Periodiek 50 - Stichting Vredescentrum Eindhoven

EEN KERNWAPENVRIJE WERELD
Global Zero
Dames en heren, er is nog een lange weg te gaan
naar dat doel, er zijn veel kansen gemist in de
afgelopen jaren, maar de strohalm die er zelfs een
paar jaar geleden niet eens meer leek te zijn, laat
zich misschien toch weer grijpen.
Global Zero is het initiatief dat honderd beroemde
mensen op 8 december 2008 bij elkaar bracht en
de wereldleiders oproept om via een gefaseerd en
gecontroleerd plan ernst te maken met de oude
leus - maar ook verplichting uit het NPV!- om de
kernwapens uit de wereld te helpen. Het zijn niet
de minste namen die we onder de lijst van honderd
vinden: Jimmy Carter; Lawrence Eagleburger; Frank
Carlucci; Mikhail Gorbachev; Malcolm Rifkind,
Richard Burt, Strobe Talbott. Eén naam uit Nederland
helaas (alleen) nog maar: Mabel van Oranje.
Het IKV –Pax Christi rapport
Ik denk dat we er meer van gaan horen. Het rapport
van IKV -Pax Christi, “Een Kernwapenvrije Wereld”,
zal daar aan bijdragen en past uitstekend in de
kaders van Global Zero. Ik kan daarvan getuigen
want ik heb de werkgroep die het rapport “Een
Kernwapenvrije Wereld” heeft opgesteld als luis in
de pels, adviseur staat er voorin het rapport, mogen
volgen en bijstaan en haar niet op dromerijen
kunnen betrappen.
Maar laten we vooral realistisch blijven, het
uitgangspunt van vandaag is natuurlijk nog steeds
niet best, en een strohalm is nog lang geen
reddingsboei.
De beroemde doomsday -klok van de Bulletin
of Atomic Scientists staat nog steeds op vijf voor
twaalf. Hoewel het aantal atoomwapens in
de wereld sinds het eind van de Koude Oorlog
spectaculair is afgenomen van 70.000 wereldwijd
naar 24.000 nu, is dat nog altijd een ontzagwekkend
vernietigende voorraad. Volgens the BAS kun je
daarmee 4,5 dag lang elke seconde een Hiroshima
-bom tot ontploffing brengen, een vermogen dat
krankzinniger is dan wij kunnen bevatten.
Ruwweg 95% van dat vermogen is in handen van
de twee grootmachten, de VS en Rusland, landen
die alleen al daarom gemakkelijk zonder enig
gevolg voor hun militaire dominantie het goede
voorbeeld kunnen geven en hun voorraden tot
een tiende van wat ze nu bezitten zouden kunnen
wegsnijden.
Laten we daarom, na acht zwarte jaren waarin we
het Non Proliferatieregime hebben zien afkalven tot
bedenkelijke zwakte, enige hoop putten uit geluiden
die tegenwoordig uit Washington komen. Maar we
komen dus van ver.
VredesTertsPeriodiek Stichting Vredescentrum Eindhoven
Het recente verleden
In de afgelopen tien jaar hebben we buiten het
speelveld van het Non Proliferatieverdrag de
opkomst van twee -drie kernwapenstaten gezien
en de nauwelijks betwiste zekerheid dat naast India,
Pakistan en Noord-Korea ook Israël die status bezit.
We wachten op de inwerkingtreding van
het Kernstopverdrag en het begin van
onderhandelingen over een stop op de productie
van splijtstoffen.
In de sfeer van wapenbeheersing is de afgelopen
tien jaar vrijwel niets gebeurd waar je gelukkig
van wordt. Was er maar helemaal niets gebeurd,
zou je soms denken, dan was de merkwaardige
paradox dat de Koude Oorlog zijns ondanks soms
tot aansprekende verdragen leidde in elk geval nog
behouden gebleven. Nu zien we zelfs een zekere
regressie. Bush was niet geïnteresseerd in de traditie
van verifieerbare strategische wapenreducties. Hij
zegde het ABM -verdrag op, om de belemmering
voor een raketschild weg te nemen. Poetin dreigde
met opzegging van het INF -verdrag, dat het
verbod op middellangeafstandsraketten (zeg
maar de Europese dimensie) in 1987 regelde.
De positie van het IAEA is , door het eenzijdige
wantrouwen dat de VS in die organisatie etaleerde
in de kwestie of Saddam Hoessein nu wel of geen
atoomprogramma had, een tijd beschadigd
geweest. De speciale behandeling die India heeft
gekregen van de VS door het afgelopen najaar van
kracht geworden akkoord roept ernstige vragen op
terzake van het gelijke –monniken –gelijke -kappen
beginsel in het internationale recht. Zo zou het NPV
zo maar een gelegenheidsverdrag kunnen worden
waaruit iedereen zijn eigen menu kan samenstellen.
Op doctrinair gebied hebben we gezien hoe de VS,
Frankrijk en Rusland hun nucleaire strategie hebben
bijgesteld in de richting van eventueel first use inzet
van kernwapens.
Het Internationaal Atoomagentschap, althans
de directeur El Baradei, meldde ons twee weken
geleden nog dat de bedenkelijke mijlpaal van
1.500 incidenten – denk aan diefstal van radioactief
materiaal- is gepasseerd. De wereld vraagt, in
een tijd van terrorisme en vervanging van het
geweldsmonopolie van staten, om beveiliging
van deze voorraden want anders komen ze in
verkeerde handen. Eerder klaagde El Baradei
al dat het budget van zijn Atoomagentschap,
waarmee zijn inspecteurs landen die lid zijn van het
NPV controleren op de vreedzame toepassing van
kernenergie, kleiner is dan de zak geld die de Rus
Abramovitsch jaarlijks aan nieuwe spelers voor zijn
club Chelsea heeft te besteden.
Wat een merkwaardig woord trouwens, die term
‘vreedzaam’. De pakweg 10.000 atoomwapens
Jaargang 18, nr 50, september 2009
23