Periodiek 50 - Stichting Vredescentrum Eindhoven

4
HET MILITAIR-INDUSTRIEEL
Op 13 maart 2009 werd op Technische Universiteit
Eindhoven een symposium gehouden over het
militair –industriële complex. Niet de eerste keer
en wellicht ook niet de laatste keer. De tijden
veranderen, de Koude Oorlog is in feite al bijna
twintig jaar voorbij, maar dat betekent niet
dat de wapenindustrie massaal van het toneel
is verdwenen. Met name de omvang van de
Amerikaanse defensiebegroting steeg jaar op jaar
onder president George W.Bush, nog afgezien van
de kosten van de oorlog in Irak. Hieronder vindt U
een aantal bijdragen in het kader van deze dag.
EEN DISCUTABELE BUNDELING VAN
BELANGEN
VAN MILITAIR ESTABLISHMENT EN
WAPENINDUSTRIE
Ten geleide
Als we naar de media kijken en luisteren ontvangen
we vrijwel dagelijks meldingen van gewelddadig
uitgedragen conflicten om welke redenen dan
ook: gewapende aanvallen door militairen, niet
alleen op legers aan een ‘andere kant’, maar
ook op bevolkingen en evenzo van gewapende
verdedigingen. Wapens zijn niet slechts in de
handen van militairen, maar, gedeeltelijk zelfs op
grote schaal, in bezit van paramilitairen, terroristen
en burgers en onder deze groepen zelfs kinderen,
de zogeheten kindsoldaten.
De ellende, de pijn en de immense, dodelijke
vernietiging, die veroorzaakt worden door het
massale gebruik van tal van soorten van wapentuig
bereikt onvoorstelbare dimensies. Indien de
vechtende partijen zich zouden moeten beperken
tot de middelen die hen van nature gegeven
zijn – lawaai maken, tanden, handen en voeten,
zou nooit en te nimmer die schade aan mensen,
artefacten en de natuur toegebracht kunnen
worden die tegenwoordig aan de orde van de dag
zijn.
Het bedenken, ontwikkelen en produceren van
wapens is een aangelegenheid van toegepaste
wetenschap, technologie en management in
opdracht van de daarvoor gespecialiseerde
industriële bedrijven, hand in hand met
COMPLEX
krijgsmachten, overheids-instellingen en officiële en
soms ook illegale regeringen. Daarbij speelt aan de
ene kant de arbeidsmarkt en de werkverschaffing,
maar aan de andere kant ook de belastingsbetaler
een, voor het reilen en zeilen van de wapenindustrie
en de wapenhandel verantwoordelijke rol.
Hoe kan dit door veelvoudig met elkaar
verstrengelde belangen gedragen – blijkbaar
uiterst lucratieve – mechanisme tot een ommekeer
gebracht worden? Wiens belangen zullen, in een
tijd waar democratische beginselen de boventoon
zouden moeten voeren, uiteindelijk de verdere
gang van zaken bepalen? Waarom en waardoor?
Hoe zou zich een mensheid, die in haar geheel
naar gezondheid, geluk en vrede hunkert, deze
fundamentele wens kunnen vervullen? Is daar geen
win-win oplossing mogelijk?
Deze vragen zullen in het onderhavige
Vredessymposium van de Stichting Vredescentrum
Eindhoven ‘Het militair-industrieel complex’ de
nodige aandacht krijgen. Ik hoop, dat we naast de
schrikbarende data omtrent het militair-industrieel
complex en wellicht ook de imperiale machtshonger
van de een of ander staat, vooral creatieve ideeën
zullen leren kennen, die principiële en praktische
wegen naar een oplossing van deze mondiale
problematiek in de richting van een vreedzame
samenleving aangeven.
Wetenschap en technologie zijn – naast de
wijdverspreide hang naar consumptie – de motoren
achter een mondiale ontwikkeling. Nadat we
al gedurende duizenden jaren toegang tot alle
wijsheid hebben om in vrede met elkaar te leven,
maar dit nog steeds niet hebben kunnen realiseren,
zou mogelijk de overtuigende toon van wetenschap
en technologie – indien op vrede gericht en dus
een geweldloze toepassing ervan - ten slotte een
brug kunnen slaan naar het verwezenlijken van het
diepste verlangen: VREDE.
Met dank aan de Nationale Commissie voor
Internationale Samenwerking en Duurzame
ontwikkeling – NCDO voor de financiele steun en
dank aan de Technische Universiteit Eindhoven – TU/
e voor de gastvrijheid, wensen we de deelnemers
aan het symposium en de lezers van de schriftelijke
bijdragen veel nieuwe inzichten toe.
Peter Schmid. De schrijver is voorzitter van de Stichting
Vredescentrum Eindhoven en is emeritus hoogleraar
van de Technische Universiteit Eindhoven. Deze bijdrage
verscheen eerder in de Reader van het symposium.
VredesTertsPeriodiek Stichting Vredescentrum Eindhoven Jaargang 18, nr. 50, september 2009