het terrein: (huidige of vroe-
gere) milieuvergunningen, documenten die zijn
uitgereikt door gemeentebesturen of gewestelijke
besturen, uittreksels uit het Belgisch Staatsblad
indien die nauwkeurige informatie geven over de
maatschappelijke zetel en de exploitatiezetel van
een bedrijf, enz.;
> de documenten waaruit blijkt dat het terrein niet
verontreinigd is of dat het terrein gesaneerd is:
eerdere bodemonderzoeken die niet gelijkgesteld
kunnen worden met een VBO, stedenbouwkun-
dige vergunningen en attesten van de afvoer van
verontreinigde grond, attesten van bedrijven die
gespecialiseerd zijn in de controle van koolwater-
stoffenreservoirs of van bedrijven die erkend zijn
voor de ophaling van gevaarlijk afval ;
> de eigendomsakten (of enige andere, door een no-
taris opgestelde akte) waarin inlichtingen staan over
het vroegere en huidige gebruik van het terrein;
> de vonnissen van gerechtshoven en rechtbanken;
> de archiefdocumenten die zijn gepubliceerd door
universiteiten, besturen, verenigingen die actief
zijn op het vlak van industriële archeologie.
let op: Het is niet omdat die bewijzen verzonden
worden dat Leefmilieu Brussel-BIM die bewijzen
ook automatisch zal aanvaarden. De bewijzen zul-
len bijvoorbeeld niet gelden wanneer Leefmilieu
Brussel-BIM al over een erkend bodemonderzoek
voor uw terrein beschikt. U moet ook weten dat
verklaringen van natuurlijke personen niet als
bewijs kunnen gelden.
Binnen welke termijnen?
> U moet die gegevens binnen drie maanden na
de ontvangst van de validatiebrief (zie stap 1) per
aangetekende brief versturen.
> Zodra Leefmilieu Brussel-BIM die gegevens ont-
vangen heeft, beschikt het instituut over twee
maanden de tijd om die te analyseren.
let op: Wacht niet tot op het laatste nippertje om
die gegevens te versturen. Het is immers mogelijk
dat ze onvolledig zijn en dan loopt u de kans dat
Leefmilieu Brussel-BIM u vraagt om bijkomende
gegevens te verstrekken. Deze nieuwe elementen
moeten eveneens binnen diezelfde termijn van drie
maanden verstuurd worden.
stap 3: beslIssIng van
leeFmIlIeu brussel-bIm
zONdER BETWISTINg vaN uWENTWEgE
Als u binnen drie maanden na de ontvangst van deze
brief (zie stap 1) niet reageert, zal uw terrein binnen tien
dagen na het verstrijken van die termijn ingeschreven
worden in de inventaris; dat zal gebeuren op basis van
informatie waarover Leefmilieu Brussel-BIM beschikt.
Na EEN vBO
Wanneer uw verkennend bodemonderzoek aan-
vaard wordt, laat Leefmilieu Brussel-BIM u dat via
een aangetekende brief weten. Afhankelijk van de re-
sultaten van dat onderzoek zal uw terrein al dan niet
ingeschreven worden in de inventaris, en dit binnen
tien dagen na die kennisgeving.
Na dE vERzENdINg vaN cORRIgERENdE
ElEmENTEN (gEgEvENS OvER dE
BOdEmvERONTREINIgINg EN BEWIjzEN)
Leefmilieu Brussel-BIM stuurt via een aangetekende
brief zijn beslissing: ofwel hebben uw elementen het
vermoeden van verontreiniging kunnen opheffen en
wordt uw terrein niet opgenomen in de inventaris, ofwel
blijft het vermoeden van verontreiniging bestaan
en wordt uw terrein in de inventaris opgenomen.
Die beslissing:
> wordt met redenen omkleed;
> vermeldt de categorie waarin het terrein ingeschre-
ven wordt: verontreinigd of potentieel verontreinigd;
> vermeldt de precieze gevolgen voor het gebruik
van uw terrein.
Leefmilieu Brussel-BIM heeft tien dagen de tijd om
de nieuwe gegevens in de inventaris in te voeren.
BOdEMVERVuiliNg

dE pROcEduRE iN hEt kORt
u gaaT aKKOORd mET hET TEchNISch RappORT
OF u WENST NIET TE REagEREN
> uw terrein zal worden opgenomen in de inventaris van de verontreinigde of mogelijk ver-
ontreinigde bodems;
> u moet een verkennend bodemonderzoek (VBO) laten uitvoeren alvorens u verder be-
paalde zaken met uw terrein kunt ondernemen, zoals het terrein verkopen of er werken
op laten uitvoeren.
u gaaT NIET aKKOORd mET hET TEchNISch RappORT
OF u WENST TE REagEREN
1. Ofwel laat u een verkennend bodemonderzoek (VBO) uitvoeren.
Op basis van de conclusies van dat onderzoek:
> indien uw terrein niet verontreinigd blijkt te zijn, zal het niet in de inventaris worden
opgenomen;
> indien uw terrein wél verontreinigd blijkt te zijn :
> zal het in de inventaris worden opgenomen;
> zal er een risicostudie uitgevoerd moeten worden om te helpen bepalen:
> dat u geen maatregelen moet treffen (aanvaardbare risico’s)
> dat er maatregelen getroffen moeten worden om het risico te beheren (onaanvaard-
bare risico’s)
> dat het terrein gesaneerd moet worden (identificeerbare nieuwe verontreiniging)
2. Ofwel bezorgt u gegevens over de bodemverontreiniging.
Na analyse door Leefmilieu Brussel-BIM :
> indien het vermoeden van verontreiniging opgeheven wordt, zal het terrein niet in de
inventaris opgenomen worden
> indien het vermoeden van verontreiniging blijft bestaan:
> zal het terrein in de inventaris opgenomen worden
> zult u een VBO moeten laten uitvoeren alvorens u verder bepaalde zaken met het
terrein kunt ondernemen, zoals het terrein verkopen of er werken op laten uitvoeren
3. Ofwel verstuurt u bewijzen die de gegevens van het ontwerp van inventaris corrigeren.
Na analyse door Leefmilieu Brussel-BIM:
> indien het vermoeden van verontreiniging opgeheven wordt, zal het terrein niet in de
inventaris opgenomen worden
> indien het vermoeden van verontreiniging blijft bestaan:
> zal het terrein in de inventaris opgenomen worden
> zult u een VBO moeten laten uitvoeren alvorens u verder bepaalde zaken met het ter-
rein kunt ondernemen, zoals het terrein verkopen of er werken op laten uitvoeren
BOdEMVERVuiliNg

dE gEVOlgEN
VAN EEN OpNAME
iN dE iNVENtARiS
De valideringsprocedure stelt Leefmilieu Brussel-BIM
in staat om het terrein dat u aanbelangt
al dan niet op te nemen in de inventaris van de
verontreinigde of mogelijk verontreinigde bodems.
Wat zijn nu de gevolgen als uw terrein
wordt opgenomen in de inventaris ?
uW TERREIN WORdT gEKlaSSEERd IN dE
caTEgORIE “pOTENTIEEl vERONTREINIgd”
U zult een verkennend bodemonderzoek (VBO)
moeten laten uitvoeren alvorens er bepaalde zaken
met uw terrein kunnen gebeuren: de verkoop van het
terrein, of de uitvoering van werken, of de inplanting
van een activiteit die de behandeling van de eventuele
verontreiniging in het gedrang kan brengen of
die de blootstelling van mensen aan het verontreinigingsrisico
kan vergroten*. Dat VBO zal bepalen of
de bodem van het terrein al dan niet verontreinigd is.
Afhankelijk van de conclusies van dat onderzoek zal
het terrein uit de inventaris geschrapt worden of in de
categorie “verontreinigd” opgenomen worden.
uW TERREIN WORdT gEKlaSSEERd
IN dE caTEgORIE “vERONTREINIgd”
U zult een risicostudie moeten laten uitvoeren, hetgeen
moet worden toevertrouwd aan een expert
die erkend is op het vlak van bodemverontreiniging.
Deze studie zal de verontreiniging uiterst nauwkeurig
afbakenen en zal het mogelijk maken heel
precies te beoordelen in welke mate er risico voor
de gezondheid en het milieu bestaat. Aan de hand
van die elementen zal ook bepaald kunnen worden
of het al dan niet nodig is de site te saneren. Ze
zullen bovendien mee helpen bepalen of die sanering
dringend is dan wel of andere maatregelen om
het risico te beheren volstaan en aanvaardbaar zijn.
Wanneer de verontreiniging echter rechtstreeks en
volledig toe te schrijven is aan een huidige exploitant
zal er altijd een sanering vereist worden.
De inschrijving van een terrein in de categorie “verontreinigd”
volgt op een VBO of een bodemonderzoek
van vóór de ordonnantie van 13 mei 2004 dat op een
overschrijding van de interventienormen wijst**.
* De volledige lijst van deze gebeurtenissen is te vinden in artikel
10 van de ordonnantie van 13 mei 2004 betreffende het beheer
van verontreinigde bodems.
** Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 9 december
2004 tot vaststelling van de bodem- en waterverontreinigingsnormen
bij overschrijding waarvan een risicostudie moet
worden uitgevoerd.
BOdEMVERVuiliNg

Redactie : Fade In
Layout : Wim Didelez
Herlezingcomité: Sofie Buckens, Saïd El Fadili, Hélène Dekker, Rik De Laet
Coördinatie: Pascale Alaime, Xavier Van Roy
Wettelijk gedeponeerd: D/5762/2007/11
Verantwoordelijke Uitgevers : J.P. Hannequart & E. Schamp – Gulledelle 100 – 1200 Brussel
Gedrukt met plantaardige inkt op gerecycleerd papier
Fotokredieten (©) : Otmar Smit
Sarah Spencer
Dario Principe
Pavel Losevsky
Jérôme Berquez
Wim Didelez
BIM
© Leefmilieu Brussel-BIM • Augustus 2007