Periodiek 50 - Stichting Vredescentrum Eindhoven

informatie. De Nederlandse regering is dus bezig
met een soort verhullende poppenkast in deze.
Een tweede punt waarop ik wil ingaan, is de
Nederlandse (Europese) kernwapentaak in
relatie met het Non-proliferatieverdrag (NPV). Dit
Verdrag erkent vijf kernwapenstaten (“toevallig”de
permanente leden van de Veiligheidsraad) en
vele niet-kernwapenstaten, waaronder Nederland.
Zo’n land behoort geen kernwapens te bezitten, te
maken of zelfs te willen verkrijgen van andere landen.
Nederland en enige andere Europese landen hebben
zich in NAVO verband in een merkwaardige, in het
Verdrag niet omschreven of erkende positie van een
soort semi-kernwapenstaat laten manoeuvreren: er
zijn kernwapens op het grondgebied, daarover heb je
weliswaar niet de vrije beschikking, maar (en dat is het
meest cruciale punt) in tijden van oorlog (niet verder
omschreven) zullen deze wapens overgedragen
worden aan de Nederlandse luchtmacht, en
is Nederland plots kernwapenstaat. Nauwelijks
denkbaar vandaag de dag, maar juridisch volstrekt
niet in de haak. Men kan stellen dat de simpele
aanwezigheid van Amerikaanse kernwapens op niet
Amerikaans grondgebied reeds in strijd is met de geest
van het NPV. Een eventuele overdracht in geval van
oorlog is echter gebaseerd op de volstrekt eenzijdige,
niet in het Verdrag erkende opvatting van de VS, de
NAVO en dus ook Nederland dat het NPV ophoudt
te bestaan in het geval van oorlog. Dit is juridisch niet
acceptabel, want niet gebaseerd op instemming van
de overige leden van het NPV. Daarom is verwijdering
van deze categorie van wapens veel belangrijker
dan op grond van het aantal zelf: hoogstens 480 ten
opzichte van het totale aantal in de wereld van 24.000.
Het maakt een einde aan de niet legale situatie van
het bestaan van semi-kernwapenstaten (een term
die ik sinds de jaren negentig heb gebezigd en nu
door IKV Pax Christi in hun rapport is overgenomen).
Ten slotte de houding van de minister Maxime
Verhagen. Ik ben in hoofdzaak teleurgesteld, maar
niet verrast. Zijn houding is het beste te omschrijven
met “ons ben zunig”. Het moet gezegd worden,
Verhagen heeft eerder een opening gegeven in
het nucleaire vraagstuk, maar is kennelijk nog steeds
bang ook maar een millimeter voor de Amerikaanse
muziek uit te lopen. In het licht van het voorgaande
is er een duidelijk belang dat Nederland de VS
duidelijk maakt dat Europa, en dus ook Nederland,
in de hopelijk komende sanering eind dit jaar (of
eventueel volgend jaar) niet vergeten mag worden.
Nog één opmerking over het artikel van Chris
Halkes over de kernreactor in Borssele. Frodo
Klaassen van het instituut in Petten beweert daarin
dat het hergebruik van uranium ook leidt tot
minder kernafval. Ik waag dat te betwijfelen. Het
is een onweerlegbare noodzaak dat uranium en
VredesTertsPeriodiek Stichting Vredescentrum Eindhoven
F-16’s met kernwapens ?
Jaargang 18, nr 50, september 2009
29
plutonium van kernwapens een ongevaarlijke weg
vinden en een daarvan is inderdaad hergebruik
in civiele kernreactoren. Het is een weg zonder
terugweg naar het militaire domein. En inderdaad,
het spaart milieubelastende mijnactiviteiten.
Dr. Bart van der Sijde.
De schrijver was in 2008 als adviseur betrokken bij het
IKV Pax Christi rapport over kernbewapening.