Periodiek 50 - Stichting Vredescentrum Eindhoven

26
SAMENVATTING
van de paneldiscussie tijdens het kernwapendebat op 2 juni 2009
Ko Colijn: Het aantal kernwapens in de wereld is nog
steeds beangstigend groot, maar een kernwapenvrije
wereld in 2020 is ‘realistisch’. Aldus betoogde onlangs
prof.dr. Ko Colijn, defensie -deskundige bij het Instituut
Clingendael. Hij sprak op de kernwapendiscussie,
georganiseerd door de Stichting Vredescentrum
Eindhoven. Volgens hem ligt zo’n toekomst in het
verschiet en moeten we deze kans benutten.
Onlangs verscheen van Ikv-PaxChristi een
rapport getiteld ‘Een kernwapenvrije wereld.
Nieuwe kansen voor nucleaire ontwapening’.
Hierin is een sterk pleidooi te vinden voor het
afschaffen van kernwapens. ‘Een appèl voor
een kernwapenvrije wereld’,wordt het genoemd.
Sanne Brijne, Campagneleider voor Ikv –PaxChristi:
Sanne Bruijne schetste de situatie van dit moment.
Ze sprak over de verschillende ‘crises’ die er nu in
de wereld bestaan, zoals kredietcrisis, klimaatcrisis
en energiecrisis. Daar komt volgens haar die van de
kernwapens nog bij: ‘De duizenden die nog op scherp
staan’. ’Die crises kunnen alleen opgelost worden
als de regeringsleiders de handen ineen slaan.’ Ze
noemde de ontwikkelingen van de laatste jaren, zoals
de kernwapens die nu ook in Israël, Pakistan, Iran en
Noord-Korea zouden zijn. Daar hebben we vanuit het
Westen ook nog aan bijgedragen, zo betoogde ze,
namelijk door het leveren van kennis via bijv. Urenco.
Toch zijn er volgens haar ook weer bemoedigende
zaken: ‘De afgelopen jaren zijn er geen kernwapens
meer getest.’ (door de kernwapenstaten, noot
van de redactie). Ze noemde verder de positieve
opstelling van de nieuwe Amerikaanse president
Obama, die onlangs in Praag aankondigde
kernwapens weg te halen. De Nederlandse minister
Maxime Verhagen heeft zich met een verklaring
hierbij aangesloten, ‘Wij als Ikv-PaxChristi scharen
ons bij deze oproep’, zo besloot zij haar betoog.
Ko Colijn: Onderstreepte de nieuwe opstelling van de
USA nog eens: ‘Obama heeft nucleaire ontwapening
een centrale rol gegeven.’ En verder: ‘De doelstelling
van Ikv-PaxChristi ligt binnen handbereik.’ Hij wees er
op dat we nu het einddoel nog niet bereikt hebben.
Er zijn op dit moment nog heel veel kernwapens. ‘De
doomsday-klok staat nog steeds op vijf voor twaalf’,
zo betoogde hij. We moeten hierbij bedenken dat
95 procent van dat nucleair vermogen bij de twee
grootmachten staat. Washington en Moskou zijn de
plaatsen, waar dit geregeld wordt. ‘Terugbrengen
naar een tiende van hun vermogen’, zou al een
goede stap zijn. Weliswaar bestaat er op dit moment
het zogeheten ‘Non-Proliferatie-Verdrag’ (NPV),
bedoeld om de kernbewapening te remmen, maar
hierin worden kernwapens nog wel toegestaan aan
de grootmachten. ‘Je maakt een uitzondering’,
en dan wordt de naleving moeilijk. In 2010 zou er
volgens het Ikv -PaxChristi rapport, een Kernstop -
verdrag moeten komen. ‘Maar dat komt er niet’, zo
voorspelde Colijn. Ja, misschien als afspraak tussen
China, Amerika en Rusland. Landen als India en Israël
zijn er ook nog. In 2015 moet er volgens ditzelfde
rapport een kernwapenvrij Europa bestaan. Ook
dat ziet de defensie -deskundige niet zitten. Het
Verenigd Koninkrijk en Frankrijk zullen volgens hem
dwarsliggen. Een kernwapenvrije zone in het Midden
Oosten zou er dan ook moeten zijn. ‘In 2020 moet de
hele wereld kernwapenvrij zijn’ volgens het rapport.
‘Ik denk dat juist dit het meest realistisch is’, zo zei
prof. Colijn, tot verbazing van zijn gehoor. ’Misschien
twee jaar later of zo, maar tóch.’ Bij zo’n finaal doel
gaat het onderhandelen het gemakkelijkst, zo is zijn
argument. Kijk naar de chemische wapens: Beter
een totaal verbod dan een met uitzonderingen.
‘Zet daarop in ’, zo besloot hij krachtig zijn betoog.
Generaal-majoor bd. Adriaan van Vuren: Een ander
geluid kwam deze dag van generaal-majoor bd.
Adriaan van Vuren. Hij wees op de afschrikking die
van kernwapens is uitgegaan. ‘De Koude Oorlog
werd geen hete oorlog’, zo zei hij. De dreiging zou
daarvoor gezorgd hebben. ‘Kernwapens voorkómen
oorlog’, zo vatte hij het samen. “Alle kernwapens de
wereld uit”, noemde de oud-generaal nog ‘een
illusie’, al mag voor hem de omvang wel wat kleiner:
‘Het is goed om te streven naar vermindering van
het aantal kernwapens.’ De oud-generaal uitte
verder zijn zorgen over de ‘explosieve bevolkings
-toename’ die op veel plaatsen in de wereld
plaatsvindt. Dat zou tot meer spanningen kunnen
leiden en wellicht de roep om meer wapens. De
oud-generaal wees er op dat we misschien de
wapens kunnen verwijderen, maar dat de kennis
om ze te maken, niet zal verdwijnen. Een land als
Noord-Korea zou daar ook over kunnen beschikken.
Ko Colijn: Volgens prof. Colijn is het goed om te kijken
naar de geschiedenis. Als vergelijking noemde hij
de chemische wapens. Voor deze wapens is er al
een totaalverbod gekomen (in 1993), de zogeheten
CTBT (Comprehensive Test Ban Treaty), waarin het
gebruik en de productie van deze strijdgassen wordt
verboden. Berucht was dit wapen vooral geworden
VredesTertsPeriodiek Stichting Vredescentrum Eindhoven Jaargang 18, nr. 50, september 2009