Periodiek 50 - Stichting Vredescentrum Eindhoven

kader van natuurrampen zijn geen geavanceerde
jachtvliegtuigen noodzakelijk. En Rusland en China
die bij het Westen op militair luchtvaartgebied
achterlopen, zullen ons in de nabije toekomst niet
inhalen en daarbij: hoe waarschijnlijk is een conflict
met die landen in een tijd van globalisering en
belichaming van de complexe interdependentie in
tal van organisaties en verdragen? Toch moet en zal
de JSF er komen. De Luchtmacht ziet geen ander,
beter, in feite goedkoper toestel. Amerikaanse
deskundigen waarschuwden voor een overhaaste
aankoop, ‘maar het militair industrieel complex
verkoopt de droom van militaire macht bekwaam:
de F-35 Joint Strike Fighter is de mooiste en de
beste, de definitieve kosten hangen van jullie af’,
schrijft Marc Chavannes NRC/Handelsblad, 28
februari/1 maart 2009, waar hij een Amerikaanse
reactie op het bezoek van een Kamerdelegatie aan
Washington weergeeft.
De krantenkoppen: een koor van afkeuring
Men hoeft alleen maar de krantenkoppen bij
te houden om aan de houdbaarheid van dit
standpunt te twijfelen. Een summiere inventarisatie
laat het volgende zien: ‘Kamer wordt bij JSF -deal
weer dom gehouden’, (Volkskrant (VK), 10 februari
2009), ‘JSF is kolossale miskoop’ (Nederlands
Dagblad, 24 februari 2009), ‘De JSF is nog lang niet
nodig’ (Leeuwarder Courant, 12 februari 2009), ‘F 16
kan jaren mee, JSF nog niet nodig’ (VK, 10 februari
2009), ‘Rekenkamer VS: wacht met JSF -besluit’, (VK
24 februari 2009), ‘Planbureau: JSF levert geen extra
werk op’ (VK 24 februari 2009) ‘Rekenkamer: cijfers
EZ over afdracht JSF -bedrijven fout’ (VK, 27 maart
2009), ‘Straks is de JSF onnodig - en dan?’ (VK 22
april 2009). ‘Deskundigen VS: koop niet de JSF’ (de
Gelderlander 24 februari 2009), ‘Defensie vertelt
leugens over concurrent van JSF’ (VK, 19 november
2008). Maar volgens de Luchtmacht zijn de enige
deskundigen die recht van spreken hebben
kennelijk alleen de voorstanders van de JSF.
Koehandel met rookgordijn
Inmiddels is het besluit gevallen: Nederland neemt
in 2010 een beslissing over de koop van een
VredesTertsPeriodiek Stichting Vredescentrum Eindhoven
testtoestel nadat voldoende informatie bekend
is. Concreet houdt het besluit in dat Nederland
wel een aanbetaling doet maar het volgend
jaar toch kan afzien van een definitieve koop. Er
wordt niet ‘gekocht’ maar wel een verplichting
tot koop aangegaan. Het komt er op neer dat er
wel gekocht wordt, maar dat er gegarandeerd
voor een afgesproken prijs wordt teruggekocht als
het verdere proces niet doorgaat. Volgens mevr.
Halsema een ‘irrationeel koopgedrag, een soort
troostaankoop’. Er blijkt dus een verschil te bestaan
tussen opdracht geven tot maken en kopen. Als
de tekenen niet bedriegen is het zo verkregen
uitstel van politieke betekenis maar zal de koop
van een testtoestel straks doorgaan en daarna zal
de feitelijke bestelling wel volgen. De JSF -lobby
is geenszins verslagen. Een van de argumenten
van de zich als fervent JSF -lobbyist ontpopte
staatssecretaris van defensie De Vries is dat we ten
behoeve van de veiligheid van onze vliegers het
beste toestel moeten aanschaffen dat die veiligheid
garandeert. Maar als het om de ultieme veiligheid
van het vliegend personeel gaat, dan is de drone,
het onbemande vliegtuig, dat naar de mening van
vele echte deskundigen de toekomst heeft, het
meest voor de hand liggend. Kunnen wij ons niet
permitteren, in een tijd van economische crisis, ons
tot dat tijdstip met ge-update F.16’s behelpen?
En is het overigens minder uitgesproken argument
dat we onze nucleaire taak niet kunnen uitoefen
met een ander dan een Amerkaans toestel, niet
irrelevant geworden, nu president Obama zich sterk
maakt voor algehele nucleaire ontwapening? Of
zal de president van dat oerconservatieve land met
een sterk militair industrieel complex, niet anders
kunnen dan de belangen van zijn wapenindustrie
bevorderen en voor de legitimatie ervan op termijn
een degelijke vijand aanwijzen, zo niet te creëren?
Leon Wecke
Jaargang 18, nr 50, september 2009
9